زورگیری از قانون!

کبنا ؛پس از آنکه فیلم «سرقت با قمه در ترافیک اتوبان نیایش»، آن هم در روز روشن و مقابل چشم همه در فضای مجازی منتشر شد، سؤالات زیادی در افکار عمومی شکل گرفت؛ اینکه چطور سارق مسلح بدون هیچ ترس و واهمه‌ای به وسط اتوبان می‌آید، در خودرو را باز می‌کند و با تهدید راننده که گویا یک خانم بوده‌است، تلفن همراه او را از دستش می‌کشد و در آخر نیز از گاردریل به آن طرف اتوبان می‌پرد و فرار می‌کند! این سارق حین سرقت نیز در عقب خودرو را با خیال راحت باز می‌کند تا اگر وسیله گران‌قیمت دیگری نیز به چشمش خورد با خود ببرد.
در مقابل اما، مردم حاضر در صحنه هیچ اقدامی نمی‌کنند و حتی یکی از خودرو‌ها به قصد دور شدن از این صحنه لاین اتوبان را عوض می‌کند. هر چند یک روز پس از انتشار این فیلم در فضای مجازی، رئیس پلیس پایتخت خبر از دستگیری زورگیر مسلح را داده‌است، اما سؤالات زیادی در واکنش به این فیلم در شبکه‌های اجتماعی بدون پاسخ باقی مانده‌است. حبیب ترکاشوند در صفحه توییتر خود فیلم زورگیری با قمه را در اتوبان نیایش منتشر کرده و نوشته‌است: «خفت‌گیری عجیب یک خانم در بزرگراه نیایش در تهران با قمه! مسئولان محترم قضایی، به راستی مشکل کجاست که این اراذل اینقدر جسور شده‌اند که در روز روشن با قمه به جان مردم می‌افتند؟»
همچنین کاربر دیگری با نام رهگذر در واکنش به سؤال برخی از کاربران که «چرا مردم برای کمک به آن خانم مورد حمله قرار گرفته، اقدامی نکردند» در صفحه توییتر خود نوشته است: «اگر زورگیر رو بزنیم، بدهکار میشیم. مداخله مؤثر بدون آسیب‌زدن و آسیب‌دیدن هم کار هر کسی نیست و شخص باید خیلی حرفه‌ای باشه. البته من بودم نمی‌تونستم صرفاً تماشاچی باشم، با اینکه سابقه مداخله و کباب‌شدن به قصد ثواب کردن کم ندارم!»
کاربری با نام «محمد صدرات» نیز در واکنش به توییت «رهگذر» با گلایه از اینکه مردم فقط تماشاگر این صحنه زورگیری بودند، توییت زده‌است: «قطعاً اگر همه راننده‌ها پیاده می‌شدند و سمت زورگیر می‌رفتن، فرار می‌کرد و اصلاً کار به زدن نمی‌کشید.»
کاربر دیگری نیز با نام «مهدی» واکنش متفاوتی نشان داده و توییت زده‌است: «حالا همینو دستگیرش کنن یه عده احمق میان هشتگ میزنن که مثلاً فلانی کجاست؟ یا فلانی رو آزاد کنید!»
 
«زینب» که یکی دیگر از کاربران توییتر است در واکنش به این فیلم نوشته‌است: «ما تو شهر‌های کوچیک اتوبان و بزرگراه نداریم که خفت‌گیری با قمه صورت بگیره، ولی اکثر مردم در این منطقه کشاورزند و حاصل یک سال زحمتشون توسط باند‌های دزدی یک‌شبه به تاراج میره و کسی هم جوابگو نیست! از همین حالا میریزن و گردو‌های کال باغمون رو شبانه میبرن.»
