بهداشت در مدارس

کبنا ؛متن ارسالی 
 
'بهداشت' علم و روش پيشگيرى از بيمارى، طولانى‌تر کردن عمر متوسط بشر و بهبود وضع سلامت جسمى، روانى و اجتماعى او است. بهداشت به‌صورت فردى و جمعى مطرح مى‌شود، اما در هر حال، هدف بهداشت عبارت است از تأمين شرايط لازم جهت رفاه فردى و اجتماعى و تمام فعاليت‌هاى مرتبط با پيشگيرى از بيمارى‌ها.
مدرسه، آموزشگاه یا مکتب مکان آموزشی است که برای آموزش دانش آموزان تحت رهبری معلمان طراحی شده‌است.
گانیه آموزش را مجموعه ای از رویدادهای “به عمد ترتیب داده شده” می‏داند که برای حمایت از فرایندهای درونی یادگیری، طراحی شده است.
وقتی سه واژه مذکور را در کنار هم بگذاریم ناخود آگاه ذهن ما به سمتی معطوف می گردد که در نهایت یک پیام مهم و اثرگذار را ترسیم می‏نماید و آن هم شامل: بهداشت در مدرسه و آموزش مسائل بهداشتی می‏باشد.
از مدرسه همواره به عنوان خانه دوم یاد می‏گردد و می توان این چنین گفت که مدرسه نه تنها محیطی برای آموزش، رشد و تکوین شخصیت روحی و اجتماعی دانش آموزان به شمار می آید؛ بلکه به عنوان پایگاهی مهم جهت تأثیرگذاری بر خانواده و اجتماع نیز هست از همین رو آموزش صحیح دانش آموزان در مدارس و رسیدگی به وضعیت بهداشتی دانش آموزان نه تنها موجب بهبود وضعیت سلامتی در سطح جامعه، بلکه منجر به کاهش عوارض مالی ناشی از بیماری های مزمن و گسترش روز افزون آنها نیز می شود. از طرف دیگر با توجه به اینکه مدرسه یکی از مکان‏های عمومی قلمداد می‏گردد رعایت هرچه بیشتر اصول بهداشتی در مدرسه از جمله مسائلی است که می‏تواند محیط‏های عمومی سالم‏تر را ایجاد نماید که این موضوع خود از اهمیت خاصی برخوردار است. از مهم ترین عوامل می‏توان موارد زیر را اشاره کرد:
•    بخش عظيمي از جمعيت كشور را تشكيل مي‏دهد.
•    به دليل كامل نشدن مهارتها و شرايط سني، آسيب پذير و در معرض ابتلا به بيماريهاي عفوني خطرناك هستند.
•    پايه گذاري رفتارهاي بهداشتي در اين سن صورت ميگيرد با اين كار ميتوان گام بزرگي در پيشگيري از بيماريها در سنين بالاتر كه هزينه هاي زيادي را بر جامعه تحميل ميكند برداشت.  
•    از مهمترين گروههاي در معرض خطر حوادث و سوانح و خشونت هستند.  
•    دانش آموزان چون در سن فراگيري هستند قادرند آموزش هاي بهداشتي را به خوبي بياموزند ، بكار بگيرند و به خانواده و اجتماع انتقال دهند.  
این مساله بدیهی است که بهداشت مدرسه در گرو بهداشت دانش آموزان و سلامت دانش آموزان در گرو سلامت مدرسه است. بدین معنی که اگر مدرسه شرایط بهداشتی مناسبی داشته باشد و از لوازم و الزامات طهارت و پاکیزگی تهی نباشد دانش آموزان سالمی در آنجا پرورش خواهند یافت. از طرفی دیگر، شاگردان باید بهداشت فردی و عمومی را رعایت کنند تا از آسیب‌ها کاسته شود.
 
