تاریخ انتشار
شنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۴۰
کد مطلب : ۴۳۷۶۰۶
در اولین جلسه ساختمان بهشت چه گذشت؟
محرمانه لو رفته
دردسرهاي يك ميكروفن باز روي ميز مهدي چمران و نرجس سليماني
۰
کبنا ؛رييس مركز پژوهشهاي مجلس، گزينه حضور در كابينه دولت سيزدهم، نماينده مردم قم، كانديداي سابق انتخابات رياستجمهوري و چهره سياسي علاقهمند به مشاغل متعدد در يك قدمي ساختمان بهشت با چالشهاي تازهاي مواجه شده كه ممكن است او را از آرزوي ديرينه دور كند.
شامگاه چهارشنبه خبر انتخاب زاكاني در نشست غيررسمي اعضاي شوراي ششم خيلي زود به خبر رسمي برخي رسانههاي همراه با او مبدل شد بهطوري كه خبرگزاري فارس رسما از انتخاب شهردار بعدي تهران خبر داد و برخي صفحات بدون هويت فعال در فضاي مجازي هم به صورت هماهنگ از اين انتخاب استقبال كردند. ورود تانك به شهرداري، يا انتخاب شهردار انقلابي، ارزشي و فسادستيز ازجمله عناويني بود كه در توييتهاي مرتبط با انتخاب زاكاني به عنوان شهردار جديد تهران ديده ميشد هرچند اساسا هنوز انتخابي صورت نگرفته و تنها قرار بود برمبناي رايگيري غيررسمي صورت گرفته در اولين جلسه رسمي شهردار جديد تهران انتخاب شود.
رايگيري غيررسمي از انتخاب احتمالي رييس پژوهشهاي مجلس به عنوان شهردار جديد تهران حكايت داشت در حالي كه اعضاي شوراي ششم با شعار تخصصگرايي و پرهيز از سياسيكاري وارد شورا شدند و قرار بود رويكردي متفاوت از شوراي پنجم را در پيش بگيرند.
روشن ماندن ميكروفن جنجالي
علاوه بر تمامي موانع قانوني و منطقي موجود درخصوص انتخاب زاكاني نخستين جرقه از روشن ماندن ساده يك ميكروفن در صحن شورا آغاز شد.
گفتوگوي مهدي چمران، رييس شورا و نرجس سليماني در داخل صحن به راحتي پخش و ضبط شد: «من ديشب تا صبح نخوابيدم. خيلي ناراحت شدم از اينكه اسامي رفته و آن هم غلط و غلوط. آخه يعني چي، يك عده فشار ميآورند، اما به لحاظ قانون راي مخفي است. چرا يك عدهاي را ميترسانند و تهديدشان ميكنند؟! گفته بودند راي ندهيد، همچين ميكنيم! در حالي كه راي مخفي بوده كه من تذكر دادم.»چمران كه سابقه فراواني در شورا دارد، گويا مانند نرجس سليماني به گزينه سياسي تحميلي راي نداده و اين فايل صوتي جنجالي حاكي از فشارهاي بيروني و حتي ارعاب و تهديد اعضا براي راي دادن به گزينه سياسي است. نارضايتي مهدي چمران به خوبي نشان ميدهد كه معادلات برخلاف تصور او و برخي ديگر از اعضاي شورا به شكل ديگري بيرون از اين جمع 21 نفره رقم ميخورد و برخي جريانهاي تندروي سياسي براي تصاحب ساختمان بهشت دست به هر اقدامي ميزنند.
رييس شوراي شهر البته پس از پخش اين فايل تلاش كرد به نوعي اظهارات بيان شده را تفسير يا تلطيف كند اما باز هم تغييري در اصل ماجرا ايجاد نشد و اينكه با تهديد از اعضاي شورا راي گرفته شده يا قرار بوده گرفته شود.
ماجراي باجخواهي در پارك شهر چه بود؟
فيلم جنجالي بعدي دو عضو شوراي شهر را در پارك شهر نشان ميدهد، ساعاتي پيش از آغاز جلسه رسمي و در حال مذاكره پيرامون انتخاب شهرداري كه فعلا بهدليل حواشي پيش آمده انتخاب نشده است. اولي ميگويد: «شهرداري 3 گزينه دارد، كي حاضر است باج بدهد؟ طرف دوم جواب ميدهد: باج؟! نميدونم و طرف اول ميگويد: بياد به ما باج بده!» از مذاكره و گفتوگوي طولاني دو عضو تازهوارد شوراي ششم همين بخش كوتاه ضبط شده و نكته جالب توجه فعاليت جدي اين دو براي پيروزي گزينه سياسي در انتخاب شهردار جديد تهران است. تهديد، ارعاب و حالا باجخواهي موضوعات سادهاي نيست كه در آغاز فعاليت شوراي ششم مطرح شود و مورد پيگيري و بررسي نهادهاي مربوطه قرار نگيرد. اين اتفاقات و دو فايل جنجالي تا اينجاي كار زاكاني را از بهشت دور كرده، هرچند حاشيههاي سياسي پيش آمده و موانع قانوني هم به شكل ديگري مانع از تحقق اين آرزوي بزرگ است.
دو مانع بزرگ قانوني
رييس مركز پژوهشهاي مجلس داراي تحصيلات تخصصي مرتبط با حوزه مديريت شهري نيست و بر همين اساس در صورتي كه به عنوان شهردار تهران انتخاب شود، اين انتخاب مورد پذيرش وزارت كشور قرار نخواهد گرفت.
براساس آييننامه اجرايي شرايط احراز تصدي سمت شهردار تحصيلات مرتبط ازجمله شروط لازم براي انتخاب شهردار است كه وزارت كشور بر همين اساس اقدام به انتشار رشتههاي موردنظر و شناختهشده به عنوان تحصيلات مرتبط نموده اما عليرضا زاكاني داراي مدرك تحصيلي مرتبط برمبناي اين آييننامه نبوده و انتخاب او از نظر قانوني پذيرفته نيست. براساس ماده 2 اين آييننامه در صورتي كه وزير كشور يا استاندار شهردار معرفي شده را واجد شرايط موضوع آييننامه ندانند، شرايط را به شورا منعكس خواهند كرد و اعضاي شورا مكلف به انتخاب گزينه جديد خواهد بود.مانع بعدي زاكاني در مسير بهشت نمايندگي در مجلس شوراي اسلامي است. علاوه بر اعتراضات گسترده مردم قم و شوراي هماهنگي اصولگرايان قم از نظر قانوني هم امكان صدور حكم شهردار يا حتي سرپرستي شهرداري براي نماينده مجلس وجود ندارد. زاكاني ابتدا بايد از عضويت در مجلس استعفا بدهد، اين استعفا مورد پذيرش قرار بگيرد و پس از آن براي دريافت حكم شهرداري اقدام كند و اين در حالي است كه شوراي ششم حداكثر يك ماه براي انتخاب شهردار فرصت دارد.
مردم قم ديگر به عنوان نماينده شهرشان روي شما حساب نميكنند
شوراي هماهنگي اصولگرايان استان قم واكنش تاملبرانگيزي به تلاش برخي جريانهاي سياسي و زاكاني براي تصدي شهرداري تهران نشان داد.
