نشانه‌های بسته شدن پادمانی

اینکه قرار است در نیویورک اتفاق جدیدی درباره مذاکرات هسته‌ای بیفتد یا نه، معلوم نیست، ولی تا جایی که به ایران مربوط می‌شود، چنین اتفاقی دور از دسترس نیست، به خصوص که رئیس سازمان انرژی اتمی از «پیغام و پسغام»‌های آژانس درباره آمادگی برای بستن پرونده ایران خبر داده است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین دیروز در پاسخ به این سؤال که آیا مذاکرات احیای برجام به بن بست رسیده، ترجیح داد از تعبیر «بن بست» استفاده نکند و به جای آن از «وجود موارد» اختلافی صحبت کرد: «هنوز موارد اختلافی متعددی درباره برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد که حل نشده است». اینکه این اختلافات چه چیز‌هایی است، مشخص نیست، ولی روشن است که چشم انداز روس‌ها از مذاکرات، با موضع وندی شرمن که از بن بست در مذاکرات صحبت کرده، تفاوت زیادی دارد. در شرایطی که
سید ابراهیم رئیسی برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته، طی دو روز گذشته، مجدداً صحبت‌ها درباره احتمال برون رفت از بن بست در حال جدی شدن است. هرچند این به معنی نزدیک بودن توافق نیست، ولی نشان می‌دهد که سفر رئیسی به نیویورک می‌تواند پلی برای خروج از بن بستی باشد که امریکایی‌ها آن را در فضای انتخابات نوامبر، تبدیل به محتوای مذاکرات کرده‌اند. ابتدا محمد مرندی، مشاور تیم هسته‌ای روز یک‌شنبه از طرف‌های غربی خواست که از فرصت سفر رئیسی برای برون رفت از وضعیت کنونی استفاده کنند و بعد هم سخنگوی وزارت امور خارجه تأیید کرد که ممکن است در حاشیه نیویورک مذاکرات هسته‌ای انجام شود:
«اینکه در حاشیه نشست گفتگو‌هایی در خصوص موضوع هسته‌ای و مذاکرات رفع تحریم‌ها صورت بگیرد من این احتمال را رد نمی‌کنم و ایران به صورت طبیعی از هر فرصتی برای بیان دیدگاه‌های خود در موضوعات مورد علاقه دوجانبه و بین‌المللی استفاده می‌کند.» از همه مهم تر، صحبت‌های یک‌شنبه شب محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی بود که از دریافت سیگنال‌های مثبت از سوی آژانس خبر داد، سیگنال‌هایی که برخی منابع نزدیک به روزنامه جوان نیز آن‌ها را تأیید می‌کنند. محمد اسلامی که یک‌شنبه شب در برنامه تلویزیونی «صف اول» صحبت می‌کرد، گفت: «آژانس و مدیرکل باید از جایگاه حقوقی آژانس صیانت کنند. پیغام‌ها و پیام‌هایی که از طرف آژانس آمده، نشان می‌دهد که قصد بستن این پرونده را دارند.» او البته خوش‌بینی خیلی زیادی به این پیغام‌ها ندارد و گفته «امیدواریم صادق باشند و بیش از این وقت خود را تلف نکرده و فکر نکنند که با چنین موردی بتوانند فشار حداکثری خود را اعمال کنند»، ولی بلافاصله به این اشاره می‌کند: «در نشست اخیر شورای حکام، بسیاری از کشور‌ها برای صدور قطعنامه علیه ایران همکاری نکردند که این مسئله دارای پیام خوبی بود؛ فقط یک بیانیه در چهار بند منتشر شد که در بند چهارم آن مواضع اروپایی‌ها آمده بود.» او گفته است: «موضوع حائز اهمیت این است که اراده سیاسی باید برای بستن وجود داشته باشد، اراده سیاسی الان برای فشار است در‌حالی‌که باید اراده سیاسی خود را خرج بستن پرونده کنند.»

