از چادر تا دانشگاه؛ راهی که بهمن‌بیگی آغاز کرد / یاسوج میزبان اندیشه‌های ماندگار پدر آموزش عشایری ایران؛ مردی که جغرافیا را به خدمت آموزش گرفت

کبنا ؛وقتی همه نگاه‌ها به مدارس شهری بود، او دل به کوچ و ایل سپرد تا از میان گردنه‌ها، پل‌های علم بسازد؛ محمد بهمن‌بیگی، پدر آموزش عشایری ایران، این بار در یاسوج به همت فرهنگیان و مسئولان، گرامی داشته شد.
به گزارش کبنا، زمانی که آموزش برای بسیاری از نقاط کشور حتی رؤیا هم نبود، مردی از دل ایل و کوچ، از درون رنج بی‌سوادی و حاشیه‌نشینی برخاست تا چراغ دانش را در چادرهای ایل، بر دوش اسب و قاطر، و در دل کوهستان و بیابان برافروزد؛ مردی که نامش نه تنها در کتاب‌های درسی، که در خاطرات نسل‌هایی از فرزندان عشایر حک شده است. محمد بهمن‌بیگی، معلم پیشگام آموزش عشایری ایران، فقط مؤسس یک نظام آموزشی نبود، بلکه بنیانگذار یک مکتب فکری، فرهنگی و تمدنی بود که امروزه نیز در تار و پود توسعه‌ی انسانی مناطق عشایری جنوب کشور جاری است.
یاسوج، پایتخت طبیعت ایران، این بار میزبان طبیعتی دیگر بود: طبیعت انسانیِ مردی که آموزش را به تپش زندگی عشایر گره زد. در همایشی باشکوه، فرهنگیان، فرهیختگان، مسئولان ملی و استانی، دانشگاهیان و دوستداران فرهنگ، گرد هم آمدند تا از مقام معلمی تجلیل کنند که باور داشت هیچ جغرافیایی نباید از نور آموزش محروم بماند.
در روزگاری که توسعه بیشتر شعاری از بالا به پایین بود، استاد بهمن‌بیگی از پایین‌ترین نقطه، از دل ایل، از سیاه‌چادر، توسعه‌ای فرهنگی را آغاز کرد که آثارش تا به امروز در تربیت مدیران، متخصصان و فرهنگیانی که از دامان کوچ به مراکز تصمیم‌سازی رسیدند، مشهود است. او نه تنها در نقش معلم، که در قامت متفکری ملی ظاهر شد؛ معلمی که مدرسه را نه در چهاردیواری کلاس، بلکه در مسیر کوچ و در جان زندگی مردم تعریف کرد.
همایش بزرگداشت استاد محمد بهمن‌بیگی، معلم پیشگام آموزش عشایری ایران، با حضور فرهیختگان، فرهنگیان، اساتید دانشگاه و مسئولان استانی و ملی در شهر یاسوج مرکز کهگیلویه و بویراحمد برگزار شد.
در این مراسم استاندار کهگیلویه و بویراحمد، با تجلیل از مقام علمی و فرهنگی استاد بهمن‌بیگی، گفت: امروز در جمع وارثان مکتب بهمن‌بیگی گرد هم آمده‌ایم تا از مردی سخن بگوییم که نه تنها برگ زرینی در تاریخ آموزش ایران، بلکه نماد روشن پیوند فرهنگ، هویت و آگاهی در میان عشایر این سرزمین است.

