اختلافات برسرتصویب لوایح چهارگانه / سه راهی مجلس، نگهبان، مجمع / پالرمو در وقت اضافه

کبنا ؛ گروه سیاسی ـ گویا قرار نیست درگیری‌ها و بگو مگوها بر سر کنوانسیون ملل متحد علیه جرایم سازمان‌یافته فراملی به پایان رسد. برخی انگار دوست ندارند به این بگو مگوها خاتمه دهند و از هر راهی که شده قصد دارند جلوی تصویب این لایحه را بگیرند.
این کنوانسیون «پالرمو» نام دارد که دارای سه پروتکل تکمیلی از جمله پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قاچاق اشخاص مخصوصاً زنان و کودکان، پروتکل علیه قاچاق مهاجران از طریق زمین، دریا و هوا و پروتکل علیه تولید غیرقانونی و قاچاق مهمات است که دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد به عنوان عهده‌دار این کنوانسیون و پروتکل‌های آن عمل می‌کند.
این طرح حالا در بین مجمع تشخیص مصلحت، مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان دست به دست می‌شود و هرکدام طبق دلایل خاص خود، ایرادها و اشکالاتی بر آن وارد دانسته و هر روز تصویب آن به تاخیر می‌افتد. برخی تصویب آن را به مصلحت و منفعت ایران می‌دانند و برخی دیگر آن را خطرناک و بهانه‌ای برای نفوذ و برخی دیگر نیز به دلیل اینکه دولت آمریکا به قراردادها و پیمان‌های بین‌المللی پایبند نیست، پیوستن ایران به این گروه اقدام، به خاطر شرایطی که ترامپ بسترساز آن است را بی تاثیر و بی اهمیت قلمداد می‌کنند.
با این اوصاف دولت برای پیوستن به این کنوانسیون که از لوایح چهارگانه مرتبط با «اف‌ای‌تی‌اف» است، لایحه‌ای را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد که به تصویب نمایندگان رسید، اما با توجه به عدم تطابق ترجمه با متن اصلی، در سال 96 مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفت و در 20 خرداد 97 بار دیگر در مجلس بررسی و نمایندگان با 136 رای موافق، 89 رای مخالف و 11 رای ممتنع از مجموع 256 نماینده حاضر، با اصلاح آن موافقت کردند. آرمان نوشت: این روزها دلواپسان که مدتی بیکار بودند بازهم تجمع‌های اعتراضی و ارسال پیامک‌های تهدید را آغاز کرده‌اند چنانکه تجمع جمعی از مردم قم در مخالفت با تصویب FATF و پالرمو بعد از اقامه نماز جمعه با سخنرانی حجت‌الاسلام ذوالنوری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در مصلای قدس این شهر برگزار شد. در این تجمع که پلاکاردهایی علیه 8 وزیر دولت دیده می‌شد، ذوالنوری، نماینده قم در مجلس، از ارسال نامه توسط برخی وزرا به رهبر معظم انقلاب انتقاد کرد و گفت: القای اینکه با تصویب این لوایح وضع معیشت مردم بهبود می‌یابد نادرست است چرا که پس از تصویب این لوایح اوضاع اقتصادی کشور و مراودات اقتصادی در مقایسه با وضع کنونی پیچیده‌تر می‌شود. وی ادامه داد: حاضر هستیم با افرادی که مدعی منافع FATF هستند و حرف‌های غلط به خورد ملت می‌دهند، واضح و بی‌پرده گفت‌وگو کنیم و در نهایت این مردم باشند که نتیجه‌گیری کنند که آیا پذیرش این کنوانسیون‌ها برای کشور منفعت دارد یا ضرر! دانشجویان انقلابی مشهد نیز با برگزاری تجمعی خواستار برخورد با ‌لایحه CFT شدند. تسنیم نوشت: ‌«مخاطب اصلی تجمع دانشجویی صبح شنبه مشهدمقدس، مجمع تشخیص مصلحت نظام بود و دانشجویان تجمع‌کننده از این نهاد درخواست داشتند تا اجازه ندهند این لایحه به‌تصویب برسد. عده کثیری از دانشجویان مشهد از ساعتی قبل در میدان تقی‌آباد (شریعتی) مشهدمقدس حاضر شده‌اند و مراتب اعتراض خود را نسبت به این لایحه CFT اعلام کرده‌اند. دانشجویان با حمل پلاکاردهایی خواستار برخورد قاطع و انقلابی با این قبیل لوایح هستند و معتقدند تصویب این لوایح تنگناهای معیشتی زندگی مردم را بیشتر خواهد کرد ضمن اینکه پیش از این نیز ثمرات این قبیل لوایح را شاهد بوده‌اند.» روز جمعه هم گروهی از دلواپسان مشهد اعتراض به این لوایح پس از برگزاری نماز جمعه اعتراض خود را به گوش مسئولان رسانده بودند. البته تجمع تنها فعالیت اعتراضی دلواپسان نیست. لازم به ذکر است که تا پیش از برجام هم تجمع‌هایی در نماز جمعه‌ها و همچنین مقابل مجلس، دلواپسان دست به تجمع می‌زدند و ضد برجام شعارهای ساختارشکنانه می‌دادند اما این شعارها هیچ تاثیری بر جامعه نداشتند چرا که تنها یک عده بسیار کمی در این تجمع‌ها شرکت کرده و شعارهای بدون حساب و کتاب مطرح می‌کردند چرا که بسیاری از آنها حتی نمی‌دانستند «برجام» ‌یعنی چه و به دنبال چه هدفی است؟ این موضوع را در حال حاضر هم شاهد هستیم چرا بسیاری از تجمع‌کنندگان هیچ شناخت و تعریفی از FATF ندارند و تنها به جهت برآورده‌سازی منافع برخی دلواپسان دست به تجمع می‌زنند.
لشگرکشان پیامک تهدیدآمیز
عضو مجمع تشخیص مصلحت در این زمینه به جماران گفت: نکته‌ای که در رابطه با جریان FATF و لوایح چهارگانه مربوط به آن از جمله CFT مطرح می‌شود، این است که فرآیند قانون‌گذاری در کشور ما طبق قانون اساسی روشن است؛ به نحوی که لایحه یا طرح در مجلس مطرح شده و در کمیسیون‌های تخصصی مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن به صحن مجلس می‌آید و موافقان و مخالفانش صحبت کرده و از سوی دیگر دولت و متخصصین اظهار می‌کنند. مجید انصاری ادامه داد: کسانی که لشگرکشی کرده یا پیامک تهدیدآمیز ارسال می‌کنند، منافع خود را در خطر می‌بینند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه گفت: نهایتا این نمایندگان مردم هستند که اگر اکثریت به یک طرح رای دادند، آن را تبدیل به قانون می‌کنند. زمانی که لایحه یا طرح از سوی مجلس تصویب شد، به شورای نگهبان ارجاع می‌شود و شورای نگهبان اگر تأیید کرد آن مصوبه تبدیل به قانون می‌شود و اگر ایراد گرفت مجلس باید رفع ایراد کند و چنانچه مجلس همچنان بر نظر خود اصرار ورزد، آن طرح برای بررسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌آید. انصاری در ادامه گفت: در همین تجمع اخیر که در مخالفت با FATF در مقابل مجلس شکل گرفت، بسیاری از شرکت کنندگان در آن نه می‌دانستند که FATF چیست و نه حتی می‌توانستند آن را به درستی تلفظ کنند. به نظر من، فضای طبیعی جامعه را ملتهب کردن برخلاف منافع ملی است و به نظر می‌رسد در این قضایا عده‌ای منافعی دارند که با شفافیت و قانون‌گذاری منافع آنها به خطر می‌افتد. انصاری تصریح کرد: کاسبان تحریم فکر می‌کنند اگر شرایط عادی و شفاف شود، منافع‌شان از بین می‌رود. در حالی که باید به منافع ملی فکر کنند. همانطور که آقای دکتر ظریف گفت جمهوری اسلامی نمی‌تواند هیچ تضمینی بدهد که اگر ما به FATF پیوستیم، وضع بانکی‌مان درست می‌شود ولی قطعا اگر ما در این نظامات قرار نگیریم، وضع‌مان بدتر خواهد شد و حداقل آن این است که آمریکا و اسرائیل و دشمنان ما بهانه‌ای بیشتر برای تحریم ایران به‌دست می‌آورند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: کشورهایی نیز نظیر روسیه، چین و اتحادیه اروپا که می‌خواهند با جمهوری اسلامی ایران کار کنند، اعلام کردند به دلیل آنکه آنها عضو FATF هستند با آنکه مایل هستند با ما کار کنند اگر ما عضو آن نباشیم نمی‌توانند با ایران کار کنند. آیا درست است در شرایطی که آمریکایی‌ها ما را تحت فشار تحریم قرار دادند ما خودمان به دست خود زمینه کمک دیگر کشورها را محدود کنیم؟