‌محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی ضمن اشاره به دستاورد‌های اخیر صنعت هسته‌ای کشورمان گفت: در حوزه سلامت و پلاسما درمانی اخیراً روی سه بیمار در تهران روند درمانی انجام شد که نتیجه مثبتی داشت. باید جوی را که علیه صنعت هسته‌ای کشورمان به راه افتاده است با استفاده از دستاورد‌های گوناگون و متنوع از بین ببریم. در حوزه شرکت‌های دانش بنیان نیز در سازمان انرژی اتمی، مرکزی را برای تعامل پژوهشگران و سرمایه‌گذاران فراهم کردیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: روایتگری صهیونیست‌ها و غربی‌ها از برنامه هسته‌ای ایران و اتهاماتی که علیه صنعت هسته‌ای ما دارند از ۲۰ سال پیش ادامه دارد. از ۲۰ سال پیش جریانی علیه صنعت هسته‌ای کشورمان از سوی منافقین و به رهبری صهیونیست‌ها در مسیر سازمان‌های بین‌المللی مانند شورای امنیت و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت که در نهایت منجر به اعمال تحریم‌های سنگین علیه ایران شد. ۲۰ سال مذاکرات که مسئولان مختلف انجام دادند و در نهایت به توافق برجام رسید یک توافق با دو ستون است؛ در یک ستون ما برای شفافیت و اعتمادسازی سرعت خود را کاهش دادیم و آن‌ها نظارت خود را بیشتر کردند و در ستون دیگر که قرار بر رفع اتهامات و تحریم‌ها علیه ایران بود، غرب تعهدات خود را اجرا نکرد و از برجام خارج شد، حالا که قصد برگشت به برجام را دارند، می‌گویند این مسائل جدید و غیر از برجام است! این مسائل از سال ۲۰۰۳ وجود دارد و الان در سال ۲۰۲۲ اتفاق جدیدی رخ نداده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: اتهامات علیه ایران را اسرائیل مطرح کرد، اما الان برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اسرائیل مرجع تقلید شده است!
اجازه دسترسی دادیم سندی پیدا نکردند
اسلامی با طرح این پرسش که چطور می‌شود یک سازمان بین‌المللی زیر نظر سازمان ملل از منافقین که دستانش به خون هزاران ایرانی آغشته است، پیروی کند، تصریح کرد: در مذاکراتی که در دولت قبل انجام شده بود، گفته بودند که اطلاعاتی در دست ما است و برای بازدید از چهار مکان به ما دسترسی بدهید که ما این پرونده را ببندیم. برای این اتهامات هم سند معتبر نداشتند. آمدند، بازدید کردند و رفتند و هیچ اثری جز آلودگی پیدا نکردند که این آلودگی نیز ممکن است در همه جا باشد.
اسلامی با اشاره به توافق سال گذشته با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: با گروسی تفاهم کردیم و آن بیانیه منتشر شد و گفتیم شما سؤالاتتان را به ما بدهید و ما جواب سؤالات را به شرط اینکه پرونده را ببندید، می‌دهیم. آژانس گفت ما پرونده دوتا از مکان‌های ادعایی را می‌بندیم و در مورد دو مکان بعدی روشنگری بیشتر کنید. بعداً از آن دو مکان پرونده یکی را بستند که البته مجدداً پرونده همان مکان را باز کردند! برای مثال یکی از این اماکن یک معدن متروکه است که بیش از ۳۰ سال بدون استفاده است.
فعالیت اعلام نشده به آژانس نداریم
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در جمهوری اسلامی ایران یک مورد فعالیت هسته‌ای وجود ندارد که به آژانس اعلام نشده باشد یا آژانس از آن بی اطلاع باشد. تمام فعالیت‌ها تحت نظارت آژانس است. امروز در حدود ۲ درصد از ظرفیت هسته‌ای دنیا مربوط به ایران است، اما حدود ۲۵ درصد از بازرسی‌ها از ایران انجام می‌شود! آژانس و مدیرکل باید از جایگاه حقوقی آژانس صیانت کنند. اسلامی تصریح کرد: پیغام‌ها و پیام‌هایی که از طرف آژانس آمده است نشان می‌دهد که قصد بستن این پرونده را دارند. امیدواریم صادق باشند و بیش از این وقت خود را تلف نکنند و فکر نکنند که با این عامل فشار بتوانند فشار حداکثری خود را اعمال کنند. موضوع حائز اهمیت این است که اراده سیاسی باید برای بستن وجود داشته باشد، اراده سیاسی الان برای فشار است، باید اراده سیاسی خود را خرج بستن پرونده کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی در تشریح برنامه پیشنهادی ایران در مجمع عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت: پیشنهاد قطعی و مشخص ما طرح موضوع خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در مجمع عمومی آژانس بین‌المللی است. در نشست اخیر شورای حکام، خیلی از کشور‌ها برای صدور قطعنامه علیه ایران همکاری نکردند و این پیام خوبی داشت. صرفاً یک بیانیه چهار بندی منتشر شد که در بند چهارم آن مواضع اروپایی‌ها آمده بود.