تاریخ انتشار
شنبه ۵ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۰۹:۳۴
کد مطلب : ۴۵۴۸۶۸
کارشناسان حوزه بين‌الملل توضیح می‌دهند
کلاف سردرگم برجام، آمریکا تصمیم‌نهایی را گرفت
۰
کبنا ؛روابط ايران و غرب همچنان در هاله‌اي از ابهام باقي مانده است از يک سو ايران به‌تازگي تاسيسات هسته‌اي و همچنين سطح غني‌سازي اورانيوم خود را افزايش داده است و از سوي ديگر شاهد آن هستيم که سازمان‌هاي بين‌المللي يکي پس از ديگر با پيشنهادات آمريکايي‌ها و متحدانش قطعنامه‌هايي را برعليه ايران صادر مي‌کنند.
برخي کارشناسان حوزه بين‌الملل معتقدند که دولت آمريکا مي‌خواهد که به برجام يا توافق ديگري باز گردد ولي به دليل وجهه جهاني اين کشور تمايلي نشان نمي‌دهد تا به‌نوعي چهره خود را حفظ کند. از سوي ديگر ايران بنابر مشکلات داخلي و خارجي نياز به توافقنامه‌اي دارد تا بتواند با ديگر کشورهاي جهان روابط اقتصادي داشته باشند. اين درحالي است که ايران و البته حاميانش مانند روسيه و چين خواستار ماندن در همين وضعيتي است که تاسيسات هسته‌اي خود را گسترش دهد و همچنين در برابر قطعنانه‌هايي که بر عليه‌اش صادر مي‌شود ايستادگي کند تا جايي که طرف‌هاي غربي به ميز مذاکره باز گردند. در ادامه گفت‌وگوي ما را با دو تحليلگر مسايل بين‌الملل مي‌خوانيد.
ايران خواهان ماندن در همين شرايط است
«مهدي مطهرنيا»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که واکنش ايران به صدور قطعنامه‌ها و تحريم‌ها چه خواهد کرد و چه تئوري‌هايي در اين مورد وجود دارد، به آرمان امروز مي‌گويد: «در ابتدا بايد به اين موضوع اشاره کنيم که ايران در ادامه روند اختلافات و چالش‌هايي که با غرب و به ويژه با آمريکا دارد مي‌خواهد، مذاکرات و ارتباط‌ها در همين شرايط کنوني باقي بماند و روند را در همين شرايط ادامه دهد. ما شاهديم که ايران همچنان به ادبيات انقلابي خود در برابر تحريم‌ها و خواسته‌هاي امريکا ادامه مي‌دهد و همچنان بر اين موضع خود ايستادگي مي‌کند که همه تحريم‌ها چه هسته‌اي و چه اقتصادي و حقوق‌بشري يکجا بايد برداشته شود تا بتوانند به وضعيت 2015 بازگردند. آمريکا هم از سوي ديگر مي‌خواهد تا ايران در اولين گام، توسعه تاسيسات هسته‌اي و افزايش توليد اورانيوم خود را کاهش دهد تا بتوانند به ميز مذاکره باز گردند.» اين تحليلگر در همين مورد و با اشاره به خواسته‌هاي آمريکا از ايران اضافه مي‌کند: «توجه داشته باشيد که ديگر چيزي به نام برجام در نگاه آمريکا و سه کشورهاي اروپايي وجود ندارد. آنها معتقدند که اگر توافقي قرار است به امضا برسد بايد در قالب توافقنامه‌اي ديگر بررسي شود، موضوعي که ايران تلاش دارد از آن امتناع کند. ايران در حالي تلاش دارد تا بتواند در برابر خروج آمريکا از اين توافقنامه، به جامعه جهاني بفهماند که براي راستي آزماييِ آمريکا و اروپايي‌ها مي‌خواهد تحريم‌ها لغو شود تا بعد از آن به برجام بازگردد. ولي توجه داشته باشيد که در وضعيت کنوني ايران تنها يک پرونده در سازمان‌هاي جهاني ندارد تا بتواند چنين شرطي را مطرح کند. طرف‌هاي برجامي که به‌نوعي براي بازگشت به برجام شرط گذاشته‌اند مي‌خواهند پرونده‌هاي ايران يکي پس از ديگر بررسي شود.» مطهرنيا در پاسخ به اين سوال که چه روزنه‌هايي براي احياي توافقنامه برجام باقي مانده است، مي‌گويد: «اگر ايران بخواهد گام مثبتي در اين وضعيت بردارد بايد گام به عقب را انتخاب کند. ايران در شرايطي که بخواهد به مذاکرات بازگردد نشانه اولش اين خواهد بود که در شعارهاي خود محدويت‌هايي به وجود خواهد آورد تا به‌نوعي به طرف‌هاي مقابل نشان دهد که آماده مذاکره است. اگر دولت انقلابي در ادامه توانست به توافقي دست پيدا کند به‌نوعي خود را توجيه خواهد کرد تا بتواند هوادران خود را در اين زمينه قانع کند. ولي توجه داشته باشيد که هم ايران هم متحدادن‌ش مانند چين و روسيه خواهان ادامه همين وضعيت هستند تا بتوانند از طرف مقابل امتيازات بيشتر کسب کنند.»
