تاریخ انتشار
سه شنبه ۵ مرداد ۱۴۰۰ ساعت ۱۶:۲۶
کد مطلب : ۴۳۷۲۲۴
عبدالرضافرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه:
مخالفان برجام حقوق ثابت خوبی دارند!
۰
کبنا ؛اولین و مهم‌ترین وظیفه‌ی دولت جدید مشخص کردن سرنوشت برجام و به پایان رسانیدن مذاکرات وین است! با توجه به اینکه هنوز تاریخی برای از سرگیری مذاکرات غیر مستقیم هسته‌ای ایران و آمریکا مشخص نشده است، سخنگوی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی و امنیتی با بیان اینکه فرصت دادن به دیپلماسی امری مهم است، خاطرنشان کرد که گذر زمان به نفع کسی نیست. بنابراین باید از تاخیرهای بی‌مورد جلوگیری شود و در اسرع وقت و با انعطاف‌پذیری لازم به مذاکرات برگردیم. در همین رابطه ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در خصوص ادامه مذاکرات وین برای احیای برجام گفت: همانطور که می‌دانید تاریخ برگزاری دور هفتم مذاکرات مشخص نشده است. ما بارها و بارها اعلام کرده‌ایم که آماده پیشروی در مسیر احتمالی بازگشت به پایندی مشترک به برجام هستیم و عزم لازم را داریم. این درحالیست که به اعتقاد رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل، توقف مذاکرات از سوی ایران و موکول شدن آن به دولت رئیسی، حتماً بنا بر مصلحتی بالاتر از مصلحت دولت آقای رئیسی و تیمش است و آن مصلحت این است که حاکمیت می‌خواهد امتیازات بیشتری در همین زمان فعلی از طرف‌های مقابل بگیرد.
کندی مذاکرات وین تا پیش از برگزاری انتخابات در ایران طبیعی بود
به گزارش کبنا و به نقل از روزنامه آفتاب، عبدالرضافرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه اما درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات برجام می‌گوید: از زمانی که انتخابات ایران جدی شد احساس کردیم مذاکرات دارد با کندی پیش می‌رود که این کندی طبیعی نیست. همه انتظار داشتند تا چند هفته قبل از انتخابات مذاکرات به نتیجه رسد و امضا شود. هم طرف‌های خارجی و هم طرف ایرانی مذاکره به این مسئله اذعان داشتند. اما بعد از چند رفت‌و آمد احساس شد وقت تلف کردنی در کار است و دست‌اندرکاران به این نتیجه رسیده‌اند که این قضیه بی‌ارتباط به انتخابات پیش‌رو
- ریاست جمهوری ۱۴۰۰ - نیست. لذا آن‌ها و (از جمله خود بنده) به این نتیجه رسیدند که اگر مذاکرات، موفقیت‌آمیز قبل از انتخابات تمام شود ممکن است به نفع یکی از جریانات شرکت‌کننده در انتخابات شود. بنابراین صلاح بر این دیدند که ادامه مذاکرات را به بعد از انتخابات موکول کنند. طرف مقابل هم متوجه این مسئله شد و از خود انعطاف نشان داد.
انتخابات تمام شد اما فرجی حاصل نشد!
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه می‌افزاید: انتخابات که انجام شد همه انتظار داشتند مذاکرات ادامه پیدا کند اما این اتفاق رخ نداد تا اینکه در داخل کشور صحبت‌های ضد و نقیضی شد و ادعایی توسط عده‌ای مطرح شد که بهتر است مذاکرات از صفر شروع شود. آقای عراقچی هم که نماینده مذاکرات بود عنوان کردند مذاکرات در دولت بعدی دنبال شود. از سوی دیگر توافقی با آژانس نکردند و آقای گروسی بابت این مهم ابراز نگرانی کرد و نتیجه همان شد که امروز شاهدیم حالت سردر گمی‌ای که آیا افرادی که برای مذاکره انتخاب می‌شوند باید از صفر شروع کنند یا مذاکرات قبل را ادامه دهند؟ مذاکراتی که خوب انجام شد و جز در چند مورد خاص در بقیه موارد به نتیجه رسیدند.
