چالش‌های سد پراشکفت بویراحمد: تغییرات اقلیمی و معیشت کشاورزان در خطر است

 

در حالی که سدسازی در کهگیلویه و بویراحمد به عنوان یک راه‌حل برای تأمین آب و توسعه اقتصادی مطرح می‌شود، جلسه اخیر بررسی مزایا و معایب سد پراشکفت نشان‌دهنده نگرانی‌های عمیق اجتماعی و زیست‌محیطی مردم این منطقه است. فرماندار بویراحمد و دیگر مسئولان با تأکید بر دغدغه‌های اهالی، به معضلاتی چون تغییرات دمایی، خشک شدن چشمه‌ها و تهدید معیشت کشاورزان اشاره کردند. در این میان، انتقادات معاون محیط زیست شهرستان از ضرورت سدسازی و تأثیرات آن بر اکوسیستم دنا، سؤالات جدی درباره منافع واقعی این پروژه‌ها و آسیب‌های احتمالی به زندگی مردم محلی را مطرح می‌کند. آیا این سدها واقعاً به نفع مردم هستند یا تنها به بهانه توسعه، محیط‌زیست و معیشت ساکنان این مناطق به خطر می‌افتد؟
به گزارش کبنا، فرماندار شهرستان بویراحمد در جلسه‌ای که به بررسی مزایا و معایب سد پراشکفت و ارائه گزارش مطالعات اجتماعی آن اختصاص داشت، با تأکید بر دغدغه‌های مردم و معارضات اجتماعی، اعلام کرد: «نه تنها در خصوص سد پراشکفت، بلکه در مورد سدهای سرگچینه، لوداب، سیوکی و سایر سدهای استان نیز این دغدغه‌ها وجود دارد و خواهیم داشت.»
ین جلسه امروز (سه‌شنبه 20 آذرماه 1403) به ریاست شهرام مهدوی‌مطلق، فرماندار شهرستان بویراحمد، و با حضور اهالی منطقه، سرمایه‌گذار سد، و مسئولانی از محیط زیست، اوقاف و آب منطقه‌ای شهرستان بویراحمد برگزار شد.
در این جلسه، پیشوایی یکی از اهالی منطقه پراشکفت گفت: «این طرح مزایا و منافعی دارد، ولی معایبی هم دارد. در وهله اول، مردمی که در این منطقه ساکن هستند، معیشتشان از باغداری است و هشتاد درصد مردم به غیر از باغ‌های انگور و درخت‌های گردو، حقوق و درآمد دیگری ندارند.»
  
پیشوایی بیان کرد: «این سد همچون سدهای دیگر منطقه عوارض طبیعی زیادی دارد، از جمله اینکه درجا حرارت هوا را تغییر می‌دهد. اگر در این مناطق برف نبارد، محیط زیست دنا از بین می‌رود و چشمه‌ها خشک می‌شوند.»
سید حسین رازیان، یکی دیگر از اهالی این منطقه، با اشاره به جمعیت منطقه گفت: «باید از مردم منطقه نظرخواهی شود. خیلی از مردم شالیزار و زمین کشاورزی دارند و در ازای این شالیزارها باید در جای دیگری به مردم زمین داده شود.» او همچنین با اشاره به جمعیت منطقه افزود: «جمعیت این روستا ۱۲۵ نفر نیست، بلکه ۳ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت در این منطقه وجود دارد.»
بادام فیروز، مدیر محیط زیست شهرستان بویراحمد، گفت: «اولین پیامد ایجاد سد تغییر دمای محیط است که پیامدهای محیط‌زیستی دیگری را ایجاد می‌کند.» او در خصوص پیامدهای اجتماعی سد بیان کرد: «بنیاد مسکن باید برای سکونت مردم پیش‌بینی لازم را انجام دهد و نباید اعتبارات قطره‌چکانی باشد. باید منافع مردمی که طرح پرورش ماهی یا زمین کشاورزی دارند، دیده شود.»
  
