تأثیر ناکارآمدی تعاون روستایی بر معیشت ۱۰ میلیون کشاورز

کبنا ؛در واکنش به این نارضایتی‌ها علی وقف‌چی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، با دفاع تمام قد از کشاورزان ضمن صحه گذاشتن بر سیاست‌های نادرست مدیران تعاون روستایی، به انتقاد از عملکرد این سازمان پرداخت و گفت: با وجود این‌که سازمان تعاون روستایی در کشور یک ظرفیت ملی محسوب می‌شود و باید به تمام کشاورزان خدمات ارائه کند و آن‌ها را زیر پوشش قرار دهد؛ اما متأسفانه به‌دلیل نبود مدیریت صحیح، این رسالت بزرگ انجام نمی‌‌شود.
نماینده مردم طارم و زنجان در مجلس شورای اسلامی تصریح‌کرد: سازمان تعاون روستایی با توجه به ظرفیت‌های بسیاری که دارد، می‌تواند یک فعال اقتصادی در عرصه کشاورزی محسوب شود؛ اما با عملکرد بد خود سبب شده که چالش‌های بزرگی در کشور داشته باشیم.
وقف‌چی چالش‌های ایجاد شده را ناشی از ناکارآمدی مدیریت سازمان تعاون روستایی در سه حوزه تولید محصولات سیر، هندوانه و گوجه‌فرنگی اعلام کرد و گفت: این ناکارآمدی، کشاورزان بسیاری را در سراسر کشور با مشکل مواجه کرده‌است تا آن‌جا که کشاورزان ناگزیر شده‌اند به‌جای برداشت محصول، زمین را همراه با محصول شخم بزنند. این عملکرد بیش از هر چیز بیانگر آن است که تعاون روستایی نه‌تنها برای تولید، بلکه برای کشاورزان نیز اهمیت و ارزش قائل نیست. این درحالی است که سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به‌نام سال «رونق تولید» نام‌گذاری شد. در واقع مهم‌ترین چیزی که در این میان مغفول مانده و به آن توجه نمی‌شود، این است که با این اقدامات غلط منابع ارزشمندی مانند آب و خاک در کشور از بین می‌رود که این مسأله بزرگ‌ترین ضربه را به اقتصاد کشاورزی وارد می‌کند.
وی ادامه داد: بارها مجلس انتقادات شدیدی به این موضوع داشته و پیگیری‌هایی را نیز انجام داده‌، اما متأسفانه سازمان تعاون روستایی هیچ‌گونه اقدام مؤثری در این رابطه انجام نداده و دلیلش نیز ضعف مدیریتی وزارتخانه است که اجازه می‌دهد مدیرانی که توانایی لازم را ندارند و حرف‌ و عملشان یکی نیست، به کار ادامه دهند.
 
ظرفیت بخش کشاورزی با عملکرد ضعیف تعاون روستایی به تهدید تبدیل شده‌است
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس در بخش دیگری از گفته‌های خود نظارت بر عملکرد سازمان تعاون روستایی را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر دانست و گفت: درباره نظارت حرف‌های زیادی داریم؛ چراکه یکی از این ناظران خود مجلس است، اما مجلس هم با وجود تذکرات و پیگیری‌های متعدد کاری از پیش نبرده‌ است.
وقف‌چی در عین حال تأکیدکرد: معتقدیم وزیر جهاد کشاورزی باید به این موضوع توجه کند که برخی مدیران کارشکنی می‌کنند و گزارش‌های غلط ارائه می‌دهند.
وی همچنین تصریح‌کرد: ما نمایندگان مجلس به‌عنوان ناظر وظیفه انعکاس این کم‌کاری‌ها و تخلفات را داریم و معمولاً نیز انعکاس می‌دهیم؛ اما مسئولان این سازمان اقدامی انجام نمی‌دهند و بزرگ‌ترین اهرم نظارتی برای ما در این ارتباط، استیضاح و سؤال از وزیر است که درصورت ضرورت این کار را انجام می‌دهیم.
این عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی عملکرد سازمان تعاون روستایی را در زمینه توسعه روستایی ضعیف ارزیابی کرد و افزود: سازمان تعاون روستایی کشور در بخش توسعه روستایی نیز موفق عمل نکرده‌. هدف از تشکیل شرکت تعاونی این است که به رشد تولید و به‌خصوص بازار فروش کمک کند؛ اما متأسفانه با وجود ظرفیت بزرگ این بخش که بیش از ۱۰ میلیون نفر را تحت‌پوشش قرار می‌دهد، شاهدیم که این ظرفیت بزرگ تبدیل به یک‌ تهدید شده‌است.
 
ناکارآمدی تعاون روستایی و سردرگمی کشاورزان در فروش محصولات
وقف‌چی تصریح کرد: کشاورز اگر بداند که تعاون روستایی وجود ندارد و کسی نیست که محصولاتش را خریداری کند، خود تدبیری می‌اندیشد. متصدیان سازمان تعاون روستایی گفته‌هایشان با عملشان یکی نیست و به تعهداتی که می‌دهند، عمل نمی‌کنند و تنها کاری که انجام می‌دهند این است که وضعیت بازار را بدتر کنند.
 