همچنین کاربر دیگری با نام «خانم سلمان» نسبت به وقاحت بیش از حد زورگیران گلایه کرده و در صفحه توییتر خود نوشته‌است: «کی این چرخه میخواد متوقف بشه؟ چرا هیچ برخورد جدی با این افراد صورت نمی‌گیره؟ چرا این دزدی که اومد دست منو چنگ زد و اون دزدی که با قمه و چاقو خفت‌گیری می‌کنه و... باید اینقد نترس و گستاخ باشه؟ چی باعث این گستاخی و نترسی و وقاحت شده؟ بی‌اثر بودن مجازات تعیین شده؟!» او در توییت دیگری نیز نوشته‌است: «گیریم که دزد رو گرفتن و اگه زیربار رفت خسارت مالی هم بهمون پرداخت! خسارت این مشکل روحی، این ترس مداوم و... که برای مالباخته پیش اومده و باهاش درگیره و سلامت روانش رو به خطر انداخته رو کی و چطور پرداخت میکنه؟ اون دزدی که سایه امن داره و خیالش راحته که کسی کاری به کارش نداره؟!»
بازداشت خفت‌گیر در کمتر از ۲۴ ساعت
پس از انتشار فیلم زورگیری با قمه در اتوبان نیایش، علی صالحی، دادستان تهران گفت: «در پی انتشار فیلمی در فضای مجازی مبنی بر زورگیری فردی از یک خانم سوار بر خودرو در بزرگراه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی (ره)، پس از تشکیل پرونده قضایی در دادسرای تهران، دستورات ویژه برای شناسایی و دستگیری متهم به ضابطان و مأموران انتظامی ابلاغ شد.»
دادستان تهران با اشاره به اینکه مردم بدانند برخورد قاطع قضایی و بدون اغماض با این افراد انجام خواهد شد، تصریح کرد: «امنیت مردم خط قرمز دستگاه قضایی است و در این رابطه با هیچ فردی تعارفی نداشته و موارد با جدیت پیگیری خواهد شد.»
همچنین یک روز پس از انتشار این فیلم، سرهنگ کارآگاه علی ولیپور گودرزی، رئیس پلیس آگاهی پایتخت خبر از دستگیری زورگیر قمه به دست داد و گفت: «کارآگاهان پس از دریافت این اطلاعات مهم، با هماهنگی قضایی در روز بیست و هفتم مردادماه سارق جوان را در یک عملیات منسجم دستگیر کردند.»

رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ اظهار داشت: «با وقوع یک فقره زورگیری و سرقت از یک خانم در ترافیک بزرگراه نیایش، موضوع رسیدگی در دستور کار تیمی زبده از کارآگاهان اداره هجدهم پلیس آگاهی قرار گرفت.»
او با بیان اینکه فیلم این زورگیری در فضای مجازی جنجال زیادی ایجاد کرده‌بود، ادامه داد: «تحقیقات میدانی کارآگاهان نشان داد، مرد جوان با سوءاستفاده از ترافیک بزرگراه نیایش به خودروی مالباخته نزدیک شده و با خشونت و درگیری تلفن‌همراه زن جوان را سرقت‌کرده‌است.»
سرهنگ کارآگاه گودرزی در پایان خاطر نشان کرد: «در تحقیقات صورت گرفته از سارق جوان ضمن اعتراف به جرم زورگیری متهم با صدور قرار قانونی از سوی مرجع قضایی برای کشف جرائم احتمالی و شناسایی همدستان وی در اختیار کارآگاهان اداره هجدهم پلیس آگاهی قرار گرفت و تحقیقات همچنان ادامه دارد.»
او گفت: «متهم پس از انتقال به اداره هجدهم پلیس آگاهی در تحقیقات ابتدایی به جرم زورگیری از زن جوان در بزرگراه نیایش به همراه ۱۰۰ فقره سرقت به عنف در سطح خیابان‌های شهر تهران اعتراف کرد.» ۹۰ درصد از زورگیران تحت‌تأثیر موا‌د مخدر و توهمی هستند!
زورگیر قمه به دست، دستگیر شد، اما در میان افکار عمومی سؤالات زیادی ایجاد شده‌است که نیاز به پاسخگویی دارد. به همین منظور خبرنگار «جوان» به سراغ میثم حسین‌پور، بازپرس دادسرای جنایی رفته و با او گفتگو کرده‌است.
