کبنانیوز - رنگ قرمز بورس در تلاطم تصمیمات

بازار سرمایه مدت‌هاست که رنگ آرامش به خود ندیده و در این میان گهگاهی پیشنهادی برای بهبود وضعیت بازار مطرح می‌شود که روند بازار در این مدت نشان می‌دهد که پیشنهادها و راهکارهای ارائه شد نه تنها نتوانست آرامش را به بازار بازگرداند بلکه در برخی از موارد نیز به تنش‌ها دامن زد و سبب سقوط بیشتر شاخص شد و آنطور که به نظر می‌رسد مشخص نیست که بورس چه زمانی به رنگ قرمز شاخص پایان می‌دهد.
به گزارش کبنانیوز، ابتکار در این زمینه نوشت: بازار سرمایه روز گذشته هم روند کاهشی داشت و شاخص بورس و فرابورس هر دو نزولی بودند. شاخص کل بورس روز یکشنبه با ۹۰۰۴ واحد نزول، تا رقم یک میلیون و ۲۲۴ هزار واحد کاهش یافت. شاخص کل با معیار هم‌وزن هم با ۹۰۱واحد کاهش، در رقم ۴۳۲ هزار و ۴۵۸ واحد ایستاد. معامله‌گران روز گذشته بیش از 1.4 میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب 141 هزار نوبت معامله و به ارزش 1520 میلیارد تومان داد و ستد کردند. این ریزش‌های پی‌درپی سبب می‌شود که مسئولان به فکر راهکاری برای نجات شرایط باشند و هرازگاهی تصمیمی اتخاذ کنند. اخیرا محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس اعلام کرده است که طبق مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، دامنه نوسان قیمت‌ها از ابتدای اردیبهشت ماه به مثبت ۶ و منفی ۳ افزایش می‌یابد.

به گفته وی پیش‌تر و بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، به هیئت مدیره سازمان بورس اجازه داده شد تا دامنه نوسان به صورت تدریجی افزایش یابد. از آنجا که این موضوع بعد از سه روز کاری قابل اعمال است، از ابتدای اردیبهشت دامنه نوسان جدید اعمال می‌شود و تا پایان اردیبهشت برقرار است. سپس سازمان بورس نسبت به افزایش تدریجی و مجدد تصمیم‌گیری می‌کند. اما پرسش مهم این است که تصمیم اخیر شورای عالی بورس چه تاثیری بر بازار خواهد داشت؟ فردین آقابزرگی، کارشناس بازار بورس در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: بعد از فراز و فرودهایی که از ابتدای سال 99 در بازار سرمایه داشتیم شاخص به حدی رسید که باید در مسیر اصلاح قرار می‌گرفت. اصلاحاتی که از نیمه مردادماه رخ داد نظر همه را به خود جلب کرد. در این میان فعالان بازار و مسئولان اقتصادی در مجلس بارها مطرح کردند و گفتند که چرا دولت جامعه را طی یک فراخوان عمومی به بورس دعوت کرد اما اکنون که بازار دچار تنش شده حمایتی از بازار نمی‌کند؟ بهترین واکنش برای خنثی‌سازی این خواسته به‌حق فعالان، جلوگیری از ریزش شاخص بورس بود به همین دلیل راهکارهایی را ارائه دادند و اکنون سعی و تلاش بر این است که مانعی برای جلوگیری از افت شاخص ایجاد شود.
وی افزود: در حال حاضر انتشار اوراق بدهی که به نوعی استقراض دولت است حجم عظیمی از نقدینگی را با خود می‌برد، به همین دلیل تلاقی این دومورد ( بازداشتن از اصلاح طبیعی سطح عمومی قیمت‌ها و شاخص، و همچنین حجم گسترده انتشار اوراق و تامین مالی دولت از بازار سرمایه) دست نهادهای مالی درگیری که اوراق را می‌خرند برای حمایت از بازار سرمایه خالی می‌کند. به همین دلیل روند فعلی حتی با تصمیم اخیر سازمان ( افزایش دامنه نوسان قیمت‌ها به مثبت ۶ و منفی ۳ ) نه تنها هیچ تاثیری بر بازار نمی‌گذارد بلکه کماکان محدودیت‌ها را افزایش می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت اعتماد سهام‌داران ادامه داد: روز گذشته برای اولین بار مشارکت خریداران سهام‌داران خرد طی 18 ماه اخیر به کمترین سطح خود رسید و این اتفاق نشان می‌دهد چنین تصمیماتی موجب بی‌اعتمادی سهام‌داران خرد شده و این در حالی است که دولت به عنوان بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی انتظار بر این دارد که کلیه سازوکار بازار در جهت تامین خواسته‌های دولت که آن هم پوشش کسری بودجه است صرف شود.
