لحظات دیدنی در مستند غیررسمی؛ پاسخ رهبر انقلاب به انتقاد یک جوان و شوخی با مهدی فخیم‌زاده ( + تصاویر و فیلم )

کبنا ؛یکی از برنامه‌های مستمر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که از سالهای گذشته برقرار بوده، برگزاری جلسات گوناگون با طیف‌های مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی و هنری است. جلساتی که در فضایی متفاوت از دیدارهای رسمی برگزار شده و رهبر انقلاب پای صحبتها و درددل‌‌های حاضران می‌نشینند که بخشی از این جلسات، از سال ۹۵ در قالب جلسات «پنج‌شنبه ای» برگزار شده است.
 مؤسسه‌ی پژوهشی- فرهنگی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)، روایتی از این دیدارها را در مجموعه مستند «غیر رسمی» تولید کرده که قسمت دوم این مجموعه با موضوع «مروری بر دیدارهای پنجشنبه‌ای» رهبرانقلاب و حاشیه‌های این جلسات آماده پخش شده است.
   
صریح و صمیمی با آقا
پنج شنبه‌شب دومین قسمت از مجموعه مستند «غیررسمی» روی آنتن شبکه‌های سه و افق سیما رفت؛ مجموعه فیلم‌های مستندی درباره دیدارهای صمیمانه رهبر معظم انقلاب با نخبگان که در دیدارهای «پنج شنبه‌ای» ایشان برگزار می‌شود و به دلیل فضای بی‌تکلف و راحتی که میان میزبان و مهمانان حاکم است، با دیدارهای دیگر ایشان تفاوت دارد. از سوی دیگر اغلب مهمانان حاضر در این دیدارها، از نخبگان هستند و مسئولان معدودی آن‌ها را همراهی می‌کنند. این دیدارها که مربوط به زمان قبل  ازشیوع کرونا ست،  پنج شنبه‌ها بعد از اقامه نماز مغرب و عشا در فضای کوچکی در دفتر ایشان برگزار می‌شد.
روایت‌هایی از دیدارهای متعدد
نخستین قسمت از مجموعه مستند «غیررسمی» اوایل مهر و به عنوان روایتی از دیدار سال 98 راویان دفاع مقدس با ایشان پخش شد، ولی قسمت دوم، درباره مجموعه چندین دیدار بود؛ دیدارهایی با سریال‌سازان تلویزیون، اهالی انیمیشن، مستندسازان جوان، شاعران، نویسندگان، فعالان حوزه کودک و نوجوان، هنرمندان و مبارزان انقلاب، طراحان جوان، گزارشگران و خبرنگاران صداوسیما، فعالان حوزه فناوری نانو و کارگردانان سینما. صحبت‌های ابتدایی مطرح‌شده در این مستند نیز به نوعی معرفی دیدارها بود. خود آقا در این دیدارها می‌گویند بیشتر مشتاق اند بشنوند و مایل نیستند جز چند کلمه‌ای، صحبت کنند.
شوخی‌های بی‌تکلف
آن‌طور که در «غیررسمی» به نمایش گذاشته شده، یکی از ویژگی‌های مشخص دیدارهای پنج شنبه‌ای، صمیمانه بودن آن‌هاست. خود رهبر انقلاب در این دیدارها همواره با مطایبه تلاش می‌کنند فضای سنگینی که مهمانان در دیدار با شخص نخست مملکت احساس می‌کنند، بشکنند تا آن‌ها با راحتی سخن بگویند و تحت‌تأثیر ملاحظات معمول، از حرف زدن ابا نکنند. در همین خصوص، جایی به مهدی فخیم‌زاده که در ابتدای سخنانش گفت برخلاف دیگر حاضران در دیدار، از پیش از انقلاب کار هنری کرده، به شوخی و با خنده گفتند «طاغوتی» است که حاضران را نیز به خنده واداشت یا در دیدار با اهالی رادیو، وقتی محمد صالح‌علا بابت نشستن روی صندلی ناشی از کمردرد، از آقا پوزش خواست، با لبخندی گفتند «پوزش ندارد، من هم کمرم درد می‌کند»! خود ایشان در بخش دیگری از این دیدارها، با اشاره به این که تمایل دارند اغلب شنونده باشند، گفتند: «مقصود این حقیر از این جلسه، انس است».
بروید شوخی کنید!
