کبنانیوز - حمله پروانه برگخوار به جنگل‌های زاگرس؛ از بلوط‌ها ناله و مرگ بر می‌خیزد از مسئولین بی‌تفاوتی!

حمله پروانه برگخوار به جنگل‌های زاگرس؛ از بلوط‌ها ناله و مرگ بر می‌خیزد از مسئولین بی‌تفاوتی!

حکایت حمله آفت پروانه برگ خوار به جنگل‌های زاگرس در این روزها دردناک‌ترین قصه درختان بلوط است که ایستاده جان می‌دهند و متأسفانه از درختان ناله بر می‌خیزد از مسئولان متولی حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست صدایی بلند نمی‌شود. چنانچه این آفت کنترل نشود، باید شاهد زوال بلوط‌های کهنسال در حوزه استان کهگیلویه و بویراحمد باشیم. به راستی دانشگاه یاسوج، اداره‌کل منابع طبیعی، محیط زیست، سازمان جهاد کشاورزی الان در همچنین وضعیتی چه مسئولیتی دارند. این در حالی است که مقام معظم رهبری در فرمایشات ابتدای سال بر «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» تاکید کردند. وظیفه مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و دانشگاه یاسوج در تولید دانش برای عبور از این آفت‌ها چیست؟ چرا منابع طبیعی و سازمان جهاد کشاورزی و دانشگاه یاسوج در این خصوص سکوت کرده‌اند؟ سکوت آنها این موضوع را تقویت می‌کند که آنها هیچ دغدغه‌ای برای حفاظت از منابع طبیعی و سرمایه‌های ملی ندارند.
به گزارش کبنا، ایرنا در این زمینه نوشت: احوال جنگل‌های بلوط در استان کهگیلویه و بویراحمد ناخوش است و به دلیل هجوم بلایای طبیعی و انسانی بسیار بی رمق و ناتوان شده‌اند.
آتش سوزی‌های گاه و بی گاه، هجوم گال، خشکسالی، کم آبی و این روزها هم بحران جدی و نگران کننده‌ای به نام پروانه برگ خوار دامنگیر آن شده و بخشی زیادی از جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد دچار این آفت شده است.
گویا مصیبت‌ها در جنگل‌های بلوط زاگرس تمامی ندارد و هر بار باید منتظر بحران جدیدی بود و حال جنگل‌های استان در شرایط فعلی این جمله کوتاه را می‌طلبد که می‌گوید دلم می‌سوزد و کاری از دستم بر نمی‌آید.
پروانه برگ خوار آفتی است که به درختان بلوط و گیاهان گوناگونی مانند مرکبات، پسته، بادام و بسیاری دیگر از گیاهان حمله می‌کنند؛ این آفت به پنج نسل در طبیعت می‌تواند خسارت وارد کند.
پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند.
این آفت با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت کرده و خسارات زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند. این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌کند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشکیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام کنند.
چنانچه فکر اساسی برای نجات درختان بلوط زاگرس اندیشیده نشود با این روند باید شاهد مرگ دسته جمعی این درختان باشیم که در پی آن حیات سایر موجودات نیز از بین خواهد رفت.
پروانه برگ خوار سفید بلوط در یک نگاه

امید سجادیان فعال محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: درختان بلوط بخش‌هایی از مناطق کهگیلویه و بویراحمد دچار گونه مهاجم پروانه برگ خوار سفید شده و در حال زوال هستند؛ این در حالی است که جنگل بلوط در تثبیت خاک، تعدیل آب و هوا و حفظ اکوسیستم منطقه اهمیت خاصی دارد.
پروانه برگ خوار و جنگل‌هایی که ایستاده جان می‌دهند
وی ادامه داد: پروانه برگ خوار سفید بلوط Leucoma wiltshirei coll بدلیل پتانسیل بالای تخم گذاری، نشو و نمای سریع، مقاومت بالا و رژیم تک خواری (برگ بلوط) مهم‌ترین گونه مهاجم بالفعل جنگل این منطقه محسوب می‌شود.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: طغیان این گونه مهاجم علاوه براینکه درختان بلوط را از پا می‌اندازد مشکلات زیادی هم برای ساکنین ایجاد خواهد کرد.