در بخشهايي از نامه اين شورا آمده است: «اي كاش از قبل شوراي هماهنگي اصولگرايان استان قم را كه دعوتكننده حضرتعالي به قم و مهمترين حاميتان در انتخابات مجلس بود و شايد بيشترين اقبال مردم به حضرتعالي بهخاطر اطميناني بوده كه به اعضاي اين شورا داشتهاند، در جريان امر قرار ميداديد. آيا هجمههاي مختلفي را كه به اين شورا بهخاطر قمي نبودنتان شد، فراموش كردهايد؟ همين كه برنامه دادهايد به معناي آن است كه آمادگي داريد پست اصلي خود را كه به دست آورده و به عنوان نماينده شهر مقدس قم راهي مجلس شدهايد، ترك كرده و يكسوم از حق راي مردم قم در مجلس شوراي اسلامي را (احتمالا تا پايان مجلس) خالي بگذاريد. اين در حالي است كه حضرتعالي را در شعار و در عمل پيرو اوامر ولي فقيه ميدانيم. آيا اين رفتار شما مخالفت صددرصد و عيني با اين فرمايش صريح حضرت ايشان نيست كه فرمودند: «يكي از آسيبها اين است كه نماينده از اولي كه وارد مجلس ميشود، نقشه رسيدن به فلان پستِ مثلا اجرايي را در سر خودش بپروراند -كه وزير بشود، مدير بشود، فلان [مسوول] بشود- نه، اين وظيفه نمايندگي بسيار مهم است.» آيا اكنون در مملكت براي پست شهرداري تهران قحطالرجال است كه حضرتعالي براي اين كار برنامه دادهايد؟ آيا به اهميت جايگاهي كه در آن واقف نيستيد كه به چنين فكري افتادهايد؟ مردم فهيم و هوشمند قم آنقدر درايت دارند كه ديگر روي شما به عنوان نماينده شهرشان هم حساب نكنند، چراكه به همه ثابت كردهايد كه پست نمايندگي شهر قم براي شما از اولويتي برخوردار نيست و يقينا بايد در برابر خداوند و شهدا و تك تك آرايي كه به نامتان در صندوق راي ريخته شد، در قيامت پاسخگو باشيد.»جالب اينكه به تازگي گويا زاكاني به قم رفته تا از مخالفتها بكاهد اما با جواب منفي برخي اعضاي جامعه مدرسين و حتي شوراي اصولگرايان قم مواجه شده است.
آقاي حداد، شهردارتان مبارك!
محمد مهاجري فعال سياسي و رسانهاي در اين بين معتقد است حداد عادل از ورود زاكاني به شهرداري تهران حمايت ميكند. مهاجري در يادداشتي پيرامون انتخاب احتمالي زاكاني به عنوان شهردار تهران، حدادعادل را عامل اصلي اين انتخاب دانسته و نوشت: «آقاي حداد، انتخاب آقاي زاكاني، كانديداي جنابعالي به شهرداري تهران را تبريك ميگويم. تلاش وافرتان براي مهرهچيني در شهرداري تهران بالاخره نتيجه داد؛ سعيكم مشكور!
انصافا افرادي كه مامور به ثمر رساندن اين كار شده بودند، مردانه پاي كار ايستادند و وظايف محوله را درمورد خالي كردن زير پاي ديگر كانديداها و رساندن نتيجه بازي به نتيجه دلخواه شما خوش درخشيدند. ازجمله آنهايي كه به قول آقاي چمران متوسل به تهديد شدند. سعيهم مشكور!
و اما اجازه بدهيد از اين پس شما را به عنوان ولي شهردار تهران، مسوول همه كارهاي او بدانم و به سبك مدرسه فرهنگ، كه چقلي از دانشآموزان را به ولي آنها ارجاع ميدادند، همه مسائل فرد مذكور را به ولي او (يعني حضرتعالي) عرض كنم. درنهايت به نظر ميرسد با وجود رايگيري غيررسمي كه با فاصله اندكي ميتوانست منجر به انتخاب زاكاني به عنوان شهردار جديد تهران شود حاشيههاي پيشآمده در شورا همچنين موانع قانوني و مخالفت برخي نمايندگان مجلس همچنين علما، سياسيون و مردم شهر مقدس قم، موقعيت او براي نزديك شدن به ساختمان بهشت تضعيف شده و حتي درصورت ازدست دادن اين فرصت ممكن است در مركز پژوهشهاي مجلس نيز با چالش جدي مواجه شود.شبحي كه بالاي سر شوراي انقلابي در پرواز است تقريبا اردوگاه آنان را بههم ريخته و ممكن است كه كليت كار شوراي ششم را به چالش بكشد، به همين واسطه به هيچوجه نبايد احتمال خالي شدن پشت زاكاني را دستكم گرفت. هر لحظه ممكن است كه نام جديدي براي شهرداري تهران شنيده شود.
همقسم برای پنهانکردن خبری که به لحظه منتشر شد
شرق در این زمینه نوشت: یک شکست دیگر برای محمدباقر قالیباف؛ گزینه مورد حمایت او نتوانست از شورای ششم رأی بگیرد. ناصر امانی، معاون سابق قالیباف که یکی از اعضای شورای ششم شهر تهران است، در صفحه اینستاگرامش تصویری از فهرست شورای ائتلاف را منتشر کرده که قالیباف در کنار آن نوشته است «همه با هم به لیست تهران سربلند رأی دهیم، برای بازگشت خاطرات خوبمان...». امانی نوشته است همیشه ایثار و فداکاری کرده و بیوفایی دیده است.
همقسم برای پنهانکردن خبری که به لحظه منتشر شد
جلسه عصرگاهی چهارشنبه گذشته جلسه پرالتهابی بود؛ جلسه انتخاب شهردار. قرار بود خبری از آن منتشر نشود اما هم نام شهردار برگزیده منتشر شد و هم لیستی از کسانی که به وی رأی داده بودند.
گفته میشود در مرحله نخست رأیگیری، علی زاکانی 9 رأی، مازیار حسینی هشت رأی و محسن پیرهادی سه رأی آوردهاند. پس از این رأیگیری فضای جلسه کمی ملتهب میشود، طرفداران مازیار حسینی در توییتر به برخی بیاخلاقیها برای رسیدن به صندلی شهرداری اشاره میکنند. وحید نوروزی در توییتی نوشته است: مگر صندلی سبز خیابان بهشت چقدر ارزشمند است که اینقدر بیاخلاقی میکنند. مازیار حسینی، علی زاکانی و محسن پیرهادی هر سه متعلق به این نظام هستند و هرکدام هم ویژگیهای خاص خود را دارند. اما درحالیکه به نظر میرسید پیروز دومین مرحله، مازیار حسینی باشد، نام علیرضا زاکانی با 12 رأی برده میشود. به نظر میآید کسانی که در دور اول به محسن پیرهادی رأی دادند و در دور دوم رأیشان را به سبد زاکانی ریختند، اصلیترین عامل پیروزی زاکانی بودهاند، همچنین فشارهای بیرونی که چمران هم در سخنان غیررسمی خود از تریبون شورا درحالیکه نمیدانست درحال پخش زنده از سایت آپارات است، به آن اشاره کرد.