نشست مجمع
لایحه «پالرمو» زمان بسیار زیادی که در حال رفت و برگشت به مجلس و شورای نگهبان بود، این بار روی میز اعضای مجمع تشخیص مصلحت است و همچنان برای تصویب یا رد این لایحه هیچ نظر مستقیمی مطرح نشده است. جلسه مجمع تشخیص با ریاست آیت‌ا... آملی‌لاریجانی و با حضور تعدادی از فقهای شورای نگهبان، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه، فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد، لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس‌جمهور، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی و رؤسای کمیسیون‌های قضائی و امنیت ملی مجلس حضور یافتند. لازم به ذکر است که وزیر امور خارجه برای بار دوم است که در این جلسات حضور پیدا می‌کند اما همچنان شاهد غیبت حسن روحانی در مجمع هستیم. نکته بسیار مورد توجه آن است که محمدجواد ظریف در کنار سعید جلیلی که یکی از منتقدان جدی عملکرد وزارت خارجه دولت روحانی است نشست و مانند همیشه لبخند به لب داشت. از همه جالب‌تر این بود که محمود احمدی‌نژاد هم در این جلسه حضور داشت و با تلاش‌های بسیار مانند همیشه درصدد لبخند زدن به تصویربرداران بود. در اینجا البته نباید از حضور علی لاریجانی در این جلسه عبور کرد. رئیس مجلس پیش از این در جلسات مجمع حضور منظمی نداشت، اما پس از ریاست برادرش در تمام جلسات حضور مستمری داشته که بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
رای‌گیری؛ جلسه آتی
یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره تصمیم‌گیری در جلسه مجمع درباره پالرمو اظهار داشت: رأی‌گیری درباره پالرمو به جلسه آتی مجمع موکول شده است. احمد توکلی گفت: به دلیل اینکه این موضوع نیازمند بررسی‌های بیشتری است، قرار شد تا رأی‌گیری درباره آن به جلسه آتی مجمع موکول شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا جلسه فوق‌العاده دیگری همچون هفته گذشته برای بررسی پالرمو تشکیل می‌شود، اظهار داشت: خیر، جلسه بعدی برای رأی‌گیری درباره پالرمو دو هفته دیگر خواهد بود. وی درباره ارسال پیامک‌ها به اعتمادآنلاین گفت: پیامک‌ها مردمی است، با توجه به شماره تلفن‌ها به نظر مردمی می‌آید. این حق مردم است که به مسئولان خود توصیه کنند. من نه ناراحت می‌شوم و نه تعجب می‌کنم. از نظر من هرچه این نظرات بیشتر شود؛ بهتر است. برای اینکه مشخص می‌شود که حساسیت مردم نسبت به اتفاقات در کشور زیاد است و این موجب برکت در کشور می‌شود. در همین ارتباط محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع خبرنگاران از رد لایحه الحاق به کنوانسیون پالرمو در کمیسیون‌های تخصصی مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد. لازم به ذکر است FATF در جلسه‌ای که 22 مهرماه برگزار کرد، مهلت ایران برای تکمیل اصلاحات مالی را 4ماه دیگر تمدید کرده بود. با توجه به تاریخی که به ایران مهلت داده شد، یک ماه فرصت باقی است تا برای الحاق به کنوانسیون تصمیم نهایی گرفته شود.