سجادیان تصریح کرد: عوامل زیستی چون حشرات، برگ‌خوارها، چوب خوارها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها، عوامل غیر زیستی شامل آب و هوا، میزان بارندگی، خشکسالی، تغییرات دمایی، وضعیت خاک، کمبود عناصر غذایی در خاک، کاهش رطوبت و فشرده شدن خاک که بر خشکیدگی و آسیب پذیری درختان بلوط نقش دارند.
وی ابراز داشت: باتوجه به کاهش بارندگی‌ها در سال‌جاری اگر وضعیت بارش به همین منوال ادامه یابد باید آمادگی لازم برای مواجهه با طغیان گونه مهاجم و بیماری‌ها و افزایش خشکیدگی در سطح جنگل‌های بلوط استان در قلمروی استان کهگیلویه و بویراحمد را داشته باشیم.
روی زرد درختان و یک قدم تا مرگ بلوط‌های زنده
یکی از ساکنان شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد در این باره گفت: روز به روز چهره درختان در این منطقه زردتر و شاخه‌ها و ریشه‌هایشان خشک و شکننده می‌شود.
مریم حسینی افزود: تصاویری وحشتناکی از مرگ بلوط‌های کهنسال را در منطقه محل زندگی‌مان شاهدیم اما هیچ کاری از دستمان بر نمی‌آید.
حسینی ابراز داشت: این آفت که تعدادشان در هر درخت بسیار زیاد است، تمام تنه درخت را در برمی گیرند و از برگ‌ها تغذیه می‌کنند.
وی ادامه داد: جمعیت این پروانه‌های برگ خوار آنقدر زیاد است که دیگر نمی‌شود از سایه درختان استفاده کرد و این موجودات هم جان درختان و هم طاقت ما ساکنان منطقه را به سر آورده‌اند.
ضرورت مبارزه بیولوژیکی با آفت جنگل‌های بلوط
کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: سرمایه‌های ملی یعنی همان درختان بلوط زاگرس در حال از بین رفتن هستند و مسئولان باید به فکر علاجی برای آن باشند.
هادی سینایی افزود: سازمان مراتع و جنگل‌ها و منابع طبیعی و آبخیزداری استان تا دیر نشده جلو نابودی جنگل‌های استان را بگیرند و از مسئولان کشوری برای کمک به رفع این معضل استمداد بطلبند و مبارزه بیولوژیکی با این آفت را آغاز کنند.
وی تاکید کرد: برخی مسئولان در حراست از بلوط کوتاهی می‌کنند زیرا که هر سال درختان بلوط گریبان گیر همین حشره است و باید در اسفند ماه که هنوز حشره از تخم بیرون نیامده مبارزه بیولوژیکی را آغاز کنند اما در این کار سهل انگاری صورت گرفته است.
سینایی عنوان کرد: در فصل بهار که فصل شکوفایی است به جای مشاهده سرسبزی بلوط، زمستانی تلخ در بهار برای درختان بلوط رقم می‌خورد.
وی تصریح کرد: محلول پاشی درختان بلوط قبل از اینکه آفت یا حشره از لارو بیرون بیاید باید انجام گیرد که با عقد قرارداد با جوامع محلی می‌توان بخشی از این کار را به خود مردم استان سپرد تا در نجات جنگل‌های زاگرس سهیم باشند.
هجوم پروانه برگ خوار به ۵۳ هزار هکتار از جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد
به گفته مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد هم اینک بیش از ۵۳ هزار هکتار از جنگل‌های استان در مناطق مختلف استان شامل باشت، بهمئی و کهگیلویه به دلیل تغییر اقلیم به آفت پروانه برگ خوار مبتلا شده است.
غلامحسین حکمتیان افزود: در سطح این ۵۳ هزار هکتار آفت شناسایی شده اما در سطح ۲۰ هزار هکتار آن هجوم آفت بسیار شدید است و باید هر چه سریع‌تر مبارزه با این آفت آغاز شود.
وی ادامه داد: سال گذشته مبارزه با این آفت در سطح ۱۲ هزار هکتار انجام گرفت اما باید مبارزه با این حشره به طور مستمر باشد و در یک سال ریشه کن نمی‌شود.