گروهی هم از مدیران سابق شهرداری بودند که از گذشته روابط خوبی با مازیار حسینی نداشتند. برخی رأی به زاکانی را آشکارشدن شکاف میان نزدیکان قالیباف عنوان میکنند و معتقدند طیف جوانان سس انقلابی از وی دور شدهاند.
با توجه به رأیگیری اولیه درصورتیکه رأی جوانان حزباللهی و انقلابی نزدیک به قالیباف به سبد رأی زاکانی عضو حزب رهپویان برود، او شهردار آینده تهران خواهد شد که نشان از اختلاف و شکاف میان طرفداران قالیباف دارد.
چرا نام زاکانی رسما اعلام نشد؟
پس از پایان رأیگیری و انتخاب زاکانی کانالهای خبری وابسته به اعضای جدید شورای شهر تهران این خبر را منتشر کردند. خبرگزاری فارس نیز چند دقیقه بعد خبر شهردارشدن زاکانی را منتشر کرد. خبری که دقایقی بعد از سوی چمران رد شد. چمران گفته بود که اخبار منتشرشده را تأیید نمیکند. برخی از اعضای شورای شهر ششم دلیل اعلامنشدن نام شهردار منتخب را همقسمشدن برای محرمانهماندن نتیجه رأیگیری عنوان کردهاند. احمد صادقی، یکی از اعضای شورای ششم، درباره اصرار بر اعلامنشدن نام شهردار آینده تهران میگوید: براساس قانون در اولین جلسه رسمی شورای شهر، هیئترئیسه انتخاب میشوند و در جلسه روز یکشنبه که دومین جلسه شورای شهر ششم است، روند قانونی انتخاب شهردار طی خواهد شد.
وی ادامه میدهد: این انتخاب یک انتخاب درونجریانی بود؛ بنابراین گزینه نهایی بهطور رسمی اعلام نمیشود.
آیا آرای زاکانی ریزش میکند؟
عدم اعلام رسمی گزینه نهایی شهرداری این تردید را ایجاد میکند که شاید تا روز یکشنبه برخی از آرا تغییر کند. موضوعی که مهدی چمران آن را تکذیب میکند. او در حاشیه مراسم تحلیف اعضای ششمین دوره شورای شهر تهران به خبرنگاران گفته است که براساس رأیهای استمزاجی قبلی رأیگیری کردیم و مطالعات خود را انجام دادیم اما تا در صحن شورا رأیگیری انجام نشود، رسمی و قانونی نخواهد بود و در اولین فرصت تشکیل جلسات مسئله شهردار را نیز روشن خواهیم کرد. او در پاسخ به این پرسش که آیا نتیجه رأیگیری و این انتخاب تغییر میکند میگوید: فکر نمیکنم.
راستگوهای شورای شهر
تغییر رأی الهه راستگو در شورای چهارم مثالی تاریخی برای پیمانشکنی در قولوقرارهای درونجریانی است. پس از انتشار نام شهردار آینده تهران، برخی آرای اعضایی را هم که به دو رقیب رأی داده بودند، منتشر کردند. رأی چند گزینه محل چالش بود؛ نخست رأی نرجس سلیمانی که گفته شده بود به مازیار حسینی رأی داده است. اما علیرضا نادعلی یکی دیگر از اعضای شورای ششم در توییتی اعلام کرد رأی برای انتخاب شهردار تهران مخفی بود و قرار نبود آرای نمایندگان مردم در فضای مجازی منتشر شود؛ آنهم با دستهبندی انقلابی و غیرانقلابی، بین نمایندگان انقلابی و غلطهای فاحش درباره اینکه چه کسی به چه گزینهای رأی داده است! یادگار محترم حاج قاسم عزیز هم به شهردار انقلابی رأی داد اما در فضای مجازی به عکس منتشر شد. گویا در فضای مجازی ملزم به رعایت تقوا نیستیم! یکی از چهرههای نزدیک به مهدی چمران نیز اعلام کرد که سخنان نادعلی واقعیت ندارد و وعده داد جزئیات بیشتری را افشا کند. اما نرجس سلیمانی عصر روز گذشته در بیانیه رسمی اعلام کرد که بدون هیچ فشاری برای انتخاب شهردار به علیرضا زاکانی رأی داده است.
حرفهایی که نباید منتشر میشد
پاسخ معمای پیروزی زاکانی، در مراسم تحلیف اعضای شورای شهر ششم از بلندگوی شورای شهر پخش شد. درحالیکه چمران نمیدانست بلندگوی او باز است و تماشاگران مراسم از سایت آپارات میتوانند مکالمات او را بشنوند. در این گفتوگو نرجس سلیمانی درباره شفافیت و اعلام آرا درخصوص انتخاب شهردار صحبت میکند. او خطاب به چمران میگوید کاش رأیهای ما شفاف بود و آشکار بود. پس از آن مهدی چمران با گلایه از اتفاق جلسه رأیگیری خطاب به نرجس سلیمانی میگوید: من دیشب تا صبح نخوابیدم و یکی از بدترین شبها بود، حتی از زمان جنگ هم بدتر بود. از اینکه اسامی رفته است غلط و غلوط، آخه یعنی چی، این همه ما گفتیم. پس از آن سلیمانی درباه شفافیت صحبت میکند و ظاهرا به غیرعلنیبودن آرا اعتراض دارد. چمران میگوید نمیشود، یک عده فشار میآورند و ادامه میدهد البته قانون نوشته انتخاب شهردار باید با رأی مخفی باشد. آنهم دلایلی دارد چون یک عدهای را میترسانند و تهدیدشان میکنند. چمران ادامه میدهد حتی همین حالا با اینکه رأی مخفی بوده گفته اگر رأی ندهید چنین میکنیم و چنان میکنیم. آمدند گفتند و من تذکر دادم، شما تشریف نداشتید.
چمران بعد از انتشار گسترده فایل صوتی این مکالمات به رسانهها گفته اسمی از زاکانی نبرده است و تنها از انتشار اشتباه اسامی رأیدهندگان ناراحت بوده است.
