تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۱ شهريور ۱۴۰۳ ساعت ۲۱:۳۰
کد مطلب : ۴۹۰۲۳۹
ارزیابی کلی از نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهور؛
گفته‌ها و ناگفته‌های پزشکیان
۰
کبنا ؛نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی مسعود پزشکیان برگزار شد و او سعی کرد در این گفت‌وگو چشم‌اندازی کلی از نوع نگاه دولت در عرصه سیاسی، سیاست خارجی و اقتصاد ارائه دهد.
پزشکیان در این گفت‌وگو بر چند محور وفاق و وحدت، عدالت، قانون‌گرایی، اقتصاد و سیاست خارجی تأکید داشت. او در ابتدای مصاحبه گفت که اعضای دولت بر اساس «وفاق ملی» انتخاب شده‌اند و از دولت‌های رئیسی، روحانی تا مستقل‌ها و اصلاح‌طلبان در دولت چهاردهم حضور دارند. انتخاب کابینه دولت در هفته‌های اخیر با بحث‌های زیادی همراه بوه است. برخی از اصلاح‌طلبان بعد از معرفی برخی وزرا به مجلس به پزشکیان انتقاد کردند. البته در مقابل این رویکرد موفق از آب درآمد و باعث شد کل کابینه پزشکیان بی چک و چانه از سوی مجلس اصولگرا رای بیاورد.
پزشکیان در ادامه از موضوعات اقتصادی سخن گفت و به وضعیت سخت معیشت مردم اشاره کرد. او مبنای رفع مشکلات اقتصادی را اجرای دقیق برنامه هفتم دانست و گفت که برای حل مسائل اقتصادی نیاز است که مشکلاتمان را با دنیا و منطقه حل کنیم و برخلاف دولت قبل صریحا گفت که اقتصاد به مسائل خارجی ربط دارد.
نکته مهم در این بین آن است که گرچه پزشکیان مدام می‌گوید که باید برنامه هفتم اجرا شود اما اجرای برنامه هفتم منوط به رشد هشت درصدی است و این میزان رشد محقق نمی‌شود مگر با سرمایه‌گذاری عظیم خارجی. پزشکیان در بخشی از این گفت‌وگو بیان کرد که رشد هشت درصدی منوط به سرمایه‌گذاری 200میلیارد دلاری است. او گفت که باید برای تأمین این کسری ارتباط خود با دنیا را تقویت کنیم و سرمایه‌های خارجی را جذب کنیم اما دقیق‌تر توضیح نداد در شرایطی که هنوز تحریم‌ها باقی است و البته ایران عضو FATF نیست و عملا مبادله مالی دنیا با ایران از طرق عادی ممکن نیست و حتی ایران نمی‌تواند به راحتی نفت خود را بفروشند چه برسد به آنکه کشورهای دیگر در ایران سرمایه‌گذاری کنند، جذب این سرمایه از چه مسیری ممکن خواهد شد؟ در سال‌های گذشته اصولگرایان که هم دولت و هم مجلس را در اختیار داشتند می‌گفتند که مشکلات اقتصادی را نباید به تحریم‌ها گره بزنیم. در عین حال آنها مختلف عضویت در FATF بودند اما حالا پزشکیان اصل موضوع یعنی ارتباط مستقیم وضعیت اقتصادی داخلی با حوزه خارجی را پذیرفته است اما تا این لحظه معلوم نیست سرنوشت راه‌های ارتباط با دنیا چیست و آیا دولت اراده‌اش بر احیای سریع برجام و باز کردن درگاه‌های بینالمللی به روی ایران است؟ مسعود پزشکیان در گفت‌وگوی اخیرش به این پرسش‌ها به طور دقیق و صریح پاسخ نداد.