رئیسی با برجام مشکلی ندارد
فرجی راد معتقد است: الان در شرایطی هستیم که هیچ کس نمی‌تواند بگوید طرف ایرانی چه کاری می‌خواهد انجام دهد فقط رئیس جمهور منتخب در حین انتخابات اعلام کرد که مسئله برجام را ادامه می‌دهیم که این خود جای امیدواری است. همه مردم و به ویژه بازار هم علاقه مندند این مذاکرات ادامه پیدا کند و اگر جامعه احساس کند به هر نحوی این مذاکرات قرار است انجام نشود شاهد یک جهش بزرگ چه از نظر تورمی و چه از نظر رکود خواهیم بود. امیدوارم دولت منتخب هر چه زودتر شکل گیرد و مذاکرات انجام شود و به سمتی نرویم که اتحادی علیه ایران بین اروپا و آمریکا و آژانس شکل گیرد.
روس‌ها در نهایت غرب را همراهی خواهند کرد
این استاد دانشگاه با اذعان به این مسئله که: «روس‌ها در نهایت با غرب همراهی خواهند کرد و نه ایران!» ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی آنچه که قبل از اوباما رخ داد یعنی درگیری با سازمان ملل بازهم پیش خواهد آمد. با توجه به مشکلاتی که کشور با آن درگیر است چاره‌ای نداریم که ضمن حفظ اصول خود آنچه را در برجام داریم ازدست ندهیم. باید روشی پیش گیریم تا با آمدن دولت جدید احساس نا امیدی در مردم ایجاد نشود و افرادی برای مذاکره به کار گرفته شوند که این افراد هم تجربه این کار داشته باشند و هم بدانند چطور می‌شود این مذاکرات را به نحو مطلوب پیش برد.
کسانی با برجام مخالف هستند که حداقل حقوقی دارند!
فرجی راد سفیر اسبق ایران در بلژیک با این تذکر که: «افرادی مخالف برجام هستند و ادعاهایی را مطرح می‌کنند حداقلش این است که حقوق خوبی می‌گیرند و زندگی مطلوبی دارند» خاطرنشان می‌شود: آن‌ها باید به فکر اکثریت مردم باشند که در منجلاب فقر غرق شده‌اند تا بتوانند زندگی حداقلی داشته باشند. بدون این توافق و برداشتن تحریم‌ها به هیچ وجه نمی‌توانیم کار اساسی انجام دهیم. باید درهای کشور باز شود و این مسئله را رئیس جمهور منتخب اشاره کردند که باید سرمایه خارجی را جذب کنیم. مسئله برق که اکنون کشور با آن دست به گریبان است نتیجه همین تحریم‌ها است. ما سرمایه‌گذاری نکردیم. هر سال دولت‌ها باید سرمایه‌گذاری کنند که این کار انجام نشده است چه در حوزه برق چه در حوزه آب و چه در سایر حوزه‌ها. اما اگر پول بود دولت می‌توانست به سمت تهیه دستگاه آب شیرین‌کن برود که بخشی از مشکل در خوزستان را با چند میلیون دلار حل کند. الان کدام یک از کشورهای حوزه خلیج فارس رودخانه، چشمه یا آب شیرین دارند؟ هیچ کدام ندارند. اما هیچ گاه بحران آب نداشتند. الان ۲۵۰۰ کیلومتر مرز آبی در جنوب کشور داریم که با استفاده از تجهیزات آب شیرین‌کن می‌توانیم نه تنها مشکلات آب جنوب بلکه مناطق بالادستی را حل کرد. این بحران‌ها همه به دلیل بی‌پولی است چون پول نداریم نمی‌توانیم برنامه ریزی خوبی انجام دهیم.