یکی از نخستین بخش‌های قسمت دوم «غیررسمی»، گلایه‌هایی بود که سیروس مقدم کارگردان مجموعه «پایتخت» و مهدی جودی تهیه‌کننده مجموعه «لیسانسه‌ها» درباره مخالف‌ها نسبت به شوخی‌های سریال‌ها مطرح کردند. مقدم گفت سریال‌سازها فقط می‌توانند با موادفروش‌ها و دزدها شوخی کنند، زیرا آن‌ها صنف ندارند و نمی‌توانند اعتراض کنند! در جای دیگری نیز جودی گفت با هیچ کس نمی‌شود شوخی کرد، زیرا به سرعت ناراحت می‌شوند و شکایت می‌کنند. آقا در پاسخ نکته‌ای قابل تأمل را مطرح کردند: «من معتقدم باید شوخی کنید. من به پلیس هم گفتم. چند سال پیش سریالی یا فیلمی بود که نیروی انتظامی [به آن] اعتراض کرده بود. بهشان گفتم بی‌خود اعتراض می‌کنید. به آقایان علما هم سر آن قضیه فیلم «مارمولک» که تبریزی ساخته بود، گفتم که شما به جای این که اعتراض کنید، استقبال کنید. بگویید دستت درد نکند که نشان دادی آدم‌هایی لباس ما را به ناحق می‌پوشند.» ایشان در ادامه با ذکر نکته‌ای درباره شوخی‌ها، تذکر مهمی درباره آن دادند: «من عقیده‌ام این است که شوخی کنیم، منتهی شوخی مودبانه. خلاف حق نباشد و داخلش هتک نباشد.» جودی بلافاصله گفت: «پس ما مجوز گرفتیم» و آقا هم با لبخندی تأیید کردند: «بله، مجوز گرفتید. بروید شوخی کنید»!
در دیدار دیگری که با اهالی انیمیشن برگزار شد، بهرام عظیمی ماجرای توقف مجموعه آگهی‌های آموزشی راهنمایی و رانندگی مشهور به «حسن خطرناکه حسن» را مطرح کرد که به گفته وی، با نظر چند مسئول که نام‌شان «حسن» بوده، متوقف شده است. او در پایان سخنانش هم گفت: «آقا ما متخصص امر انیمیشن هستیم. [به مسئولان] بگویید کمی به حرف ما هم گوش کنند.» آقا هم لبخندی زدند و گفتند: «چشم می‌گویم. اگر گوش کنند!»
انتقادها شروع شد
دیدارهای پنج شنبه‌ای رهبر معظم انقلاب نیز با انتقادهای حاضران همراه است؛ منتهی آن ویژگی خودمانی بودن در این بخش نیز جاری‌ است؛ انتقادها گاه با نهایت صراحت بیان می‌شود، به طوری که برخی از این انتقاد ها را کمتر به یاد می آوریم در فضای مطبوعات مطرح و بازنشر شده باشد! هوشنگ توکلی هنرمند تئاتر و تلویزیون درباره این دیدار گفت: «من پیش‌داوری داشتم که خیلی چیزها را کسی به ایشان نمی‌گوید و ایشان خیلی چیزها را نمی‌دانند.» چهره‌هایی مانند پیام دهکردی نیز از بی‌توجهی به وضعیت تئاتر، به خصوص در شهرستان‌ها گلایه کردند. برخی از این انتقادها نیز خطاب به شخص رهبری بود؛ به خصوص 2-3 مورد آن که باعث شد پخش این فیلم مستند، به عنوان اتفاقی ویژه و بی‌سابقه در تاریخ صداوسیما مطرح شود.
مسیر سپردن کار به جوانان چیست؟
یک جوان شرکت‌کننده در دیدار رهبر معظم انقلاب با فعالان جهادی، با اشاره به امامت جمعه تهران توسط آیت‌ا... خامنه‌ای در سن کمتر از 40 سالگی، از پایین آمدن سطح توقعات گفت و با اشاره به انتصاب  آقای حاجی علی اکبری این نکته را مطرح کرد که جامعه هم‌اکنون از انتصاب امام جمعه 55 ساله به عنوان «امام جمعه جوان» خوشحال می‌شود. او به صراحت این انتقاد را به شخص رهبر معظم انقلاب نیز وارد دانست و گفت در انتصابات ایشان هنوز هم از همان نسل‌های اول و دوم انقلاب استفاده می‌شود. این جا از معدود ورودهای رهبر انقلاب به بحث بود، پس از طرح سخنان این فعال جهادی، ایشان در سخنانی کوتاه، راه سپردن مسئولیت‌های مدیریتی قابل توجه به جوانان را تشکیل دولت به وسیله یک جوان  مطرح کردند. ایشان در مقابل با ذکر نکته‌ای، مقایسه وضعیت کنونی با شرایط اول انقلاب را یک مقایسه تا حدی ناقص دانستند: «اول انقلاب، آدم‌هایی که بتوانند کار را بر عهده بگیرند و تجربه داشته باشند، نبودند. الان هستند. پیرمرد هم نیست، اما جوان سی‌وچند یا چهل ساله هم نیست. وقتی این شخص را داریم، مصلحت نیست و درست نیست که این آدم را در رأس کار نگذاریم و از امکان کارش و تجربه‌اش و از توانایی‌اش استفاده نکنیم. ان‌شاءا... به سمتی برویم که جوانان را در رأس کار قرار بدهیم.»
