زنان؛ ارتش خاموش

علی‌رغم اینکه اسلام از ابتدا تاکیداتی بر حضور زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشته و حضرت فاطمه(س)، حضرت خدیجه(س) و حضرت زینب(ع) از جمله نمونه‌های بارز کنشگری زنان در جامعه هستند اما با وجود رسوخ این اندیشه از قرن بیستم و پس از انقلاب صنعتی در غرب، شاهد ارتقا جایگاه زنان غربی در مناسبات عالی اقتصادی و سیاسی هستیم. 
نسرین یوسفی عارفی، عضو شورای استانی حزب کارگزاران سازندگی ایران- خراسان رضوی در خصوص ارزیابی علت حضور کمرنگ زنان در مدیریت‌های سیاسی و اقتصادی در کشور اظهار کرد: به نظر من اگر مشارکت را به معنای به کارگیری، شرکت کردن و شریک شدن معنا کنیم،  این شرکت داوطلبانه در برنامه‌های سیاسی و اجتماعی در جهت توسعه ملی صورت می‌گیرد.
توجه به مسائل درونی و بیرونی حوزه زنان
وی افزود: ما در حوزه زنان باید به دو مقوله درونی و بیرونی توجه کنیم. در حوزه درونی، از ابتدا فضا برای حضور آنان فراهم نشده و حضور زنان در کنار یکدیگر نیازمند آموزش و توانمندی در این حوزه است، از نظر بیرونی نیز این حضور ریشه در  فرهنگ حاکم بر جامعه دارد و تغییر آن به سرعت محقق نخواهد شد.
این فعال سیاسی  و اقتصادی بیان کرد: در حال حاضر نقش خانواده در حوزه زنان بسیار پررنگ است و در فرآیند اجتماعی شدن میان زنان و مردان در ساختارهای سیاسی تفاوت‌هایی وجود دارد، همچنین با وجود 50 تشکل زنان در خراسان، تشکل ویژه زنان وجود ندارد.
جنبه نمایشی بکارگیری زنان در نقش‌های مدیرتی
یوسفی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر اگر نقشی توسط دولت‌مردان برای زنان به‌کار گرفته شده، بیشتر جنبه نمایشی داشته و شاید یکی از علت‌های حضور کمرنگ زنان ترس از حضور در این عرصه‌ها و عدم اعتماد به‌نفس لازم برای اجرا کار، عدم تخصص و تجربه لازم و بالا بودن هزینه فعالیت‌های سیاسی باشد.
وی اضافه کرد: همچنین علت عدم نقش‌آوری زنان در حوزه سیاست و اقتصاد ریشه در باورهای درونی دارد که سقفی شیشه‌ای را به صورت اتوماتیک برای آنان ایجاد کرده، علاوه بر آن قوانین حاکم بیرونی نیز بستر لازم را برای حضور آنان فراهم نکرده است. 
زنان برای حضور فعال در عرصه جامعه باید در تصمیم‌گیری نقش داشته باشند
این فعال سیاسی و اقتصادی عنوان کرد: زنان برای حضور فعال در عرصه جامعه باید در تصمیم‌گیری نقش داشته باشند، اگر قانونی وضع شود باید جایگاه زنان در این قانون مشخص شود و در مباحث حاکمیتی در حوزه زنان، بانوان باید بتوانند در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با آن نقش داشته باشند.
یوسفی‌عارفی در رابطه با علت تفاوت دیدگاه نگاه شرقی و غربی به حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی گفت: نگاه شرق به حضور زنان تا حدود زیادی تغییر پیدا کرده اما در ایران تاکنون نتوانسته‌ایم به معیارهای حضور زنان دست پیدا کنیم.
عقب ماندن ایران از دیگر کشورهای شرقی در بحث حوزه زنان
وی ادامه داد: ما امروزه شاهد آن هستیم که در کشورهای مسلمان شرقی رئیس جمهور، نخست وزیر و وزیر امور خارجه خانم وجود دارد که این امر نشان‌دهنده این است که این کشورها به ظرفیت بالای زنان، تحصیلات عالیه و توانایی آنان به حضور فعال پا به‌پای مردان رسیده‌اند و می‌دانند که یک خانم محجبه می‌تواند به بالاترین مقام سیاسی کشور دست پیدا کند.
این فعال سیاسی و اقتصادی خاطرنشان کرد: کشور افغانستان با وجود درگیری با جنگ‌های قومیتی و مسائل حوزه زنان که در واقع به عدم برابری زن و مرد معتقدند، امروزه شاهد مشارکت فعال زنان در مدیریت این کشور هستیم، اما در کشور ما با وجود تمدن بزرگی که در پی آن قرار دارد و با وجود اینکه اسلام هیچ محدودیتی برای زنان فراهم نکرده و با توجه به نقش حضرت فاطمه(س) و حضرت زینب(ع) در کنش‌های اجتماعی، زنان نقش کمرنگی در مدیریت‌های سیاسی و اقتصادی دارند.
