در آستانه شصت و نهمين سالگرد وقوع کودتا در تهران و به دنبال آن سرنگوني دولت دکتر محمد مصدق، همچنان اما و اگرهاي فراواني در خصوص آن روز وجود دارد که شايد يکي از مهم‌ترين آن‌ها نقل قول يرواند آبراهاميان است که از عدم دعوت مصدق از طرفدارانش براي حضور در خيابان‌ها ابراز تعجب مي‌کند. اتفاقي که رقم زدن کودتا را براي افراد نزديک ...
مردمی که ۳۱ تیر کشور را با طنین شعار‌های انقلابی خود تکان می‌دادند، در روز ۲۸ مرداد در خانه ماندند و از پشت پنجره خانه‌هایشان نگاه کردند که چطور آمریکایی‌ها و مزدورانشان، دلار‌های نفتی ما را می‌گیرند و به عده‌ای اراذل و اوباش پول می‌دهند تا در خیابان‌ها، آشوب به پا کنند. علت این انفعال هم بی‌اعتمادی مردم به جریانی بود ...
در این تاریخ مصدق که به دنبال تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، بیش از دو سال پیش به نخست وزیری رسیده بود در مذاکرات پی در پی با دولت بریتانیا حاضر به سازش نشد و حتی شکایت انگلیس به دیوان لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد را نیز بی نتیجه گذاشت؛ پس از آن دولت انگلیس چاره را در برکناری نخست وزیر از سمت خود دید.
ستون‌نویسان نشریات بریتانیایی و آمریکایی و حتی برخی مقامات رسمی این دو کشور در بحبوحه ملی شدن صنعت نفت در دولت دکتر محمد مصدق و مذاکره این دو کشور با نخست وزیر ایران به تاکتیک «اطلاعات زهرآگین» رو آورده بودند.
در میان نمایندگان مصدق، نواده عباس‌میرزا و خواهرزاده فرمانفرما، در دربار تبریز که خاله‌اش همسر مظفرالدین‌میرزا بود بیش از همه علایق و وابستگی قاجاری داشت و به‌نوبه خود نگران خودکامگی رضاخان نیز بود؛ هم با برچیدن بساط قاجار و حکومت موقت به ریاست رضاخان پهلوی مخالف بود و هم در مرحله بعدی با اصلاح قانون اساسی و نصب رضاخان ...
گروه‌اندکی از این انسان‌های تاریخ ساخته تاریخ ساز، گویی در زندگی و فراگرد اجتماعی آن، چندین بار تولد یافته‌اند و راه و روش آنان با نبودشان فراموش شدنی نیست، یعنی چندین حرکت و دگرگونی در روزگار خود پدید آورده‌اند که بزرگی و اثربخشی و چمشگیری آن، کمتر از نخستین تولد نبوده.
صفحه قبل | 