آمريکا تلاش مي‌کند چهره خود را حفظ کند
«سعيد عصمتي»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که در نهايت تيم جو بايدن، رييس جمهور امريکا چه تصميمي براي رابطه با ايران خواهد گرفت، نیز مي‌گويد: «در ابتدا بايد به اين موضوع اشاره کنيم که رسانه‌هاي آمريکايي معتقدند تصميم تيم جو بايدن درباره چگونگي تعامل با ايران نهايي شده است و دولت آمريکا قصد دارد به توافق هسته‌اي اصلي بپيوندد، اما بايدن نمي‌خواهد اينطور به‌نظر برسد که اول ايالات متحده حرکت کرده و مقابل ايران جا زده است. البته مقامات آمريکايي مي‌گويند اين يک «پيشرفت» يا گام رو به جلو محسوب نمي‌شود. آنها معتقدند که اين يک پيشرفت جدي محسوب نمي‌شود که به بازگشت قريب‌الوقوع آمريکا به توافقي که نزديک به سه سال پيش ترک کرده، بيانجامد. جو بايدن از زماني که روي کار آمده يک موضع واحد و ثابت را ارائه داده است و همواره نشان داده است که براي پيوستن مجدد ايالات متحده به برجام، ابتدا ايران بايد به محدوديت‌هاي هسته‌اي خود ذيل اين توافق پايبند شود.
اين تحليلگر در همين مورد ادامه مي‌دهد: «به زبان ساده‌تر، آمريکايي‌ها مي‌گويند پيش از هرگونه کاهش تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران، نخست تهران بايد سطح غني‌سازي اورانيوم خود را به ميزان مشخص شده در توافق تقليل دهد. دولت بايدن رسماً تلاش ناموفق دونالد ترامپ، رئيس جمهور پيشين براي اعمال مجدد تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران (اسنپ‌بک يا مکانيسم ماشه) را لغو کرد. بعد محدوديت‌هاي سفرهاي داخلي براي مقامات ايراني شاغل در سازمان ملل کاهش يافت. و سپس، پس از پيشنهاد يک ديپلمات ارشد اتحاديه اروپا براي برگزاري جلسه غيررسمي با حضور واشنگتن، تهران و ديگر کشورهاي امضاکننده توافق هسته‌اي، ايالات متحده گفت که مي‌خواهد به فرآيند بپيوندد. با اين حال بايدن همواره در مورد موضع دولت خود تاکيد کرده است که آماده‌اند مذاکرات با P5+1 در مورد برنامه هسته‌اي ايران را از سر بگيرند P5+1 يا 5 قدرت جهاني به انضمام آلمان، که به تمام کشورهاي امضاکننده توافق هسته‌اي سال 2015 اشاره دارد. اين بدان معناست که اين اقدام بايد کمي بيش از يک گشايش مقدماتي در نظر گرفته شود؛ و نيز با توجه به بن‌بستي که ايران و ايالات متحده در مذاکرات هسته‌اي به آن گرفتار شده‌اند و هيچ يک از آنها نمي‌خواهند در وهله نخست حرکت کنند، هنوز هم يک گام حائز اهميت است. پس از آنکه دولت، بررسي سياست خود در قبال ايران را به پايان رساند و طي آن مقامات آمريکايي به اين نتيجه رسيدند که بازگشت دوباره به توافق هسته‌اي اصلي بهتر از تلاش براي مذاکره در مورد يک توافق جديد و قوي‌تر است، تيم بايدن تصميم گرفت که راهي براي بازگشت به توافق پيدا کند.»