انتخاب پرحاشیه
اما انتخاب زاکانی بهعنوان شهردار آینده تهران حاشیههای زیادی را به دنبال داشت. مدافعان انتخاب شهردار متخصص آن را بدعهدی شورای ششمیها به بدنه شهرداری توصیف کردند. برخی از چهرههای رسانهای اصولگرا هم از تلاش حدادعادل برای شهردارشدن زاکانی سخن گفتند و محمد مهاجری در یادداشتی که در کانال تلگرامیاش منتشر کرده شهردارشدن زاکانی را به حدادعادل تبریک گفته و نوشته است که انتخاب آقای زاکانی، کاندیدای جنابعالی، به شهرداری تهران را تبریک میگویم. تلاش وافرتان برای مهرهچینی در شهرداری تهران بالاخره نتیجه داد. سعیکم مشکور! انصافا افرادی که مأمور بهثمررساندن این کار شده بودند، مردانه پای کار ایستادند و وظایف محوله را در مورد خالیکردن زیر پای دیگر کاندیداها و رساندن نتیجه بازی به نتیجه دلخواه شما خوش درخشیدند. ازجمله آنهایی که به قول آقای چمران متوسل به تهدید شدند. سعیهم مشکور! انصافا حق آقای قالیباف را هم با همراهی پایداریچیها و بعضی از اعضای جمعیت موسوم به ایثارگران خوب کف دستش گذاشتید و او را هم ناکاوت کردید. سعی این عزیزان هم مشکور! آقای قالیباف هم زحمت زیادی کشید تا ضربه فنی نشود، اما کاندیدایش بیش از ۹ رأی نداشت. سعی او هم مشکور! او در این نامه اتهاماتی هم به زاکانی درخصوص تعداد مجوزهای ساختمانی که از شهردار گرفته است وارد کرده است. در این فاصله شورای اصولگرایان قم هم دومین بیانیه خود را علیه زاکانی منتشر کردهاند. در این بیانیه آمده است که به همه ثابت کردهاید که پست نمایندگی شهر قم برای شما از اولویتی برخوردار نیست و یقینا باید در برابر خداوند و شهدا و تکتک آرائی که به نامتان در صندوق رأی ریخته شد، در قیامت پاسخگو باشید.
اکنون در مملکت برای پست شهرداری تهران قحطالرجال است؟ آیا به اهمیت جایگاهی که در آن واقع شدهاید، یعنی نمایندگی مرکز جهان تشیع واقف نیستید که به چنین فکری افتادهاید؟ توقع از حضرتعالی این بود که حتی پیشنهاد پست شهرداری تهران را هم نپذیرید.
مانع قانونی در برابر زاکانی
برخی از مخالفانِ حضور زاکانی هم به موانع قانونی انتخاب او بهعنوان شهردار تهران اشاره کردهاند و گفتهاند که تا زاکانی از مجلس استعفا ندهد و این استعفا به رأی گذاشته نشود، حتی نمیتواند سرپرستی شهرداری تهران را برعهده بگیرد.
تحصیلات غیرمرتبط او هم یکی دیگر از چالشهای اوست. سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور سال 97 در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده بود تمام افرادی که قرار است بهعنوان شهردار انتخاب شوند، باید از رشتههای مشخصی مانند: عمران، سازه، راهوترابری، حملونقل، مدیریت ساخت، محیط زیست، ساختمانهای هوشمند، شهرسازی، ساخت و تولید، نقشهبرداری، طراحی محیط زیست از گروه فنی و مهندسی و رشتههای فضای سبز، بهداشت محیط، علوم و مهندسی، محیط زیست، ارزیابی و آمایش سرزمین و آلودگیهای محیط زیست از گروه علوم تجربی و رشتههای مدیریت در گروه علوم انسانی و معماری در گروه هنر باشند. همچنین در این مصوبه گفته شده که شهرداران باید 9 سال سابقه مدیریت ارشد داشته باشند. علی دشتی، حقوقدان عمومی در همین رابطه به یکی از رسانهها گفته است که شرایط باید دقیق و با جزئیات بررسی شود: «حتی گاهی سابقه کار مدیریت در بخش خصوصی هم میتواند مشمول سوابق کار باشد و قابلیت تطبیق و معادلسازی دارد و اینطور نیست که ماجرا خیلی سهل و آسان باشد، نیاز به کارشناسی و ارائه شاهد و مدرک دارد». دشتی همچنین تأکید میکند گاهی این آییننامه استثناهایی هم دارد و همچنین نیز طبق آییننامه اختیاراتی دارد.
تهران بدون شهردار است
از حاشیههای شهرداری زاکانی که عبور کنیم، یکی از ابهاماتی که مطرح است حضور پیروز حناچی بهعنوان شهردار تهران است؛ برخی از حقوقدانها معتقدند او برای ادامه فعالیتهایش حتی برای یک روز نیاز به رأی شورای ششمیها دارد. علی دشتی، حقوقدان این موضوع را در صفحه اینستاگرامش تأیید کرده است. به گفته علی دشتی، متن قانون استفساریه بهصراحت میگوید که «پس از رسمیتیافتن اعم از اینکه دوره شهردار قبلی پایان یافته باشد یا نه...» که منظورش در مواردی است که شهردار در اثنای دوره انتخاب شود و در این صورت هم که دوره چهارسالهاش کامل نشود، بلافاصله پس از رسمیت، شهردار یا سرپرست جدید جایگزین او میشوند که بهصراحت همین متن استفساریه باید پس از رسمیت این تکالیف انجام شود.
لذا پس از رسمیت شورا تنها شهردار یا سرپرست جدید صلاحیت قانونی اقدام دارند و شهردار قبلی بههیچوجه بیش از چهار سال درصورتیکه در ابتدای دوره چهارساله شورا و حتی کمتر از آن درصورتیکه در اواسط دوره انتخاب شده باشد، مجوزی برای ادامه کار ندارد. برخی از کارشناسان حقوقی نیز با استناد به برخی از موارد قانونی میگویند، در قانون تجارت، درخصوص مدیران شرکتهای تجاری در قوانین عادی درباره معاوناول و وزرا، این قاعده است که تا انتخاب نفر جدید، نفر قبلی عهدهدار اداره امور خواهد بود،چون نمیشود که یک مسئولیت بدون مدیر باشد. دشتی درباره این ابهام هم توضیح میدهد: اصل مهم عدم تعطیلبرداری حقوق عمومی وجود دارد، لیکن اجرای آن در مواردی است که در قوانین و مقررات تصریحی وجود نداشته باشد. ولی در اینجا تصریح وجود دارد بر پایانیافتن دوره شهردار همزمان با رسمیتیافتن شورای جدید و لزوم انتخاب سرپرست و شهردار جدید. علاوه بر اینها بخشنامه وزارت کشور هم بر پایه همین مواد قانونی بهصورت دقیق بر خاتمه خدمت شهردار قبلی اشاره دارد و تنها در یک صورت که شهردار قبلی، شهردار منتخب بعدی باشد اجازه استمرار دوره شهردار را داده است. برخی نیز معتقدند: «بخشنامه مربوط به سال ۹۶ است و آییننامه مصوب هیئت وزیران سال ۹۷، فرصت یکماهه به شورا برای انتخاب شهردار داده است. در اینجا یا آییننامه خود دست به تقنین زده یا چنین تفسیر نموده که منظور از «بلافاصله» معنای تحتالفظی نیست و مهلت یکماهه را شامل میشود». دشتی در این خصوص هم توضیح میدهد: در قانون شهرداری مصوب ۳۴ مهلت شورا برای انتخاب شهردار سه ماه بود، در ماده ۷۱ قانون شورا در سال ۷۵ این مدت به «بلافاصله» تغییر کرد و آییننامه در سال ۹۷ با خروج از قانون و در تفاوت با قانون اخیر یک ماه را مصوب کرد. که البته به نظرم قابلابطال در دیوان عدالت اداری هم هست. برای پرکردن باگِ بین خاتمه خدمت تا صدور حکم شهردار جدید، انتخاب سرپرست از بین کارکنان شهرداری پیشبینی شده که شورا باید از آن استفاده کند تا امور عمومی معطل نشود. درهرحال این وظیفه شوراست که شهر بدون شهردار نماند. هرچند تا روز یکشنبه این چالش با انتخاب شهردار آینده تهران بهطور رسمی برطرف میشود.
