پشت پرده عقب‌نشینی ترامپ در جنگ تعرفه‌ای

کبنا ؛طی هفته گذشته، دونالد ترامپ مردم را به حفظ آرامش در برابر آشوب مالی‌ای که خود ایجاد کرده بود، فراخوانده و در برابر درخواست‌ها برای تجدیدنظر در رویکردش مقاومت کرد. اما در نهایت، این بازارها بودند که او را وادار به عقب‌نشینی کردند.
به گزارش کبنا نیوز، طی هفته گذشته، دونالد ترامپ مردم را به حفظ آرامش در برابر آشوب مالی‌ای که خود ایجاد کرده بود، فراخوانده و در برابر درخواست‌ها برای تجدیدنظر در رویکردش مقاومت کرد. او روز سه‌شنبه به جمهوری‌خواهان گفت: «می‌دانم دارم چه غلطی می‌کنم»، در حالی‌که تعرفه‌های سنگینی که اعمال کرده بود بازارهای جهانی را به آشوب کشانده بود. صبح چهارشنبه در یک پست در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «آرام باشید! همه چیز خوب پیش می‌رود.» در ساعت ۹:۳۷ صبح چهارشنبه، رئیس‌جمهور همچنان با اعتماد به نفس نسبت به سیاستش در تروث نوشت: «الآن بهترین زمان برای خرید است!!!»  اما در نهایت، این بازارها بودند که او را وادار به عقب‌نشینی کردند.
بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، بنا به گفته چهار نفر که مستقیماً در جریان تصمیم رئیس‌جمهور بودند، آشفتگی اقتصادی، به‌ویژه افزایش سریع بازده اوراق قرضه دولتی، باعث شد ترامپ عصر چهارشنبه عقب‌نشینی کند و تعرفه‌های متقابل خود را برای بیشتر کشورها به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورد.
وقتی از او خواسته شد تصمیمش را توضیح دهد، ترامپ به خبرنگاران گفت: «خب، به‌نظرم مردم کمی از چارچوب خارج شده بودند. کمی بی‌قرار شده بودند، می‌دانید، قدری نگران و مضطرب به نظر می‌رسیدند.»
پشت صحنه، اعضای ارشد تیم ترامپ نگران بودند که وحشت مالی از کنترل خارج شود و اقتصاد را ویران کند. وزیر خزانه‌داری، اسکات بسنت، و دیگر اعضای تیم رئیس‌جمهور از جمله معاون رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، در تلاش بودند تا رویکردی ساختاریافته‌تر نسبت به مناقشه تجاری اتخاذ شود، که تمرکز آن بر منزوی کردن چین به عنوان بدترین بازیگر باشد، در حالی که در عین حال پیامی کلی‌تر بفرستند که ترامپ در مورد مقابله با عدم توازن تجاری جدی است.
پس از عقب‌نشینی ترامپ در شبکه‌های اجتماعی، تیم او در موقعیتی ناخوشایند قرار گرفت که تلاش کند به رسانه‌ها بقبولاند این از ابتدا بخشی از یک استراتژی هوشمندانه بوده؛ درست از دل کتاب پرفروش رئیس‌جمهور، «هنر معامله». بسنت حتی تا آنجا پیش رفت که انکار کرد بازار اوراق قرضه دلیل این تغییر بوده است.
اما وقتی ترامپ چهارشنبه برای توضیح تصمیمش ظاهر شد، عملاً گفته‌های بسنت و کارولاین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید را نقض کرد و با اشاره به نوسانات بازار گفت که «بیشتر بر اساس غریزه» عمل کرده تا هر چیز دیگر.

بسیاری از مشاوران و مقامات ارشد ترامپ تا لحظه آخر از این تغییر بزرگ در سیاست بی‌خبر بودند، زیرا حتی صبح همان روز چهارشنبه ترامپ نشان می‌داد هنوز به برنامه قبلی خود پایبند است.
جیمی‌سون گریر، نماینده تجاری ایالات متحده، زمانی از تصمیم ترامپ مطلع شد که در حال دفاع از تعرفه‌های اولیه در برابر کمیته مجلس بود.