رئیسی و گزینه‌های پیش رو در حوزه‌ی دیپلماسی
در ادامه این کارشناس مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک راه‌های پیش رو در حوزه دیپلماسی و روابط بین‌الملل دولت آقای رئیسی را اینگونه برمی شمرد: محور صحبت‌ها باید صحبت رئیس جمهور منتخب باشد ایشان هم گفتند مذاکرات را ادامه می‌دهند. اگر ایشان بتواند گشایشی در زندگی مردم ایجاد کند همه مردم خواهند گفت این دولت توانست نسبت به دولت قبل بهتر عمل کند اما اگر نتوانند و نخواهند این مشکل را حل کنند طبیعتاً مشکلاتی به وجود خواهد آمد که مردم دولت قبل را دولت بهتری خواهند دانست. لذا برنده اصلی در این قضیه رئیس جمهور منتخب است. تمام مسائل ایران با سیاست خارجه ارتباط پیدا کرده است در چهل سال گذشته به نحوی همه چیز را به سیاست خارجی گره زدیم. یک سری اصول در سیاست خارجه را به عنوان اصل لایتغیر می‌دانیم که بر سر آن بحث نیست مثل مسئله فلسطین. اما در مسائلی مثل برجام این گونه نیست. درست است که همه دولت‌های آمریکا با ایران زاویه دارند اما دولت آقای بایدن نسبت به دولت چموش آقای ترامپ ارجحیت دارد. آن‌ها هم که اعلام کردند آماده هستند و طرف‌های ایرانی حاضر در مذاکرات هم اذعان داشتند که اراده کافی برای توافق در طرف غربی وجود دارد. روسیه و چین هم بارها این صحبت را کردند. اگر چنین چیزی است پس این گشایش باید صورت گیرد و توافق بر اساس آن چیزی که وجود داشته دنبال شود. لذا اولین وظیفه‌ای که دولت منتخب دارد این است که سرنوشت برجام را مشخص کند تا کشور از این اضطراب خارج شود. اکنون نیازمند واکسیناسیون در این شرایط کرونا هستیم با گشایشی که در نتیجه برجام ایجاد می‌شود می‌توانیم واکسن خریداری کنیم و از تعطیلی‌هایی که ضرر هنگفتی به مردم و دولت وارد می‌سازد جلوگیری کنیم.
رفاقت قلبی با همسایگان کلید حل بخشی از مشکلات
فرجی راد می‌گوید: دومین کار این است که همسایگان از این حالت برزخ در آیند. این مسئله بسیار مهم است. اگر نتوانیم رفاقت قلبی و دوستانه با همسایگان برقرار کنیم بعد از برجام نمی‌توانیم هدفی که برای استراتژی اقتصادی‌مان تعریف می‌کنیم به سرانجام رسانیم. اولین کار باید این باشد که اولویت را روی همسایگان قرار دهیم. رئیس جمهور منتخب هم در این زمینه اظهار نظر کردند و روی آن تاکید داشتند. این رفاقت قلبی را باید عملاً نشان دهیم که با همسایگان مشکلی نداریم. به عنوان مثال باید موضع خود را در قبال افغانستان روشن اعلام کنیم و یا کشور تاجیکستان. اختلافات با ترکمنستان را باید حل کنیم باید دوستی‌های مداوم و نه شکننده ایجاد کنیم.
در مورد قفقاز کشور آذربایجان و ارمنستان باید به این نتیجه برسند که ایران دنبال صلح دائمی در این منطقه و دوست هر دو کشور است. در داخل کشور هم دو صدایی و دو احساسی در مورد این دو کشور شمالی ایجاد نشود. این‌ها همه سبب سر در گمی می‌شود و هزینه‌بر است. مهم‌ترین کشوری که می‌توان اشاره کرد ترکیه است. الان میزان کارکرد با ترکیه به ویژه در مسائل اقتصادی هر روز ضعیف‌تر می‌شود. اما در مسائلی مانند شمال سوریه هر دو کشور هماهنگ بوده و خوب عمل کردند. در مورد شمال عراق هم علی رغم اختلافات خوب مدیریت کردند. در زمینه‌های اقتصادی هم برای هر دو کشور باید فضاسازی شود. خیلی از سرمایه گذاران ترکیه حاضرند در ایران کار کنند و باید از این پتانسیل استفاده شود.
