نگاه به كرملين؛ نه فقط پكن

کبنا ؛بالاخره روز موعود فرا رسید و همان‌طور که پیش از این اعلام شده بود سیدابراهیم رئیسی؛ رئیس‌جمهور کشورمان درصدر هیأتی به مسکو سفر کرد. بسیاری این سفر را یکی از مهم‌ترین سفرهای رئیسی قلمداد می‌کنند. چرا که این سفر دارای ابعاد سیاسی، اقتصادی، تجاری و نظامی خواهد بود و می‌تواند دستاوردهای بسیار خوبی برای کشورمان داشته باشد.
به گزارش کبنا نیوز به نقل از آرمان ملی، چنانکه کاخ ریاست جمهوری روسیه نیز پیش از این اعلام کرده بود: ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی روز سه‌شنبه در مسکو درباره مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه، موضوعات بین‌المللی و برجام رایزنی می‌کنند و درباره تمامی مسائل مرتبط با همکاری‌های دوجانبه، شامل اجرای پروژه‌های مشترک اقتصادی، موضوعات بین‌المللی و اجرای برجام بحث و تبادل نظر خواهند کرد. حضور و سخنرانی در نشست عمومی مجلس دوما، دیدار با ایرانیان مقیم روسیه و نشست هم اندیشی با فعالان اقتصادی روس، بخشی از برنامه‌های رئیس‌جمهور در این سفر ۲ روزه است. وزرای امور خارجه، نفت و امور اقتصادی و دارایی دکتر رئیسی را در این سفر همراهی خواهند کرد.  
اهمیت سفر به روسیه  رئیس‌جمهور روز گــــذشته در صـــدر هیأتی بلند پایـــه به روسیـــه سفر کرد تا با رئیس‌جمهور این کــشور و سایر مقامات روسیه دیدار و گفت‌وگو کند. سفر حائز اهمیت رئیس‌جمهور ایران به روسیه در حالی انجام می‌شود که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اولین مقام عالی رتبه خارجی بود که در پیامی انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور جدید ایران را پس از برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه ۱۴۰۰ تبریک گفت. این در حالی است که روسای جمهور دو کشور تاکنون دیدار حضوری با یکدیگر نداشته‌اند و بر خلاف برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای دیدار این دو مقام عالی رتبه در حاشیه اجلاس شانگهای در شهر دوشنبه در شهریورماه سال جاری این دیدار به دلیل ابتلای یکی از نزدیکان پوتین به کرونا و قرنطینه شدن وی به خاطر این موضوع به تعویق افتاد و این دیدار به یک گفت‌وگوی تلفنی تبدیل شد.
آنچه مسلم است سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه با دستور کار توسعه تعاملات اقتصادی و تجاری دو کشور در راستای نگاه راهبردی ایران به شرق انجام می‌شود و کارشناسان و تحلیل‌گران عرصه سیاست خارجی در این ارتباط تاکید دارند که گسترش روابط ایران با حوزه شرق برای تقویت جایگاه ایران هم از موضع بازیگری ژئوپلیتیکی و اقتصادی و هم از موضع سیاسی در برابر فشار غرب حائز اهمیت است. همان طور که ایران در شهریورماه سال جاری در نشست دوشنبه با حمایت کشورهایی چون چین و روسیه در پی رایزنی‌های فشرده مقامات وزارت خارجه دولت‌های دوازدهم و سیزدهم به عضویت دائم سازمان شانگهای در آمد به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دستور کارهای سفر رئیسی به مسکو در جریان دیدار با پوتین پی‌گیری بحث عضویت دائم ایران در اتحادیه تجاری اوراسیا است.

در همین چارچوب کارشناسان معتقد هستند با توجه به تنوع بازار و تنوع منابع موجود در کشورهای عضو این اتحادیه، عضویت دائم در آن یک فرصت قابل توجه برای اقتصاد ایران ایجاد می‌کند و می‌توان از این طریق بخشی از اثر تحریم‌ها را جبران کرد. قطعا ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همکاری با این اتحادیه می‌تواند دروازه جدیدی برای اقتصاد ایران باشد که بتواند با سایر اعضا به راحتی روابط اقتصادی برقرار کند و یا روابط خود را توسعه دهد. ایران مدت طولانی شرکت کننده در موافقت‌نامه موقت اتحادیه اقتصادی اوراسیا بوده است و اکنون مدتی است که روند برای عقد موافقت‌نامه دائمی ایران با این اتحادیه آغاز شده است و این امید وجود دارد که با حمایت روسیه این روند تسریع و نهایی شود. قدر مسلم استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی روسیه می‌تواند افق‌های اقتصادی روشنی را پیش روی اقتصاد کشورمان بگشاید. چه اینکه قرار داد 20 سال ایران و روسیه را نیز می‌توان در همین خصوص قلمداد کرد. از طرفی برخی معتقدند که روس‌ها از آنجا که احتمال می‌دهند مذاکرات وین با نتیجه و توافق همراه باشد دنبال آن هستند که پیش از توافق به دستاوردهایی از روابط دوجانیه با ایران برسند و از این جهت نقش فعالی در مذاکرات وین ایفا می‌کنند. قدر مسلم رابطه با روسیه و استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی دوجانبه و حتی در عرصه بین‌المللی روسیه بسیار مطلوب است اما به شرطی که از چارچوب شعار محوری سیاست خارجی کشورمان یعنی نه شرقی، نه غربی خارج شود و همه چیز در چارچوب منافع ملی پیش برود.   