حسین‌پور در پاسخ به این سؤال که «برای کاهش چنین جرائمی چه کار باید انجام شود»، نقش فرد بزه‌دیده را تعریف می‌کند و می‌گوید: «بار‌ها اعلام شده که به محض خروج از پارکینگ خانه، در‌های خودرو را قفل کنید. سرقت‌های بسیار زیادی پس از خروج از پارکینگ خانه‌ها اتفاق می‌افتد که یکی از دلایل اصلی آن قفل نبودن در هاست، چراکه زورگیران در انتظار خودرو‌هایی هستند که نکات ایمنی را رعایت نمی‌کنند. اگر آن خانم در خودرویش را قفل کرده‌بود، با وجود قرارگیری در ترافیک نیز، آسیبی از سمت سارقان مقرون به آزار متوجهش نمی‌شد.»
«اما سهم زورگیر قمه به دست و انتظاری که مردم از امنیت در جامعه دارند، چه می‌شود؟» بازپرس دادسرای جنایی در پاسخ به این سؤال خبرنگار «جوان» می‌گوید: «مشخص شده که عمده این افراد پس از دستگیری و انجام آزمایش، اعتیاد به مواد‌مخدر توهم‌زا داشته‌اند. در چنین شرایطی نیاز است که مردم نکات ایمنی را رعایت کنند تا سارقان مقرون به آزار سمتشان نیایند.»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که «افراد چطور می‌توانند با سارق زورگیر مقابله و از خود دفاع کنند، در شرایطی که اگر به او آسیب رسید، متهم نشوند»، می‌گوید: «دفاع مشروع در قانون وجود دارد که اگر شرایط دفاع در آن رعایت شده‌باشد، می‌توان در مقابل هر کسی که قصد زورگیری دارد، دفاع انجام شود، اما از آنجایی که ۹۰ درصد از زورگیران تحت‌تأثیر موا‌د‌مخدر هستند و تعادل رفتاری ندارند، ممکن است که درگیری‌ها با این زورگیران منجر به قتل نیز شود. بنابراین بهتر است که افراد حاضر در صحنه این سرقت‌ها را مستندسازی کنند و آن را به مراجع قضایی تحویل دهند.»
شرایط دفاع درمقابل سارق و سرقت
حسین‌پور در پاسخ به این سؤال که «اگر در ماجرای زورگیری اتوبان نیایش، افراد حاضر در صحنه فرضاً با قفل فرمان خودروهایشان به زورگیر حمله می‌کردند و اتفاقی برای شخص زورگیر می‌افتاد، آنها، متهم به پرداخت دیه به زورگیر می‌شدند؟» می‌گوید: «خیر! هیچ مشکلی پیش نمی‌آمد و قانونگذار از شخصی که دفاع کرده‌است، حمایت می‌کرد. البته نکته‌ای که در این میان وجود دارد، این است که باید شرایط «حمله» و «دفاع» برابر باشد. مثلاً در فرضی که سارق دست خالی و بدون سلاح اقدام به سرقت کرده، نباید یک نفر با سلاح بیاید و او را بزند؛ و در صورتی که شرایط «دفاع» و «حمله» برابری نکند، مشکل ایجاد می‌شود.»
او مثالی از دفاع در برابر سرقت می‌زند و می‌گوید: «مثلاً در خصوص سرقت یک کیف‌قاپ که سارق، تلفن‌همراه شخصی را از داخل ماشینش می‌دزدد و راننده ماشین هم دنبالش می‌رود که در پی آن، موتور فرد سارق با خودروی دیگری برخورد می‌کند و سارق فوت می‌شود؛ در این پرونده هیچ اتهامی متوجه فرد نشده و قانونگذار مجازاتی برای او در نظر نگرفته‌است.» مردم، سرقت‌های مقرون به آزار را مستندسازی کنند
حسین‌پور با بیان اینکه افراد هنگام مواجهه با سرقت‌های مسلح می‌توانند آن را مستندسازی کنند، می‌گوید: «در اتوبان‌ها و خیابان‌های اصلی به تعداد زیاد دوربین‌های مداربسته ترافیکی، کنترل سرعت و چراغ قرمز وجود دارد. چه بسا که خیلی از پرونده‌ها نیز با کمک همین دوربین‌ها به نتیجه رسیده‌است، اما در محلات و کوچه‌ها و برخی معابر فرعی که دوربین مداربسته وجود ندارد، بنابراین افراد در چنین مواقعی می‌توانند فیلم بگیرند و آن را مستند‌سازی کنند.»
