‌وعده قبول نمی‌کنیم‌ / مردم با پوست و خون واقعیات محیط زیستی را درک کرده اند

محمد آزاد: این گزارشی معمولی نیست؛ گزارشی است که در آن خبری از نظر کارشناس و مسئول نخواهد بود و این همان چیزی است که کشاورزان از ما خواستند. از ما خواستند حرفشان را بشنویم، از ما خواستند حمایتشان كنيم، از ما خواستند گوش کنیم نه که بگوییم. کارشناس کشاورزی نخواستند، خودشان کشاورزند، پدرانشان و پدران پدرانشان کشاورز بوده‌اند. سند حقابه دارند به عمر ۱۲۰۰ سال. نظر مسئولان اهمیتی برایشان ندارد. گوششان پر از حرف مسئولان است. چیزی که در گزارش‌های رسمی این روز پنهان ماند، همین بود؛ کسی تقاضایی از مسئولی نداشت و نام مسئولی اگر به زبان کسی آمد، مردم یک‌صدا اعتراض می‌کردند. کار وزیر نیرو در جواب اعتراض‌ها، پیشنهاد پرداخت پول بود و عرض شرمندگی. دیگر مسئولان هم حرف‌هایی زدند که شبیه نامه‌های از‌پیش‌آماده داخل کشوی روابط‌عمومی بود. کسی نشنیده کشاورزی پولی طلب کرده باشد. کشاورز حق آبش را می‌خواهد، زمین کشاورزی‌اش را می‌خواهد. خلاصه‌اش، هویتش را می‌خواهد و اینجا همه به هم گره خورده‌ایم.
جواب فرزندانمان را چه بدهیم؟
روز جمعه ۲۸ آبان ۱۴۰۰ خورشیدی از ساعت ۹ صبح همراه جمعیتی عظیم در خیابان‌های منتهی به پل خواجو با مردم همراه شدیم و حالا که پشت میز کار برای نگارش ماوقع هستم، دوستی از میان جمعیت هنوز حاضر، خبر می‌دهد که کشاورزان در حال نذر غذا هستند به همه از‌جمله به مأموران که شاید پاسخی کنایی و سمبولیک به پیشنهاد پرداخت پول از سوی دولت تعبیر شود. مأمورانی که امروز هرچند حضوری ملموس داشتند، اما مثل خود مردم متحیر، تنها نظاره‌گر بودند. کشاورزان اصفهان ما را متحیر کردند. ما که خود امیدی به دوباره یافتن خود نداشتیم، متحیر شدیم که باز همه یک‌ جا جمع شده‌ایم. هیچ تیپ مشخص اجتماعی، هیچ طبقه خاص اقتصادی در تجمع بزرگ روز جمعه اصفهان غلبه نداشت؛ نه حضور زنان پررنگ‌تر بود، نه مردان؛ نه چادر‌به‌سر بیشتر بود، نه فوکول‌کراواتی. خود ما بودیم با همه رنگارنگی‌مان و کف زاینده‌رود بار دیگر ناپیدا شد؛ نه از آب که از ما. در راه از محله قدیمی که با اسمش سازگار نیست، محله‌ نو خواجو با یکی از همسایه‌ها هم‌قدم شدم. سیاسی نیست، کاسب است و حبیب خدا. جز شوخی‌های تمام‌نشدنی اصفهانی و پول تا‌به‌حال حرفی از او نشنیده‌ام. از جدیتش متعجب می‌شوم. می‌گوید وظیفه‌ است باید همه برویم زاینده‌رود و بیشتر متعجبم می‌کند و جلوی شوخی نوک زبانم را می‌گیرد. اول‌بار که به جمعیت چند‌هزار‌نفری می‌رسم، جا می‌خورم. بدون حضور نیروهای انتظامی، منظم‌ترین تجمعات در حال برپایی است. اگر سال‌ها در پستو به دنبال «مردم» گشتیم، اینک مردم. مراسمی خودگردان که خودش به‌خوبی در حال گشتن است. کسی برای تفنن نیامده، از قیافه‌ها پیداست. کسی