حکایت وام‌های منحرف با پوشش اشتغال / چشمه فساد از تسهیلات اشتغالزایی بیرون زد / سلطان لابی کیست؟ ( + فیلم )

مستندساز کهگیلویه و بویراحمد از زوایای پنهان تسهیلات اشتغالزایی پرده بر می‌دارد تا اینگونه چرخ قطار اشتغال روی ریل واقعی خود بچرخد و علاوه بر رونق تولید سفر هر ایرانی به نان گرم مزین شود.
 «سال ۹۶ بود که یک میلیارد و پانصد میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای ایجاد اشتغال در مناطق روستایی وعشایری وجلوگیری از مهاجرت‌ها برداشت شد. اما بعد از گذشت سه سال از پرداخت این تسهیلات در استان‌های کشور، آمار مهاجرت همچنان صعودی بوده است.» این موضوع سبب می‌شود تا مستندساز استان، شبانه روز در جاده‌های بین شهرها و استان‌ها در حرکت باشد تا سر از تسهیلات اشتغالزایی در آورد. که قرار بود به اقتصاد مناطق روستایی و عشایری رونق بدهد.
پیگیری‌های این خبرنگار نشان می‌دهد که «درصد بالایی از تسهیلات پرداخت شده در حالیکه نه خبری از ایجاد طرح است ونه اشتغال زایی ایجاد شده است.»
او در ادامه تحقیقات میدانی متوجه می‌شود که پای سود جویان به تسهیلات اشتغال روستایی باز شده و دکان خرید و فروش در جلوی بانک‌ها باز شده است.

 

وی خود را به عنوان خریدار به این بازار می‌رساند و در آنجا متوجه می‌شود که تسهیلات روستایی به راحتی خرید فروش می‌شوند تسهیلاتی که باید با نظارت کارشناسان بانک و کارگروه اشتغال به صورت پله کانی به متقاضایان پرداخت شود.
راهی دژسلیمان از روستاهای محروم اطراف گچساران شدیم، روستایی که شبیه 600 روستای دیگر استان کهگیلویه و بویراحمد خالی از سکنه شده است، رد این مهاجران روستایی را می‌توان در خیابان‌هایی که به ایستگاه کارگری معروف شده پیدا کرد.
از سه سال پیش یک و نیم میلیارد ریال از صندوق توسعه ملی برای کاهش مهاجرت روستاییان اختصاص داده شد و 95 درصد تسهیلات جذب شد. اما چرا با پرداخت 4 هزار فقره تسهیلات بانکی به ارزش 280 میلیارد تومان اعتبار، برای اشتغال 6 هزار نفر روستایی تخصیص داده شد، و هنوز سیر مهاجرت ها صعودی است.
در بررسی طرح های بزرگ روستایی مشخص شد بسیاری از این طرح ها صوری بوده اند. از دژسلیمان  روستای محروم اطراف گچساران و روستاهای بویراحمد گرفته تا تسهیلات 4 درصدی که در اصفهان و شیراز و یزد به نام طرح اشتغال زایی روستایی گرفته شده است.
یکی از این طرح ها (طرح احداث پرورش ماهی قزل آلا 20 تن) در قلات بویراحمد بوده است که برای این طرح، یک نفر برای 6 نفر از اعضای فامیل مبلغ 4 میلیارد تومان تسهیلات گرفته است. 2 سال است که تعطیل شده است.
در دهکند و شوش سفلی 80 درصد شغل ها در لیست پرداختی های این روستا قرار داشت. 30 نفر در یک طرح برای دریافت 15 میلیون تومان در این روستا اسم نویسی کردند که پس از بررسی مشخص شد هیچ طرحی وجود ندارد.
مراحل دریافت تسهیلات اشتغال روستایی شامل 1)بررسی طرح در سامانه، 2)دریافت نامه تاییدیه از دستگاه اجرایی به کمیته فنی، 3)دفاع طرح در کمیته فنی، ارائه طرح توجیهی به دستگاه اجرایی، 4)دریافت رد یا تاییدیه بررسی طرح از سوی موسسه عامل است، اما انگار این مراحل چیزی بیش از کاغذ بازی های معمول در ادارات نیست و آنچه که در واقع باید نظارت درستی بر طرح وجود داشته باشد، ندارد.
ویسی در بررسی وضعیت تسهیلات روستایی به فردی برمی خورد که سلطان لابی استان نام گرفته است. کسی که تسهیلات 400 میلیونی را با دستمزد 10 تا 15 میلیون تومان برای مشتری جور می کند. اما برای تسهیلاتی با قیمت های بالاتر مشتری ها را به شهرهای بزرگتری مثل استان فارس و اصفهان ارجاع می دهد. دلال ها وام ها را برای فعالیت هایی که قبلا راه اندازی شده اند و یا با نیت های مختلف از بانک ها اخذ می کنند و به مشتری با دستمزدهای مختلف می فروشند.
رد تخلف در تسهیلات روستایی استان فارس، به افرادی رسید که با سودای مهاجرت به کانادا چهار طرح نیمه تمام روستایی خود را برای فروش گذاشته و قصد دارد بیش از ۳۰ میلیارد تومان تسهیلات اشتغال روستایی را در «ون کوور کانادا» سرمایه گذاری کند. همچنین فردی ده میلیارد تومان وام روستایی در دست دارد، که به بهانه ایجاد باشگاه اسب سواری دریافت کرده است. اما دلال های وام، برای تسهیلات 50 میلیارد تومانی مشتری را به اصفهان رجوع دادند.
در اصفهان یکی از تسهیلات 50 میلیاردی، مجموعه امتیاز 14 تسهیلات سواستفاده شده از نام چهارده روستایی بود. این فرد تبلیغات تسهیلاتش را در فضای مجازی برای فروش گذاشته بود. با جستجو در فضای مجازی فروش تسهیلات و طرح های نیمه تمام روستایی را در همه جای کشور می توان دید.
پس از این ویسی در فضای مجازی فروش تسهیلات وام روستای جهان آباد یزد را مشاهده می کند. جایی که سازه هایی بصورت صوری با 10 میلیارد تومان در یزد ساخته شده بود و حالا دیگر ردی از آن سازه ها یافت نمی شود.ئاما نکته جالب این ماجرا و ارتباط تسهیلات در کل کشور این بود که مجری طرح روستایی برباد رفته، همان فردی است که نامش در لیست پرداختی کهگیلویه و بویراحمد به چشم می خورد. حکایت سازه ها و کارخانه ای که در یزد در حال تخریب بود، در یاسوج هم رخ داده بود. کارخانه ای که تسهیلات گرفته ولی متروکه بود و هیچ خبری از فعالیت اقتصادی نبود.
رئیس بانک توسعه تعاون که متولی ارائه تسهیلات به طرح های اشتغال زای روستاییان است