نگاه‌ها به استان‌های مرزی باید عوض شود
این استاد دانشگاه می‌گوید: مسئله دیگر پول ملی است که هر سال داد می‌زنیم که در جاهای محلی مرزها باید استفاده شود. بخشی از مشکلات اقتصادی کشور مربوط به استان‌های مرزی است یعنی فقیرترین استان‌های ما استان‌های مرزی هستند. باید بازارچه‌های محلی با توافق کشورهای مقابل ایجاد کنیم و مردم را در تجارت آزاد گذاریم. با این کار اشتغال بزرگی ایجاد می‌شود. در مورد کشور عراق درباره کردستان این کشور بسیار فراز و نشیب داریم یک زمان دوستیم و یک زمان دیگر رفت و آمد نداریم. در مورد عراق هم به همین شکل. مسئله مهم دیگر جنوب خلیج فارس است مذاکرات با عربستان باید جدی گرفته شود و در مسائل یمن گفتگو کنند اگر بتوانیم با سعودی‌ها ارتباط برقرار کنیم و سفارت‌ها باز شود بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد.
اماراتی‌ها شیطنت می‌کنند
عبدالرضا فرجی راد با دست گذاشتن روی مسئله و معضلی به نام امارات تاکید می‌کند: به امارات هم باید نزدیک شویم و گفتگو را جدی کنیم. به عنوان کسی که معتقدم باید با همه همسایگان مهربان باشیم خبرهایی دارم که امارات در منطقه با اسرائیلی‌ها دارد شیطنت می‌کند. حتی بحرین، عمان، عربستان و کویت هم از این مسئله ناراحت‌اند. روابط امارات صرفاً یک رابطه دیپلماتیک و اقتصادی نیست. قطعاً اعتقاد دارم که در افغانستان هم شیطنت می‌کنند اسرائیل هم پشت سر امارات در حال حرکت است و موزیانه حرکت می‌کنند. بنابراین باید جدی با اماراتی‌ها برخورد کنیم باید با آن‌ها گفتگو کنیم که هم آماده همکاری با آن‌ها همانند دهه‌های قبل هستیم هم هشدار دهیم. همین گفتگو را باید با عمان، قطر، کویت و عربستان انجام دهیم.
در دیپلماسی منطقه‌ای منفعل شده‌ایم
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه به انتقاد از انفعال دستگاه دیپلماسی در مسائل منطقه‌ای اظهار می‌دارد: اکنون چه فعالیت دیپلماتیک در خلیج فارس داریم؟ غیر از آنکه مثلاً می‌شنویم سفارت ما در بغداد در حال مذاکره با عربستان است. تحرک ما بسیار کم است. یکی از دلایل کم تحرکی ما این است که مشخص نیست وزارت امور خارجه الان باید چه کند؟ آیا دستاوردهایش در مذاکره قابل قبول است یا خیر؟ رئیس جمهور منتخب باید جایگاه وزارت خارجه را مشخص کند. اگر مجری است یا مجری و طرح‌دهنده یا طراح باید مشخص باشد کدام جایگاه را دارد. اما اکنون وزیر امور خارجه سر در گم است و نمی‌داند وظیفه‌اش چیست؟ نمی‌داند اگر مذاکره کرد یا صحبتی که در مذاکره کرده در داخل کشور خوانده می‌شود یا خیر؟ شنیده می‌شود یا شنیده نمی‌شود؟ بنابراین باید بتوانیم با کشورهای همسایه ارتباط برقرار کنیم و همکاری گسترده داشته باشیم. کدام کشور را سراغ دارید که ۱۵ همسایه داشته باشد؟ بسیاری از این کشورها مصرف کننده و تعدادی هم تولید کننده‌هایی هستند که نیازهای‌مان را برطرف می‌کنند و نیاز نیست از مکان‌های دور آن‌ها را تهیه کنیم. مهم‌تر از همه این است که بتوانیم آن را با پول ملی جا به جا کنیم. که اگر چنین شود رونق بسیاری ایجاد می‌شود.