رئیس سازمان تعاون روستایی توانایی کافی ندارد
وقف‌چی در پاسخ به این پرسش که با اعمال چه تغییراتی می‌توان عملکرد ضعیف این سازمان را اصلاح کرد، گفت: معتقدم مدیر فعلی توانایی این کار را ندارد. نمونه بارز این عدم توانایی و عملکرد ضعیف تنظیم بازار محصولاتی همچون سیر و هندوانه است که هیچ اقدام مناسبی در این رابطه انجام نشده. همچنین در بحث گوجه‌فرنگی هم با وجود این‌که شخص وزیر تأکید کرده باید گوجه‌فرنگی‌ را با قیمت مشخص شده خریداری و بازار آن را مدیریت کرد؛ اما متأسفانه این سازمان هیچ قدم مثبتی در این مسیر برنداشته است.
وی با تأکید بر ضعف مدیریت در سازمان تعاون روستایی گفت: باید از متخصصانی که تحصیلات و حوزه کاری آن‌ها مرتبط با اقتصاد کشاورزی است و همچنین افرادی که توانمند هستند و سابقه درخشان در جاهای مختلف داشته‌اند، در بخش مدیریتی این سازمان استفاده کرد که مطمئناً این اقدام می‌تواند تأثیرگذار باشد.
 
لازم باشد وزیر را هم استیضاح می‌کنیم
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس فراتر از این گفته‌ها از استیضاح وزیر جهاد کشاورزی در مجلس سخن به‌میان آورد و گفت: بزرگ‌ترین اهرم نظارتی مجلس، استیضاح وزیر جهاد کشاورزی است و در صورتی که وزارتخانه چاره‌ای برای ساماندهی وضعیت سازمان تعاون روستایی نیندیشد، از ابزار استیضاح استفاده خواهیم کرد و اولویت مجلس حمایت از کشاورزی و حفظ منافع در این حوزه است و در این زمینه هیچ اغماضی وجود نخواهد داشت.
 
انتقاد از بلااستفاده‌ماندن زیرساخت‌ها در سازمان تعاون روستایی
دیگر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز ضمن انتقاد از ناکارآمدی مدیریت سازمان تعاون روستایی گفت: سازمان تعاون روستایی از پتانسیل‌هایی که دارد به خوبی بهره نمی‌برد، در حالی‌که این سازمان در سطح کشور امکانات بسیار زیادی از نظر سالن، تجهیزات، زیرساخت و نیرو دارد و تعداد زیادی از کشاورزان در سراسر کشور عضو این سازمان هستند؛ بنابراین انتظار می‌رود این سازمان بتواند بسار بهتر از زیرساخت‌هایی که در اختیار دارد، استفاده کند.
جلال محمودزاده، نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی، افزود: سازمان تعاون روستایی بایستی به شیوه‌های مختلف به سمت درآمدزایی برود تا نهایتاً منفعتش به کشاورزان برسد.
محمودزاده گفت: در حال حاضر ۸۰ تا ۸۵ درصد کشاورزان کشور عضو سازمان تعاون روستایی هستند، اما متأسفانه این زیرساخت‌ها در سطح کشور به حال خود رها شده است و این سازمان بهره‌ای از آن نمی‌برد؛ بنابراین اگر مثل سالیان گذشته منابع مالی این سازمان افزایش یابد، می‌توان از آن‌ها انتظار عملکرد بهتری داشت.
 
سازمان تعاون روستایی، عامل تعطیلی فروشگاه‌های تعاون روستایی
وی ادامه داد: اکثر فروشگاه‌های تعاون روستایی در سطح کشور و روستاها تعطیل هستند و ارتباط مردم با شهر بیش‌تر شده و نیازهایشان را ترجیحاً از فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهر تأمین می‌کنند. در واقع سازمان تعاون روستایی می‌تواند درآمدهای جایگزین دیگری در سراسر کشور داشته باشد تا بنیه مالی خود را تقویت کند و عملکرد بهتری داشته باشد.
 
انتقاد کارشناسان از ناکارآمدی مدیریت تعاون روستایی
اما تنها اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس نیستند که از سازمان تعاون روستایی انتقاد می‌کنند، بلکه کارشناسان دیگری نیز همسو با مجلس به انتقاد از عملکرد این سازمان پرداخته‌اند. عملکرد تعاون روستایی در حالی‌ سبب اعتراض کارشناسان شده که امسال از سوی مقام معظم رهبری سال رونق تولید نامیده شده است.
 