یدالله رحمانی افزود: استاد بهمن‌بیگی پدر آموزش عشایری ایران است، اما او تنها بنیانگذار یک ساختار آموزشی نبود، بلکه معمار یک تفکر فرهنگی و تمدنی بود.
وی صریح کرد: او در روزگاری که آموزش را منحصر به شهرها می‌دانستند، با نگاهی ژرف و مردم‌محور، مدرسه را به دل سخت‌ترین شرایط جغرافیایی برد و ثابت کرد که جغرافیا مانع آموزش نیست، بلکه بستری برای رشد آن است.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: استاد بهمن‌بیگی در عشایر زاده شد، رنج کوچ و بی‌سوادی را لمس کرد، اما از آن رنجنامه نساخت، بلکه مکتبی الهام‌بخش بنا نهاد.
وی بیان کرد: او معلم ایل بود، پرچمدار علم در زاگرس و جنوب ایران، اما نگاهش جهانی و افق دیدش بیکران بود.
رحمانی با اشاره به تأثیر ماندگار مکتب بهمن‌بیگی، گفت: مکتب او ریشه در فرهنگ ایل دارد و ثمره آن انسان‌های خودساخته، مسئول و هویت‌مند است.
وی افزود: استاد بهمن‌بیگی نشان داد که مدرسه فقط چهار دیوار نیست، بلکه زیستن با پرسش، حرکت با شعور و ساختن با معناست.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرد: امروز استان ما و تمام جنوب کشور، میراث‌دار نگاه بهمن‌بیگی است و برونداد مکتب او، مدیران و متخصصانی هستند که از دل عشایر برخاسته و امروز در سراسر ایران منشأ خیرند.
وی در ادامه پیشنهاداتی برای ترویج اندیشه‌های استاد بهمن‌بیگی ارائه داد و گفت: پیشنهاد می‌کنم آثار ایشان در قالب کتب درسی و مستندهای آموزشی بازخوانی شود، مدارس عشایری به عنوان میراث فرهنگی ثبت ملی گردد و طرح‌های توسعه فرهنگی عشایر بر اساس مکتب فکری او طراحی شود.

رحمانی با بیان اینکه مردم کهگیلویه و بویراحمد خود را صاحب میراث فکری استاد بهمن‌بیگی می‌دانند، اظهار کرد: برپایی این همایش خودجوش و باشکوه، نشانه محبت و وفاداری مردم این دیار به استاد است و ما در حفظ نام و آرمان‌های او کوتاهی نخواهیم کرد.
وی در پایان از دست‌اندرکاران این همایش از جمله فرهنگیان، دانشگاهیان، رسانه‌ها و صدا و سیما که پوشش خبری گسترده‌ای ارائه دادند، تقدیر کرد و ادامه داد: پاسداشت مفاخر ملی و استانی باید به عنوان یک اولویت جدی تداوم یابد.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه، یاد استاد بهمن‌بیگی گرامی و راهش پر رهرو باد، گفت: امروز در این جشنواره و همایش گرد هم آمدیم تا از مقام استادی سخن بگوییم که نه تنها در تاریخ آموزش عشایری بلکه در افق فرهنگ ایران زمین چهره بی بدیل و ماندگار است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از معاون وزیر آموزش پرورش خواست اندیشه‌های استاد بهمن بیگی در قالب کتب درسی، مستندهای آموزشی و همایش‌های دانشگاهی و در سطح ملی و استانی احیا شود و مدارس عشایری استاد بهمن بیگی به عنوان یک کار میراث فرهنگی و مستندسازی ثبت ملی شود.
وی تاکید کرد: باید طرح‌های نوین توسعه فرهنگی عشایر بر اساس مکتب فکری استاد بهمن بیگی بازطراحی و اجرا شود.

به گزارش کبنا، اکنون که بیش از نیم قرن از شکل‌گیری مکتب آموزش عشایری می‌گذرد، پاسداشت اندیشه‌های مردی چون محمد بهمن‌بیگی، نه تنها یک وظیفه فرهنگی، بلکه ضرورتی اجتماعی است. همایش یاسوج بار دیگر یادآور شد که این استان و مردمش خود را وارثان راستین آن مکتب می‌دانند.
اگر توسعه فرهنگی را مقدمه‌ای برای توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بدانیم، بازخوانی راه بهمن‌بیگی و نهادینه‌کردن آن در آموزش امروز کشور، می‌تواند ما را یک گام به عدالت آموزشی و توانمندسازی واقعی نزدیک‌تر کند. چه نیکوست اگر آثار، خاطرات، تجربیات و آرمان‌های او در قالب کتب درسی، مستندهای آموزشی و طرح‌های فرهنگی، مستندسازی و بازتعریف شوند تا نسل‌های آینده بدانند که «معلمی» تنها یک شغل نیست؛ بلکه یک رسالت تاریخی است.