کدام مسائل باید رعایت گردد:
مهم ترین مواردی که باید رعایت شوند در یک تقسیم بندی به دو دسته کلی تقسیم می شوند.  
دسته اول در مجموعه رعایت بهداشت فردی و دسته دوم در مجموعه بهداشت محیط خلاصه می گردد. مهم ترین موارد بهداشت فردی که برگرفته از آموزش‏های صحیح درون خانواده‏ای و گاهاٌ توسط مربی‏های بهداشت هستند شامل:
1- آموزش های صحیح شستن دست با آب و صابون  
در صورتیکه کودکان قبل از ورود به مدرسه روش صحیح شستشوی دست های خود را یاد گرفته باشند، اولین خط دفاعی در برابر انواع بیماری‏ها و میکروب ها خواهند داشت. همچنین لازم است که به کودکان و دانش آموزان زمانهای خاص شستشوی دست ها آموزش داده شود. مثلا بعد از دستشویی یا ورزش کردن یا قبل از خوردن خوراکی. مطابق با استانداردها میانگین زمانی جهت شستشوی دستها حدود 40 تا 60 ثانیه می باشد.
2- همراه داشتن مقداری دستمال کاغذی
یکی از مزیت های همراه داشتن دستمال کاغذی این است که موقع سرفه و یا عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با آن می گیرند و از پخش انواع میکروب ها در هوا و بیمار شدن دیگران (در صورتی که کودک مریض باشد) جلوگیری می کنند.
3- تمام واکسن های کودک خود را سر موقع بزنید.
اگر کودک تمام واکسن هایی که برای او مشخص شده است سر موقع تزریق کند (مثل واکسن سه گانه یا سرخک و ...)، در برابر بسیاری از بیماری ها مصون می ماند. اگر برخی واکسن ها را دوباره تزریق نکنیم، ممکن است که این بیماری برگردد و فرد را مبتلا کند .
بازی و فعالیت بدنی برای کودکان مثل اکسیژن برای ادامه حیات است و سبب رشد و تقویت سلامت روحی و جسمی آنها می شود
4- دست های کودک خود را با مواد مخصوص، ضدعفونی کنید.
کودکان به دلیل بازی کردن و لمس کردن بسیاری از اشیای اطراف خود، همواره دست های آلوده ای دارند و همیشه این امکان فراهم نیست تا دست های خود را با آب و صابون بشویند. بنابراین این طور مواقع می توانید از مواد ضدعفونی کننده دست استفاده کنید که در داروخانه می فروشند.
5- به کودکان خود یاد دهید تا از تنقلات و غذاهای خانگی در زنگ تفریح و یا ناهار استفاده کنند.
متاسفانه امروزه با ایجاد بوفه در مدارس بسیاری از کودکان ترجیح می دهند از غذاهای آماده ای که با کالری زیادی دارند، استفاده کنند. اگر کودکان از همان دوران کودکی به ارزش غذایی که مادر تهیه می کند آگاه باشند، به ندرت از غذاهای آماده بوفه ها استفاده می کنند.  
علت چاقی کودکان امروزی، استفاده زیاد از غذاهای پرکالری و کم تحرکی به دلیل بازی های رایانه ای می باشد.
 
6- کودکان خود را تشویق کنید تا فعالیت بدنی داشته باشند.
حتی اگر به دلیل محدودبودن فضای مدرسه، کودک شما امکان بازی در مدرسه را نداشت، حتما او را تشویق کنید تا در منزل و یا پارک فعالیت بدنی داشته باشد.  
بازی برای کودکان مثل اکسیژن برای ادامه حیات است و سبب رشد و تقویت سلامت روحی و جسمی آنها می شود. همچنین کودکان در ضمن بازی کردن، چیزهای زیادی را یاد می گیرند.
7- هرگاه کودک شما به هر دلیلی بیمار شد، از رفتن او به مدرسه جلوگیری کنید.
اگر علایمی مانند تب، سرفه، خستگی و ... در کودک خود مشاهده کردید، مانع رفتن او به مدرسه شوید.  
اما دسته دوم شامل موارد مربوط به محیط مدرسته است که به نحوی سلامت دانش آموزان در گرو رعایت آنها ست. عمده این مسائل که می تواند به صورت مستقیم سلامت عمومی دانش آموزان را تهدید نماید شامل بهداشت سرویس های بهداشتی و نظاف و ضدعفونی به موقع آنها، نظافت و شستشوی به موقع کلاس های درس و در صورت امکان ضدغفونی کردن سطوح میزها، رعایت اصول بهداشتی بوفه های مدارس و کنترل های لازم جهت جلوگیری از ورود مواد غذایی فاقد استانداردهای بهداشتی، توزیع و نشر پوسترها و پیام بهداشتی در سطح مدرسه متناسب با سن دانش آموزان و ... می باشند.
به طور خلاصه ضروری است نوع نگاه تمام افراد تاثیر گذار نسبت به موضوع بهداشت در سطوح مختلف به خصوص در مدارس دارای امکانات کمتر تغییر پیدا کند و لازم است گام ها به سمتی پیش روند تا در نهایت بتوان بهداشت را به عنوان یک فرهنگ پیاده سازی کرد و جایگاه آن را برای افراد جامعه به خصوص والدین و از همه مهم‏تر کودکان و نوجوانان که مستعد یادگیری بالقوه هستند تقویت نمود که در نهایت شکل‏گیری جامعه سالم را نتیجه خواهد داد.