شعار تند نمی‌دهد و یکی، دو صدایی را که بلند می‌شود، مردم خاموش می‌کنند. شعارها یک‌راست خود موضوع را هدف گرفته‌اند و اگر سال‌ها عده‌ای با نگاه تنگ به اطراف خود می‌گفتند جنبش‌های مردم ایران مطالبه ندارد، اینک مطالبه. و اگر امروز طبقه به‌اصطلاح متوسط شهرنشین -اصطلاحی بسیار نادقیق اما مورد استفاده- از جریان‌های سیاسی هم‌سنخ خودشان جلو افتاده‌اند، حالا کشاورز روستانشین است که از طبقه متوسط پیشی گرفته و جنبشی برپا کرده است که آرزوی آن هم به ذهن طبقه پرمدعا ورود نمی‌کند؛ جنبشی خودگردان و شورایی؛ مطالباتی مشخص و منسجم؛ تشکیلاتی مستقل و کارآمد و در عین حال حاضر به مذاکره با مسئولان؛ پرهیز از تندروی و خشونت؛ ساختاری افقی و غیرسلسله‌مراتبی با قابلیت ائتلاف و بسیج‌کردن طبقات متفاوت. مردی پشت میکروفن با فریاد می‌گوید: «امروز به تمام ارگان‌ها، دولتی‌ها، امام‌جمعه‌های کل ایران می‌گوییم، به تمام مسئولان کشور می‌گوییم مردم اصفهان وعده قبول نمی‌کنند». سپس به کسانی که بالای پل خواجو نشسته‌اند، می‌گوید ما امروز برای شهرمان و میراث باستانی‌مان آمده‌ایم. این کار شما خلاف اهداف ماست «قربون شکلتون» و در ادامه می‌گوید مردم شب‌های بارانی این مدت را می‌آمدند کشاورزان را به خانه دعوت می‌کردند برای خواب که شیفتشان را بتوانند بایستند. مردم شعار حمایت از کشاورز سر می‌دهند نیز عدم حمایت شدید از رسانه‌های رسمی. مصاحبه‌گرفتن و صدا ضبط‌کردن کاری است عبث. همه می‌دانند چرا آمده‌اند و همه می‌دانند مشکلشان چیست و همه می‌دانند چاره مشکل چیست. تنها میان جمعیت راه می‌روم و به چهره‌ها نگاه می‌کنم. مرد جوانی میکروفن را دست می‌گیرد. می‌گوید کمدین است اما «شیره طنز این سرزمین که روزی زبانزد بود، خشکیده». دیگر طنز گزنده اصفهانی هم مسکن مردم نیست. می‌گوید: «من به فرزندم چه بگویم وقتی می‌پرسد این جاده خاکی وسط شهر برای چه کاری ساخته شده؟». کشاورزی سالخورده از برابرمان می‌گذرد و سند حقابه‌اش را نشان می‌دهد. مردم از ما خبرنگارترند. وقایع را ثبت می‌کنند. فیلم می‌گیرند و صدا ضبط می‌کنند. به دختر جوانی که دیده بودم از ابتدا با دوربین حرفه‌ای تصویر می‌گیرد، می‌گویم اگر بخواهد می‌تواند برای انتشار فیلم و عکس به ما بدهد. هراسان می‌گوید تازه رسیده و خیلی چیز قابل‌ عرضه‌ای ندارد و در جمعیت گم می‌شود. کشاورزان بیانیه‌ای را در ۹ بند قرائت می‌کنند. به مجلس هم عنایتی می‌کنند که خوب دلشان را سوزانده است. انتظامات تشکیلات خودگردان کشاورزان مرتب از مردم می‌خواهد نظم را رعایت کنند، خیابان‌ها را بند نیاورند و مزاحم خلق‌الله نشوند و شعارهای نامربوط به تجمع ندهند. کشاورزان می‌گویند و ما گوش می‌کنیم. ما حرفی نداریم. ما کاری نمی‌کنیم. تنها سرود می‌خوانیم. یار دبستانی من را باز با هم‌می‌خوانیم.