در تحریم هم به استراتژی نیازمندیم
فرجی راد می‌افزاید: معتقدم اگر در تحریم هم هستیم باید استراتژی داشته باشیم. استراتژی کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت. چهارمین مسئله این است که دولت منتخب باید طرح‌های بلند مدتی برای کشور برنامه ریزی کنند و از این روزمرگی خارج شوند. در جنوب کشور ظرفیت بالایی که چندین شهر بسازیم همانند جنوب خلیج فارس، که بخشی از جمعیت به شهرهای نو ساخت بخش خصوصی منتقل شوند. باید طرح توسعه برای ۲۵۰۰ کیلومتر مرز آبی داشته باشیم شهرهای هوشمند و نیمه هوشمند طراحی کنیم و اشتغالزایی انجام شود. بنابراین باید از تجربیات بقیه استفاده کنیم که متاسفانه نمی‌کنیم. با جذب سرمایه‌گذاران ایرانی خارج از کشور که رئیس جمهور منتخب هم اشاره کردند می‌توانیم گام‌های خوبی برداریم. عملیاتی شدن این مسائل سبب زنده شدن امید در کشور می‌شود و خود سبب افزایش‌زادآوری و افزایش جمعیت که نگرانی کشور است نیز خواهد شد.
کندی مذاکرات وین تا پیش از برگزاری انتخابات در ایران طبیعی بود
به گزارش کبنا و به نقل از روزنامه آفتاب، عبدالرضافرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه اما درباره وقفه ایجاد شده در مذاکرات برجام می‌گوید: از زمانی که انتخابات ایران جدی شد احساس کردیم مذاکرات دارد با کندی پیش می‌رود که این کندی طبیعی نیست. همه انتظار داشتند تا چند هفته قبل از انتخابات مذاکرات به نتیجه رسد و امضا شود. هم طرف‌های خارجی و هم طرف ایرانی مذاکره به این مسئله اذعان داشتند. اما بعد از چند رفت‌و آمد احساس شد وقت تلف کردنی در کار است و دست‌اندرکاران به این نتیجه رسیده‌اند که این قضیه بی‌ارتباط به انتخابات پیش‌رو
- ریاست جمهوری ۱۴۰۰ - نیست. لذا آن‌ها و (از جمله خود بنده) به این نتیجه رسیدند که اگر مذاکرات، موفقیت‌آمیز قبل از انتخابات تمام شود ممکن است به نفع یکی از جریانات شرکت‌کننده در انتخابات شود. بنابراین صلاح بر این دیدند که ادامه مذاکرات را به بعد از انتخابات موکول کنند. طرف مقابل هم متوجه این مسئله شد و از خود انعطاف نشان داد.
انتخابات تمام شد اما فرجی حاصل نشد!
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه می‌افزاید: انتخابات که انجام شد همه انتظار داشتند مذاکرات ادامه پیدا کند اما این اتفاق رخ نداد تا اینکه در داخل کشور صحبت‌های ضد و نقیضی شد و ادعایی توسط عده‌ای مطرح شد که بهتر است مذاکرات از صفر شروع شود. آقای عراقچی هم که نماینده مذاکرات بود عنوان کردند مذاکرات در دولت بعدی دنبال شود. از سوی دیگر توافقی با آژانس نکردند و آقای گروسی بابت این مهم ابراز نگرانی کرد و نتیجه همان شد که امروز شاهدیم حالت سردر گمی‌ای که آیا افرادی که برای مذاکره انتخاب می‌شوند باید از صفر شروع کنند یا مذاکرات قبل را ادامه دهند؟ مذاکراتی که خوب انجام شد و جز در چند مورد خاص در بقیه موارد به نتیجه رسیدند.
رئیسی با برجام مشکلی ندارد
فرجی راد معتقد است: الان در شرایطی هستیم که هیچ کس نمی‌تواند بگوید طرف ایرانی چه کاری می‌خواهد انجام دهد فقط رئیس جمهور منتخب در حین انتخابات اعلام کرد که مسئله برجام را ادامه می‌دهیم که این خود جای امیدواری است. همه مردم و به ویژه بازار هم علاقه مندند این مذاکرات ادامه پیدا کند و اگر جامعه احساس کند به هر نحوی این مذاکرات قرار است انجام نشود شاهد یک جهش بزرگ چه از نظر تورمی و چه از نظر رکود خواهیم بود. امیدوارم دولت منتخب هر چه زودتر شکل گیرد و مذاکرات انجام شود و به سمتی نرویم که اتحادی علیه ایران بین اروپا و آمریکا و آژانس شکل گیرد.