شامگاه چهارشنبه خبر انتخاب زاكاني در نشست غيررسمي اعضاي شوراي ششم خيلي زود به خبر رسمي برخي رسانههاي همراه با او مبدل شد بهطوري كه خبرگزاري فارس رسما از انتخاب شهردار بعدي تهران خبر داد و برخي صفحات بدون هويت فعال در فضاي مجازي هم به صورت هماهنگ از اين انتخاب استقبال كردند. ورود تانك به شهرداري، يا انتخاب شهردار انقلابي، ارزشي و فسادستيز ازجمله عناويني بود كه در توييتهاي مرتبط با انتخاب زاكاني به عنوان شهردار جديد تهران ديده ميشد هرچند اساسا هنوز انتخابي صورت نگرفته و تنها قرار بود برمبناي رايگيري غيررسمي صورت گرفته در اولين جلسه رسمي شهردار جديد تهران انتخاب شود.
رايگيري غيررسمي از انتخاب احتمالي رييس پژوهشهاي مجلس به عنوان شهردار جديد تهران حكايت داشت در حالي كه اعضاي شوراي ششم با شعار تخصصگرايي و پرهيز از سياسيكاري وارد شورا شدند و قرار بود رويكردي متفاوت از شوراي پنجم را در پيش بگيرند.
روشن ماندن ميكروفن جنجالي
علاوه بر تمامي موانع قانوني و منطقي موجود درخصوص انتخاب زاكاني نخستين جرقه از روشن ماندن ساده يك ميكروفن در صحن شورا آغاز شد.
گفتوگوي مهدي چمران، رييس شورا و نرجس سليماني در داخل صحن به راحتي پخش و ضبط شد: «من ديشب تا صبح نخوابيدم. خيلي ناراحت شدم از اينكه اسامي رفته و آن هم غلط و غلوط. آخه يعني چي، يك عده فشار ميآورند، اما به لحاظ قانون راي مخفي است. چرا يك عدهاي را ميترسانند و تهديدشان ميكنند؟! گفته بودند راي ندهيد، همچين ميكنيم! در حالي كه راي مخفي بوده كه من تذكر دادم.»چمران كه سابقه فراواني در شورا دارد، گويا مانند نرجس سليماني به گزينه سياسي تحميلي راي نداده و اين فايل صوتي جنجالي حاكي از فشارهاي بيروني و حتي ارعاب و تهديد اعضا براي راي دادن به گزينه سياسي است. نارضايتي مهدي چمران به خوبي نشان ميدهد كه معادلات برخلاف تصور او و برخي ديگر از اعضاي شورا به شكل ديگري بيرون از اين جمع 21 نفره رقم ميخورد و برخي جريانهاي تندروي سياسي براي تصاحب ساختمان بهشت دست به هر اقدامي ميزنند.
رييس شوراي شهر البته پس از پخش اين فايل تلاش كرد به نوعي اظهارات بيان شده را تفسير يا تلطيف كند اما باز هم تغييري در اصل ماجرا ايجاد نشد و اينكه با تهديد از اعضاي شورا راي گرفته شده يا قرار بوده گرفته شود.
ماجراي باجخواهي در پارك شهر چه بود؟
فيلم جنجالي بعدي دو عضو شوراي شهر را در پارك شهر نشان ميدهد، ساعاتي پيش از آغاز جلسه رسمي و در حال مذاكره پيرامون انتخاب شهرداري كه فعلا بهدليل حواشي پيش آمده انتخاب نشده است. اولي ميگويد: «شهرداري 3 گزينه دارد، كي حاضر است باج بدهد؟ طرف دوم جواب ميدهد: باج؟! نميدونم و طرف اول ميگويد: بياد به ما باج بده!» از مذاكره و گفتوگوي طولاني دو عضو تازهوارد شوراي ششم همين بخش كوتاه ضبط شده و نكته جالب توجه فعاليت جدي اين دو براي پيروزي گزينه سياسي در انتخاب شهردار جديد تهران است. تهديد، ارعاب و حالا باجخواهي موضوعات سادهاي نيست كه در آغاز فعاليت شوراي ششم مطرح شود و مورد پيگيري و بررسي نهادهاي مربوطه قرار نگيرد. اين اتفاقات و دو فايل جنجالي تا اينجاي كار زاكاني را از بهشت دور كرده، هرچند حاشيههاي سياسي پيش آمده و موانع قانوني هم به شكل ديگري مانع از تحقق اين آرزوي بزرگ است.
دو مانع بزرگ قانوني
رييس مركز پژوهشهاي مجلس داراي تحصيلات تخصصي مرتبط با حوزه مديريت شهري نيست و بر همين اساس در صورتي كه به عنوان شهردار تهران انتخاب شود، اين انتخاب مورد پذيرش وزارت كشور قرار نخواهد گرفت.
براساس آييننامه اجرايي شرايط احراز تصدي سمت شهردار تحصيلات مرتبط ازجمله شروط لازم براي انتخاب شهردار است كه وزارت كشور بر همين اساس اقدام به انتشار رشتههاي موردنظر و شناختهشده به عنوان تحصيلات مرتبط نموده اما عليرضا زاكاني داراي مدرك تحصيلي مرتبط برمبناي اين آييننامه نبوده و انتخاب او از نظر قانوني پذيرفته نيست. براساس ماده 2 اين آييننامه در صورتي كه وزير كشور يا استاندار شهردار معرفي شده را واجد شرايط موضوع آييننامه ندانند، شرايط را به شورا منعكس خواهند كرد و اعضاي شورا مكلف به انتخاب گزينه جديد خواهد بود.مانع بعدي زاكاني در مسير بهشت نمايندگي در مجلس شوراي اسلامي است. علاوه بر اعتراضات گسترده مردم قم و شوراي هماهنگي اصولگرايان قم از نظر قانوني هم امكان صدور حكم شهردار يا حتي سرپرستي شهرداري براي نماينده مجلس وجود ندارد. زاكاني ابتدا بايد از عضويت در مجلس استعفا بدهد، اين استعفا مورد پذيرش قرار بگيرد و پس از آن براي دريافت حكم شهرداري اقدام كند و اين در حالي است كه شوراي ششم حداكثر يك ماه براي انتخاب شهردار فرصت دارد.
مردم قم ديگر به عنوان نماينده شهرشان روي شما حساب نميكنند
شوراي هماهنگي اصولگرايان استان قم واكنش تاملبرانگيزي به تلاش برخي جريانهاي سياسي و زاكاني براي تصدي شهرداري تهران نشان داد.
