تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴ ساعت ۱۸:۱۵
کد مطلب : ۵۰۵۰۲۲
چرا باید به آینده استان امیدوار بود؟
یادداشت ویژه کبنانیوز| ما در کجای این جهان ایستاده‌ایم؟ / کهگیلویه و بویراحمد در آستانه جهشی تازه؛ نگاهی به ظرفیت‌های استان و چشم‌انداز توسعه
۰
کبنا ؛کهگیلویه و بویراحمد اکنون در نقطه‌ای ایستاده است که هرچند هنوز فاصله‌ای تا توسعه مطلوب دارد، اما نشانه‌های حرکت به سمت آن به روشنی دیده می‌شود. اگر پروژه‌های بزرگ صنعتی در گچساران، طرح‌های آبی در کهگیلویه، پروژه‌های درمانی در یاسوج و طرح‌های گردشگری در سراسر استان، هم‌زمان و هماهنگ پیش بروند، نقشه اقتصادی و اجتماعی استان دگرگون خواهد شد.
به گزارش کبنا، استان کهگیلویه و بویراحمد، با وجود آن‌که تنها پنج دهه از تأسیس رسمی‌اش به‌عنوان یک استان مستقل می‌گذرد، در دل خود گنجینه‌ای از ظرفیت‌های طبیعی، انسانی و اقتصادی نهفته دارد که در کمتر نقطه‌ای از کشور دیده می‌شود. هرچند در این پنج دهه، کهگیلویه و بویراحمد به آن جایگاه واقعی که شایسته‌اش بوده نرسیده، اما در سال‌های اخیر و به‌ویژه در دولت جدید، موجی از پروژه‌های بزرگ عمرانی، انرژی، زیرساختی و خدماتی در این استان آغاز شده که بعضی از آن‌ها از دولت‌های پیشین به ارث رسیده و امروز به مراحل نهایی رسیده‌اند و برخی نیز تازه کلید خورده‌اند. ترکیب این طرح‌ها، اگر به ثمر برسند، می‌تواند چهره‌ی اقتصادی و اجتماعی استان را به شکل اساسی متحول کند.
ما امروز در چهار محورِ انرژی و صنعت در گچساران، آب و کشاورزی در کهگیلویه بزرگ، خدمات و درمان در یاسوج و گردشگری و محیط زیست در مناطق شمالی و مرکزی استان شاهد تحولاتی بزرگ هستیم. این چهار محور مکمل یکدیگرند و با بهره‌برداری کامل از پروژه‌های موجود، می‌توانند استان را از حاشیه توسعه به مرکز توجه ملی بازگردانند.
در حوزه‌ی انرژی و صنایع پتروشیمی، گچساران به‌درستی قلب تپنده صنعتی استان نام گرفته است. پروژه عظیم واحد پلی‌اتیلن سنگین گچساران که با سرمایه‌گذاری کلان و مشارکت داخلی و خارجی در حال احداث است، به یکی از مهم‌ترین طرح‌های پایین‌دستی صنعت پتروشیمی کشور تبدیل شده است. این واحد در حال حاضر بیش از نیمی از مسیر ساخت خود را پیموده و با بهره‌برداری کامل، علاوه بر ایجاد بیش از هزار شغل مستقیم و صدها فرصت غیرمستقیم در زنجیره خدمات، حمل و نقل و صنایع پشتیبان، می‌تواند نقش گچساران را از یک منطقه‌ی صرفاً تولیدکننده نفت خام به مرکز فرآوری و ارزش‌افزوده انرژی تغییر دهد. اهمیت این طرح تنها در ایجاد شغل نیست؛ بلکه در ارتقای سهم استان از زنجیره ملی انرژی و تثبیت موقعیت گچساران به عنوان یک قطب صنعتی پایدار است.