پزشکیان البته مطرح کرد که تأمین این میزان کسری، بسته به سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور هم هست. او در بخش دیگری از سخنانش هم گفت که «در سفر به نیویورک تلاش می‌کنیم از ایرانیان خارج از کشور دعوت به بازگشت یا لااقل سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشیم». او عنوان کرد که «بسیاری از ایرانیان خارج از کشور، دلشان برای ایران می‌تپد. آنان رفتند و از ما ناراضی هستند ما می‌توانیم بسیاری از آنان راضی کنیم که برگردند یا حداقل در کشورشان سرمایه‌گذاری کنند». پزشکیان همچنین گفت که باید به آنها اطمینان داد که اگر به ایران برگشتند برایشان پرونده درست نمی‌کنیم، اذیتشان نمی‌کنیم و آنان را از رفتن محروم نمی‌کنیم. البته بخش آخر سخن پزشکیان حتما اراده‌ای فراتر از دولت می‌طلبد و اگر دولت چنین عزمی دارد لازم است برای به وجود آوردن چنین اطمینانی یک هماهنگی فراگیر ایجاد کند.
رئیس‌جمهور همچنین سیاست اصلی دولتش را اجرای قانون دانست و گفت که باید همه با وحدت بر اساس قانون و سیاست‌های کلی حرکت کنیم. این وعده مثبت ارزیابی می‌شود زیرا از سال 84 به این سو شاهد بوده‌ایم که دولت‌ها بعضا اهتمام ویژه به اجرای قوانین جاری کشور و حتی سیاست‌های کلیِ ابلاغی نداشته‌اند که اگر دولت چهاردهم بتواند به وعده‌اش در این زمینه عمل کند حتما گام بزرگی در جهت قانون‌مداری برداشته است.
بخش مهم دیگری از سخنان پزشکیان معطوف به موضوع عدالت بود. او گفت که باید عدالت جنسیتی، قومیتی، بهداشتی، منطقه‌ای و آموزشی در کشور ایجاد شود. شاید بی‌راه نباشد اگر بگوییم یکی از دلایلی که پزشکیان توانست در مناطق محروم رأی بیارود و حتی به گفته کارشناسان سیاسی، بخش‌هایی از رأی اصولگرایان در این مناطق را هم به دست آورد، گفتمان عدالت‌محور او بود. از سوی دیگر با توجه به رخدادهای اجتماعی سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین مطالباتی که دولت با آن روبه‌رو است برقراری عدالت جنستی و تأمین حقوق زنان است. پزشکیان سعی کرد با انتخاب فرزانه صادق به عنوان وزیر راه، فاطمه مهاجرانی به عنوان سخنگوی دولت، شینا انصاری به عنوان رئیس سازمان محیط زیست و زهرا بهروزآذر به عنوان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در دولتش از حضور زنان استفاده کند اما حتما مطالبات زنان محدود به حضور زنان در کابینه نیست و دولت در این مسیر اقدامات زیاد دیگری هم باید انجام دهد اما به هر روی در گام نخست اقدام پزشکیان برای رفع تبعیض جنسیتی مثبت قلمداد می‌شود.
در حوزه بهداشت هم و درمان هم پزکشیان وعده داد تا کاری انجام شود تا افراد در دورافتاده‌ترین روستاها همان خدماتی را دریافت کنند که فردی در شمال تهران دریافت می‌کند. عدالت آموزشی هم یکی از مسائل دیگر مورد اشاره بود. پزشکیان در سخنان اخیرش گرچه سخنان خوبی مطرح کرد و از تبعیض موجود در این عرصه گلایه کرد اما راهکار دقیقی برای رفع این نوع از تبعیض ارائه نکرد. البته گفت که درباره موضوع کنکور باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی صحبت شود تا معیارها نزدیک به عدالت آموزشی شود.
مجریان صداوسیما سعی می‌کردند تا به نوعی پوست خربزه زیر پای صداوسیما بیندازند. مثلا اصرار داشتند که از پزشکیان قول بگیرند که تا پایان سال تورم به 30درصد می‌رسد اما پزشکیان گفت که به شرطها و شروط‌ها یا می‌خواستند او را در حوزه سفرهای استانی به نوعی ادامه دهنده دولت قبل معرفی کنند که پزشکیان گفت به سفرهای استانی می‌روم اما وعده‌ای نمی‌دهم که پولی برای انجامش نباشد. او به نوعی با این سخن به نقد سفرهای استانی دولت قبل پرداخت.