برخي کارشناسان حوزه بين‌الملل معتقدند که دولت آمريکا مي‌خواهد که به برجام يا توافق ديگري باز گردد ولي به دليل وجهه جهاني اين کشور تمايلي نشان نمي‌دهد تا به‌نوعي چهره خود را حفظ کند. از سوي ديگر ايران بنابر مشکلات داخلي و خارجي نياز به توافقنامه‌اي دارد تا بتواند با ديگر کشورهاي جهان روابط اقتصادي داشته باشند. اين درحالي است که ايران و البته حاميانش مانند روسيه و چين خواستار ماندن در همين وضعيتي است که تاسيسات هسته‌اي خود را گسترش دهد و همچنين در برابر قطعنانه‌هايي که بر عليه‌اش صادر مي‌شود ايستادگي کند تا جايي که طرف‌هاي غربي به ميز مذاکره باز گردند. در ادامه گفت‌وگوي ما را با دو تحليلگر مسايل بين‌الملل مي‌خوانيد.
ايران خواهان ماندن در همين شرايط است
«مهدي مطهرنيا»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که واکنش ايران به صدور قطعنامه‌ها و تحريم‌ها چه خواهد کرد و چه تئوري‌هايي در اين مورد وجود دارد، به آرمان امروز مي‌گويد: «در ابتدا بايد به اين موضوع اشاره کنيم که ايران در ادامه روند اختلافات و چالش‌هايي که با غرب و به ويژه با آمريکا دارد مي‌خواهد، مذاکرات و ارتباط‌ها در همين شرايط کنوني باقي بماند و روند را در همين شرايط ادامه دهد. ما شاهديم که ايران همچنان به ادبيات انقلابي خود در برابر تحريم‌ها و خواسته‌هاي امريکا ادامه مي‌دهد و همچنان بر اين موضع خود ايستادگي مي‌کند که همه تحريم‌ها چه هسته‌اي و چه اقتصادي و حقوق‌بشري يکجا بايد برداشته شود تا بتوانند به وضعيت 2015 بازگردند. آمريکا هم از سوي ديگر مي‌خواهد تا ايران در اولين گام، توسعه تاسيسات هسته‌اي و افزايش توليد اورانيوم خود را کاهش دهد تا بتوانند به ميز مذاکره باز گردند.» اين تحليلگر در همين مورد و با اشاره به خواسته‌هاي آمريکا از ايران اضافه مي‌کند: «توجه داشته باشيد که ديگر چيزي به نام برجام در نگاه آمريکا و سه کشورهاي اروپايي وجود ندارد. آنها معتقدند که اگر توافقي قرار است به امضا برسد بايد در قالب توافقنامه‌اي ديگر بررسي شود، موضوعي که ايران تلاش دارد از آن امتناع کند. ايران در حالي تلاش دارد تا بتواند در برابر خروج آمريکا از اين توافقنامه، به جامعه جهاني بفهماند که براي راستي آزماييِ آمريکا و اروپايي‌ها مي‌خواهد تحريم‌ها لغو شود تا بعد از آن به برجام بازگردد. ولي توجه داشته باشيد که در وضعيت کنوني ايران تنها يک پرونده در سازمان‌هاي جهاني ندارد تا بتواند چنين شرطي را مطرح کند. طرف‌هاي برجامي که به‌نوعي براي بازگشت به برجام شرط گذاشته‌اند مي‌خواهند پرونده‌هاي ايران يکي پس از ديگر بررسي شود.» مطهرنيا در پاسخ به اين سوال که چه روزنه‌هايي براي احياي توافقنامه برجام باقي مانده است، مي‌گويد: «اگر ايران بخواهد گام مثبتي در اين وضعيت بردارد بايد گام به عقب را انتخاب کند. ايران در شرايطي که بخواهد به مذاکرات بازگردد نشانه اولش اين خواهد بود که در شعارهاي خود محدويت‌هايي به وجود خواهد آورد تا به‌نوعي به طرف‌هاي مقابل نشان دهد که آماده مذاکره است. اگر دولت انقلابي در ادامه توانست به توافقي دست پيدا کند به‌نوعي خود را توجيه خواهد کرد تا بتواند هوادران خود را در اين زمينه قانع کند. ولي توجه داشته باشيد که هم ايران هم متحدادن‌ش مانند چين و روسيه خواهان ادامه همين وضعيت هستند تا بتوانند از طرف مقابل امتيازات بيشتر کسب کنند.»