در بخشهايي از نامه اين شورا آمده است: «اي كاش از قبل شوراي هماهنگي اصولگرايان استان قم را كه دعوتكننده حضرتعالي به قم و مهمترين حاميتان در انتخابات مجلس بود و شايد بيشترين اقبال مردم به حضرتعالي بهخاطر اطميناني بوده كه به اعضاي اين شورا داشتهاند، در جريان امر قرار ميداديد. آيا هجمههاي مختلفي را كه به اين شورا بهخاطر قمي نبودنتان شد، فراموش كردهايد؟ همين كه برنامه دادهايد به معناي آن است كه آمادگي داريد پست اصلي خود را كه به دست آورده و به عنوان نماينده شهر مقدس قم راهي مجلس شدهايد، ترك كرده و يكسوم از حق راي مردم قم در مجلس شوراي اسلامي را (احتمالا تا پايان مجلس) خالي بگذاريد. اين در حالي است كه حضرتعالي را در شعار و در عمل پيرو اوامر ولي فقيه ميدانيم. آيا اين رفتار شما مخالفت صددرصد و عيني با اين فرمايش صريح حضرت ايشان نيست كه فرمودند: «يكي از آسيبها اين است كه نماينده از اولي كه وارد مجلس ميشود، نقشه رسيدن به فلان پستِ مثلا اجرايي را در سر خودش بپروراند -كه وزير بشود، مدير بشود، فلان [مسوول] بشود- نه، اين وظيفه نمايندگي بسيار مهم است.» آيا اكنون در مملكت براي پست شهرداري تهران قحطالرجال است كه حضرتعالي براي اين كار برنامه دادهايد؟ آيا به اهميت جايگاهي كه در آن واقف نيستيد كه به چنين فكري افتادهايد؟ مردم فهيم و هوشمند قم آنقدر درايت دارند كه ديگر روي شما به عنوان نماينده شهرشان هم حساب نكنند، چراكه به همه ثابت كردهايد كه پست نمايندگي شهر قم براي شما از اولويتي برخوردار نيست و يقينا بايد در برابر خداوند و شهدا و تك تك آرايي كه به نامتان در صندوق راي ريخته شد، در قيامت پاسخگو باشيد.»جالب اينكه به تازگي گويا زاكاني به قم رفته تا از مخالفتها بكاهد اما با جواب منفي برخي اعضاي جامعه مدرسين و حتي شوراي اصولگرايان قم مواجه شده است.
آقاي حداد، شهردارتان مبارك!
محمد مهاجري فعال سياسي و رسانهاي در اين بين معتقد است حداد عادل از ورود زاكاني به شهرداري تهران حمايت ميكند. مهاجري در يادداشتي پيرامون انتخاب احتمالي زاكاني به عنوان شهردار تهران، حدادعادل را عامل اصلي اين انتخاب دانسته و نوشت: «آقاي حداد، انتخاب آقاي زاكاني، كانديداي جنابعالي به شهرداري تهران را تبريك ميگويم. تلاش وافرتان براي مهرهچيني در شهرداري تهران بالاخره نتيجه داد؛ سعيكم مشكور!
انصافا افرادي كه مامور به ثمر رساندن اين كار شده بودند، مردانه پاي كار ايستادند و وظايف محوله را درمورد خالي كردن زير پاي ديگر كانديداها و رساندن نتيجه بازي به نتيجه دلخواه شما خوش درخشيدند. ازجمله آنهايي كه به قول آقاي چمران متوسل به تهديد شدند. سعيهم مشكور!
و اما اجازه بدهيد از اين پس شما را به عنوان ولي شهردار تهران، مسوول همه كارهاي او بدانم و به سبك مدرسه فرهنگ، كه چقلي از دانشآموزان را به ولي آنها ارجاع ميدادند، همه مسائل فرد مذكور را به ولي او (يعني حضرتعالي) عرض كنم. درنهايت به نظر ميرسد با وجود رايگيري غيررسمي كه با فاصله اندكي ميتوانست منجر به انتخاب زاكاني به عنوان شهردار جديد تهران شود حاشيههاي پيشآمده در شورا همچنين موانع قانوني و مخالفت برخي نمايندگان مجلس همچنين علما، سياسيون و مردم شهر مقدس قم، موقعيت او براي نزديك شدن به ساختمان بهشت تضعيف شده و حتي درصورت ازدست دادن اين فرصت ممكن است در مركز پژوهشهاي مجلس نيز با چالش جدي مواجه شود.شبحي كه بالاي سر شوراي انقلابي در پرواز است تقريبا اردوگاه آنان را بههم ريخته و ممكن است كه كليت كار شوراي ششم را به چالش بكشد، به همين واسطه به هيچوجه نبايد احتمال خالي شدن پشت زاكاني را دستكم گرفت. هر لحظه ممكن است كه نام جديدي براي شهرداري تهران شنيده شود.
همقسم برای پنهانکردن خبری که به لحظه منتشر شد
شرق در این زمینه نوشت: یک شکست دیگر برای محمدباقر قالیباف؛ گزینه مورد حمایت او نتوانست از شورای ششم رأی بگیرد. ناصر امانی، معاون سابق قالیباف که یکی از اعضای شورای ششم شهر تهران است، در صفحه اینستاگرامش تصویری از فهرست شورای ائتلاف را منتشر کرده که قالیباف در کنار آن نوشته است «همه با هم به لیست تهران سربلند رأی دهیم، برای بازگشت خاطرات خوبمان...». امانی نوشته است همیشه ایثار و فداکاری کرده و بیوفایی دیده است.
همقسم برای پنهانکردن خبری که به لحظه منتشر شد
جلسه عصرگاهی چهارشنبه گذشته جلسه پرالتهابی بود؛ جلسه انتخاب شهردار. قرار بود خبری از آن منتشر نشود اما هم نام شهردار برگزیده منتشر شد و هم لیستی از کسانی که به وی رأی داده بودند.
گفته میشود در مرحله نخست رأیگیری، علی زاکانی 9 رأی، مازیار حسینی هشت رأی و محسن پیرهادی سه رأی آوردهاند. پس از این رأیگیری فضای جلسه کمی ملتهب میشود، طرفداران مازیار حسینی در توییتر به برخی بیاخلاقیها برای رسیدن به صندلی شهرداری اشاره میکنند. وحید نوروزی در توییتی نوشته است: مگر صندلی سبز خیابان بهشت چقدر ارزشمند است که اینقدر بیاخلاقی میکنند. مازیار حسینی، علی زاکانی و محسن پیرهادی هر سه متعلق به این نظام هستند و هرکدام هم ویژگیهای خاص خود را دارند. اما درحالیکه به نظر میرسید پیروز دومین مرحله، مازیار حسینی باشد، نام علیرضا زاکانی با 12 رأی برده میشود. به نظر میآید کسانی که در دور اول به محسن پیرهادی رأی دادند و در دور دوم رأیشان را به سبد زاکانی ریختند، اصلیترین عامل پیروزی زاکانی بودهاند، همچنین فشارهای بیرونی که چمران هم در سخنان غیررسمی خود از تریبون شورا درحالیکه نمیدانست درحال پخش زنده از سایت آپارات است، به آن اشاره کرد.
گروهی هم از مدیران سابق شهرداری بودند که از گذشته روابط خوبی با مازیار حسینی نداشتند. برخی رأی به زاکانی را آشکارشدن شکاف میان نزدیکان قالیباف عنوان میکنند و معتقدند طیف جوانان سس انقلابی از وی دور شدهاند.