در کنار آن، پتروپالایشگاه گچساران نیز که در مراحل نهایی مجوز و طراحی قرار دارد، نویددهنده موجی تازه از اشتغال و سرمایه‌گذاری است. پیش‌بینی می‌شود این طرح در مرحله ساخت بیش از پنج هزار فرصت شغلی ایجاد کند و در زمان بهره‌برداری نیز حدود هزار و پانصد نفر به‌صورت پایدار در آن مشغول به کار شوند. این پروژه از آن دست طرح‌هایی است که اثرات زنجیره‌ای‌اش از صنعت تا آموزش و از اشتغال تا مهاجرت معکوس را شامل می‌شود.
در همان محور صنعتی، پتروشیمی چهاربیشه و پتروشیمی دهدشت نیز از دیگر طرح‌های کلیدی در حال اجرا هستند. پتروشیمی چهاربیشه با ظرفیت اشتغال حدود ششصد نفر در مرحله ساخت و سیصد نفر در مرحله بهره‌برداری، یکی از نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در جنوب کشور است. پتروشیمی دهدشت نیز، که فاز نخست آن در آستانه بهره‌برداری قرار گرفته، می‌تواند با تولید سالانه ده‌ها هزار تن پلی‌اتیلن، حدود دویست و شصت شغل مستقیم ایجاد کند و به‌تدریج صنایع پایین‌دستی را در این منطقه فعال کند. چنین طرح‌هایی نه تنها اشتغال پایدار فراهم می‌آورند، بلکه با ایجاد انگیزه ماندگاری نیروی کار جوان در منطقه، از مهاجرت نخبگان و نیروی انسانی به استان‌های همجوار جلوگیری خواهند کرد.
در کنار صنعت و انرژی، پروژه‌های آبی استان نیز از منظر توسعه‌ای حیاتی‌اند. کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های گذشته با بحران تنش آبی در چند شهرستان مواجه بوده، اما اکنون با اجرای طرح‌های بزرگ، امید به پایداری منابع آب افزایش یافته است. سد تنگ‌سرخ و پروژه آبرسانی مرتبط با آن، از مهم‌ترین طرح‌های در حال اجراست. این پروژه علاوه بر تأمین آب شرب پایدار، زمینه‌ساز توسعه کشاورزی و صنعتی خواهد بود. افزون بر این‌ها، سد مخزنی سرپری نیز با اخذ مجوز اجرایی، می‌تواند در سال‌های آینده نقشی تعیین‌کننده در مدیریت منابع آبی استان ایفا کند. این پروژه‌ها عمرانی‌اند، اما تأثیر اجتماعی عمیقی مثل پایداری آب یعنی امنیت، ماندگاری جمعیت، رونق کشاورزی و تثبیت زندگی در مناطق روستایی و شهری دارند.
در بخش راه‌سازی و زیرساخت‌های شهری، گام‌های موثری برداشته شده است. پروژه‌هایی همچون بهره‌برداری از بلوار ۴۵ متری شهدای اقتدار در یاسوج و اتصال آن به پل چهارم سروک، از نمونه‌های بارز توسعه شهری هستند که علاوه بر کاهش ترافیک و ارتقای کیفیت زندگی شهری، به بهبود دسترسی اقتصادی و افزایش ارزش زمین در مرکز استان انجامیده‌اند. در سطح بین‌شهری نیز، تخصیص صدها میلیارد ریال برای بهسازی و آسفالت جاده‌های ارتباطی در چند شهرستان، نشان‌دهنده تمرکز دولت بر زیرساخت‌های حمل‌ونقل است. راه‌های بهتر، پیش‌شرط توسعه اقتصادی‌اند؛ زیرا سرمایه‌گذاری و گردشگری بدون زیرساخت‌های فیزیکی امکان‌پذیر نیست.