روس‌ها در نهایت غرب را همراهی خواهند کرد
این استاد دانشگاه با اذعان به این مسئله که: «روس‌ها در نهایت با غرب همراهی خواهند کرد و نه ایران!» ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی آنچه که قبل از اوباما رخ داد یعنی درگیری با سازمان ملل بازهم پیش خواهد آمد. با توجه به مشکلاتی که کشور با آن درگیر است چاره‌ای نداریم که ضمن حفظ اصول خود آنچه را در برجام داریم ازدست ندهیم. باید روشی پیش گیریم تا با آمدن دولت جدید احساس نا امیدی در مردم ایجاد نشود و افرادی برای مذاکره به کار گرفته شوند که این افراد هم تجربه این کار داشته باشند و هم بدانند چطور می‌شود این مذاکرات را به نحو مطلوب پیش برد.
کسانی با برجام مخالف هستند که حداقل حقوقی دارند!
فرجی راد سفیر اسبق ایران در بلژیک با این تذکر که: «افرادی مخالف برجام هستند و ادعاهایی را مطرح می‌کنند حداقلش این است که حقوق خوبی می‌گیرند و زندگی مطلوبی دارند» خاطرنشان می‌شود: آن‌ها باید به فکر اکثریت مردم باشند که در منجلاب فقر غرق شده‌اند تا بتوانند زندگی حداقلی داشته باشند. بدون این توافق و برداشتن تحریم‌ها به هیچ وجه نمی‌توانیم کار اساسی انجام دهیم. باید درهای کشور باز شود و این مسئله را رئیس جمهور منتخب اشاره کردند که باید سرمایه خارجی را جذب کنیم. مسئله برق که اکنون کشور با آن دست به گریبان است نتیجه همین تحریم‌ها است. ما سرمایه‌گذاری نکردیم. هر سال دولت‌ها باید سرمایه‌گذاری کنند که این کار انجام نشده است چه در حوزه برق چه در حوزه آب و چه در سایر حوزه‌ها. اما اگر پول بود دولت می‌توانست به سمت تهیه دستگاه آب شیرین‌کن برود که بخشی از مشکل در خوزستان را با چند میلیون دلار حل کند. الان کدام یک از کشورهای حوزه خلیج فارس رودخانه، چشمه یا آب شیرین دارند؟ هیچ کدام ندارند. اما هیچ گاه بحران آب نداشتند. الان ۲۵۰۰ کیلومتر مرز آبی در جنوب کشور داریم که با استفاده از تجهیزات آب شیرین‌کن می‌توانیم نه تنها مشکلات آب جنوب بلکه مناطق بالادستی را حل کرد. این بحران‌ها همه به دلیل بی‌پولی است چون پول نداریم نمی‌توانیم برنامه ریزی خوبی انجام دهیم.
رئیسی و گزینه‌های پیش رو در حوزه‌ی دیپلماسی
در ادامه این کارشناس مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک راه‌های پیش رو در حوزه دیپلماسی و روابط بین‌الملل دولت آقای رئیسی را اینگونه برمی شمرد: محور صحبت‌ها باید صحبت رئیس جمهور منتخب باشد ایشان هم گفتند مذاکرات را ادامه می‌دهند. اگر ایشان بتواند گشایشی در زندگی مردم ایجاد کند همه مردم خواهند گفت این دولت توانست نسبت به دولت قبل بهتر عمل کند اما اگر نتوانند و نخواهند این مشکل را حل کنند طبیعتاً مشکلاتی به وجود خواهد آمد که مردم دولت قبل را دولت بهتری خواهند دانست. لذا برنده اصلی در این قضیه رئیس جمهور منتخب است. تمام مسائل ایران با سیاست خارجه ارتباط پیدا کرده است در چهل سال گذشته به نحوی همه چیز را به سیاست خارجی گره زدیم. یک سری اصول در سیاست خارجه را به عنوان اصل لایتغیر می‌دانیم که بر سر آن بحث نیست مثل مسئله فلسطین. اما در مسائلی مثل برجام این گونه نیست. درست است که همه دولت‌های آمریکا با ایران زاویه دارند اما دولت آقای بایدن نسبت به دولت چموش آقای ترامپ ارجحیت دارد. آن‌ها هم که اعلام کردند آماده هستند و طرف‌های ایرانی حاضر در مذاکرات هم اذعان داشتند که اراده کافی برای توافق در طرف غربی وجود دارد. روسیه و چین هم بارها این صحبت را کردند. اگر چنین چیزی است پس این گشایش باید صورت گیرد و توافق بر اساس آن چیزی که وجود داشته دنبال شود. لذا اولین وظیفه‌ای که دولت منتخب دارد این است که سرنوشت برجام را مشخص کند تا کشور از این اضطراب خارج شود. اکنون نیازمند واکسیناسیون در این شرایط کرونا هستیم با گشایشی که در نتیجه برجام ایجاد می‌شود می‌توانیم واکسن خریداری کنیم و از تعطیلی‌هایی که ضرر هنگفتی به مردم و دولت وارد می‌سازد جلوگیری کنیم.