صراحت چشمگیر در دیدار کارگردانان
دیدار رهبر معظم انقلاب با کارگردانان سینما، از جمله دیدارهای بحث‌برانگیز و پربازتاب دومین قسمت از مجموعه مستند «غیررسمی» بود. در بخش بزرگی از این مستند که به این دیدار اختصاص داشت، دو کارگردان شناخته‌شده سینما انتقادهایی صریح را خطاب به رهبری بیان کردند. انتقادهای عبدالحسن برزیده کارگردان «مزارشریف» و سریال «مثل هیچکس» در این دیدار، توجهات فراوانی را در فضای مجازی جلب کرد. وی در بخشی از صحبت‌هایش گفت: «...ما خودمان را بی‌نیاز حس کردیم. از شخص شما تا مجموعه نظام، انگار احساس می‌کنیم که نیازی نیست توضیح بدهیم و حرفی بزنیم. به حضرت عالی می‌خواهم بگویم، به نظر می‌رسد شما به عنوان رهبر انقلاب، گاهی آدم‌هایی که به شما نزدیک‌اند و محافلی که در نزد شما تشکیل می‌شود و شما [در آن] حضور دارید، یک چهره مشخص دارند. همه مردم نیستند.» برزیده در ادامه گفت: «مردم دوست دارند شما را در جایی ببینند که خانم‌هایش گاهی حجاب آن چنانی هم نداشته باشند.» رهبری بلافاصله با لبخند گفتند: «این جا که می‌آیند، حجاب می‌کنند! اتفاقا آن‌ها می‌آیند، ولی ملاحظه می‌کنند.»
جمهوری اسلامی، معترض است
رهبر معظم انقلاب گفتند که نمی‌خواهند پاسخی بدهند و مایل‌اند بیشتر شنونده باشند، با این حال با درخواست سیدمهدی شجاعی، در پاسخ گفتند: «دنیا، دنیای بد و دنیای فاسدی است. دنیای گرسنگی، تبعیض، بی‌عدالتی و زورگویی کسی مثل ترامپ است. دنیای حاکمیت بی‌قیدوشرط سرمایه است. بین اروپا و آمریکا هم در این زمینه فرقی ندارد. دنیای سلطه است. در مقابل این دنیای بد  و فاسد، یک نظامی سر بلند کرده و آن نظام جمهوری اسلامی است. شعارهایی که شما اشاره می‌کنید، در بافت و ساخت اصلی این نظام وجود دارد. در زمان پیغمبر(ص) هم گاهی بود که کارهای خلافی انجام می‌گرفت، در زمان امیرالمومنین(ع) هم همین طور. اشکالاتی وجود دارد و تردیدی نیست. اما این به کلیت نظام صدمه‌ای نمی‌زند. این نظام، نظام معترض به ساخت قدرت در دنیاست. به بی‌عدالتی، ظلم، فقر و گرسنگی معترض است.» ایشان در بخش دیگری بیان کردند: «من و شما باید چی کار کنیم؟ هرکدام در هر جایی که هستیم، نگاه کنیم و سعی کنیم آن انحرافات و مشکلات را بشناسیم و سعی کنیم آن را برطرف کنیم. در حد وسع و توان خودمان.»
رهبری: ما   در بهشت جمهوری اسلامی زندگی نمی کنیم
در همین دیدار، محمدحسین حقیقی کارگردان و تهیه کننده سینما نیز انتقادهای تندی را مطرح کرد. او در بخشی از صحبت‌هایش با اشاره به کاستی‌ها در نظام فرهنگی، درخواست کرد: «گروهی تشکیل شود و سیستم فرهنگی را نقد کنند و [نتیجه را] خدمت شما بدهند.» آقا بلافاصله پاسخ دادند: «خب بکنند! الان هم می‌کنند! شما خیال می‌کنید همه پیش من می‌آیند و می‌گویند به به و چه چه؟! نه آقا. اولا من خیلی می‌خوانم. گزارش می‌خوانم، گزارش‌های مردمی می‌خوانم. غیر از گزارش‌های مردمی و مسئولان، از روشنفکران و... می‌خوانم. خیلی از این گزارش‌ها انتقادی است. ما هم دنبال می‌کنیم. این جور نیست که بنده تصور کنم که ما در همان بهشت جمهوری اسلامی که در ذهن ما بوده، زندگی می‌کنیم. اشکال در کار ما هست، اختلال هم در کار مجموعه وجود دارد، کم هم نیست، زیاد هم هست، اما خلاف انتظار من نیست.» آقا در دیده‌بوسی انتهای این دیدار نیز حقیقی و برزیده را در آغوش گرفتند و در اقدامی قابل تأمل، بابت انتقادهایشان آن‌ها را تشویق کردند. جالب آن که مشابه این اتفاق در دیدار با دانشجویان نخبه هم رخ داد. دانشجویی در این دیدار بلند شد و صحبت کرد. او انتقاد کرد و از احتمال ناامیدی خودش و دیگر جوانان المپیادی گفت. آقا خودشان در دیدار با گزارشگران و خبرنگاران صداوسیما، روایتی از این اتفاق را مطرح   و تأکید کردند جوانان نباید ناامید شوند.
استقبال پرشور در فضای مجازی
کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار کامنت‌ها، پست‌ها و توئیت‌هایی به قسمت دوم مستند «غیررسمی» واکنش نشان دادند که اغلب مثبت و از سر تحسین بوده است. در ادامه  در صفحه ۱۲ گزیده‌ای از واکنش‌های کاربران فضای مجازی را درباره این فیلم مستند می‌خوانید.