تعاون روستایی به تاجر تبدیل شده است
عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی ازجمله کارشناسانی است که سیاست‌های تعاون روستایی را مغایر با رونق تولید اعلام کرد و گفت: سازمان تعاون روستایی هیچ کدام از وظایفی را که به آن محول شده است، خوب انجام نمی‌دهد. اگر به اساسنامه تشکیل این سازمان مراجعه کنید، متوجه می‌شوید که این سازمان در واقع انسجام‌دهنده تمامی تعاونی‌های تولید در نقاط کشور است؛ یعنی مرکزی است که می‌تواند شبکه‌های بسیار بزرگی داشته باشد و به شرکت‌های زراعی، تعاونی‌ها و غیره کمک کند تا بتوانند به اعضای خود خدمات ارائه بدهند.
علی خان‌محمدی تأکید کرد: سازمان تعاون روستایی موظف است منابع ملی را به صاحبان تولید بدهد و خود تنها بر آن نظارت داشته باشد، اما شاهد هستیم که این سازمان از این حالت در آمده و به یک تاجر تبدیل شده است، به طوری که علناً اقدام به خرید و فروش می‌کند.
خان‌محمدی افزود: متأسفانه دولت به جای این‌که به کشاورزان الگوی کشت مناسبی بدهد، در زمان‌های اضطراری تعاون روستایی را در خرید توافقی یا تضمینی وارد می‌کند که این اقدام به هیچ وجه صحیح نیست و به هیچ وجه موجب پایداری تولید نمی‌شود و درنهایت با از بین بردن تولید، باعث مهاجرت و حاشیه‌نشینی روستاییان می‌شود.
وی با تأکید بر این‌که اساس کار سازمان تعاون روستایی این است که اقتصاد روستایی را توسعه بدهد، گفت: اما در حال حاضر این سازمان کاملاً تاجر مابانه عمل می‌کند و در هر بخش یک ساختار درست کرده است و در مواقعی مثل شب عید وارد عمل می‌شود که عمدتاً به دلیل این‌که اقداماتش مطالعه نشده است و نظارت درستی هم ندارد، باعث ضرر و زیان برای بخش کشاورزی بسیاری می‌شود.
 
تعاون روستایی برنامه‌ای برای تولیدکنندگان ندارد
خان‌محمدی ادامه داد: عملکرد ضعیف این سازمان در بخش کشاورزی به تولیدکنندگان ضربات زیادی زده است و به عبارت ساده‌تر تولیدکنندگان چوب بی‌برنامگی این سازمان را می‌خورند. باید گفت خاک، آب، نیروی انسانی و پتانسیل‌های موجود در بخش کشاورزی با اقدامات بی‌برنامه و بی‌هدف این سازمان رو به نابودی رفته است.
وی با اشاره به این‌که سازمان تعاون روستایی برنامه‌ای برای تولیدکنندگان ندارد، افزود: نگاه ما باید نگاه تولیدی باشد، اما متأسفانه تعاون روستایی به دلیل این‌که از اصول خود دور شده است، غالباً کارهایی انجام می‌دهد که در حیطه کاری‌اش نیست و به همین دلیل تولید‌کننده‌ها را که بزرگ‌ترین سرمایه‌ کشور هستند، از دست می‌دهیم و بزرگ‌ترین ضربه‌ها نیز به تولید کشور وارد می‌شود.
خان‌محمدی افزود: نمونه بارز عملکرد نادرست این سازمان سال گذشته رخ داد که به حوزه خرید پیاز زعفران وارد شد، اما به نتایج مطلوب نرسید. این در حالی است که سازمان تعاون روستایی بایستی با حمایت از تشکل‌ها و سندیکاهای موجود در این حوزه این کار را هدایت می‌کرد تا به نتیجه صحیح برسد، نه این‌که خود مستقیماً وارد عمل شود.
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در سال ۱۳۴۸ و با اهدافی همچون تأمین موجبات پیشرفت، گسترش و تقویت تعاون و توسعه عملیات اقتصادی، بازاریابی و بازرگانی و خدمات تعاونی در روستاها تأسیس شد. با وجود این، برخی منتقدان معتقدند عملکرد این سازمان بسیار ضعیف بوده است و باوجود اهداف تعریف شده این سازمان نتوانسته‌ آن‌طور که شایسته بخش کشاورزی کشور است در بحث رونق تولید و بازار فروش خوب عمل کند. به این ترتیب، به گفته منتقدان اگر این سازمان به وظایف خود به‌خوبی عمل کند و عملکرد درستی داشته باشد، می‌تواند از ظرفیت‌های بزرگ بخش کشاورزی بهترین استفاده‌ را ببرد. همچنین منتقدان می‌گویند با توجه به این‌که مشکل از مدیریت سازمان است و وزارتخانه نیز هیچ نظارت و اقدامی در این خصوص نمی‌کند؛ بنابراین بهترین راه این است که به‌جای مدیر فعلی این سازمان، از متخصصان خبره که سابقه‌ درخشانی در جایگاه مدیریتی دارند و همچنین افرادی که تخصص‌ آن‌‌ها در رابطه با اقتصاد کشاورزی است، استفاده شود تا به این ترتیب کارآیی این‌ سازمان در عرصه‌های مربوطه افزایش یابد.
 
 
منبع: سبزینه