وی اظهار کرد: مسئولان فعلی سازمان بورس نه مانند روسای قبلی که کارشان به استعفاء ختم شد باید به منظور حفظ منافع سهام‌دارانش در برابر برخی از خواسته‌های نابجا مقاومت کنند.
آقابزرگی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار طی ماه‌های آتی را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: در شرکت‌های بنیادی قسمت اعظم اصلاحات انجام شده است اما متاسفانه فرهنگ سنتی سرمایه‌گذاری در حال حاضر بین شرکت‌های که در سطح ارزندگی قرار دارد و آنهایی که اصلاح قیمت نداشتند تفاوتی قائل نمی‌شود بنابراین تا مادامی که این سناریو در بازار ادامه داشته باشد من تغییر و یا بهبود خاصی در وضعیت معاملات نمی‌بینیم.
بورس در جلسه سران
جوان در این زمینه نوشت: برخی از تحلیلگران بر این باورند که بازار سرمایه با ۵۷ میلیون سهامداری که بسیاری از آن‌ها در سال ۹۹ به این بازار ورود کردند و متأسفانه در جریان ریزش بازار، ارزش دارایی خود را از دست دادند، در انتخابات ریاست جمهوری سالجاری مورد توجه خواهد بود، در همین راستا نایب رئیس مجلس با اشاره به خروج بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان توسط ۲۰۰ کد حقوقی در زمان اوج شاخص از بازار بورس، از تسریع در رسیدگی به تخلفات این پرونده از سوی رئیس دادسرای جرائم اقتصادی خبر داد، از سوی دیگر رئیس مجلس شورای اسلامی از بررسی مشکلات بورس در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا خبر داد.
در حالی که در حد فاصل آذر ماه سال ۹۸ تا آذرماه ۹۹ پایه پولی با ۹۳ هزار میلیارد تومان رشد به ۴۰۷ هزار میلیارد تومان رسیده‌است، مقامات دولتی به صراحت می‌گویند اگر بازار سرمایه در سال ۹۹ به کمک دولت نمی‌آمد، دولت مجبور بود پول بیشتری چاپ کند و از این ناحیه شاهد تشدید هر چه بیشتر تورم می‌بودیم.
بورس نبود، چاپ پول بیداد می‌کرد
لازم به توضیح است که طی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ افزایش خالص دارایی‌های دولت نشان از آن دارد که بانک مرکزی با خرید ارز‌های بلوکه نفتی دولت در بانک‌های خارجی با چاپ پول به دولت ریال پرداخت کرده‌است، از همین‌رو شاهد نقش ویژه خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در رشد پایه پولی هستیم.
با وجودی که افزایش ۹۳ هزار میلیارد تومانی پایه پولی در یکسال خیلی زیاد است، اما تحریم و شیوع کرونا شرایطی پدید آورد که دولت علاوه بر چاپ پول و استقراض از نظام بانکی تحت قالب وام بانکی از بازار سرمایه نیز برای تأمین مالی کمک گرفت که فروش اوراق بدهی، عرضه سهام باقی مانده دولت در شرکت‌های مشمول سهام عدالت در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری و عرضه مستقیم سهام توسط شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت بخشی از شیوه‌های تأمین مالی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت از بازار سرمایه است.
در این میان اگر چه بازار سرمایه برای دولت در سال ۹۹ بسیار پر برکت بوده‌باشد، اما این بازار بسیاری از سهامداران را به جرگه مالباختگان هدایت کرده‌است، به طوری که امروز ۵۷‌میلیون سهامدار به شکل روزانه تحولات بازار سرمایه را پیگیری می‌کنند تا ببینند چه زمانی زیان آن‌ها جبران خواهد شد.

نقش ویژه بازار سرمایه در انتخابات ریاست جمهوری
برخی از تحلیلگران اقتصاد سیاسی بر این باورند که بازار سرمایه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ یکی از موضوعاتی است که باید نامزد‌های ریاست جمهوری سیاست‌های خود را بهبود وضعیت این بازار برای مردم تشریح کنند، به ویژه آنکه نظام تأمین مالی بانک محور برای اقتصاد ایران به یک چالش تبدیل شده‌است، زیرا هم اکنون ۲ هزارو ۵۰۰ هزار میلیارد تومان سپرده بلند‌مدت در سیستم بانکی وجود دارد که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از سپرده‌ها در گیر و دار مطالبات معوق و سوخت شده قرار دارند و کفایت سرمایه سیستم بانکی آنقدر ناچیز است که دیر یا زود باید برای اصلاح نظام بانکی آستین‌ها را بالا زد.