رفاقت قلبی با همسایگان کلید حل بخشی از مشکلات
فرجی راد می‌گوید: دومین کار این است که همسایگان از این حالت برزخ در آیند. این مسئله بسیار مهم است. اگر نتوانیم رفاقت قلبی و دوستانه با همسایگان برقرار کنیم بعد از برجام نمی‌توانیم هدفی که برای استراتژی اقتصادی‌مان تعریف می‌کنیم به سرانجام رسانیم. اولین کار باید این باشد که اولویت را روی همسایگان قرار دهیم. رئیس جمهور منتخب هم در این زمینه اظهار نظر کردند و روی آن تاکید داشتند. این رفاقت قلبی را باید عملاً نشان دهیم که با همسایگان مشکلی نداریم. به عنوان مثال باید موضع خود را در قبال افغانستان روشن اعلام کنیم و یا کشور تاجیکستان. اختلافات با ترکمنستان را باید حل کنیم باید دوستی‌های مداوم و نه شکننده ایجاد کنیم.
در مورد قفقاز کشور آذربایجان و ارمنستان باید به این نتیجه برسند که ایران دنبال صلح دائمی در این منطقه و دوست هر دو کشور است. در داخل کشور هم دو صدایی و دو احساسی در مورد این دو کشور شمالی ایجاد نشود. این‌ها همه سبب سر در گمی می‌شود و هزینه‌بر است. مهم‌ترین کشوری که می‌توان اشاره کرد ترکیه است. الان میزان کارکرد با ترکیه به ویژه در مسائل اقتصادی هر روز ضعیف‌تر می‌شود. اما در مسائلی مانند شمال سوریه هر دو کشور هماهنگ بوده و خوب عمل کردند. در مورد شمال عراق هم علی رغم اختلافات خوب مدیریت کردند. در زمینه‌های اقتصادی هم برای هر دو کشور باید فضاسازی شود. خیلی از سرمایه گذاران ترکیه حاضرند در ایران کار کنند و باید از این پتانسیل استفاده شود.
نگاه‌ها به استان‌های مرزی باید عوض شود
این استاد دانشگاه می‌گوید: مسئله دیگر پول ملی است که هر سال داد می‌زنیم که در جاهای محلی مرزها باید استفاده شود. بخشی از مشکلات اقتصادی کشور مربوط به استان‌های مرزی است یعنی فقیرترین استان‌های ما استان‌های مرزی هستند. باید بازارچه‌های محلی با توافق کشورهای مقابل ایجاد کنیم و مردم را در تجارت آزاد گذاریم. با این کار اشتغال بزرگی ایجاد می‌شود. در مورد کشور عراق درباره کردستان این کشور بسیار فراز و نشیب داریم یک زمان دوستیم و یک زمان دیگر رفت و آمد نداریم. در مورد عراق هم به همین شکل. مسئله مهم دیگر جنوب خلیج فارس است مذاکرات با عربستان باید جدی گرفته شود و در مسائل یمن گفتگو کنند اگر بتوانیم با سعودی‌ها ارتباط برقرار کنیم و سفارت‌ها باز شود بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد.