هاشمی‌رفسنجانی، سال ۱۳۷۳:
مصاحبه آیت‌اللّه هاشمی‌رفسنجانی در پایان سفر سه‌روزه به استان اصفهان که در ۱۳ خرداد ۱۳۷۳ انجام شده است، می‌گوید: «تونل کوهرنگ خیلی طرح عظیمی است. حدود ۲۵۰ میلیون متر‌مکعب آب را از آن‌ طرف زاگرس به این‌ طرف می‌آورد. آبی که همیشه از اول تاریخ ایران هرز می‌رفته است. می‌دانیم این‌ طرف مناطق مرکزی ایران هر قطره‌اش باارزش است. اصولا یکی از کارهای مهم ما در آینده این خواهد بود که از مناطقی که آب زیادی دارند، از آن‌ طرف زاگرس و از جاهای دیگر، آب را به مناطق نیازمند من‌‌جمله به منطقه مرکزی منتقل کنیم و به‌دنبال همین هم تصمیم گرفتیم خط لوله انتقال آب از زاینده‌رود به کاشان را اجرا کنیم که جزء آرزوهای این منطقه بود».

محمد خاتمی، سال ۱۳۸۷ )ذکر خاطره و افتخار به اقدام دولت خود
«در دولت میرحسین موسوی پیشنهاد انتقال آب زاینده‌‏رود به استان یزد را ارائه کردم که در آن مقطع برخی دوستان به دلیل اینکه انتقال آب زاینده‌‏رود به یزد را از نظر اقتصادی مقرون‌به‌‏صرفه نمی‌‏دانستند، مخالفت کردند. در آن مقطع من تأکید کردم که باید مشخص شود آیا یزد در کشور باشد یا نه. پس از پیگیری‌‏هایی مقدمات این کار در دولت آقای هاشمی ایجاد شد. در اوایل دولت اینجانب، انتقال آب زاینده‌رود به یزد نهایی شد و این باعث افتخار من است که این اقدام در دولت من انجام شده است».
محمود احمدی‌نژاد سال ۱۳۹۰:
محمود احمدی‌نژاد در جریان سفر خود به چهارمحال‌و‌بختیاری و در جمع مردم شهرکرد گفت: «هر قدر و هر جور که نیاز هست، برای صنعت و کشاورزی از آب زاینده‌رود برداشت کنید! اولویت با شما و بعد استان‌های دیگر!». این سخنان به‌ شدت بحران آب و رویارویی مردم در دو استان را دامن زد و کشور را در آستانه یک بحران امنیتی جدی قرار داد.
اسحاق جهانگیری، سال ۱۳۹۵:
معاون‌اول رئیس‌جمهور در جلسه با نمایندگان اصفهان تأکید کرد دولت پیگیر موضوع آب استان اصفهان بوده و پروژه‌های انتقال آب به این استان را رها نکرده است. رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان گفت: «جهانگیری همچنین دلیل بسته‌شدن آب زاینده‌رود را تحویل آب برای کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان اعلام کرده تا در این دو ماه با خشک‌شدن بتوان پشت سد آب مناسبی را ذخیره کرد».
حسن روحانی سال ۱۳۹۶:
روحانی در سفر انتخاباتی خود به اصفهان خطاب به مردم این استان گفت: «در دولت یازدهم از خشکی دریاچه ارومیه جلوگیری شد و جان ۱۴ میلیون ایرانی نجات پیدا کرد و این بار نوبت زاینده‌رود است؛ اصفهان به زنده‌بودن زاینده‌رود زنده است».
ابراهیم رئیسی، سال ۱۴۰۰:
«به رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری مأموریت دادم مطالعات علمی در زمینه احیای زاینده‌رود را آغاز کنند. کمیته و کارگروه فعالی برای رسیدگی به این مسئله تشکیل خواهد شد تا احیای زاینده‌رود و رفع مشکل مربوط به آن مثل فرونشست زمین در مناطق مرکزی کشور به‌طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و یک طرح علمی و عملیاتی برای رفع آن تهیه شود».
محرابیان، وزیر نیرو، سال ۱۴۰۰:
«شرمنده کشاورزان عزیز هستیم».