خلق نقدینگی برای پرداخت سود سپرده‌های دیگر امروز بر کسی پوشیده نیست، این بدان معنی است بانک‌ها نمی‌توانند سودی را که به سپرده‌های ۲ هزارو ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی پرداخت می‌کنند، در عالم واقع محقق کنند بدین ترتیب مردم جامعه با خلق نقدینگی بدون پشتوانه برای پرداخت سود بانکی به سپرده‌گذاران دچار خسران کاهش ارزش پول ملی می‌شوند.

افزایش هشدار به سپرده‌گذاران بانکی
در چنین شرایطی دبیر کانون بانک‌های خصوصی اخیراً به سپرده‌گذاران هشدار داده که به خاطر یکی دو درصد سود بانکی بیشتر در بانک‌هایی که از پرداخت اصل و سود سپرده عاجزند سپرده‌گذاری نکنند، این هشدار را وقتی کنار هشدار وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی به بانک‌ها برای رعایت نرخ سود مصوب سپرده می‌گذاریم، مشخص می‌شود که به دنبال ادغام بانک‌های نظامی، امکان دارد برخی از بانک‌های خصوصی که به شکل حقیقی وضعیت مالی بسیار نامناسبی دارند در سالجاری پروسه ادغام یا انحلال را طی کنند از همین رو سپرده‌گذاران باید صورت‌های مالی بانک‌ها را مورد مطالعه قرار دهند و از بانک‌هایی که پر ریسک هستند، فاصله بگیرند.
البته رئیس سازمان بورس اوراق بهادار در نامه‌ای به بانک مرکزی از این نهاد خواسته است تا در رابطه با نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌های بورسی شفاف‌سازی کند در سال ۹۹ نرخ دلار ۱۱ هزار تومان و نرخ یورو کمتر از ۱۳ هزار تومان در صورت‌های مالی بانک‌های بورسی قید شد و حالا که نرخ ارز نسبت به سال گذشته حداقل دو برابر شده‌است، به نظر می‌رسد دارایی‌های ارزی بانک‌های بورسی باید تجدید ارزیابی شود.
در این میان باید گفت علاوه بر بانک که به عنوان محور اصلی تأمین مالی اقتصاد دچار مشکلات ساختاری و مدیریتی جدی است، بازار سرمایه نیز امروز به یک مشکل برای اقتصاد ایران بدل شده‌است، زیرا در سال گذشته میلیون‌ها سهامدار وارد بازاری شدند که دانش کافی و لازم را برای سرمایه‌گذاری در این بازار نداشتند، از این‌رو امروز میلیون‌ها سهامدار با تکیه بر این مورد که ما به دعوت دولت وارد این بازار شده‌ایم، خواستار پاسخگویی دولت در مورد ریزش بسیار قابل ملاحظه بازار سهام هستند.
خروج در اوج
امیر‌حسین قاضی‌زاده هاشمی، نایب رئیس مجلس در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: طبق تحقیقات صورت گرفته بیش از ۱۳۰ هزار میلیارد تومان توسط ۲۰۰ کد حقوقی در اوج شاخص کل بورس از بازار خارج شده‌است. از اهتمام رئیس دادسرای جرائم اقتصادی و بازپرس پرونده برای تسریع در رسیدگی به تخلفات این پرونده تشکر می‌شود.
از سوی دیگر رئیس مجلس شورای اسلامی از بررسی مشکلات بورس در جلسه امروز شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا خبر داد.
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر در نشست علنی دیروز (یک‌شنبه ۲۹ فروردین) قوه مقننه خطاب به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس گفت: خوشحالم که با پیگیری مجلس و جنابعالی قرار است موضوع بورس و مشکلات مردم در این حوزه در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه مطرح شود.
وی افزود: در حال حاضر ۴۶ میلیون نفر از هموطنانمان درگیر مشکلات بورس هستند و باید زمینه‌ای فراهم شود که نگرانی و دغدغه آن‌ها رفع شود؛ یکی از رسالت‌های سران قوا و مجلس تحقق این مهم است.
نگرانی سهامداران را برطرف می‌کنیم
قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این نماینده گفت: از آنجا که بورس موضوع مهمی است، با اولویت در دستور اولین جلسه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا است.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان اضافه کرد: به همه همکاران و مردم عزیز اطمینان می‌دهم که همه سعی و تلاش خود را به کار گیریم تا بتوانیم با اخذ تصمیماتی به این حوزه کمک کرده و نگرانی سهامداران بازار سرمایه و بورس را برطرف کنیم.