بسنت نقش مهمی در سوق دادن رئیس‌جمهور به سمت توقف تعرفه‌ها ایفا کرد. اما مشاوران ترامپ در خلوت اعتراف می‌کنند که اعتبار واقعی باید به بازار اوراق قرضه داده شود. تصمیم ترامپ ناشی از ترسی بود که قمار تعرفه‌ای‌اش ممکن است به سرعت به یک بحران مالی تبدیل شود. و برخلاف دو سقوط قبلی در ۲۰ سال گذشته، بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ و همه‌گیری ۲۰۲۰، این بحران فقط به یک نفر قابل انتساب بود.
سقوط بازار
در روزی که ترامپ برنامه‌اش برای اعمال تعرفه‌های گسترده را اعلام کرد، وعده داد که «آمریکا را دوباره ثروتمند خواهد کرد.» اما جزئیات این برنامه و اهدافش همچنان مبهم باقی ماند. بنا به گفته دو منبع آگاه، در روزهای منتهی به اعلام تعرفه‌ها در هفته گذشته، تیم اقتصادی ترامپ تا آخرین لحظه درباره شکل این تعرفه‌ها بحث می‌کردند. بسنت و وزیر بازرگانی، هاوارد لوتنیک، هر دو در جلسات خصوصی از تعرفه‌های محدودتر حمایت کرده بودند.
پیتر ناوارو، مشاور تجاری کاخ سفید، تندروترین مشاور ترامپ در این زمینه بود و بر راهبردی تعرفه‌ای پافشاری می‌کرد که ادعا داشت انقلاب در صنعت تولید آمریکا به راه می‌اندازد. دفتر نماینده تجاری آمریکا نیز فرمول خاص خود را برای محاسبه نرخ تعرفه‌ها بر اساس نرخ تعرفه‌های کشورها و تخمینی از موانع تجاری دیگر ارائه داده بود.
اما در نهایت، رئیس‌جمهور تصمیم گرفت از فرمولی استفاده کند که بر پایه کسری تجاری تنظیم شده بود. وقتی سرانجام چهارشنبه گذشته تعرفه‌ها اعلام شدند، بازارها سقوط کردند.
روز یک‌شنبه، بسنت تصمیم گرفت که باید جلسه‌ای خصوصی با رئیس‌جمهور داشته باشد. در کمتر از ۲۴ ساعت، بازارها دوباره باز می‌شدند و سرمایه‌گذاران از «دوشنبه سیاه» خبر می‌دادند.
بسنت همراه ترامپ با هواپیمای ایر فورس وان به واشنگتن بازگشت. طبق گفته چهار نفر که در جریان گفتگو بودند، در طول پرواز، بسنت به رئیس‌جمهور توصیه کرد که تمرکزش را روی مذاکره با سایر کشورها بگذارد و گفت ترامپ بهترین مذاکره‌کننده‌ای است که وجود دارد. با این حال، او تأکید کرد که ترامپ باید هدف نهایی برنامه‌اش را به‌روشنی بیان کند، چرا که بازارها به قطعیت بیشتری نیاز داشتند.
طبق گفته این منابع، ترامپ مخالفت کرد و بر این نکته تأکید داشت که این درد «کوتاه‌مدت» خواهد بود. اما بسنت پاسخ داد که در بازار، «کوتاه‌مدت» می‌تواند به معنی چندین ماه باشد.
ظاهراً رئیس‌جمهور تنها بخشی از پیام را دریافت کرد. صبح دوشنبه، او پیش‌نویس پستی را در تروث نوشت که در آن گفته شده بود «مذاکرات» با کشورها انجام خواهد شد؛ اما آن را تغییر داد و نوشت که آن‌ها «مذاکره خواهند کرد.» بعدازظهر دوشنبه، به خبرنگاران گفت: «تقریباً همه کشورها می‌خواهند مذاکره کنند.»
اما هنوز هیچ بیان منسجم و مشخصی درباره هدف نهایی وجود نداشت. آیا رئیس‌جمهور می‌خواست از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزاری برای مذاکره و دستیابی به توافق‌های بهتر برای آمریکا استفاده کند؟ یا قصد داشت آن‌ها را به عنوان ابزاری خشن برای افزایش درآمد و بازگرداندن تولید به آمریکا نگه دارد؟

در جست‌وجوی شفافیت
اگرچه استراتژی ترامپ در قبال تعرفه‌ها همچنان مبهم بود، اما اینکه او به‌صورت تهاجمی به اعمال آن‌ها روی خواهد آورد، نباید تعجب‌آور می‌بود.