در محور بهداشت و درمان نیز گام‌های بلندی برداشته شده است. عملیات احداث بیمارستان تخصصی سرطان در یاسوج، نماد توجه به کرامت و سلامت مردم استانی که سال‌ها برای درمان بیماری‌های خاص مجبور به سفرهای طولانی بوده‌اند. با بهره‌برداری از این بیمارستان، بخشی از مراجعات بیماران به استان‌های دیگر کاهش می‌یابد و فرصت‌های جدید اشتغال برای پزشکان، پرستاران و کادر خدمات درمانی ایجاد می‌شود. در کنار آن، تکمیل بیمارستان‌های دهدشت و لنده نیز از اولویت‌های استان است و در صورت تکمیل، شبکه درمانی جنوب استان را به‌شدت تقویت خواهد کرد.
از سوی دیگر، طرح‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری خدماتی نیز در مسیر رشد هستند. اجرای بیش از چهل طرح سرمایه‌گذاری گردشگری در نقاط مختلف استان، از مجتمع‌های اقامتی گرفته تا اردوگاه‌ها و فضاهای بوم‌گردی، چشم‌انداز تازه‌ای برای اشتغال جوانان و توسعه متوازن روستاهای گردشگرپذیر ایجاد کرده است. کهگیلویه و بویراحمد با طبیعت بی‌نظیر، رودخانه‌ها، آبشارها، جنگل‌های بلوط و فرهنگ غنی عشایری، ظرفیت بی‌بدیلی برای تبدیل شدن به یکی از مقاصد گردشگری داخلی کشور دارد. این پروژه‌ها اگر با حمایت اداری و تسهیل مجوزها همراه شوند، می‌توانند به یکی از ستون‌های پایدار اقتصاد استان تبدیل شوند که هم اشتغال‌زا و هم سازگار با محیط زیست است.
افزون بر همه این طرح‌ها، تلاش برای دریافت مجوز ماده ۲۳ برای ۱۸ پروژه بزرگ استانی، افق تازه‌ای برای جذب اعتبارات ملی گشوده است. این پروژه‌ها که در حوزه‌های گوناگون از انرژی و آب گرفته تا آموزش و بهداشت تعریف شده‌اند، با ورود به مرحله تخصیص ملی می‌توانند روند توسعه را شتاب بخشند. در کنار آن، طرح‌هایی نظیر توسعه میدان نرگسی گچساران و میدان گازی مختار نیز از بعد انرژی اهمیت بالایی دارند و به تقویت درآمدهای ملی و منطقه‌ای کمک می‌کنند.
آنچه در جمع‌بندی این پروژه‌ها اهمیت دارد، فقط تعداد یا حجم مالی آن‌ها نیست، بلکه اثر ترکیبی و هم‌افزایی‌شان است. وقتی پروژه‌های انرژی در گچساران با طرح‌های آبرسانی در کهگیلویه و پروژه‌های درمانی در یاسوج هم‌زمان پیش بروند، توسعه علاوه بر رشد اقتصادی، به معنای ارتقای شاخص‌های زندگی، امید اجتماعی و اعتماد عمومی خواهد بود. توسعه، زمانی واقعی است که مردم اثرش را در زندگی روزمره لمس کنند.
در صورت بهره‌برداری کامل از این طرح‌ها، کهگیلویه و بویراحمد می‌تواند طی پنج سال آینده شاهد تحولی بزرگ باشد. پیش‌بینی می‌شود مجموع این پروژه‌ها بتوانند برای بیش از ده هزار نفر اشتغال مستقیم و چندین هزار فرصت غیرمستقیم ایجاد کنند. صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، خدمات مرتبط با گردشگری، واحدهای پشتیبان راه‌سازی و بخش درمان، همگی ظرفیت جذب سرمایه بخش خصوصی و بومی را دارند. این حجم از اشتغال نه تنها نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد، بلکه مهاجرت معکوس را تقویت کرده و موجب پایداری جمعیت در مناطق روستایی می‌شود. از سوی دیگر، افزایش درآمد خانوار، رشد تقاضای داخلی و بهبود زیرساخت‌ها، به‌صورت طبیعی زمینه‌ساز رونق اقتصادی پایدار خواهد بود.