آمريکا تلاش مي‌کند چهره خود را حفظ کند
«سعيد عصمتي»، تحليلگر مسايل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که در نهايت تيم جو بايدن، رييس جمهور امريکا چه تصميمي براي رابطه با ايران خواهد گرفت، نیز مي‌گويد: «در ابتدا بايد به اين موضوع اشاره کنيم که رسانه‌هاي آمريکايي معتقدند تصميم تيم جو بايدن درباره چگونگي تعامل با ايران نهايي شده است و دولت آمريکا قصد دارد به توافق هسته‌اي اصلي بپيوندد، اما بايدن نمي‌خواهد اينطور به‌نظر برسد که اول ايالات متحده حرکت کرده و مقابل ايران جا زده است. البته مقامات آمريکايي مي‌گويند اين يک «پيشرفت» يا گام رو به جلو محسوب نمي‌شود. آنها معتقدند که اين يک پيشرفت جدي محسوب نمي‌شود که به بازگشت قريب‌الوقوع آمريکا به توافقي که نزديک به سه سال پيش ترک کرده، بيانجامد. جو بايدن از زماني که روي کار آمده يک موضع واحد و ثابت را ارائه داده است و همواره نشان داده است که براي پيوستن مجدد ايالات متحده به برجام، ابتدا ايران بايد به محدوديت‌هاي هسته‌اي خود ذيل اين توافق پايبند شود.
اين تحليلگر در همين مورد ادامه مي‌دهد: «به زبان ساده‌تر، آمريکايي‌ها مي‌گويند پيش از هرگونه کاهش تحريم‌هاي آمريکا عليه ايران، نخست تهران بايد سطح غني‌سازي اورانيوم خود را به ميزان مشخص شده در توافق تقليل دهد. دولت بايدن رسماً تلاش ناموفق دونالد ترامپ، رئيس جمهور پيشين براي اعمال مجدد تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران (اسنپ‌بک يا مکانيسم ماشه) را لغو کرد. بعد محدوديت‌هاي سفرهاي داخلي براي مقامات ايراني شاغل در سازمان ملل کاهش يافت. و سپس، پس از پيشنهاد يک ديپلمات ارشد اتحاديه اروپا براي برگزاري جلسه غيررسمي با حضور واشنگتن، تهران و ديگر کشورهاي امضاکننده توافق هسته‌اي، ايالات متحده گفت که مي‌خواهد به فرآيند بپيوندد. با اين حال بايدن همواره در مورد موضع دولت خود تاکيد کرده است که آماده‌اند مذاکرات با P5+1 در مورد برنامه هسته‌اي ايران را از سر بگيرند P5+1 يا 5 قدرت جهاني به انضمام آلمان، که به تمام کشورهاي امضاکننده توافق هسته‌اي سال 2015 اشاره دارد. اين بدان معناست که اين اقدام بايد کمي بيش از يک گشايش مقدماتي در نظر گرفته شود؛ و نيز با توجه به بن‌بستي که ايران و ايالات متحده در مذاکرات هسته‌اي به آن گرفتار شده‌اند و هيچ يک از آنها نمي‌خواهند در وهله نخست حرکت کنند، هنوز هم يک گام حائز اهميت است. پس از آنکه دولت، بررسي سياست خود در قبال ايران را به پايان رساند و طي آن مقامات آمريکايي به اين نتيجه رسيدند که بازگشت دوباره به توافق هسته‌اي اصلي بهتر از تلاش براي مذاکره در مورد يک توافق جديد و قوي‌تر است، تيم بايدن تصميم گرفت که راهي براي بازگشت به توافق پيدا کند.»