یوسفی‌ عارفی تشریح کرد: شاید یکی از علت‌های حضور کمرنگ زنان عدم فراهم کردن بستر مناسب برای حضور زنان است و وظیفه ایجاد این بستر بر عهده حاکمیت و قانون‌گذاران است، حتی در بعضی از قوانین موجود در کشور نیز محدودیت‌هایی برای حضور زنان وجود دارد به عنوان مثال هیچ زنی نمی‌تواند وظیفه قضاوت را بر عهده بگیرد فقط در بعضی از موارد می‌تواند به عنوان دستیار قاضی در موضوع خانواده حضور داشته باشد اما در این زمینه نیز محدودیت‌هایی وجود دارد.
وی افزود: همچنین در قوانین جدید سن ازدواج نیز ممانعت‌هایی وجود دارد و با آن مخالف می‌شود که این مسائل نشان‌دهنده این است که زنان در توسعه و سازندگی کشور نقش موثری ایفا نمی‌کنند. در بسیاری از کشورهای شرقی که توسعه زیادی در آن وجود نداشت و مردمان آن برای گذران امور زندگی با مشکل مواجه بودند، امروزه شاهد قرارگیری اقتصاد آنان در رتبه‌های برتر هستیم و می‌بینید که هیچ محدودیتی برای حضور بانوان در این کشورها وجود ندارد و زنان در این کشورها در جایگاه‌های بالای سیاسی و اقتصادی قرار دارند.
دموکراسی زمانی ایجاد می‌شود که در حوزه قومیت، نژاد و جنسیت نگاه برابری وجود داشته باشد
این فعال سیاسی و اقتصادی با بیان اینکه یکی از نشانه‌های توسعه، توجه به حضور زنان و عدم نگاه جنسیتی است، تاکید کرد: دموکراسی زمانی ایجاد می‌شود که در حوزه قومیت، نژاد و جنسیت نگاه برابری وجود داشته باشد. شاید یکی دیگر از علت‌های عدم حضور فعال زنان، سرخوردگی آنان به علت عدم حضور در این حوزه‌ها باشد.
یوسفی‌عارفی در خصوص ضرورت عزم حاکمیت برای حضور پررنگ زنان در عرصه مدیریت و امیدواری به رفع موانع موجود اظهار کرد: به عقیده من این موضوع بیشتر به خود زنان بستگی دارد، امروزه بیش از 50 درصد جمعیت را زنان تشکیل می‌دهند و بیش از 60 درصد فارغ‌التحصیلان را دختران شامل می‌شوند. 
وی در رابطه با علت نام‌گذاری روز هشت مارس به عنوان روز جهانی زن اضافه کرد: در چنین روزی در یک کارخانه ریسندگی در آمریکا، عده‌ای از بانوان به علت نابرابری حقوق خود اعتراض کردند و عده‌ای از آنان به علت حادثه آتش‌سوزی جان خود را از دست دادند و این موضوع نمادی بیرونی را برای حضور زنان در دنیا ایجاد کرد.
این فعال سیاسی و اقتصادی بیان کرد: زنان خود باید از مشکلات درونی خود رهایی پیدا کنند و همکاری با یکدیگر را بپذیرند. در بسیاری از مواقع این اتهام وجود دارد که خانم‌ها نمی‌توانند با یکدیگر کار کنند و این بیشترین اتهامی است که در حوزه زنان در جامعه مطرح است، ما باید ابتدا این اتهام را رفع کنیم، در این مسیر بحث آموزش‌ها و توانمندسازی زنان مطرح است.
یوسفی‌عارفی با بیان اینکه منظور از توانمندسازی زنان، تحصیلات آکادمیک نیست بلکه بدین معناست که چگونه رشد خود را ایجاد و با هم جنس خود تعاملات بیشتری ایجاد کنند، تصریح کرد: در میان مردان اجرا کار تیمی با موفقیت بیشتری همراه است، اما در بانوان عکس این موضوع وجود دارد و یکی از علت‌های آن این است که حلقه حوزه فعالیت زنان محدود است. به عنوان مثال تشکلات حوزه زنان زیادی وجود دارد اما کدام‌ یک از آن‌ها جریانی را در حوزه زنان ایجاد کرده و قوی هستند؟
وی ادامه داد: ما در این مسیر نیازمند آموزش‌های تخصصی هستیم، در بسیاری از کشورها بودجه‌های بین‌المللی برای حوزه توانمندسازی زنان وجود دارد. در حال حاضر شبکه‌های بزرگی از زنان در کشورهای اسلامی شکل گرفته که در حوزه اقتصادی و اجتماعی به یکدیگر کمک و منابع مالی نیز توسط دولت به آنان اختصاص می‌یابد.
