کهگیلویه و بویراحمد کمترین تسهیلات را جذب کرد

کبنا ؛وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان اسفندماه 96 نشان می‌دهد که مانده کل سپرده‌ها در پایان اسفندماه 96 معادل 1646 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 373 هزار میلیارد تومان معادل 29.3 درصد افزایش داشته است. همچنین بیشترین مبلغ سپرده مربوط به استان تهران با 920 هزار میلیارد تومان بوده که معادل 56 درصد کل سپرده‌های کشور است. کمترین رقم نیز مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل 4480 میلیارد تومان بوده است. به‌عبارت‌دیگر تهران بیش از تمام استان‌های کشور سپرده جذب کرده و اکثر شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ترجیح داده‌اند به دلایل مختلف پول خود را در حساب‌های بانکی در استان تهران سپرده‌گذاری کنند همچنین بابت فعالیت‌های خود از بانک‌های تهران وام و تسهیلات بگیرند. مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز 1258 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه 95 معادل 272 هزار میلیارد تومان یا 27.6 درصد رشد کرده است؛ یعنی رشد تسهیلات بانک‌ها به میزان 1.7 واحد درصد کمتر از رشد سپرده‌ها بوده و این موضوع نشان می‌دهد که تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است. بیشترین مبلغ تسهیلات نیز مربوط به استان تهران با مانده 814 هزار میلیارد تومان یعنی معادل 64.7 درصد تسهیلات دریافتی کشور و کمترین مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل 4240 میلیارد تومان بوده است؛ به‌عبارت‌دیگر استان تهران تقریباً به‌اندازه 8.8 واحد درصد بیش از سهم خود در جذب سپرده‌ها از پرداخت تسهیلات سهم داشته است.
 
همچنین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی معادل 85.4 درصد بوده که نسبت به اسفند 95 با رقم 86.7 درصد به میزان 1.3 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد یعنی تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات در مقایسه با رشد و ظرفیت سپرده‌ها کاهش‌یافته است. این نسبت در تهران در اسفند 96 به 98 درصد رسیده که از میانگین کشوری بالاتر است و نسبت به رقم 89 درصد در بهمن 96 به میزان 9 واحد درصد بیشتر شده است. تغییر شدید این شاخص در اسفندماه و کاهش سهم تهران از سپرده‌ها در مقایسه با سهم تهران از تسهیلات کشور می‌تواند 3 دلیل عمده داشته باشد. دلیل اول رشد مانده تسهیلات در استان تهران است که از رقم 721 هزار میلیارد تومان به 814 هزار میلیارد تومان در اسفند 96 رسیده و در یک ماه به میزان 93 هزار میلیارد تومان در یک ماه زیاد شده که نشان می‌دهد از رقم 105 هزار میلیارد تومانی رشد مانده تسهیلات در اسفند و در کل کشور به میزان 93 هزار میلیارد تومان آن را تهران به‌تنهایی جذب کرده است. درنتیجه سهم تهران از 62.6 درصد تسهیلات در بهمن به 64.7 درصد در اسفند افزایش داشته و رشد تسهیلات دهی در اسفندماه در تهران به هر دلیلی بسیار بالا بوده که البته باید از گزارش‌های دیگر و جزییات عقود بانکی دلیل این تمرکز و رشد تسهیلات در تهران را جست‌وجو کرد.
 
دلیل دوم آن است که به دلیل سیاست‌های فروش اوراق سپرده ریالی با نرخ 20 درصد به دلیل التهاب بازار ارز و خروج بخشی از سپرده‌ها از بانک‌های تهران برای خریدوفروش ارز و... جذب سپرده در بانک‌های تهران در مقایسه با رشد نقدینگی کشور کمتر بوده است. آمار نشان می‌دهد که از معادل 114 هزار میلیارد تومان رشد سپرده‌های کشور در اسفند، سهم تهران تنها 25 هزار میلیارد تومان بوده و مانده سپرده‌های تهران تنها 25 هزار میلیارد تومان بیشتر شده درنتیجه سهم تهران از مانده سپرده‌ها نیز از 58 درصد در بهمن به 56 درصد در اسفند کاهش داشته است.
 
این افزایش سهم از تسهیلات و کاهش سهم از سپرده‌ها باعث شده که نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در استان تهران بعد از کسر سپرده‌های قانونی به‌شدت رشد کرده و به 98 درصد برسد که نشان می‌دهد، سیستم بانکی در اسفندماه به هر دلیلی ترجیح داده که نسبت تسهیلات و سپرده‌ها در شبکه بانکی تهران تغییر قابل‌توجهی داشته باشد و از 89 درصد در بهمن به 98 درصد در اسفند برسد.
 
از کل سپرده‌های کشور به 56 درصد کاهش داشته درحالی‌که سهم تهران از تسهیلات به رقم قابل‌توجه 64.7 درصد افزایش داشته است.
 