اماراتی‌ها شیطنت می‌کنند
عبدالرضا فرجی راد با دست گذاشتن روی مسئله و معضلی به نام امارات تاکید می‌کند: به امارات هم باید نزدیک شویم و گفتگو را جدی کنیم. به عنوان کسی که معتقدم باید با همه همسایگان مهربان باشیم خبرهایی دارم که امارات در منطقه با اسرائیلی‌ها دارد شیطنت می‌کند. حتی بحرین، عمان، عربستان و کویت هم از این مسئله ناراحت‌اند. روابط امارات صرفاً یک رابطه دیپلماتیک و اقتصادی نیست. قطعاً اعتقاد دارم که در افغانستان هم شیطنت می‌کنند اسرائیل هم پشت سر امارات در حال حرکت است و موزیانه حرکت می‌کنند. بنابراین باید جدی با اماراتی‌ها برخورد کنیم باید با آن‌ها گفتگو کنیم که هم آماده همکاری با آن‌ها همانند دهه‌های قبل هستیم هم هشدار دهیم. همین گفتگو را باید با عمان، قطر، کویت و عربستان انجام دهیم.
در دیپلماسی منطقه‌ای منفعل شده‌ایم
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه به انتقاد از انفعال دستگاه دیپلماسی در مسائل منطقه‌ای اظهار می‌دارد: اکنون چه فعالیت دیپلماتیک در خلیج فارس داریم؟ غیر از آنکه مثلاً می‌شنویم سفارت ما در بغداد در حال مذاکره با عربستان است. تحرک ما بسیار کم است. یکی از دلایل کم تحرکی ما این است که مشخص نیست وزارت امور خارجه الان باید چه کند؟ آیا دستاوردهایش در مذاکره قابل قبول است یا خیر؟ رئیس جمهور منتخب باید جایگاه وزارت خارجه را مشخص کند. اگر مجری است یا مجری و طرح‌دهنده یا طراح باید مشخص باشد کدام جایگاه را دارد. اما اکنون وزیر امور خارجه سر در گم است و نمی‌داند وظیفه‌اش چیست؟ نمی‌داند اگر مذاکره کرد یا صحبتی که در مذاکره کرده در داخل کشور خوانده می‌شود یا خیر؟ شنیده می‌شود یا شنیده نمی‌شود؟ بنابراین باید بتوانیم با کشورهای همسایه ارتباط برقرار کنیم و همکاری گسترده داشته باشیم. کدام کشور را سراغ دارید که ۱۵ همسایه داشته باشد؟ بسیاری از این کشورها مصرف کننده و تعدادی هم تولید کننده‌هایی هستند که نیازهای‌مان را برطرف می‌کنند و نیاز نیست از مکان‌های دور آن‌ها را تهیه کنیم. مهم‌تر از همه این است که بتوانیم آن را با پول ملی جا به جا کنیم. که اگر چنین شود رونق بسیاری ایجاد می‌شود.
در تحریم هم به استراتژی نیازمندیم
فرجی راد می‌افزاید: معتقدم اگر در تحریم هم هستیم باید استراتژی داشته باشیم. استراتژی کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت. چهارمین مسئله این است که دولت منتخب باید طرح‌های بلند مدتی برای کشور برنامه ریزی کنند و از این روزمرگی خارج شوند. در جنوب کشور ظرفیت بالایی که چندین شهر بسازیم همانند جنوب خلیج فارس، که بخشی از جمعیت به شهرهای نو ساخت بخش خصوصی منتقل شوند. باید طرح توسعه برای ۲۵۰۰ کیلومتر مرز آبی داشته باشیم شهرهای هوشمند و نیمه هوشمند طراحی کنیم و اشتغالزایی انجام شود. بنابراین باید از تجربیات بقیه استفاده کنیم که متاسفانه نمی‌کنیم. با جذب سرمایه‌گذاران ایرانی خارج از کشور که رئیس جمهور منتخب هم اشاره کردند می‌توانیم گام‌های خوبی برداریم. عملیاتی شدن این مسائل سبب زنده شدن امید در کشور می‌شود و خود سبب افزایش‌زادآوری و افزایش جمعیت که نگرانی کشور است نیز خواهد شد.