این فعال سیاسی و اقتصادی عنوان کرد: در یکی از مطالعات خود به مطلب جالبی برخورد کردم که رئیس اتاق بازرگانان پاکستان که یک خانم هستند ادعا کردند که در کشور خود بودجه زیادی به توانمندسازی زنان در روستا اختصاص یافته که بر اساس آن افراد خبره از آلمان در جهت توانمندسازی زنان با توجه به پتانسیل‌های مناطق به پاکستان رفت‌وآمد دارند، ما نیز می‌توانیم در ایران این بستر را فراهم کنیم.
یوسفی‌عارفی تاکید کرد: در حال حاضر درصد بی‌سوادی در کشور بسیار پایین است و بانوان به واسطه ابزارهای الکترونیک همچون اینترنت به بسیاری از موضوعات آشنایی پیدا کرده‌اند که این موضع بدین معناست که اگر بانوان در مسیر توسعه قرار گیرند و عدالت اجتماعی و برابری جنسیتی توسط دولت‌مردان بسترسازی شود، می‌توانیم به نتایج خوبی در این زمینه دست پیدا کنیم.
عدم ایجاد بستر؛ علت اصلی عقب ماندگی حضور زنان
وی در رابطه با علت عقب ماندگی حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی و چرایی ریسک پذیری غرب در بهره‌مندی از زنان در عرصه‌های مدیریتی افزود: علت اصلی این موضوع عدم ایجاد بستر است، این بستر توسط افراد ایجاد نمی‌شود بلکه دولت‌مردان باید آن را ایجاد کنند، شما اگر بهترین بذر را در زمینی سیمانی کشت کنید رشد نخواهد کرد اما اگر این بذر را در زمین مستعد رشد گیاهان کشت کنید، سریعا به بهره‌برداری خواهد رسید. 
عضو شورای استانی حزب کارگزاران سازندگی ایران-خراسان رضوی عنوان کرد: ما در کشور نیازمند ایجاد این بستر هستیم و تا حدودی ایجاد شده است، در حال حاضر بیشتر با نگاه تبلیغاتی حضور زنان مطرح می‌شود همانطور که می‌دانید بسیاری از دولت‌مردان در ابتدای ورود خود، مباحث حضور فعال سیاسی و اقتصادی زنان و برابری اجتماعی را مطرح می‌کنند و حتی بسیاری از آنان این اجبار را ایجاد کردند که 30 درصد از مشاغل مدیریتی به بانوان اختصاص یابد.
یوسفی‌عارفی با اشاره به اینکه علت وجود اولین نخست وزیر و وزیر امور خارجه زن در پاکستان، ایجاد همین بستر است، گفت: این در حالی است از ما نظر رشد فکری و آموزشی زنان در جایگاه بالاتری از آنان قرار داریم. طبق آمارها ایران در تعداد دختران فارق التحصیل رشته فنی مهندسی پیشتاز است اما چقدر از آنان استفاده شده است؟ 
مذهب دلیل قانع کننده‌ای برای محدودیت زنان نیست
وی اضافه کرد: نقش بیرونی در کشور ما بسیار پررنگ است. بحث مذهب دلیل قانع کننده‌ای برای محدودیت زنان نیست، زیرا در کشورهای مسلمان، زنان بالاترین نقش‌های سیاسی را بر عهده دارند در کشور ما نیز علت اصلی این مساله مذهب نیست بلکه عدم مشارکت به کارگیری زنان در تصمیم‌گیری‌های کشور است. 
عضو شورای استانی حزب کارگزاران سازندگی ایران-خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در کشور دختران تحصیل‌کرده زیادی وجود دارد. چرا هزینه زیادی صرف آموزش آنان شده است؟ بیشتر دختران در دانشگاه‌های دولتی که هزینه آن توسط ملت تامین می‌شود تحصیل کرده‌اند. بنابراین زمانی که آموزشی صورت گرفته باید برای به کارگیری از آن بستری فراهم شود. 
زنان مانند یک ارتش خاموش هستند
یوسفی‌عارفی عنوان کرد: به عقیده بنده زنان مانند یک ارتش خاموش هستند و این ارتش می‌تواند در توسعه کشور در زمینه سیاسی و اقتصادی نقش مهمی داشته باشد و مهمترین دلیل آن اقلیت خانم‌ها در حوزه‌های تصمیم‌گیری است.
وی در  پاسخ به این سوال که علت حضور محدود زنان تا چه میزان ریشه در قوانین نانوشته و سنت‌ها دارد و تا چه میزان به عدم دغدغه‌مندی زنان مرتبط است، افزود: سنت‌ها قطعا در این زمینه نقش دارد، اگر به 50 سال قبل بازگردیم خواهید دید که زنان هیچ نقشی حتی در انتخاب همسر خود نداشته و حتی در صورت مواجه شدن با مشکلاتی در طول زندگی ناچار به تحمل بوده و نقشی در اصلاح شرایط نداشته‌اند.