در پایان گفت‌وگو هم پزشکیان به به این جمله روزنامه «کیهان» که «اسب زین‌شده» تحویل دولت چهاردهم داده شده، کنایه زد و گفت: «گفتند وارث چیزی خوبی شدیم ولی پول به اندازه کافی نیست. نمی‌خواهم گلایه کنیم ولی از رهبری اجازه گرفتیم که یک مقدار از صندوق برداریم و یک مقدار از بدهی ها را تسویه کینم».
پزشکیان همچنین در بخشی از صحت‌هایش هم اشاره کرد که «اگر دید باز رهبری نبود ممکن بود ما را هم حذف کنند».
در مجموع مسعود پزشکیان در گفت‌وگوی اولش مانند همیشه صمیمی سخن می‌گفت اما حرف‌ها می‌توانست دقیق‌تر و عینی‌تر باشد. البته به نظر می‌رسد بخشی از کلیشه‌ای شدن سخنان به سؤالات مطرح‌شده برمی‌گردد. در همه ادوار به نوعی مصاحبه با رئیس‌جمهور در انحصار صداوسیما قرار گرفته است و صداوسیما هم سؤالاتی کلی دست مجریان خود که روزنامه‌نگار نیستند می‌دهد و آنها هم عین همان‌ها را تکرار می‌کنند؛ در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته رؤسای کشورها با رسانه‌های مستقل هم به گفت‌وگو می‌پردازند و خود را در معرض چالش و پرسش‌های مهم و اساسی قرار می‌دهند؛ گفت‌وگوهایی که تعارف‌های مرسوم در آن کمتر است. با این اوصاف شاید بد نباشد که مسعود پزشکیان برای ادامه مسیر علاوه بر صداوسیما به سمت گفت‌وگو با رسانه‌های مستقل هم حرکت کند تا بیشتر در جریان مطالبات واقعی مردمی قرار بگیرد.
پزشکیان در این گفت‌وگو بر چند محور وفاق و وحدت، عدالت، قانون‌گرایی، اقتصاد و سیاست خارجی تأکید داشت. او در ابتدای مصاحبه گفت که اعضای دولت بر اساس «وفاق ملی» انتخاب شده‌اند و از دولت‌های رئیسی، روحانی تا مستقل‌ها و اصلاح‌طلبان در دولت چهاردهم حضور دارند. انتخاب کابینه دولت در هفته‌های اخیر با بحث‌های زیادی همراه بوه است. برخی از اصلاح‌طلبان بعد از معرفی برخی وزرا به مجلس به پزشکیان انتقاد کردند. البته در مقابل این رویکرد موفق از آب درآمد و باعث شد کل کابینه پزشکیان بی چک و چانه از سوی مجلس اصولگرا رای بیاورد.
پزشکیان در ادامه از موضوعات اقتصادی سخن گفت و به وضعیت سخت معیشت مردم اشاره کرد. او مبنای رفع مشکلات اقتصادی را اجرای دقیق برنامه هفتم دانست و گفت که برای حل مسائل اقتصادی نیاز است که مشکلاتمان را با دنیا و منطقه حل کنیم و برخلاف دولت قبل صریحا گفت که اقتصاد به مسائل خارجی ربط دارد.