ترامپ در کارزار انتخاباتی‌اش وعده داده بود که تعرفه پایه‌ای برای همه وضع خواهد کرد، و مشاورانش روشن کرده بودند که او پس از دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، که معتقد بود مشاورانش در هر مرحله مانع او شده‌اند، بر اساس غرایز خود عمل خواهد کرد.
با آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ به مشاورانش گفته که این بار می‌خواهد به روش خودش عمل کند. او حلقه‌ای از مشاوران را گرد خود آورده که به غریزه‌هایش باور دارند و بارها گفته که تعرفه‌ها را ابزاری می‌بیند برای نجات اقتصاد آمریکا از دست کشورهایی که دهه‌هاست از ایالات متحده سوءاستفاده کرده‌اند.
سرمایه‌گذاران، مدیران وال‌استریت و اهداکنندگان بزرگ مالی، یا باور داشتند که ترامپ بلوف می‌زند یا اینکه در نهایت از اجرای تهاجمی‌ترین طرح‌های تعرفه‌ای‌اش منصرف خواهد شد. برخی از مشاورانش نیز تلاش کردند او را از این کار بازدارند. مثلاً لوتنیک بلافاصله برای معافیت صنعت خودروسازی از تعرفه‌ها لابی کرد. برخی دیگر هم خواستار معافیت برای کالاهایی بودند که در آمریکا به اندازه کافی تولید نمی‌شوند، مانند قهوه.
در همین حال، اقتصاددانان هشدار دادند که تعرفه‌های سنگین، با افزایش قیمت کالاهای وارداتی، می‌تواند وعده دیگر کمپین ترامپ، یعنی کاهش تورم را تضعیف کند.
اما ترامپ تئوری خودش را درباره تعرفه‌ها دارد؛ تئوری‌ای که طی ۴۰ سال در ذهنش تثبیت شده و نسبت به داده‌هایی که با حس درونی‌اش در تضاد باشند مقاوم است. سال‌هاست وقتی آمارهایی به او ارائه می‌شود که با غریزه‌اش جور درنمی‌آید، از اطرافیانش می‌خواهد اطلاعات جایگزینی پیدا کنند که باورهایش را تأیید کند.
بنابراین بی‌توجه به هشدارها، حتی در حالی که مشاورانش در انتقال سیاستی که خودشان هم به‌درستی درکش نمی‌کردند به افکار عمومی دچار مشکل بودند، راه خودش را ادامه داد. دستیاران جلسات متعددی با ترامپ و مشاوران ارشدش برگزار کردند تا راهی برای متقاعد کردن مردم پیدا کنند که این جریمه‌های اقتصادی منطقی‌اند.
مدتی، این تعرفه‌ها همان وضعیتی را ایجاد کرد که ترامپ بیش از همه دوست دارد. رهبران جهانی که برای توافق، به سراغ او می‌آیند و به قول خودش در شب سه‌شنبه، «دنبال من راه می‌افتند و تعظیم می‌کنند.» مقامات دولت گفتند بیش از ۷۵ کشور با آن‌ها تماس گرفته‌اند.
تغییر مسیر
اما نشانه‌های هشدار آن‌قدر شدید شد که دیگر نمی‌شد نادیده‌شان گرفت.
صبح چهارشنبه، ترامپ مردم آمریکا را تشویق به خرید سهام کرد و از شرکت‌ها خواست به آمریکا منتقل شوند. در آن زمان، هنوز مشخص نبود که او ساعاتی بعد ناگهان تغییر موضع خواهد داد و برای بسیاری از تعرفه‌ها وقفه‌ای ۹۰ روزه اعمال خواهد کرد. بازارهای مالی پس از این عقب‌نشینی، جهش کردند و این سؤال مطرح شد که شاید توصیه قبلی ترامپ برای خرید، در واقع سیگنالی بوده که برخی سرمایه‌گذاران از آن برای کسب سود از این جهش ناگهانی استفاده کرده‌اند.
اندکی پس از انتشار پیام ترامپ در شبکه اجتماعی‌اش، او در دفتر بیضی کاخ سفید با بسنت، لوتنیک و کوین هست، رئیس شورای ملی اقتصاد دیدار کرد. در این جلسه، آن‌ها درباره نرخ بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله با ترامپ صحبت کردند و نگرانی‌شان را از سلامت کلی نظام مالی ایالات متحده ابراز کردند. ترامپ به‌ویژه پیامدهای افزایش بازده اوراق برای بانک‌ها و وام‌دهی بلندمدت را خوب درک می‌کرد، موضوعی که از دوران فعالیتش در صنعت املاک با آن آشناست.