با این همه، توسعه پایدار نیازمند بستری از انسجام مدیریتی، همدلی سیاسی و اجتماعی است. پروژه‌ها هرچند از دولت‌ها به دولت‌ها منتقل می‌شوند، اما استمرار و بهره‌برداری مؤثر از آن‌ها تنها در سایه هماهنگی دستگاه‌ها، دوری از رقابت‌های درون‌استانی و تمرکز بر هدف مشترک ممکن است. کهگیلویه و بویراحمد در مقاطع مختلف تاریخی، از نبود این انسجام آسیب دیده است؛ گاهی اختلاف سلیقه‌ها، تغییرات مدیریتی پیاپی و ضعف در پیگیری مستمر پروژه‌ها، روند توسعه را کند کرده است. اکنون که زیرساخت‌ها در حال شکل‌گیری است، ضرورت دارد مدیران استان با رویکردی فراتر از حوزه اداری خود، به چشم‌انداز کلان استان بیندیشند.
نکته دیگر، ضرورت تقویت اعتماد عمومی و امید اجتماعی است. توسعه با باور مردم ساخته می‌شود. مردم اگر احساس کنند مدیران در مسیر درست حرکت می‌کنند و ثمره توسعه به زندگی آن‌ها خواهد رسید، خود بزرگ‌ترین حامی این حرکت خواهند بود. از سوی دیگر، رسانه‌ها، دانشگاهیان و نخبگان نیز باید با نگاه کارشناسانه، روند پیشرفت پروژه‌ها را نقد و پیگیری کنند تا هم مانع از رکود شوند و هم شفافیت در مدیریت منابع عمومی افزایش یابد.
در نهایت، می‌توان گفت که کهگیلویه و بویراحمد اکنون در نقطه‌ای ایستاده است که هرچند هنوز فاصله‌ای تا توسعه مطلوب دارد، اما نشانه‌های حرکت به سمت آن به روشنی دیده می‌شود. اگر پروژه‌های بزرگ صنعتی در گچساران، طرح‌های آبی در کهگیلویه، پروژه‌های درمانی در یاسوج و طرح‌های گردشگری در سراسر استان، هم‌زمان و هماهنگ پیش بروند، نقشه اقتصادی و اجتماعی استان دگرگون خواهد شد.
به گزارش کبنا، استان کهگیلویه و بویراحمد، با وجود آن‌که تنها پنج دهه از تأسیس رسمی‌اش به‌عنوان یک استان مستقل می‌گذرد، در دل خود گنجینه‌ای از ظرفیت‌های طبیعی، انسانی و اقتصادی نهفته دارد که در کمتر نقطه‌ای از کشور دیده می‌شود. هرچند در این پنج دهه، کهگیلویه و بویراحمد به آن جایگاه واقعی که شایسته‌اش بوده نرسیده، اما در سال‌های اخیر و به‌ویژه در دولت جدید، موجی از پروژه‌های بزرگ عمرانی، انرژی، زیرساختی و خدماتی در این استان آغاز شده که بعضی از آن‌ها از دولت‌های پیشین به ارث رسیده و امروز به مراحل نهایی رسیده‌اند و برخی نیز تازه کلید خورده‌اند. ترکیب این طرح‌ها، اگر به ثمر برسند، می‌تواند چهره‌ی اقتصادی و اجتماعی استان را به شکل اساسی متحول کند.
ما امروز در چهار محورِ انرژی و صنعت در گچساران، آب و کشاورزی در کهگیلویه بزرگ، خدمات و درمان در یاسوج و گردشگری و محیط زیست در مناطق شمالی و مرکزی استان شاهد تحولاتی بزرگ هستیم. این چهار محور مکمل یکدیگرند و با بهره‌برداری کامل از پروژه‌های موجود، می‌توانند استان را از حاشیه توسعه به مرکز توجه ملی بازگردانند.