این فعال سیاسی و اقتصادی با اشاره به اینکه در گذشته بانوان قدرت انتخاب نداشتند و امکان تصمیم‌گیری نیز برای آنان فراهم نبوده است، افزود: اما امروز دختران به جهت ایجاد تحصیلات و کسب توانمندی و مشارکت 15 درصدی در جامعه، شاهد شکستن تابوها در فرهنگ خود هستیم. سنت اهمیت زیادی دارد و همچنان جامعه ما درگیر مسائل سنتی است به عنوان مثال در مجلسی قانونی مبنی بر عدم اجازه ازدواج دختران زیر 18 سال، به معنای وجود سنت‌ها در کشور است. ما حتی در هم‌جنس‌های خود نیز به این هم‌گرایی نرسیده‌ایم و مخالفت‌های شدیدی با این قانون ایجاد می‌شود و از تصویت قانون جلوگیری می‌شود.
سقف‌های شیشه‌ای ایجاد شده برای زنان 
یوسفی‌عارفی بیان کرد: تا زمانی که اصلاح کاملی در  قوانین به منظور رعایت عدالت اجتماعی و جنسیتی ایجاد نشود، درگیر سقف‌هایی هستیم که برای حوزه زنان ایجاد می‌شود و تا این سقف‌های شیشه‌ای برداشته نشود، شاهد کمرنگ بودن نقش بانوان در جامعه هستیم، ما تا زمانی که فرهنگ ایجاد شده مبتنی بر سنت را اصلاح نکنیم، شاهد توسعه و رشد زنان نخواهیم بود.
وی ادامه داد: در دین اسلام زنان بزرگی همچون حضرت خدیجه(س) و زینب(س) وجود داشتند، اگر سرمایه‌های حضرت خدیجه نبود، شاید موفقیت حضرت محمد(ص)در ترویج دین اسلام بسیار کم بود. در زندگی ائمه نیز هرگز جایگاه زنان به عنوان زنی در پستو با وظایف صرفا خانه‌داری و عدم بهره‌مندی از حقوق برابر وجود نداشته و این نشان‌دهنده این است که مذهب در دوران مختلف با خرافاتی گره‌خورده که این امر به مانعی برای توسعه زنان تبدیل شده است.
یوسفی‌عارفی که در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از لیست امید در فضای رقابت‌های انتخاباتی حضور داشت، در خصوص تجربه خود و نگاه مردان به حضور زنان در جایگاه‌های سیاسی و اقتصادی اظهار کرد: به نظر من موضوعی که بیش از همه اهمیت دارد و زنان باید به آن توجه زیادی داشته باشند، این است که مشارکت سیاسی زنان به منظور حضور در پای صندوق رای تقریبا با آقایان برابر است ولی اگر زنان به کاندیداهای زن  رای می‌دادند، چه اتفاقی رخ می‌داد؟ این موضوع نیازمند نوعی واکاوی است که اگر زنان به کاندیداهای زن رای بدهند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا شایسته است که با وجود سهم 50 درصدی زنان در جمعیت کشور، کمتر از 20 نفر از زنان درمجلس حضور داشته باشند؟
چرا زنان به زنان رای نمی‌دهند؟
عضو شورای استانی حزب کارگزاران سازندگی ایران-خراسان رضوی تصریح کرد: زمانی که زنان در مجلس حضور کمتری داشته باشند، احتمال ایجاد بستر مورد نظر نیز کاهش می‌یابد. متاسفانه بانوان ما هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که هم‌جنس آنان بهتر می‌تواند از آنان دفاع کند، محدودیت‌های آنان را بیان و در قوانین به نفع آنان رای دهد، این بدین معناست که بسیاری از بانوان ما به خانم‌ها رای نمی‌دهند و این خود بزرگترین آسیب در حوزه بسترسازی است.
وی افزود: اگر بانوان به هم‌جنس‌های خود رای دهند حضور زنان در حوزه تصمیم‌گیری به صورت اتوماتیک افزایش پیدا می‌کند و مسیر توانمندی را ایجاد می‌کند. همه مردان از ابتدا تجربه و توانمندی لازم را برای حضور در این حوزه‌ها نداشتند ولی تجربه کردند اما ما بانوان به هم‌جنس‌های خود اجازه این تجربه را نمی‌دهیم به همین دلیل است که در شهر بزرگی همچون مشهد به ندرت کاندیدای حوزه زن داشتیم و در کل شرق کشور تنها یک زن به مجلس راه پیدا کرده، این مسائل از جمله آسیب‌هایی است ما زنان باید ابتدا در حوزه درونی آن را برطرف و واکاوی کنیم.