نکته مهم در این بین آن است که گرچه پزشکیان مدام می‌گوید که باید برنامه هفتم اجرا شود اما اجرای برنامه هفتم منوط به رشد هشت درصدی است و این میزان رشد محقق نمی‌شود مگر با سرمایه‌گذاری عظیم خارجی. پزشکیان در بخشی از این گفت‌وگو بیان کرد که رشد هشت درصدی منوط به سرمایه‌گذاری 200میلیارد دلاری است. او گفت که باید برای تأمین این کسری ارتباط خود با دنیا را تقویت کنیم و سرمایه‌های خارجی را جذب کنیم اما دقیق‌تر توضیح نداد در شرایطی که هنوز تحریم‌ها باقی است و البته ایران عضو FATF نیست و عملا مبادله مالی دنیا با ایران از طرق عادی ممکن نیست و حتی ایران نمی‌تواند به راحتی نفت خود را بفروشند چه برسد به آنکه کشورهای دیگر در ایران سرمایه‌گذاری کنند، جذب این سرمایه از چه مسیری ممکن خواهد شد؟ در سال‌های گذشته اصولگرایان که هم دولت و هم مجلس را در اختیار داشتند می‌گفتند که مشکلات اقتصادی را نباید به تحریم‌ها گره بزنیم. در عین حال آنها مختلف عضویت در FATF بودند اما حالا پزشکیان اصل موضوع یعنی ارتباط مستقیم وضعیت اقتصادی داخلی با حوزه خارجی را پذیرفته است اما تا این لحظه معلوم نیست سرنوشت راه‌های ارتباط با دنیا چیست و آیا دولت اراده‌اش بر احیای سریع برجام و باز کردن درگاه‌های بینالمللی به روی ایران است؟ مسعود پزشکیان در گفت‌وگوی اخیرش به این پرسش‌ها به طور دقیق و صریح پاسخ نداد.
پزشکیان البته مطرح کرد که تأمین این میزان کسری، بسته به سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور هم هست. او در بخش دیگری از سخنانش هم گفت که «در سفر به نیویورک تلاش می‌کنیم از ایرانیان خارج از کشور دعوت به بازگشت یا لااقل سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشیم». او عنوان کرد که «بسیاری از ایرانیان خارج از کشور، دلشان برای ایران می‌تپد. آنان رفتند و از ما ناراضی هستند ما می‌توانیم بسیاری از آنان راضی کنیم که برگردند یا حداقل در کشورشان سرمایه‌گذاری کنند». پزشکیان همچنین گفت که باید به آنها اطمینان داد که اگر به ایران برگشتند برایشان پرونده درست نمی‌کنیم، اذیتشان نمی‌کنیم و آنان را از رفتن محروم نمی‌کنیم. البته بخش آخر سخن پزشکیان حتما اراده‌ای فراتر از دولت می‌طلبد و اگر دولت چنین عزمی دارد لازم است برای به وجود آوردن چنین اطمینانی یک هماهنگی فراگیر ایجاد کند.
رئیس‌جمهور همچنین سیاست اصلی دولتش را اجرای قانون دانست و گفت که باید همه با وحدت بر اساس قانون و سیاست‌های کلی حرکت کنیم. این وعده مثبت ارزیابی می‌شود زیرا از سال 84 به این سو شاهد بوده‌ایم که دولت‌ها بعضا اهتمام ویژه به اجرای قوانین جاری کشور و حتی سیاست‌های کلیِ ابلاغی نداشته‌اند که اگر دولت چهاردهم بتواند به وعده‌اش در این زمینه عمل کند حتما گام بزرگی در جهت قانون‌مداری برداشته است.