در حوزه‌ی انرژی و صنایع پتروشیمی، گچساران به‌درستی قلب تپنده صنعتی استان نام گرفته است. پروژه عظیم واحد پلی‌اتیلن سنگین گچساران که با سرمایه‌گذاری کلان و مشارکت داخلی و خارجی در حال احداث است، به یکی از مهم‌ترین طرح‌های پایین‌دستی صنعت پتروشیمی کشور تبدیل شده است. این واحد در حال حاضر بیش از نیمی از مسیر ساخت خود را پیموده و با بهره‌برداری کامل، علاوه بر ایجاد بیش از هزار شغل مستقیم و صدها فرصت غیرمستقیم در زنجیره خدمات، حمل و نقل و صنایع پشتیبان، می‌تواند نقش گچساران را از یک منطقه‌ی صرفاً تولیدکننده نفت خام به مرکز فرآوری و ارزش‌افزوده انرژی تغییر دهد. اهمیت این طرح تنها در ایجاد شغل نیست؛ بلکه در ارتقای سهم استان از زنجیره ملی انرژی و تثبیت موقعیت گچساران به عنوان یک قطب صنعتی پایدار است.
در کنار آن، پتروپالایشگاه گچساران نیز که در مراحل نهایی مجوز و طراحی قرار دارد، نویددهنده موجی تازه از اشتغال و سرمایه‌گذاری است. پیش‌بینی می‌شود این طرح در مرحله ساخت بیش از پنج هزار فرصت شغلی ایجاد کند و در زمان بهره‌برداری نیز حدود هزار و پانصد نفر به‌صورت پایدار در آن مشغول به کار شوند. این پروژه از آن دست طرح‌هایی است که اثرات زنجیره‌ای‌اش از صنعت تا آموزش و از اشتغال تا مهاجرت معکوس را شامل می‌شود.
در همان محور صنعتی، پتروشیمی چهاربیشه و پتروشیمی دهدشت نیز از دیگر طرح‌های کلیدی در حال اجرا هستند. پتروشیمی چهاربیشه با ظرفیت اشتغال حدود ششصد نفر در مرحله ساخت و سیصد نفر در مرحله بهره‌برداری، یکی از نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در جنوب کشور است. پتروشیمی دهدشت نیز، که فاز نخست آن در آستانه بهره‌برداری قرار گرفته، می‌تواند با تولید سالانه ده‌ها هزار تن پلی‌اتیلن، حدود دویست و شصت شغل مستقیم ایجاد کند و به‌تدریج صنایع پایین‌دستی را در این منطقه فعال کند. چنین طرح‌هایی نه تنها اشتغال پایدار فراهم می‌آورند، بلکه با ایجاد انگیزه ماندگاری نیروی کار جوان در منطقه، از مهاجرت نخبگان و نیروی انسانی به استان‌های همجوار جلوگیری خواهند کرد.
در کنار صنعت و انرژی، پروژه‌های آبی استان نیز از منظر توسعه‌ای حیاتی‌اند. کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های گذشته با بحران تنش آبی در چند شهرستان مواجه بوده، اما اکنون با اجرای طرح‌های بزرگ، امید به پایداری منابع آب افزایش یافته است. سد تنگ‌سرخ و پروژه آبرسانی مرتبط با آن، از مهم‌ترین طرح‌های در حال اجراست. این پروژه علاوه بر تأمین آب شرب پایدار، زمینه‌ساز توسعه کشاورزی و صنعتی خواهد بود. افزون بر این‌ها، سد مخزنی سرپری نیز با اخذ مجوز اجرایی، می‌تواند در سال‌های آینده نقشی تعیین‌کننده در مدیریت منابع آبی استان ایفا کند. این پروژه‌ها عمرانی‌اند، اما تأثیر اجتماعی عمیقی مثل پایداری آب یعنی امنیت، ماندگاری جمعیت، رونق کشاورزی و تثبیت زندگی در مناطق روستایی و شهری دارند.