آقای صدیقی از کجا نتیجه نهایی را می‌داند؟
عضو مجموع تشخیص مصلحت نظام درباره علت تأخیر در تصویب لایحه پالرمو توسط مجمع تشخیص اظهار داشت: این لایحه افراد موافق و مخالف داشت که نظریات مختلف دادند. البته آقای دکتر ظریف، آقای دژپسند و آقای همتی رئیس بانک مرکزی هم صحبت کردند. سیدمحمد صدر با اشاره به اینکه رأی‌گیری در مورد این لایحه به جلسه هفته آینده مجمع تشخیص مصلحت نظام موکول شد، افزود: من فکر می‌کنم در جلسه بعد به نتیجه‌ای خواهد رسید. هیأت نظارت یک مسائلی را مطرح کرده بود که شورای نگهبان آنها را به مجلس هم منعکس کرد؛ ولی الآن دیگر بحث هیأت نظارت نیست و همان بحث «مصلحت» مطرح است که در جلسه بعد در مورد آن تصمیم‌گیری می‌شود. او همچنین در واکنش به خطبه‌های روز گذشته نماز جمعه تهران گفت: من نمی‌دانم آقای صدیقی از کجا مطلع است که مجمع با این لایحه مخالفت دارد؛ چون هنوز رأی‌گیری نشده است. من فکر می‌کنم نظرات مثبت در این مورد بیشتر از نظرات منفی است. در واقع با توضیحاتی که داده شد ان‌شاء‌ا... در جلسه آینده به نتیجه خواهیم رسید.
مجمع تشخیص مصلحت نظام صبح ديروز شنبه ششم بهمن به ریاست صادق آملی لاریجانی و با حضور همه اعضا به غير از حسن‌روحاني، تشکیل جلسه داد. در جلسه ديروز که تعدادی از فقهای شورای نگهبان، وزرای امور خارجه و امور اقتصادی و دارایی، معاون حقوقی ريیس جمهور، رييس کل بانک مرکزی و روسای کمیسیون‌های قضایی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشتند، ادامه بررسی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی، موسوم به پالرمو، اختلافی بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان مطرح شد. ابتدا گزارش کمیسیون های سیاسی، دفاعی و حقوقی و قضایی مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه شد و در ادامه، روسای کمیسیون‌های قضایی و امنیت ملی مجلس و سپس وزرای امور خارجه و اقتصاد و نیز رييس کل بانک مرکزی و معاون حقوقی رييس‌جمهور، دیدگاه‌های خود را به نمایندگی از مجلس و دولت مطرح کردند. گفتني است ادامه بررسی ها و طرح دیدگاه های اعضای مجمع در مورد تعیین مصلحت در خصوص این لایحه به جلسه آتی مجمع تشخیص مصلحت نظام موکول شد. در همين راستا احمد توکلی در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به این پرسش که آیا جلسه فوق‌العاده دیگری همچون هفته گذشته برای بررسی پالرمو تشکیل می‌شود، گفت: خیر، جلسه بعدی برای رأی‌گیری درباره پالرمو ودوهفته‌ دیگر خواهد بود.
حال خوب پالرمو
در ادامه اظهار نظرها، سید محمد صدر، يكي ديگر از اعضاي مجمع‌تشخيص مصلحت نظام، در خصوص علت تاخیر در تصویب لایحه پالرمو توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت: این لایحه افراد موافق و مخالف داشت که نظریات مختلف دادند. البته آقایان ظریف، دژپسند و همتی، ريیس بانک مرکزی هم صحبت کردند. عضو مجموع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه رأی گیری در مورد این لایحه به جلسه هفته آینده مجمع تشخیص مصلحت نظام موکول شد، افزود: من فکر می‌کنم در جلسه بعد به نتیجه ای خواهد رسید. هیات نظارت یک مسائلی را مطرح کرده بود که شورای نگهبان آن‌ها را به مجلس هم منعکس کرد ولی الان دیگر بحث هیأت نظارت نیست و همان بحث «مصلحت» مطرح است که در جلسه بعد در مورد آن تصمیم گیری می شود. وی در واکنش به خطبه های روز گذشته نماز جمعه تهران گفت: من نمی‌دانم آقای صدیقی از کجا مطلع است که مجمع با این لایحه مخالفت دارد؛ چون هنوز رأی گیری نشده است. من فکر می کنم نظرات مثبت در این مورد بیشتر از نظرات منفی است. در واقع با توضیحاتی که داده شد، اميدواريم در جلسه آینده به نتیجه خواهیم رسید.