رکود معاملات بازار سهام عمیق شد
اقتصاد نیوز نیز به این موضوع اشاره کرد و نوشت: برای پیش بینی بورس امروز –دوشنبه 30 فروردین- به روند بازار سهام در روز گذشته نگاه می‌کنیم. در روز یکشنبه شاخص کل بورس 9 هزار و 4 واحد افت کرد و به رقم یک میلیون و 224 هزار واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز 901 واحد پائین آمد و در رقم 432 هزار و 458 واحد ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس 60 واحد افت کرد و به رقم 17 هزار و 820 واحد رسید.
در پایان معاملات ‌روز یکشنبه، 9 نماد رشد قیمت و 333 نماد کاهش قیمت داشتند، به عبارت دیگر، 2 درصد بازار رشد قیمت داشتند و 74 درصد بازار افت قیمت داشتند.
بیشترین افزایش قیمت
روز یکشنبه در بورس شرکت‌های آلومینیوم ایران (فایرا)، سیمان داراب (ساراب) و سیمان دشتستان (سدشت) بیشترین افزایش قیمت را ثبت کردند. در فرابورس نیز شرکت‌های صنعتی دوده فام (شصدف)، سنگ آهن گهر زمین (کگهر) و پگاه گیلان (غگیلا) بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
بیشترین کاهش قیمت

در بورس نمادهای وپارس (بانک پارسیان)، تاصیکو (سرمایه‌گذاری صدر تامین) و شیران (سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران) در روز یکشنبه بیشترین کاهش قیمت بازار را داشتند و در معاملات فرابورس شرکت پلیمر آریا ساسول (آریا)، گروه توسعه مالی مهر آیندگان (ومهان) و بیمه اتکایی ایرانیان (اتکای) بیشترین کاهش قیمت را داشتند.
عرضه و تقاضای بازار
عرضه و تقاضای بورس در انتهای معاملات روز یکشنبه، علامتی کارآمد برای پیش بینی عرضه و تقاضای بازار سهام در روز دوشنبه است. در پایان معاملات روز یکشنبه بازار با مازاد عرضه 5 هزار و 67 میلیارد تومانی بسته شد که بالاترین رقم در 29 روز کاری گذشته است.
پیش بینی بورس
افزایش مازاد عرضه
در پایان معاملات یکشنبه 404 نماد صف فروش و تنها 3 نماد صف خرید داشتند. ارزش صف‌های خرید نسبت به پایان روز شنبه 8 درصد کاهش یافت و در رقم 55 میلیارد تومان ایستاد که پائین‌ترین رقم در 19 روز معاملاتی گذشته از 24 اسفند تاکنون است. ارزش صف‌های فروش نیز 5 درصد افزایش یافت و 5 هزار و 122 میلیارد تومان شد که بالاترین رقم در 29 روز کاری گذشته از 10 اسفند به این سو است.
بیشترین تقاضاها
در روز یکشنبه شرکت پگاه گیلان (با نماد معاملاتی غگیلا) با صف‌ خرید 39 میلیارد تومانی در صدر جدول تقاضای بازار قرار گرفت. پس از غگیلا، شصدف (صنعتی دوده فام) و سدشت (سیمان دشتستان) بیشترین صف خرید را داشتند.
بیشترین عرضه‌ها
روز گذشته بیشترین صف فروش نیز به بنو (بیمه تجارت نو) تعلق داشت که در پایان معاملات صف فروش 201 میلیارد تومانی داشت. پس از بنو، کویر (فولاد کویر) و خساپا (خودروسازی سایپا) بیشترین صف فروش را داشتند.
پیش بینی بورس امروز
روز گذشته شاخص‌ بورس برای سومین روز پیاپی نزول کرد و رقم مازاد عرضه به بیشترین سطح در 29 روز کاری گذشته از 10 اسفند تا به امروز رسید. همچنین ارزش معاملات سهام نیز با کاهش 10 درصدی نسبت به روز قبل به رقم هزار و 151 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 16 ماه گذشته است. در نتیجه رکود معاملات به عمیق‌ترین سطح رسیده و نقدشوندگی بورس به شدت کاهش یافته است.
با آن که سازمان بورس با تصمیماتی از جمله افزایش حجم معاملات در محاسبه گره معاملاتی و حجم مبنای یک برای روزهایی که سهام با گره معاملاتی مواجه است سعی در بهبود انتظارات سهام‌داران نسبت به بازار داشت اما وضعیت بازار بدتر شد. حتی انتشار خبر نشست سران سه قوه در روز دوشنبه برای حمایت از بورس نیز نتوانست تاثیر مثبتی بر روند بازار داشته باشد. با این حال این امید وجود دارد که تصمیمات شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه بتواند به بهبود وضعیت بورس کمک کند.