در بخش راه‌سازی و زیرساخت‌های شهری، گام‌های موثری برداشته شده است. پروژه‌هایی همچون بهره‌برداری از بلوار ۴۵ متری شهدای اقتدار در یاسوج و اتصال آن به پل چهارم سروک، از نمونه‌های بارز توسعه شهری هستند که علاوه بر کاهش ترافیک و ارتقای کیفیت زندگی شهری، به بهبود دسترسی اقتصادی و افزایش ارزش زمین در مرکز استان انجامیده‌اند. در سطح بین‌شهری نیز، تخصیص صدها میلیارد ریال برای بهسازی و آسفالت جاده‌های ارتباطی در چند شهرستان، نشان‌دهنده تمرکز دولت بر زیرساخت‌های حمل‌ونقل است. راه‌های بهتر، پیش‌شرط توسعه اقتصادی‌اند؛ زیرا سرمایه‌گذاری و گردشگری بدون زیرساخت‌های فیزیکی امکان‌پذیر نیست.
در محور بهداشت و درمان نیز گام‌های بلندی برداشته شده است. عملیات احداث بیمارستان تخصصی سرطان در یاسوج، نماد توجه به کرامت و سلامت مردم استانی که سال‌ها برای درمان بیماری‌های خاص مجبور به سفرهای طولانی بوده‌اند. با بهره‌برداری از این بیمارستان، بخشی از مراجعات بیماران به استان‌های دیگر کاهش می‌یابد و فرصت‌های جدید اشتغال برای پزشکان، پرستاران و کادر خدمات درمانی ایجاد می‌شود. در کنار آن، تکمیل بیمارستان‌های دهدشت و لنده نیز از اولویت‌های استان است و در صورت تکمیل، شبکه درمانی جنوب استان را به‌شدت تقویت خواهد کرد.
از سوی دیگر، طرح‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری خدماتی نیز در مسیر رشد هستند. اجرای بیش از چهل طرح سرمایه‌گذاری گردشگری در نقاط مختلف استان، از مجتمع‌های اقامتی گرفته تا اردوگاه‌ها و فضاهای بوم‌گردی، چشم‌انداز تازه‌ای برای اشتغال جوانان و توسعه متوازن روستاهای گردشگرپذیر ایجاد کرده است. کهگیلویه و بویراحمد با طبیعت بی‌نظیر، رودخانه‌ها، آبشارها، جنگل‌های بلوط و فرهنگ غنی عشایری، ظرفیت بی‌بدیلی برای تبدیل شدن به یکی از مقاصد گردشگری داخلی کشور دارد. این پروژه‌ها اگر با حمایت اداری و تسهیل مجوزها همراه شوند، می‌توانند به یکی از ستون‌های پایدار اقتصاد استان تبدیل شوند که هم اشتغال‌زا و هم سازگار با محیط زیست است.
افزون بر همه این طرح‌ها، تلاش برای دریافت مجوز ماده ۲۳ برای ۱۸ پروژه بزرگ استانی، افق تازه‌ای برای جذب اعتبارات ملی گشوده است. این پروژه‌ها که در حوزه‌های گوناگون از انرژی و آب گرفته تا آموزش و بهداشت تعریف شده‌اند، با ورود به مرحله تخصیص ملی می‌توانند روند توسعه را شتاب بخشند. در کنار آن، طرح‌هایی نظیر توسعه میدان نرگسی گچساران و میدان گازی مختار نیز از بعد انرژی اهمیت بالایی دارند و به تقویت درآمدهای ملی و منطقه‌ای کمک می‌کنند.
