امروز «شنبه»، نقطه پایان یا نقطه شروع؟ (به قلم: محمدعلی وکیلی)

کبنا ؛محمدعلی وکیلی در سرمقاله این هفته روزنامه ابتکار نوشت: بالاخره، در پس کش و قوس‌های بیشمار و در بحرانی‌ترین دوره روابط ایران و آمریکا، دو طرف تصمیم به مذاکره گرفتند. «شنبه» آن لحظه تاریخی است. تاریخی است، چون مفهوم قدرت در حال تحول مبنایی است. جهان امروز با جهان سال ۲۰۱۶ تفاوت‌های اساسی کرده است. حوزه فناوری هم ذهنیت حاکمان و هم مفهوم قدرت و به‌طور طبیعی مفهوم دوست و دشمن را دچار دگرگونی اساسی کرده است.
نقش سیاست در روابط کمرنگ و اقتصاد مهم‌ترین مؤلفه به‌حساب می‌آید. به‌عبارتی، حاکمیت ملی با شاخص ارزش‌های اقتصادی و رضایت شهروندان بر حوزه نفوذ منطقه‌ای و جهانی تقدم پیدا کرده است. جنگ تعرفه‌ها بلوک‌بندی جدیدی را شکل داده است. امکان هم‌گروه شدن چین و اروپا و تقویت بلوک آمریکا و روسیه وجود دارد. با این تصویر، آرایش اصلی در تقابل را چین و آمریکا شکل می‌دهند و شاید مهم‌ترین دستاورد امروز عمان، جابجایی موقعیت ایران (از نفر اول در دشمنی به نفر دوم) و سپردن رتبه اول به چین باشد. اگر این اتفاق رخ دهد، شروع دوره‌ای تازه در روابط ایران با جهان به‌حساب خواهد آمد.
بر این اساس، از گفت‌وگوهای امروز نباید انتظار پایان روابط خصمانه (قریب به نیم قرن) را داشت. و انتظار پهن شدن فرش قرمز و گشایش سفارتخانه‌ها از روز یکشنبه برای هیئت‌ها و مقامات، نوعی ساده‌انگاری و انتظار کاذب ساختن است. در نتیجه، معتقدم تدبیری که ما را از دالان تاریک و رعب‌انگیز روابط عبور داد و به نقطه روشن کنونی رسانده است، همچنان می‌تواند ضمن صیانت از شرایط و با تکیه بر اصل واقع‌بینی، اولاً هزینه دشمنی را کم کند و به‌عبارتی دفع شر نماید و ثانیاً جای سبد ما را (سبد اول در دشمنی که البته منشأ آن خود آمریکاست) به سبد دوم و سوم یا... تغییر دهد.
پس امروز «شنبه» پایان نیست، بلکه روز شروع پایان است. مناسب است که سیاست رسانه‌ای تیم شجاع دیپلماسی بر تعدیل انتظارات و پرهیز از افتادن در دام هیاهوهای ترامپ و شکست‌نمایی سلطنت‌طلبان و تندروهای داخلی متمرکز باشد. چند احتمال برای مذاکرات وجود دارد: ۱. احتمال خوش‌بینانه: اینکه امروز دو طرف بر دستور مذاکره توافق کنند.
اگر دو طرف توافق کنند که دستور مذاکره صرفاً برنامه هسته‌ای است، خود معادل پنجاه درصد موفقیت به‌حساب می‌آید. بنده به این گزاره خیلی امید دارم. ۲. احتمال بدبینانه: اینکه گفت‌وگوی امروز به دلیل اختلاف در ماهیت دستور مذاکره، به بن‌بست بخورد که بسیار بعید است. ۳. اگر گزاره اول مطابق پیش‌بینی محقق شود، در آن صورت احتمال توافق جزئی به‌عنوان گام اول و شروع حسن‌نیت دور از انتظار نیست. توافق جزئی یعنی ایران کاهش غنی‌سازی ۶۰ درصد را در مقابل برداشتن بخشی از تحریم‌ها بپذیرد و ادامه توافق کلی را به ادامه مذاکرات واگذارند.
خلاصه سخن: رسیدن به اینجا که باید مذاکره بین دو طرف اصلی باشد و اروپایی‌ها از متن مذاکره حذف شده‌اند و ایران متناسب با اوضاع و احوال با تم اقتصادی و پیشنهاد بسته اقتصادی وارد مذاکرات شده است، نتیجه رضایت‌بخش پیش‌بینی می‌شود. البته انتظار اینکه دو طرف در بازه چندروزه همدیگر را در آغوش بگیرند و به تمام اتفاقات گذشته پایان دهند، واقع‌بینانه نیست. امکان تنش و اخبار دلسردکننده و جنجال مصنوعی با شیطنت صهیونیست‌ها و مخالفان صلح، دور از ذهن نیست. ولی مذاکرات یک پروسه و فرآیند است و نتیجه نهایی به عقیده نگارنده رضایت‌بخش و تأمین‌کننده منافع ملی ایران است.