هزاران اصفهانی با تجمع در بستر زاینده‌رود خواستار تخصیص حقابه کشاورزی شدند
چشم به راه آب
■ معاون اول رئیس جمهور: وزرای نیرو و جهاد کشاورزی در اسرع وقت برای حل مشکل حوضه آبریز زاینده رود اقدام کنند
ایران زمین - زاینده‌رود سالیان پیاپی است که با لب‌های خشکیده و بستر ترک‌خورده، اندوه امروز بی‌آبی و خشکسالی را به گذشته نه چندان دوری پل می‌زند که آب در بستر آن جریان داشت، شب‌های پل خواجو و سی‌و‌سه پل را روشن می‌کرد و پس از تازه کردن دل اصفهانی‌ها و گردشگرانی که در ساحل آن، گذر آرام و آرامش‌بخش آب را از زیر دهنه‌های پل به تماشا می‌نشستند در پایین دست، خود را به زمین‌ها و کشتزارهای شرق استان اصفهان می‌رساند و در پایان این سفر پر از زایش و زندگی خود، وارد تالاب گاوخونی می‌شد تا پرندگان مهاجر و هزاران فلامینگو را که برای زمستان گذرانی به این تالاب می‌آمدند از خود ناامید نکند و ریگزارها و شن‌های نا‌آرام دشت وسیع گاوخونی را هم مهار کند تا کانون طوفان‌های شن و ریزگرد نشوند. این رودخانه اکنون خشک است و چندین روز است که درد و اندوه سوزناک زاینده‌رود، تبدیل به فریاد هزاران کشاورز و شهروند اصفهانی شده است که می‌پرسند #زاینده _ رود_ من_ کو
دیروز اما تجمع مردم اصفهان جلوه دیگری داشت؛ کشاورزان که از روز‌های پیش با بر پا کردن چادر و با حضور شبانه‌روزی، با در دست داشتن نوشته‌هایی حقابه کشاورزی را مطالبه می‌کردند، هزاران شهروند اصفهانی را در کنار خود دیدند که با آنها همراه و همصدا زنده بودن احیای زاینده‌رود را مطالبه می‌کردند. تجمعی به دور از حاشیه‌های سیاسی و هدفمند که صرفاً می‌خواست فریاد کشاورزان و مردم اصفهان را برای احیای زاینده‌رود به گوش مسئولان و تصمیم‌گیران برساند؛ فریادی که خیلی زود به گوش مسئولان رسید.

دولت مشکلات کشاورزان را درک می‌کند
«محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهور به دنبال تجمعات صنفی کشاورزان اصفهانی روز گذشته در گفت‌و‌گو با صدا و سیما نوید حل مشکلات حوضه آبریز زاینده رود را به کشاورزان داد و تأکید کرد: دولت با جدیت پیگیر حل این مشکل در چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد و خوزستان است. وی با تأکید بر اینکه دولت مشکلات کشاورزان را درک می‌کند، خاطرنشان کرد: با دستور رئیس جمهور شخصاً از وضعیت زاینده رود و مناطق کشاورزی اصفهان بازدید کرده‌ام و مشکلات کشاورزان را می‌دانم. خشکسالی وضعیت سختی را برای کشور به وجود آورده و این مشکل تنها مربوط به کشاورزان اصفهانی نیست. معاون اول رئیس‌جمهور از بصیرت مردم اصفهان تشکر کرد و گفت: با توجه به اهمیت موضوع دستور فوری برای رفع این مشکل به وزیران نیرو و جهاد کشاورزی داده شده است. امیدواریم با بررسی طرح‌های مختلف از سوی این وزارتخانه‌ها مشکلات کاهش یابد.
عذرخواهی وزیر نیرو از کشاورزان
«علی اکبر محرابیان» وزیر نیرو هم با عذرخواهی از کشاورزان اظهار داشت: شرمنده کشاورزان عزیز هستیم که نمی‌توانیم آن‌طور که لازم است برای کشت آنها آب تهیه کنیم، از این رو عذرخواهی می‌کنیم و امیدواریم با فضل و عنایت خداوند در ماه‌های آینده بتوانیم این کمبود‌ها را جبران کنیم. وی در گفت‌و‌گو با رسانه ملی افزود: به دستور معاون اول رئیس جمهور قرار شده برای احیای رودخانه زاینده‌رود هر چه سریعتر جلسه‌ای برگزار و وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صمت در کنار وزارت نیرو به صورت فعال پای کار بیایند. محرابیان با تأکید بر اینکه به‌طور قطع مردم را در جریان کار قرار خواهیم داد، ادامه داد: امیدواریم با تصمیمات مناسبی که گرفته می‌شود مردم عزیزمان را خوشحال کنیم. تلاش می‌کنیم موضوع را به‌نحوی مدیریت کنیم تا آسیبی را که برخی کشاورزان دیده‌اند به حداقل برسانیم.