اختصاص ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای مبارزه با آفت پروانه برگ خوار
مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: بنا به پیشنهاد استاندار در نشست شورای برنامه ریزی استان مقرر شد ۲۰ میلیارد تومان به مقابله با این افت اختصاص یابد که منتظر تحقق این اعتبار هستیم و کارهای تخصیص آن از سوی منابع طبیعی در حال پیگیری است.
وی ابراز داشت: حساسیت موضوع به مسئولان استانی گوشزد شده و امید است این اعتبار سریع‌تر اختصاص یابد و زمان را نباید از دست داد و با همین اعتبارات استانی باید کار مقابله با پروانه برگ خوار آغاز شود.
حکمتیان با بیان اینکه ممکن است تا تأمین اعتبار ۲۰ میلیارد تومان زمان زیادی هدر رود، اظهار داشت: در نقاط اعلام شده در استان که وضعیت شدیدتری از لحاظ درگیری با این آفت وجود دارد، بزودی کار مقابله آغاز و از محلول بی تی استفاده خواهد شد.
شیوه مقابله با این آفت نیازمند بازنگری است
به گفته فعال زیست محیطی در کهگیلویه و بویراحمد روشی که در حال حاضر برای با مقابله با این حشره تاکید می‌کنند سمپاشی با محلول بی تی است در حالی که مصرف آن به طور کامل از طرف اتحادیه اروپا ممنوع شده و بر اساس آخرین تحقیقات، تنها در برخی موارد محدود استفاده می‌شود.

سجادیان تاکید کرد: سمپاشی باید دوماه قبل یعنی از اسفند ۱۴۰۰ شرورع می‌شد و هم اینک جوابگو نیست ضمن اینکه سمپاشی می‌تواند گونه‌های دیگر جانواری را نیز از بین ببرد.
وی ادامه داد: اثراتی که محلول یاد شده روی بقیه گونه‌ها و خاک ممکن است داشته باشد مشخص نیست، حذف دشمن‌های طبیعی یک گونه، تغییرات اقیلمی، ضعف درخت، کم‌بارشی و عوامل دیگر باعث طغیان گونه‌های مهاجم می‌شود.
سجادیان ابراز داشت: این آفات خسارات جبران ناپذیری به جنگل‌های استان وارد خواهند کرد و نگران شیوع بیش از پیش این آفت در قسمت‌های دیگر جنگل‌های زاگرس در استان هستیم.
وی ادامه داد: تا دلیل طغیان جمعیت مشخص نشود نمی‌توان کاری کرد و به طور کلی وقتی یک گونه طغیان می‌کند یعنی شرایط محیط به نفعش تغییر کرده که باید این عاملی که تغییر کرده پیدا شود.
سجادیان گفت: ممکن است غذای آن زیاد شده یا شکارچی آن از بین رفته، شرایط اقلیمی به نفعش تغییر کرده باشه و یا گونه‌های رقیبش با سموم کشاورزی از بین رفته باشند که هنوز مشخص نیست.
وی بیان کرد: وقتی علت پیدا شد، راهکار خود به خود پیدا می‌شود و این محلول‌ها و این روش‌ها برای باغات مناسب هستند و برای جنگل کاری از پیش نمی‌برند و نهایتاً هم اوضاع را بدتر می‌کنند.
این در حالی است که مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: محلول بی تی اثر زیست محیطی منفی خیلی کمی دارد؛ حکمتیان تاکید کرد: محیط زیست و منابع طبیعی به این نتیجه رسیده‌اند که محلول اثرات کمی در طبیعت دارد.
سؤال اینجاست چرا با وجودی که مسئولان استانی از خطر گسترش این آفت ظرف یکی دو سال اخیر در استان اطلاع داشتند مقابله مستمر با آفت را آغاز نکرده و دست روی دست گذاشتند. از سوی دیگر آیا روشی که برای مقابله با این بحران به کار برده می‌شود واقعاً درمانگر است.
چنانچه فکر اساسی برای نجات درختان بلوط زاگرس اندیشیده نشود با این روند باید شاهد مرگ دسته جمعی این درختان باشیم که در پی آن حیات سایر موجودات نیز از بین خواهد رفت.