روسیه‌ متفاوت پوتین وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص همکاری‌های بلند مدت اقتصادی ایران و روسیه اظهـــار داشت: مـــوضوعات متنوع راهبردی در روابط تهران و مسکو وجود دارد. ما روسیه‌ پوتین را متفاوت از شوروی سابق دانسته و نگاه راهبردی دو کشور به مناسبات خارجی را نقطه اتکای روابط جدید می‌دانیم. سوریه در سال‌های اخیر مدلی موفق از همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور به حساب می‌آید. حسین امیر عبداللهیان گفت: با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، تمایل زیادی از سوی بخش خصوصی و دولتی دو کشور برای همکاری در زمینه صادرات و واردات به روسیه وجود دارد. توسعه همکاری‌های تجاری دو کشور، گسترش همکاری‌های بلندمدت و رفع برخی از موانع از جمله ضعف زیرساخت‌ها، منابع مالی و سرمایه‌گذاری و تلاش برای بی‌اثر کردن تحریم‌های بین‌المللی علیه دو کشور، به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. وی در خصوص توازن‌بخشی به روابط خارجی با کشورهای غربی و شرقی بیان کرد: روابط خارجی دولت سیزدهم در چارچوب «سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا، هوشمند و تعامل» طراحی شده و تمرکز دستورکار دستگاه دیپلماسی از آغاز فعالیت دولت جدید، بر اولویت‌های سه‌گانه «سیاست همسایه‌محور»، «سیاست آسیامحور با تأکید بر نگاه به شرق» و «دیپلماسی اقتصادمحور» استوار گردیده است. رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: سفر جناب آقای دکتر رئیسی به روسیه نقطه عطفی در این سیاست حسنِ همسایگی و نگاه به شرق است. پیش از این نیز سفر دکتر رئیسی به تاجیکستان و ترکمنستان با هدف شرکت در اجلاس سران شانگهای و اکو و همکاری‌های دوجانبه انجام شده است. وی ادامه داد: البته در کنار اولویت‌های مزبور، سیاست خارجی دولت ارکان متوازن، پویا و هوشمند دارد. این بدین معناست که اگر چه توسعه روابط با کشورهای همسایه، فعال کردن دیپلماسی اقتصادی و اولویت دادن به اقتصاد در تعاملات خارجی، به ویژه با شرکای شرقی و آسیایی از اولویت‌های دستگاه دیپلماسی است.  
اهمیت سفر به روسیه از نـــگاه رسانه‌های خارجی رئیس‌جمهور کشورمان صبح دیروز سفر خود به روسیه را با محوریت توسعه روابط تجاری و اقتصادی با مسکو آغاز کرد که این سفر بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشته است. خبرگزاری فرانسه در گزارشی درباره سفر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان به مسکو، آن را مهم‌ترین سفر رسمی رئیسی از زمان به قدرت رسیدن او برشمرد و تصریح کرد که از سال ٢٠١٧ تاکنون این اولین باری است که یک رئیس‌جمهور ایران به روسیه سفر می‌کند. مسکو و تهران روابط سیاسی، اقتصادی و سیاسی قوی دارند و در سوریه نیز از متحدان بشار اسد رئیس‌جمهور این کشور به شمار می‌آیند. خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد: ابراهیم رئیسی همزمان با مذاکرات بر سر احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و تلاش روسیه برای کمک به حصول یک توافق میان ایران و قدرت‌های جهانی به مسکو سفر کرده است. رسانه‌های صهیونیستی، ازجمله روزنامه‌های هاآرتص و تایمز آو اسرائیل خبر سفر آیت‌ا... سیدابراهیم رئیسی به روسیه را منتشر و آن را مهم‌ترین سفر خارجی او از زمان روی کار آمدنش توصیف کردند. اسپوتنیک هم در این باره گزارش داد: روسای جمهور ایران و روسیه قرار است درباره همکاری‌های دوجانبه، شامل اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه تجاری و اقتصادی رایزنی کنند. آنها همچنین درخصوص احیای برجام و اجرای کامل این توافق بحث و تبادل نظر خواهند کرد. پایگاه خبری - تحلیلی میدل ایست‌آی نیز در گزارشی سفر رئیسی به مسکو و رایزنی‌های او با همتای روس خود را برای آینده ایران مهم توصیف کرد و نوشت: از آنجا که ایران به دنبال راهی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و روابط اقتصادی و امنیتی است تا از فشار غرب در مذاکرات برجامی بکاهد، این سفر از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.  جزئیات دیدار ٣ ساعته رئیسی و پوتین  کاظم جلالی؛ سفیر ایران در روسیه: این ملاقات بیش از سه ساعت به‌صورت بسیار صمیمانه‌ای انجام شد و در حوزه‌های مختلف گفت‌وگو صورت گرفت. موضوعات بین‌المللی مانند یکجانبه‌گرایی آمریکا و همکاری در اقدامات منطقه‌ای که نگاه هر دو کشور به هم خیلی نزدیک بود مورد بحث قرار گرفت. در روابط دو جانبه هم بحث سرعت گرفتن کریدور شمال جنوب، بحث انرژی، بحث افزایش صادرات و واردات آن هم به‌صورت ریز با جزئیات و نیز پروژه‌های عمرانی مانند ساخت نیروگاه‌ها و راه‌آهن بین دو رئیس‌جمهور رد و بدل شد.