حل مشکلات کشاورزان از اولویت‌های کاری دولت است
«سید رضا مرتضوی» استاندار اصفهان نیز به دنبال تجمع صنفی کشاورزان در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار داشت: حل مشکلات کشاورزان از اولویت‌های کاری دولت است و در سفر اخیر وزیر نیرو به استان هم بر حل این مشکل تأکید شد. ضمن اینکه سخنان روزگذشته معاون اول دولت نیز مؤید این مسأله است. وی با اشاره به دو دهه مشکلات زاینده‌رود افزود: در تلاشیم با ایجاد کمیته‌های تخصصی بر اساس سرفصل‌های مختلف برای رفع چالش‌ها برنامه‌ریزی کنیم. در همین زمینه مقرر شده ۱۵۰۰ میلیارد تومان از طریق صنایع به صندوق سازگاری با کم آبی جهاد کشاورزی تحویل و بین حقابه داران تقسیم شود. همچنین در بخش آب آشامیدنی اصفهان و کاهش فشار و تنش در تأمین آن نیز قرار شده مبلغ ۱۵۰۰ میلیارد تومان دیگر برای تکمیل سامانه دوم آبرسانی اصفهان تخصیص یابد.
خط قرمز ما تأمین آب آشامیدنی مردم استان است
مرتضوی گفت: با توجه ویژه رئیس جمهور برای رفع مشکلات جامعه کشاورزی ، وزیر نیرو به استان اصفهان آمد و بازدید میدانی از مناطق شرق تا غرب و شمال و جنوب اصفهان داشت. در جریان این سفر بنا شد کارگروه احیای زاینده رود که متأسفانه مدتی به دلایل خاص مسکوت مانده بود، به ریاست شخص وزیر مجدداً، احیا، سامان بخشی و پویا شود.  وی خاطرنشان کرد: دغدغه من به عنوان نماینده دولت در اصفهان حل مشکلات کشاورزان و رسیدگی به وضعیت زاینده‌رود و خشکی این رودخانه است. کشاورزان می‌دانند حتی نخستین روز کار خود را با حضور در بین این قشر پرتلاش در شرق اصفهان آغاز کردم. بالاترین مقام اجرایی استان با تأکید بر اینکه ذخیره سد زاینده‌رود بشدت کاهش یافته است، گفت: اصفهان تاکنون این میزان کاهش در ذخیره سد را تجربه نکرده بود بنابراین خط قرمز ما تأمین آب آشامیدنی مردم استان است.
تجمع کشاورزان اصفهانی تنها یک مطالبه صنفی است
«اسفندیار امینی» دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان ضمن تأکید بر اینکه این تجمع تنها یک مطالبه صنفی است به «ایران» گفت: کشاورزانی که در بستر خشک زاینده‌رود حاضر شده‌اند تنها از مسئولان می‌خواهند برای جاری شدن دوباره زاینده‌رود چاره‌ای بیندیشند. کشاورزان به طور جدی خواستار اجرای طرح 9 ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده‌رود هستند.
وی ادامه داد: مصوبات قانونی برای توقف طرح بن-بروجن بی‌فایده است، باید در این زمینه راهکار دیگری در دستور کار قرار گیرد. ما تنها خواهان باز شدن آب زاینده‌رود هستیم و هیچ‌گونه خسارت مالی در این زمینه را قبول نمی‌کنیم. قبلاً قرار بود به عنوان خسارت کشت نکردن محصول (نکاشت) به هر کشاورز تا سقف هر هکتار یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان داده شود. هر چند این مبلغ به اندازه یک‌پنجم کاه و کلش گندم کشاورز هم نیست اما همین پول هم پرداخت نشد. امینی اجرای قانون را خواسته اصلی کشاورزان اصفهان از استاندار و مسئولان دانست و افزود: حوضه زاینده‌رود نیاز به طرح و برنامه جدید ندارد زیرا برنامه همان مصوبات [پیشین] است، اگر مصوبات قانونی را اجرا کنند همه مشکلات حل‌و‌فصل می‌شود. در ادوار گذشته شورای عالی آب، شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود، مجلس شورای اسلامی و شورای تأمین ممنوعیت برداشت جدید از این حوضه را مصوب کرده و حکم دادگاه هم برای توقف این طرح غیرقانونی صادر شده بود اما این طرح همچنان در حال اجراست.