اعمال تعرفه‌ها باعث سقوط شدید بازار اوراق قرضه و ارزش دلار آمریکا شده بود، دارایی‌هایی که معمولاً در دوران ناآرامی اقتصادی به‌عنوان «پناهگاه امن» در نظر گرفته می‌شوند. پس از اعلام تعرفه‌های جدید، اقتصاددانان وال‌استریت پیش‌بینی‌های خود درباره تورم را بالا بردند و پیش‌بینی رشد را کاهش دادند. بسیاری درباره رکود هشدار دادند. میلیاردها دلار از ارزش بازار سهام در عرض چند روز نابود شد.
ساعت ۱:۱۸ بعدازظهر چهارشنبه، ترامپ در تروث اعلام کرد که برای ۹۰ روز از تعرفه‌های «متقابل» عقب‌نشینی می‌کند، در حالی که هم‌زمان تعرفه‌ها علیه چین را به ۱۲۵ درصد افزایش خواهد داد. این وقفه، همراه با حفظ تعرفه ۱۰ درصدی برای بیشتر کشورها، نسخه‌ای بود از آنچه بسیاری طی روزهای گذشته از ترامپ خواسته بودند اجرا کند.
کمی بعد از اعلام این تغییر مسیر، بسنت و لیویت در گفتگو با خبرنگاران تلاش کردند این عقب‌نشینی را به‌گونه‌ای جلوه دهند که گویی بخشی از یک استراتژی حساب‌شده برای منزوی کردن چین به‌عنوان مقصر اصلی رنج کارگران آمریکایی بوده است. بسنت گفت: «این از اول هم بخشی از راهبرد او بود.»
لیویت، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، تلاش کرد عقب‌نشینی ترامپ را به‌عنوان شاهکار مذاکره جلوه دهد. او گفت: «بسیاری از شما در رسانه‌ها ظاهراً کتاب هنر معامله را نخوانده‌اید. شما کاملاً در درک کاری که رئیس‌جمهور ترامپ در این‌جا انجام می‌دهد ناکام بودید. گفتید بقیه دنیا به چین نزدیک‌تر می‌شوند، در حالی که برعکس اتفاق افتاد. تمام دنیا با ایالات متحده تماس گرفته‌اند، نه با چین، چون آن‌ها به بازارهای ما، مصرف‌کنندگان ما و این رئیس‌جمهور در دفتر بیضی نیاز دارند. به همین خاطر است که بیش از ۷۵ کشور با ما تماس گرفته‌اند.»

استیفان میلر، مشاور ارشد ترامپ، پا را فراتر گذاشت و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شما شاهد بزرگ‌ترین استراتژی اقتصادی یک رئیس‌جمهور آمریکایی در تاریخ بوده‌اید.»
بسنت هم مدعی شد که وقفه ۹۰ روزه ایده خود ترامپ بوده و این تصمیم هیچ ربطی به ناپدید شدن تریلیون‌ها دلار از بازار سهام پس از اعلام تعرفه‌ها نداشته است. او در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره فروش اوراق قرضه توسط چین و افت بازار گفت: «هیچ چیزی در دست ندارم که نشان دهد این تصمیم از ترس بازار گرفته شده، و ما امروز یک حراج ۱۰ ساله خیلی خوب هم داشتیم.»
بسنت گفت دلیل این وقفه، تعداد زیاد درخواست‌هایی است که دولت برای مذاکره دریافت کرده و چون هر مذاکره متناسب با نیاز خود خواهد بود، نیاز به زمان دارد.
در همین حال، وزیر خزانه‌داری از پاسخ صریح به این سؤال که چرا سرمایه‌گذاران باید به تصمیم ترامپ اعتماد کنند در حالی که بارها تغییر موضع داده، طفره رفت.
اقدامات ترامپ فعلاً فقط ۹۰ روز آینده را پوشش می‌دهند، و در مورد معافیت‌های بیشتر نیز شفافیتی ارائه نشد. وقتی روز چهارشنبه از او پرسیده شد که بر چه اساسی درباره معافیت‌های بعدی تصمیم خواهد گرفت، پاسخ داد: «بیشتر از روی غریزه، نه چیز دیگر. یعنی شما نمی‌توانید برایش فرمول بریزید یا با مداد روی کاغذ بنویسید. بیشتر یک حس درونی است، به‌نظرم، تا هر چیز دیگر.»