با توجه به رأیگیری اولیه درصورتیکه رأی جوانان حزباللهی و انقلابی نزدیک به قالیباف به سبد رأی زاکانی عضو حزب رهپویان برود، او شهردار آینده تهران خواهد شد که نشان از اختلاف و شکاف میان طرفداران قالیباف دارد.
چرا نام زاکانی رسما اعلام نشد؟
پس از پایان رأیگیری و انتخاب زاکانی کانالهای خبری وابسته به اعضای جدید شورای شهر تهران این خبر را منتشر کردند. خبرگزاری فارس نیز چند دقیقه بعد خبر شهردارشدن زاکانی را منتشر کرد. خبری که دقایقی بعد از سوی چمران رد شد. چمران گفته بود که اخبار منتشرشده را تأیید نمیکند. برخی از اعضای شورای شهر ششم دلیل اعلامنشدن نام شهردار منتخب را همقسمشدن برای محرمانهماندن نتیجه رأیگیری عنوان کردهاند. احمد صادقی، یکی از اعضای شورای ششم، درباره اصرار بر اعلامنشدن نام شهردار آینده تهران میگوید: براساس قانون در اولین جلسه رسمی شورای شهر، هیئترئیسه انتخاب میشوند و در جلسه روز یکشنبه که دومین جلسه شورای شهر ششم است، روند قانونی انتخاب شهردار طی خواهد شد.
وی ادامه میدهد: این انتخاب یک انتخاب درونجریانی بود؛ بنابراین گزینه نهایی بهطور رسمی اعلام نمیشود.
آیا آرای زاکانی ریزش میکند؟
عدم اعلام رسمی گزینه نهایی شهرداری این تردید را ایجاد میکند که شاید تا روز یکشنبه برخی از آرا تغییر کند. موضوعی که مهدی چمران آن را تکذیب میکند. او در حاشیه مراسم تحلیف اعضای ششمین دوره شورای شهر تهران به خبرنگاران گفته است که براساس رأیهای استمزاجی قبلی رأیگیری کردیم و مطالعات خود را انجام دادیم اما تا در صحن شورا رأیگیری انجام نشود، رسمی و قانونی نخواهد بود و در اولین فرصت تشکیل جلسات مسئله شهردار را نیز روشن خواهیم کرد. او در پاسخ به این پرسش که آیا نتیجه رأیگیری و این انتخاب تغییر میکند میگوید: فکر نمیکنم.
راستگوهای شورای شهر
تغییر رأی الهه راستگو در شورای چهارم مثالی تاریخی برای پیمانشکنی در قولوقرارهای درونجریانی است. پس از انتشار نام شهردار آینده تهران، برخی آرای اعضایی را هم که به دو رقیب رأی داده بودند، منتشر کردند. رأی چند گزینه محل چالش بود؛ نخست رأی نرجس سلیمانی که گفته شده بود به مازیار حسینی رأی داده است. اما علیرضا نادعلی یکی دیگر از اعضای شورای ششم در توییتی اعلام کرد رأی برای انتخاب شهردار تهران مخفی بود و قرار نبود آرای نمایندگان مردم در فضای مجازی منتشر شود؛ آنهم با دستهبندی انقلابی و غیرانقلابی، بین نمایندگان انقلابی و غلطهای فاحش درباره اینکه چه کسی به چه گزینهای رأی داده است! یادگار محترم حاج قاسم عزیز هم به شهردار انقلابی رأی داد اما در فضای مجازی به عکس منتشر شد. گویا در فضای مجازی ملزم به رعایت تقوا نیستیم! یکی از چهرههای نزدیک به مهدی چمران نیز اعلام کرد که سخنان نادعلی واقعیت ندارد و وعده داد جزئیات بیشتری را افشا کند. اما نرجس سلیمانی عصر روز گذشته در بیانیه رسمی اعلام کرد که بدون هیچ فشاری برای انتخاب شهردار به علیرضا زاکانی رأی داده است.
حرفهایی که نباید منتشر میشد
پاسخ معمای پیروزی زاکانی، در مراسم تحلیف اعضای شورای شهر ششم از بلندگوی شورای شهر پخش شد. درحالیکه چمران نمیدانست بلندگوی او باز است و تماشاگران مراسم از سایت آپارات میتوانند مکالمات او را بشنوند. در این گفتوگو نرجس سلیمانی درباره شفافیت و اعلام آرا درخصوص انتخاب شهردار صحبت میکند. او خطاب به چمران میگوید کاش رأیهای ما شفاف بود و آشکار بود. پس از آن مهدی چمران با گلایه از اتفاق جلسه رأیگیری خطاب به نرجس سلیمانی میگوید: من دیشب تا صبح نخوابیدم و یکی از بدترین شبها بود، حتی از زمان جنگ هم بدتر بود. از اینکه اسامی رفته است غلط و غلوط، آخه یعنی چی، این همه ما گفتیم. پس از آن سلیمانی درباه شفافیت صحبت میکند و ظاهرا به غیرعلنیبودن آرا اعتراض دارد. چمران میگوید نمیشود، یک عده فشار میآورند و ادامه میدهد البته قانون نوشته انتخاب شهردار باید با رأی مخفی باشد. آنهم دلایلی دارد چون یک عدهای را میترسانند و تهدیدشان میکنند. چمران ادامه میدهد حتی همین حالا با اینکه رأی مخفی بوده گفته اگر رأی ندهید چنین میکنیم و چنان میکنیم. آمدند گفتند و من تذکر دادم، شما تشریف نداشتید.
چمران بعد از انتشار گسترده فایل صوتی این مکالمات به رسانهها گفته اسمی از زاکانی نبرده است و تنها از انتشار اشتباه اسامی رأیدهندگان ناراحت بوده است.
انتخاب پرحاشیه
اما انتخاب زاکانی بهعنوان شهردار آینده تهران حاشیههای زیادی را به دنبال داشت. مدافعان انتخاب شهردار متخصص آن را بدعهدی شورای ششمیها به بدنه شهرداری توصیف کردند. برخی از چهرههای رسانهای اصولگرا هم از تلاش حدادعادل برای شهردارشدن زاکانی سخن گفتند و محمد مهاجری در یادداشتی که در کانال تلگرامیاش منتشر کرده شهردارشدن زاکانی را به حدادعادل تبریک گفته و نوشته است که انتخاب آقای زاکانی، کاندیدای جنابعالی، به شهرداری تهران را تبریک میگویم. تلاش وافرتان برای مهرهچینی در شهرداری تهران بالاخره نتیجه داد. سعیکم مشکور! انصافا افرادی که مأمور بهثمررساندن این کار شده بودند، مردانه پای کار ایستادند و وظایف محوله را در مورد خالیکردن زیر پای دیگر کاندیداها و رساندن نتیجه بازی به نتیجه دلخواه شما خوش درخشیدند. ازجمله آنهایی که به قول آقای چمران متوسل به تهدید شدند. سعیهم مشکور! انصافا حق آقای قالیباف را هم با همراهی پایداریچیها و بعضی از اعضای جمعیت موسوم به ایثارگران خوب کف دستش گذاشتید و او را هم ناکاوت کردید. سعی این عزیزان هم مشکور! آقای قالیباف هم زحمت زیادی کشید تا ضربه فنی نشود، اما کاندیدایش بیش از ۹ رأی نداشت. سعی او هم مشکور! او در این نامه اتهاماتی هم به زاکانی درخصوص تعداد مجوزهای ساختمانی که از شهردار گرفته است وارد کرده است. در این فاصله شورای اصولگرایان قم هم دومین بیانیه خود را علیه زاکانی منتشر کردهاند. در این بیانیه آمده است که به همه ثابت کردهاید که پست نمایندگی شهر قم برای شما از اولویتی برخوردار نیست و یقینا باید در برابر خداوند و شهدا و تکتک آرائی که به نامتان در صندوق رأی ریخته شد، در قیامت پاسخگو باشید.