اگر به اعداد بهمن‌ماه و اسفند 96 توجه کنیم، سپرده‌های استان تهران از رقم 721 هزار میلیارد تومان به 814 هزار میلیارد تومان در اسفندماه رسیده و سهم آن از کل سپرده‌های کشور نیز از 58 درصد به 56 درصد کاهش داشته است. بر این اساس مشخص است که با وجود رشد سپرده‌ها و نقدینگی کشور در اسفندماه، سهم استان تهران کمتر و رقم رشد سپرده‌های تهران کمتر از رشد سپرده‌های کشور بوده بنابراین می‌توان برآورد کرد که بخشی از نقدینگی یا سپرده‌ها به جای جذب بانک‌ها به بازار اوراق سپرده یا خریدوفروش ارز و... هدایت شده است.
 
اما در سوی دیگر بازار پول، تسهیلات در استان تهران نیز از رقم 895 هزار میلیارد تومان در بهمن‌ماه 96 به 920 هزار میلیارد تومان رسیده و با وجود افزایش 25 هزار میلیارد تومانی این رقم، سهم استان تهران از 62.6 در بهمن‌ماه به 64.7 درصد در اسفندماه رسیده است. اگرچه رقم دریافت تسهیلات در اسفندماه اندکی افزایش داشته اما سهم تهران را حدود 2 درصد بیشتر کرده است.
 
 نسبت تسهیلات دهی به سپرده‌ها در کهگیلویه و بویراحمد 106.9 درصد بوده است؛ به‌عبارت‌دیگر در برخی استان‌های کمتر برخوردار یا در استان‌هایی که ضرورت حمایت‌های اجتماعی و بانکی لازم بوده نسبت تسهیلات به سپرده و سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بالاتر از 100 درصد سپرده یا 100 درصد سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بوده است.
 
 سهم تسهیلات از سپرده‌ها
 
سهم تسهیلات از سپرده‌ها نیز نشان می‌دهد که از رقم 1646 هزار میلیارد تومانی سپرده‌ها معادل 75.4 درصد بوده است. به‌عبارت‌دیگر معادل
 
24.6 از سپرده‌ها را سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی یا سقف اعتباری برای تأمین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها تشکیل داده و بانک‌ها معادل 172 هزار میلیارد تومان یا 10.45 درصد سپرده‌ها را به عنوان سپرده قانونی در نظر گرفته‌اند و سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به رقم 1474 هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین مبلغ 216 هزار میلیارد تومان معادل 13.12 درصد به عنوان ذخیره احتیاطی نقدینگی یا سیاست سقف اعتباری در نظر گرفته شده است؛ به‌عبارت‌دیگر معادل 388 هزار میلیارد تومان از کل سپرده‌ها را به عنوان جمع سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی حاصل از سیاست سقف اعتباری و نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها برای پاسخ به نیاز مشتریان تشکیل داده تا در صورت مراجعه سپرده‌گذاران قادر به تأمین نیازهای مراجعه‌کنندگان و مشتریان بانک‌ها باشند. وضعیت استان‌ها نیز نشان می‌دهد که بعد از استان تهران که حدود 60 درصد منابع بانکی را جذب کرده استان‌های اصفهان، خراسان‌رضوی، مازندران، فارس، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، البرز، گیلان، کرمان، آذربایجان‌غربی و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی از دوم تا دوازدهم جذب منابع شامل سپرده و تسهیلات بوده‌اند. همچنین استان‌های سیستان‌وبلوچستان، کردستان، سمنان، اردبیل، زنجان، خراسان‌جنوبی و شمالی، کهگیلویه‌وبویراحمد، ایلام، چهارمحال‌وبختیاری در رتبه‌های 21 تا 31 از نظر جذب منابع بانکی قرار داشته‌اند. از سوی دیگر استان‌های کمتر برخوردار از منابع سپرده بانکی که رقم مانده تسهیلات آن‌ها از رقم سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بیشتر بوده شامل استان‌های گلستان، لرستان، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام، کهگیلویه‌وبویراحمد و خراسان‌شمالی بوده است.
 
در استان کم برخوردار کهگیلویه‌وبویراحمد نیز مانده تسهیلات حتی از رقم مانده سپرده‌ها بیشتر بوده و این موضوع نشان می‌دهد که منابع مالی و سپرده در این استان بسیار کم بوده و سیستم بانکی تسهیلات بیشتری برای کاهش فقر و محرومیت و کمک به تولید و بخش‌های اقتصادی به این استان پرداخت کرده است.
 
 13 استان 9 برابر بقیه سپرده جذب کرده‌اند
 
بعد از تهران استان‌های اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجان‌شرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجان‌غربی، قم و یزد روی هم بیش از 90 درصد سپرده‌ها را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌های کشور یعنی 18 استان تنها 10 درصد سپرده‌های بانکی را جذب کرده‌اند.
 
 تسهیلات 13 استان 7 برابر بقیه استان‌ها
 
در بخش تسهیلات نیز 13 استان شامل تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس، مازندران، آذربایجان‌شرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجان‌غربی، البرز، یزد، کرمانشاه و گلستان با سهم بیش از یک درصد بازار تسهیلات معادل 87 درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌ها یعنی 17 استان دیگر روی هم تنها بیش از 12 درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند؛ به‌عبارت‌دیگر تقریباً نیمی از استان‌ها به‌اندازه 7 برابر نیم دیگر استان‌ها تسهیلات جذب کرده‌اند.

--------------------------------
گزارش از محسن شمشیری
---------------------------------