کشاورزان از وعده‌های مسئولان ناامید هستند
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان درباره مطالبات کشاورزان از رئیس جمهور، اظهار داشت: کشاورزان می‌گویند در حضور دادستان و مدیر حوضه آبریز زاینده رود در شورای تأمین و کارگروه سازگاری با کم‌آبی مصوب کردند که ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب برای کشت در تابستان امسال به کشاورز تخصیص دهند اما کمتر از ۸۰ میلیون مترمکعب رهاسازی کردند. از این مقدار آب نیز کمتر از ۴۵ میلیون مترمکعب به کشاورزان رسید و مابقی آب مشخص نیست که چه شده است. از این‌رو کشاورزان اعلام کردند برای کشت پاییز آب نیاز دارند ضمن اینکه سهم آب سال زراعی گذشته را نیز طلبکار هستند.
باید به دولت برای حل مشکلات فرصت داد
«محمد نورصالحی» رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان هم با بیان اینکه مسئولان مطالبات کشاورزان را حق می‌دانند و آنها را پیگیری می‌کنند، گفت: با روندی که دولت آغاز کرده است به مشکل مردم اصفهان و زاینده‌رود هم به نحوی مطلوب رسیدگی خواهد شد و حق و حقوق پایمال شده مردم و کشاورزان شرق و غرب استان مورد توجه قرار خواهد گرفت. نورصالحی تصریح داد: اخیراً با توجه رئیس جمهور دستور داده شد که کارگروهی کار مطالعه بر زاینده‌رود را آغاز کند. همچنین وزیر نیرو با دستور ایشان به اصفهان سفر کرد تا این مشکل برطرف شود.
اجرای طرح 9 ماده‌ای آب، مطالبه اصفهانی‌ها از مسئولان
حوضه آبی زاینده رود از دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری تشکیل شده است که 93 درصد مساحت و 98 درصد جمعیت حوضه در استان اصفهان و 7 درصد مساحت و 2 درصد جمعیت حوضه در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. سال‌هاست کشاورزان و مردم اصفهان در طرح مطالبات خود می‌گویند آنچه ما از مسئولان می‌خواهیم اجرای طرح 9 ماده‌ای درباره زاینده رود است که به تصویب شورای عالی آب رسیده است. طرح 9 ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده رود که در سال 93 به تصویب شورای عالی آب کشور رسیده وزارت نیرو را مکلف به تأسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود می‌کند. تعیین میزان حقابه‌ها، سهم آب‌ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست‌محیطی رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی توسط وزارت نیرو از جمله بندهای این طرح است. تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زاینده رود از دیگر بندهای آن است که می‌گوید مصرف‌کنندگان بخش صنعت که در زمان خشکسالی بدون کاهش سهم خود آب دریافت می‌کنند باید خسارات کمبود آب سایر مصرف‌کنندگان حوضه را پرداخت کنند. انجام مطالعات تونل آبرسانی به اصفهان با عنوان طرح گلاب (انتقال آب) توسط وزارت نیرو از بندهایی است که کشاورزان بر آن تأکید دارند.
زاینده رود؛ قربانی مُسکن های موقت
مطالبه مردم اصفهان، امروز در یک جلسه ویژه بررسی خواهد شد اما به اعتقاد کارشناسان، بحران خشکسالی زاینده رود و دیگر حوضه های آبریز کشور با مسکن های موقت حل شدنی نیست و به یک جراحی بزرگ و دردناک احتیاج دارد
مصطفی عبدالهی- تیرماه سال 90، آن زمانی که زاینده‌رود روزهای بحرانی خود را سپری می‌کرد، مجلس و دولت وقت قول دادند که به این مشکل رسیدگی کنند؛ اما برنامه‌های مقطعی و موقتی طی این سال‌ها، نتیجه‌ای جز این نداشت که حالا 10 سال پس از آن زمان، بستر زاینده‌رود به جای آب روان، محل جاری‌شدن سیل خروشان مردمی باشد که زندگی زاینده‌رودشان را فریاد می‌زنند.