محمودی، رئیس اوقاف شهرستان بویراحمد، گفت: «اسکان و معیشت مردم باید در اولویت این پروژه باشد. خیلی از مردم به غیر از زمین کشاورزی هیچ‌گونه منبع معیشتی ندارند و توان کوچ یا مهاجرت به نقطه دیگری را ندارند.» او همچنین به وجود قبور مطهر شهدا و بقعه متبرکه بی‌بی مریم خاتون در این منطقه اشاره کرد و گفت: «این بقعه نه قابلیت جابجایی دارد و نه مردم اجازه می‌دهند که این بقعه در حوض سد مدفون شود.»
محمودی اظهار کرد: «به این موضوع باید توجه داشت که زمین‌های برنج‌کاری مردم موقوفه هستند و قابلیت فروش و معاوضه را ندارند.» وی به سد خرسان ۳ در منطقه سادات محمودی دنا گریزی زد و گفت: «در خصوص سد خرسان ۳ که ۲۰ هزار نفر آواره می‌شوند، حتی اگر برای اسکان مردم فکری کرده باشند، آیا برای معیشت آن‌ها هم فکری کرده‌اند؟»
  
اعظم السادات مرادی، معاون محیط زیست شهرستان بویراحمد، گفت: «استان کهگیلویه و بویراحمد نیازی به سدسازی ندارد، اما آقایان با افتخار از سد چمشیر سخن می‌گویند. آبی که به چمشیر می‌رود به خاطر برف و باران مناطق سردسیری است.» مرادی بیان کرد: «وقتی سدسازی‌ها انجام می‌شود، دیگر در این استان چهار فصل نخواهیم داشت و دیگر در دنا برفی نمی‌بارد که تبدیل به چشمه و آب‌های زیرزمینی شود. متأسفانه یکی از نمایندگان استان ما برای قطع یک درخت دلسوزی می‌کنند و به مردم می‌گویند شمع روشن کنید، در حالی که در خصوص سدسازی‌های استان و از بین رفتن انبوهی از درختان و اکوسیستم دنا سکوت می‌کنند.»
مرادی افزود: «مردم لبنان و فلسطین و سوریه به خاطر اشتباهات منطقه‌ای این‌چنین آواره شده‌اند.»
قدمی، رئیس اداره آب منطقه‌ای شهرستان بویراحمد، گفت: «همه سدها معایب و منافعی دارند و هنوز مطالعات این سد کامل نشده است. اگر معایب آن بیشتر از منافع باشد، مطمئن باشید که این سد احداث نمی‌شود.» او بیان کرد: «زمانی که سد کوثر احداث شد، ۷ هزار هکتار از اراضی منطقه زیر کشت رفت و آبرسانی به گچساران انجام گرفت. آب شرکت نفت و پتروشیمی تأمین شد و الان برای ۴ شهر کهگیلویه آبرسانی از این سد در حال انجام است. لذا سدسازی منافعی دارد.»
قدمی افزود: «دغدغه دوستان در بعد مطالعات اجتماعی یکی از اصلی‌ترین مواردی است که مدنظر داریم و مشاوران سد این موضوع را در نظر می‌گیرند.»
  
فرماندار شهرستان بویراحمد در پایان گفت: «منطقه پراشکفت با بویراحمد تفاوت‌هایی دارد و می‌طلبد که دولت بحث‌های اقناعی و ایجابی برگزار کند تا رضایت مردم حاصل شود. بحث امامزاده و قبور شهدا موضوعی جدی است، بحث خدمات اجتماعی و آموزش و پرورش این منطقه موضوعی جدی است، معیشت و اسکان مردم موضوعی جدی است. بنابراین مطالعات سد باید تکمیل شود.»
مهدوی‌مطلق اظهار کرد: «ادارات به عنوان نماینده دولت و دلسوزانه خسارات سد را برآورد کنند و درخصوص برآورد خسارت‌ها خود را جزئی از دولت ببینند، همچنان که در این مجموعه هستند.»