آنچه در جمع‌بندی این پروژه‌ها اهمیت دارد، فقط تعداد یا حجم مالی آن‌ها نیست، بلکه اثر ترکیبی و هم‌افزایی‌شان است. وقتی پروژه‌های انرژی در گچساران با طرح‌های آبرسانی در کهگیلویه و پروژه‌های درمانی در یاسوج هم‌زمان پیش بروند، توسعه علاوه بر رشد اقتصادی، به معنای ارتقای شاخص‌های زندگی، امید اجتماعی و اعتماد عمومی خواهد بود. توسعه، زمانی واقعی است که مردم اثرش را در زندگی روزمره لمس کنند.
در صورت بهره‌برداری کامل از این طرح‌ها، کهگیلویه و بویراحمد می‌تواند طی پنج سال آینده شاهد تحولی بزرگ باشد. پیش‌بینی می‌شود مجموع این پروژه‌ها بتوانند برای بیش از ده هزار نفر اشتغال مستقیم و چندین هزار فرصت غیرمستقیم ایجاد کنند. صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، خدمات مرتبط با گردشگری، واحدهای پشتیبان راه‌سازی و بخش درمان، همگی ظرفیت جذب سرمایه بخش خصوصی و بومی را دارند. این حجم از اشتغال نه تنها نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد، بلکه مهاجرت معکوس را تقویت کرده و موجب پایداری جمعیت در مناطق روستایی می‌شود. از سوی دیگر، افزایش درآمد خانوار، رشد تقاضای داخلی و بهبود زیرساخت‌ها، به‌صورت طبیعی زمینه‌ساز رونق اقتصادی پایدار خواهد بود.
با این همه، توسعه پایدار نیازمند بستری از انسجام مدیریتی، همدلی سیاسی و اجتماعی است. پروژه‌ها هرچند از دولت‌ها به دولت‌ها منتقل می‌شوند، اما استمرار و بهره‌برداری مؤثر از آن‌ها تنها در سایه هماهنگی دستگاه‌ها، دوری از رقابت‌های درون‌استانی و تمرکز بر هدف مشترک ممکن است. کهگیلویه و بویراحمد در مقاطع مختلف تاریخی، از نبود این انسجام آسیب دیده است؛ گاهی اختلاف سلیقه‌ها، تغییرات مدیریتی پیاپی و ضعف در پیگیری مستمر پروژه‌ها، روند توسعه را کند کرده است. اکنون که زیرساخت‌ها در حال شکل‌گیری است، ضرورت دارد مدیران استان با رویکردی فراتر از حوزه اداری خود، به چشم‌انداز کلان استان بیندیشند.
نکته دیگر، ضرورت تقویت اعتماد عمومی و امید اجتماعی است. توسعه با باور مردم ساخته می‌شود. مردم اگر احساس کنند مدیران در مسیر درست حرکت می‌کنند و ثمره توسعه به زندگی آن‌ها خواهد رسید، خود بزرگ‌ترین حامی این حرکت خواهند بود. از سوی دیگر، رسانه‌ها، دانشگاهیان و نخبگان نیز باید با نگاه کارشناسانه، روند پیشرفت پروژه‌ها را نقد و پیگیری کنند تا هم مانع از رکود شوند و هم شفافیت در مدیریت منابع عمومی افزایش یابد.
در نهایت، می‌توان گفت که کهگیلویه و بویراحمد اکنون در نقطه‌ای ایستاده است که هرچند هنوز فاصله‌ای تا توسعه مطلوب دارد، اما نشانه‌های حرکت به سمت آن به روشنی دیده می‌شود. اگر پروژه‌های بزرگ صنعتی در گچساران، طرح‌های آبی در کهگیلویه، پروژه‌های درمانی در یاسوج و طرح‌های گردشگری در سراسر استان، هم‌زمان و هماهنگ پیش بروند، نقشه اقتصادی و اجتماعی استان دگرگون خواهد شد.