تشريح آقاي دبير
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نيز در حاشیه جلسه مجمع تشخیص در گفت‌وگویی درباره فرجام بررسی لایحه پالرمو، گفت: دو لایحه از لوایح اختلافی میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، از باب مصلحت به مجمع ارجاع شد؛ یکی مربوط به کنوانسیون پالرمو و دیگری موضوع CFT که مرتبط با مسائل تروریستی است. رضایی با بیان اینکه «دولت و مجلس فرصت کافی یافتند و سخن گفتند اما ما برای اینکه این موضوع، مساله‌ای مهم و حیاتی بود از وزرای امور خارجه و اقتصاد و دارایی و رييس بانک مرکزی و معاون حقوقی رييس جمهور دعوت کردیم که دیدگاه‌های‌شان را مطرح کنند»، اظهار داشت: «دو کمیسیون مربوط مجلس نیز دیدگاه‌های‌شان را مطرح و همچنين هر دو کمیسیون تخصصی مجمع نیز نتایج رأی‌گیری‌شان را ارائه کردند». دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: ما در پی این هستیم که آنچه به منافع ملی مربوط و در بهبود زندگی مردم موثر است و نیز آنچه به‌نفع نظام و انقلاب است را مدنظر قرار دهیم و در حقیقت مجمع آخرین سنگر منافع ملی و منافع جمهوری اسلامی است و ما در اینجا نمی‌توانیم تحت تاثیر فشارها قرار بگیریم. باید آنچه را كه به‌نفع ملت و کشور است، پیش ببریم، بر همین اساس مقرر شد که موافقان و مخالفان از جلسات آینده گفت‌وگوها را آغاز کنند و بحث‌ها ادامه یابد. در ارتباط با تشخیص مجلس شورای اسلامی مبنی بر مصلحت دانستن این موضوع هم موافقان و مخالفانی وجود دارد ، پس باید به آنان فرصت کافی بدهیم که دیدگاه‌های‌شان را بیان کنند. امیدوارم آنچه به‌مصلحت مردم و نظام است، در مجمع به نتیجه برسد که اعلام خواهد شد. وی یکی از مباحث جدی مرتبط با پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با جرايم سازمان‌یافته فراملی پالرمو را مربوط به حق تحفظ کشورمان در این کنوانسیون دانست و افزود: موافقان در خصوص رفع ابهام و مخالفان درباره حق تحفظ صحبت خواهند کرد؛ یکی از موضوعات جدی همین مساله، حق تحفظ است اما ابهامات بیشتری هم هست که در آینده موافقان و مخالفان صحبت می‌کنند و در مجموع، مجمع تصمیم خواهد گرفت. رضایی در پاسخ به اینکه نتیجه بررسی‌ها چه‌زمانی مشخص و اعلام می‌شود، گفت: برای ما، مساله دقت در کار اهمیت دارد؛ این موضوعات، موضوعات پیچیده حقوقی و سیاسی مهمی هستند. بعضی می‌گویند پیوستن به این کنوانسیون نوعی خودتحریمی است که تحریم‌ها را می‌افزاید و برخی با رد این دیدگاه می‌گویند «اگر آن را تصویب نکنیم راه برون‌رفت نخواهیم داشت». اگر در تحریم نبودیم شرایطی بر تصمیم‌گیری ما حاکم بود و اکنون که در تحریم هستیم، شرایط دیگری است. رضایی اضافه کرد: این موضوعات را نمی‌شود با شتاب‌زدگی و عجله پیش برد. مجمع آخرین سنگر نظام و مدافع منافع ملی است پس باید تمام جزيیات را با دقت کامل بررسی کند که در حال انجام این کاریم.
بازي در وقت اضافه
با توجه به اظهارات اعضاي مجمع به نظر مي‌رسد كه نتيجه مثبتي در انتظار لايحه پالرمو است و اينكه برخي در بررسي آن تعلل مي‌كنند، به دليل آن است كه اگر در آينده مانند برجام به نتيجه دلخواه نرسيد برخي اتهام تصويب 20دقيقه‌اي را به مسئولان نسبت ندهند؛ زيرا از سخنان افرادي كه حريت بيشتري از لحاظ سياسي دارند، مشخص است كه بنا بر مصلحت امروز كشور بايد اين لوايح تصويب شود.
پالرمو در کمیسیون‌های تخصصی رد شد تصمیم ‌نهایی مجمع دو هفته دیگر