بخش مهم دیگری از سخنان پزشکیان معطوف به موضوع عدالت بود. او گفت که باید عدالت جنسیتی، قومیتی، بهداشتی، منطقه‌ای و آموزشی در کشور ایجاد شود. شاید بی‌راه نباشد اگر بگوییم یکی از دلایلی که پزشکیان توانست در مناطق محروم رأی بیارود و حتی به گفته کارشناسان سیاسی، بخش‌هایی از رأی اصولگرایان در این مناطق را هم به دست آورد، گفتمان عدالت‌محور او بود. از سوی دیگر با توجه به رخدادهای اجتماعی سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین مطالباتی که دولت با آن روبه‌رو است برقراری عدالت جنستی و تأمین حقوق زنان است. پزشکیان سعی کرد با انتخاب فرزانه صادق به عنوان وزیر راه، فاطمه مهاجرانی به عنوان سخنگوی دولت، شینا انصاری به عنوان رئیس سازمان محیط زیست و زهرا بهروزآذر به عنوان معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در دولتش از حضور زنان استفاده کند اما حتما مطالبات زنان محدود به حضور زنان در کابینه نیست و دولت در این مسیر اقدامات زیاد دیگری هم باید انجام دهد اما به هر روی در گام نخست اقدام پزشکیان برای رفع تبعیض جنسیتی مثبت قلمداد می‌شود.
در حوزه بهداشت هم و درمان هم پزکشیان وعده داد تا کاری انجام شود تا افراد در دورافتاده‌ترین روستاها همان خدماتی را دریافت کنند که فردی در شمال تهران دریافت می‌کند. عدالت آموزشی هم یکی از مسائل دیگر مورد اشاره بود. پزشکیان در سخنان اخیرش گرچه سخنان خوبی مطرح کرد و از تبعیض موجود در این عرصه گلایه کرد اما راهکار دقیقی برای رفع این نوع از تبعیض ارائه نکرد. البته گفت که درباره موضوع کنکور باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی صحبت شود تا معیارها نزدیک به عدالت آموزشی شود.
مجریان صداوسیما سعی می‌کردند تا به نوعی پوست خربزه زیر پای صداوسیما بیندازند. مثلا اصرار داشتند که از پزشکیان قول بگیرند که تا پایان سال تورم به 30درصد می‌رسد اما پزشکیان گفت که به شرطها و شروط‌ها یا می‌خواستند او را در حوزه سفرهای استانی به نوعی ادامه دهنده دولت قبل معرفی کنند که پزشکیان گفت به سفرهای استانی می‌روم اما وعده‌ای نمی‌دهم که پولی برای انجامش نباشد. او به نوعی با این سخن به نقد سفرهای استانی دولت قبل پرداخت.
در پایان گفت‌وگو هم پزشکیان به به این جمله روزنامه «کیهان» که «اسب زین‌شده» تحویل دولت چهاردهم داده شده، کنایه زد و گفت: «گفتند وارث چیزی خوبی شدیم ولی پول به اندازه کافی نیست. نمی‌خواهم گلایه کنیم ولی از رهبری اجازه گرفتیم که یک مقدار از صندوق برداریم و یک مقدار از بدهی ها را تسویه کینم».
پزشکیان همچنین در بخشی از صحت‌هایش هم اشاره کرد که «اگر دید باز رهبری نبود ممکن بود ما را هم حذف کنند».
در مجموع مسعود پزشکیان در گفت‌وگوی اولش مانند همیشه صمیمی سخن می‌گفت اما حرف‌ها می‌توانست دقیق‌تر و عینی‌تر باشد. البته به نظر می‌رسد بخشی از کلیشه‌ای شدن سخنان به سؤالات مطرح‌شده برمی‌گردد. در همه ادوار به نوعی مصاحبه با رئیس‌جمهور در انحصار صداوسیما قرار گرفته است و صداوسیما هم سؤالاتی کلی دست مجریان خود که روزنامه‌نگار نیستند می‌دهد و آنها هم عین همان‌ها را تکرار می‌کنند؛ در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته رؤسای کشورها با رسانه‌های مستقل هم به گفت‌وگو می‌پردازند و خود را در معرض چالش و پرسش‌های مهم و اساسی قرار می‌دهند؛ گفت‌وگوهایی که تعارف‌های مرسوم در آن کمتر است. با این اوصاف شاید بد نباشد که مسعود پزشکیان برای ادامه مسیر علاوه بر صداوسیما به سمت گفت‌وگو با رسانه‌های مستقل هم حرکت کند تا بیشتر در جریان مطالبات واقعی مردمی قرار بگیرد.