او ادامه می‌دهد: «فیلم‌های ضبط شده، چه آن‌هایی که افراد گرفته‌اند و چه آن‌هایی که دوربین‌های مداربسته معابر ثبت کرده‌است، موجب می‌شود متهم زودتر دستگیر شود یا حتی افرادی که اتهام متوجهشان بوده، رفع اتهام شوند.» آیا قوانین برای زورگیران بازدارنده‌است؟
حسین‌پور در پاسخ به این سؤال که «آیا قوانین برای زورگیران بازدارنده‌است؟» می‌گوید: «اگر سرقت مقرون به آزار و مسلح باشد، هم قوانین بازدارنده است و هم دادسرای ناحیه ۳۴ برای چنین پرونده‌هایی در نظر گرفته شده‌است تا به صورت ویژه به این موارد رسیدگی کند. قانونگذار مجازات سنگین برای سرقت مقرون به آزار در نظر گرفته و هیچ نهاد ارفاقی به متهم در طول حبس تعلق نمی‌گیرد؛ یعنی مرخصی، آزادی مشروط و موارد اینچنینی به آن تعلق نمی‌گیرد. همچنین در مرحله رسیدگی تحقیقات مقدماتی این پرونده‌ها معمولاً متهم با بازداشت موقت یا قرار وثیقه سنگین به زندان معرفی می‌شود.»
حسین‌پور در پاسخ به سؤال دیگر مبنی بر اینکه «پس اگر قوانین بازدارنده است، چرا تعداد سرقت‌های مقرون به آزار زیاد است؟» می‌گوید: «سارقان معمولاً تلاش می‌کنند به صورت مخفیانه بیایند تا کسی آن‌ها را شناسایی نکند و بتوانند بدون دردسر به کار خود ادامه دهند، اما اینکه چرا سرقت مقرون به آزار به نحوی شده که بدون هیچ پوشش و در روز روشن اقدام به زورگیری می‌کنند، در حالی که می‌دانند همه آن‌ها را می‌بینند، علت اصلی‌اش، این است که ۹۰ درصد زورگیران تحت تأثیر مواد‌مخدر هستند و به عواقب کارشان فکر نمی‌کنند.»
مجازات‌های سنگین برای سرقت‌های مقرون به آزار
حسین‌پور درباره مجازات‌های سنگین برای سرقت‌های مقرون به آزار می‌گوید: «اینکه برخی فکر می‌کنند که مجازات ناکافی است، شاید مربوط به سرقت‌های خرد باشد، مثلاً یک نفر سرقت خودرو انجام می‌دهد با وثیقه بیرون می‌آید و مجدد سرقت خودرو انجام می‌دهد، اما سرقت‌های خشن یا همان سرقت‌های مقرون به آزار، هم برخورد قضایی سنگین دارد و هم حبس‌های طولانی برای آن در نظر گرفته می‌شود.»
بازپرس دادسرای جنایی در پاسخ به این سؤال که «چه مدت حبس برای زورگیری با سلاح در نظر گرفته می‌شود؟» می‌گوید: «از پنج سال تا ۲۰ سال حبس مجازات چنین سرقت‌هایی است و براساس شرایط متهم که سابقه دارد یا ندارد، متأهل هست یا نه، و موارد دیگر که همه آن‌ها بررسی می‌شود، صادر می‌شود. معمولاً برای پرونده‌های اینچنینی، حبس حداکثری در نظر گرفته خواهد شد، بعید نیست در مورد زورگیری اخیر نیز چنین تصمیمی گرفته شود.»