غصه طولانی رودها
غصه زاینده‌رود، نه قصه امروز و دیروز است، نه قصه یک رود و یک استان؛ اما حالا که قهر آسمان و خشکسالی‌های زمین بیشتر شده، درد این غصه هم بیشتر شده و تلخ‌تر این‌که، مدیریت ناموفق بحران خشکسالی در کشور ما و اجرای برخی طرح‌های متضاد با آن، این درد را افزون کرده است. این داستان تلخ را مرور کنیم تا ببینیم درد امروز اصفهان و برخی دیگر از شهرهایمان چیست:
طرح های مقطعی برای التیام یک زخم عمیق
همانند سال 90 که رئیس وقت مجلس، وزیر نیرو، استاندار و شهردار اصفهان را برای رسیدگی به مشکل مردم اصفهان پای کار آورد، حالا هم با دستور رئیس‌جمهور، معاون اول او    و    وزرای نیرو و جهاد کشاورزی به سرعت برای حل مشکل زاینده‌رود وارد میدان شده‌اند، اما معلوم نیست که این نیز همانند آن، مقطعی خواهد بود یا راهگشا.
سیاست غلط توسعه صنایع آب‌ بر در کویر
یک دهه قبل صنایع فولاد و آهن مستقر در اصفهان به تنهایی حدود 360 میلیون مترمکعب از آب زاینده‌رود(نزدیک به نیمی از کل دبی سالانه این رودخانه) را می‌بلعیدند و البته طبق اعلام معاون توسعه شرکت فولاد مبارکه، حالا به 200 میلیون مترمکعب رسیده و قرار است با تکمیل طرح انتقال آب از خلیج‌فارس به اصفهان، برداشت آب موردنیاز صنایع از زاینده‌رود به صفر برسد؛ خبری که امیدوارکننده است اما شاید بهتر بود قبل از تغییر چهره اصفهان از یک شهر گردشگری به یک شهر صنعتی موردتوجه قرار می‌گرفت و به جای انتقال اجباری آب، صنایع آب‌بر را در کنار دریا احداث می‌کردیم نه در مناطق کویری و خشک.
آبیاری کشاورزی، مصرف بالا، راندمان پایین
 حدود92 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود اما طبق اعلام رسمی وزارت جهاد کشاورزی، راندمان این مصرف کمتر از 50 درصد است، حتی پایین‌تر از راندمان آبیاری کشاورزی در لیبی، عربستان، هند، چین و پاکستان.
الگوی ناموفق کشت
دوسوم مساحت کشورمان را مناطق خشک و نیمه‌خشک تشکیل می‌دهند و با تغییرات آب و هوایی سال‌های اخیر، حجم این مساحت رو به افزایش است؛ اما دریغ از یک برنامه‌ریزی مناسب برای مواجهه با آن؛  گاه از طرح‌هایی مانند الگوی کشت سخن می‌گوییم اما حتی معاون وزیرنیرو هم اجرای آن را ناموفق اعلام می‌کند و نتیجه‌اش می‌شود، افزایش سطح زیرکشت در استان‌های خشک و نیمه‌خشک.
کمبود حمایت، عدم اعتماد و همراهی مردم با الگوی کشت
اما ناموفق بودن اجرای الگوی کشت، دلیل مهم دیگری هم دارد و آن، بی‌اعتمادی مردم است. کشاورزانی که باید نوع کشت خود را تغییر دهند، اگر حمایت دولت و مجلس را نداشته باشند، سخت است که ریسک این کار را بپذیرند و معیشت خود را به خطر بیندازند؛ آن هم برای طرحی که معلوم نیست واقعا چقدر ضمانت اجرایی خواهد داشت.