اکنون در مملکت برای پست شهرداری تهران قحطالرجال است؟ آیا به اهمیت جایگاهی که در آن واقع شدهاید، یعنی نمایندگی مرکز جهان تشیع واقف نیستید که به چنین فکری افتادهاید؟ توقع از حضرتعالی این بود که حتی پیشنهاد پست شهرداری تهران را هم نپذیرید.
مانع قانونی در برابر زاکانی
برخی از مخالفانِ حضور زاکانی هم به موانع قانونی انتخاب او بهعنوان شهردار تهران اشاره کردهاند و گفتهاند که تا زاکانی از مجلس استعفا ندهد و این استعفا به رأی گذاشته نشود، حتی نمیتواند سرپرستی شهرداری تهران را برعهده بگیرد.
تحصیلات غیرمرتبط او هم یکی دیگر از چالشهای اوست. سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور سال 97 در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده بود تمام افرادی که قرار است بهعنوان شهردار انتخاب شوند، باید از رشتههای مشخصی مانند: عمران، سازه، راهوترابری، حملونقل، مدیریت ساخت، محیط زیست، ساختمانهای هوشمند، شهرسازی، ساخت و تولید، نقشهبرداری، طراحی محیط زیست از گروه فنی و مهندسی و رشتههای فضای سبز، بهداشت محیط، علوم و مهندسی، محیط زیست، ارزیابی و آمایش سرزمین و آلودگیهای محیط زیست از گروه علوم تجربی و رشتههای مدیریت در گروه علوم انسانی و معماری در گروه هنر باشند. همچنین در این مصوبه گفته شده که شهرداران باید 9 سال سابقه مدیریت ارشد داشته باشند. علی دشتی، حقوقدان عمومی در همین رابطه به یکی از رسانهها گفته است که شرایط باید دقیق و با جزئیات بررسی شود: «حتی گاهی سابقه کار مدیریت در بخش خصوصی هم میتواند مشمول سوابق کار باشد و قابلیت تطبیق و معادلسازی دارد و اینطور نیست که ماجرا خیلی سهل و آسان باشد، نیاز به کارشناسی و ارائه شاهد و مدرک دارد». دشتی همچنین تأکید میکند گاهی این آییننامه استثناهایی هم دارد و همچنین نیز طبق آییننامه اختیاراتی دارد.
تهران بدون شهردار است
از حاشیههای شهرداری زاکانی که عبور کنیم، یکی از ابهاماتی که مطرح است حضور پیروز حناچی بهعنوان شهردار تهران است؛ برخی از حقوقدانها معتقدند او برای ادامه فعالیتهایش حتی برای یک روز نیاز به رأی شورای ششمیها دارد. علی دشتی، حقوقدان این موضوع را در صفحه اینستاگرامش تأیید کرده است. به گفته علی دشتی، متن قانون استفساریه بهصراحت میگوید که «پس از رسمیتیافتن اعم از اینکه دوره شهردار قبلی پایان یافته باشد یا نه...» که منظورش در مواردی است که شهردار در اثنای دوره انتخاب شود و در این صورت هم که دوره چهارسالهاش کامل نشود، بلافاصله پس از رسمیت، شهردار یا سرپرست جدید جایگزین او میشوند که بهصراحت همین متن استفساریه باید پس از رسمیت این تکالیف انجام شود.
لذا پس از رسمیت شورا تنها شهردار یا سرپرست جدید صلاحیت قانونی اقدام دارند و شهردار قبلی بههیچوجه بیش از چهار سال درصورتیکه در ابتدای دوره چهارساله شورا و حتی کمتر از آن درصورتیکه در اواسط دوره انتخاب شده باشد، مجوزی برای ادامه کار ندارد. برخی از کارشناسان حقوقی نیز با استناد به برخی از موارد قانونی میگویند، در قانون تجارت، درخصوص مدیران شرکتهای تجاری در قوانین عادی درباره معاوناول و وزرا، این قاعده است که تا انتخاب نفر جدید، نفر قبلی عهدهدار اداره امور خواهد بود،چون نمیشود که یک مسئولیت بدون مدیر باشد. دشتی درباره این ابهام هم توضیح میدهد: اصل مهم عدم تعطیلبرداری حقوق عمومی وجود دارد، لیکن اجرای آن در مواردی است که در قوانین و مقررات تصریحی وجود نداشته باشد. ولی در اینجا تصریح وجود دارد بر پایانیافتن دوره شهردار همزمان با رسمیتیافتن شورای جدید و لزوم انتخاب سرپرست و شهردار جدید. علاوه بر اینها بخشنامه وزارت کشور هم بر پایه همین مواد قانونی بهصورت دقیق بر خاتمه خدمت شهردار قبلی اشاره دارد و تنها در یک صورت که شهردار قبلی، شهردار منتخب بعدی باشد اجازه استمرار دوره شهردار را داده است. برخی نیز معتقدند: «بخشنامه مربوط به سال ۹۶ است و آییننامه مصوب هیئت وزیران سال ۹۷، فرصت یکماهه به شورا برای انتخاب شهردار داده است. در اینجا یا آییننامه خود دست به تقنین زده یا چنین تفسیر نموده که منظور از «بلافاصله» معنای تحتالفظی نیست و مهلت یکماهه را شامل میشود». دشتی در این خصوص هم توضیح میدهد: در قانون شهرداری مصوب ۳۴ مهلت شورا برای انتخاب شهردار سه ماه بود، در ماده ۷۱ قانون شورا در سال ۷۵ این مدت به «بلافاصله» تغییر کرد و آییننامه در سال ۹۷ با خروج از قانون و در تفاوت با قانون اخیر یک ماه را مصوب کرد. که البته به نظرم قابلابطال در دیوان عدالت اداری هم هست. برای پرکردن باگِ بین خاتمه خدمت تا صدور حکم شهردار جدید، انتخاب سرپرست از بین کارکنان شهرداری پیشبینی شده که شورا باید از آن استفاده کند تا امور عمومی معطل نشود. درهرحال این وظیفه شوراست که شهر بدون شهردار نماند. هرچند تا روز یکشنبه این چالش با انتخاب شهردار آینده تهران بهطور رسمی برطرف میشود.