موسی ویسی پور خبرنگار صدا و سیما

مدیر پروژه سرمایه گذاری اشتغال روستایی در کشور در این باره از عنوان «تسهیلات مرده» نام برد. وی در این باره گفت: «میزان اعتبار از محل کسانی که اعتبارشان را در محل خودشان خرج نکرده اند حدود 617 میلیارد تومان تا آخر سال 98 بوده است».
یکی از دلایل اصلی خالی از سکنه شدن روستاهای کشور؛ اجرا نشدن طرح های روستایی است. بطوری که 62 هزار روستا در کل کشور وجود دارد که 30 هزار روستای آن خالی از سکنه شده است.
 20 میلیون جمعیت روستایی در کشور وجود دارد که نیمی از تسهیلات روستایی به واسطه 2 هزار و 400 نفر در کشور اخذ شده است. یک فرد به نیت های مختلفی غیر از اشتغال زایی، وامی چند صد میلیونی یا میلیاردی اخذ می کند، بدون آنکه طرحی را زنده کند و بدون آنکه برای تعدادی از افراد اشتغال زایی کند.
موضوع با معاون وزیر درمیان گذاشته می‌شود، منصوری حاضر به پاسخ گویی نیست و به روابط عمومی پاس می‌دهد و وقتی هم با روابط عمومی تماس گرفته می‌شود دوباره موضوع به معاون وزیر کار پاس داده شد.
این پاس کاری‌ها به گل به خودی تبدیل شده به طوریکه از ۶۰ هزار روستای کشور بیش از ۳۰ هزا روستا خالی از سکنه شده‌اند و به دلیل نبود نظارت‌ها ۲ هزار و ۴۰۰ نفر نیز بیش از ۴۵ درصد از منابع تسهیلات روستایی را از آن خود کردند.
تسهیلاتی که بنام روستاییان بود، این روزها به کام سود جویان است.
موسی ویسی پور، خبرنگار صدا و سیما، که لیسانس روابط عمومی و هشت ساله سابقه خبرنگاری دارد، توانسته است با تولید مستنداتی همچون دلالی گل، کوچ عشایر و ایل‌راه و وام‌های انحرانی در کشور به عنوان خبرنگار جریان ساز شناخته شود.