محمد درویش: باید آماده یک جراحی بزرگ و دردناک باشیم
محمد درویش، فعال و کارشناس مطرح  محیط زیست دیروز به خوبی در یادداشتی، درد اصفهان و دیگر شهرهای دارای بحران آب را روایت کرد:
* تاب‌آوری کشور به دلیل عدم توجه به واقعیت‌های اکولوژیکی به خطر افتاده و اینک مردم با پوست و خون، آن را درک کرده‌اند.
* آن‌هایی که طی چند دهه گذشته اجازه استقرار صنایع آب‌بر و افزایش سطح اراضی کشاورزی در اصفهان را دادند، آن‌هایی که اجازه ندادند در طول این سال‌ها حتی یک هتل پنج ستاره در اصفهان ساخته شود و اصفهان را از قطب گردشگری ایران و خاورمیانه به قطب صنایع آلاینده بدل ساختند، امروز باید پاسخگو باشند و اعتراف کنند با هر لیتر آبی که به سمت اصفهان منحرف کردند، شش لیتر بارگذاری بیشتر تعریف کرده و فروپاشی را نزدیک‌تر ساختند.
* مسئولان نباید اجازه دهند به بهانه اشتغال و رونق اقتصادی کوتاه‌مدت، توانایی زیستن در ایران تقلیل یابد. آن‌چه غیرقابل معامله و چشم‌پوشی است، حقابه شرب مردم اصفهان به میزان حدود پانصدمیلیون‌متر مکعب در سال است و بعد از آن هم باید حقابه زاینده‌رود و گاوخونی در اولویت باشد، نه صنعت و کشاورزی.
* با توجه به تشدید روند جهان‌گرمایی و کاهش ذخیره برف و یخ در سرچشمه‌های اغلب رودخانه‌های ایران، باید خود را برای یک جراحی بزرگ و دردناک آماده کنیم. با روند کنونی نه‌تنها امکان تداوم حیات زاینده‌رود وجود ندارد که دیر یا زود این سرنوشت تلخ گریبان دیگر رودخانه‌های وطن را خواهد گرفت.
 امروز ؛جلسه ویژه دولت برای زاینده رود
زاینده‌رود اصفهان که طی روزهای اخیر شاهد اجتماع اعتراضی برخی کشاورزان و گروه‌های مردمی بود، دیروز به محل حضور چندین هزار نفر از مردم و کشاورزان تبدیل شد تا یکی از بی‌سابقه‌ترین اجتماعات مردمی در حوزه محیط زیست شکل بگیرد. شعارها و پلاکاردهای حاضران در این اجتماع مردمی به خوبی گویای مطالبه‌شان بود: «زاینده‌رود ما کو؟»، «تا زنده‌رود زنده نشه، کشاورز آروم نمیشه»، «اجرای مصوبات شورای عالی آب» و... .
دولت با جدیت در تلاش است
دیروز دولت هم بلافاصله برای ارائه پاسخ به این مطالبه مردم دست به کار شد و با دستور رئیس‌جمهور، معاون اول او مسئولیت گفت‌وگو با کشاورزان و پای کار آوردن دو وزیر نیرو و جهادکشاورزی را عهده‌دار شد. «محمد مخبر» هم از برگزاری جلسه‌ای برای رسیدگی به همین موضوع در روز شنبه(امروز) خبر داد و اظهار امیدواری کرد با پیشنهادها و طرح‌هایی که وزرای نیرو و جهادکشاورزی در حال تدوین آن هستند، مشکل هر چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد و خوزستان حل و فصل شود. مخبر البته این را هم گفت که «خشکسالی تقریبا همه استان‌های کشور را درگیر کرده است؛رئیس‌جمهور ظرف یک‌ماه گذشته دوبار شورای عالی آب را برگزار کردند و در همین یک ماه شخصا مشکل زاینده‌رود را با جدیت دنبال و پیگیری کرده‌اند».
عذرخواهی وزیر نیرو
علی اکبر محرابیان وزیر نیرو هم به‏خاطر مشکلات زاینده‌رود عذرخواهی کرد و گفت: شرمنده کشاورزان عزیز هستیم که نمی‌توانیم آن‌طور که لازم است برای کشت آن‌ها آب تهیه کنیم؛ از این رو عذرخواهی می‌کنیم و امیدواریم با فضل و عنایت خداوند در ماه‌های آینده بتوانیم این کمبود‌ها را جبران کنیم.