در برنامه گفت‌وگو محور شبکه دنا مدیرعامل آب منطقه‌ای، فرماندار و رئیس جهاد آمدند، اما مجری نگذاشت کسی حرف بزند / وظیفه صدا و سیما طرح حقیقت است یا تخریب مسئولین؟

کبنا ؛برنامه زنده «مسیر» که قرار بود به یکی از مسائل آب استان کهگیلویه و بویراحمد بپردازد، به‌دلیل رفتار هیجانی و پرسش‌های بی‌وقفه مجری، به صحنه‌ی گفت‌وگوی ناتمام و تقابل یک‌طرفه تبدیل شد. در حالی که مدیرعامل آب منطقه‌ای، فرماندار گچساران و رئیس جهاد کشاورزی کوشیدند تصویر روشنی از وضعیت سد کوثر و دشت لیشتر ارائه دهند، مجری برنامه عملاً مجال گفت‌وگو را از آنان گرفت. به گزارش کبنا، شب گذشته، برنامه‌ تلویزیونی «مسیر» از شبکه دنا، روی آنتن رفت که گرچه در ظاهر با هدف روشنگری و دفاع از حقوق مردم طراحی شده بود، اما در عمل، نماد بی‌اعتنایی به اصول حرفه‌ای ژورنالیسم بود. این برنامه که با حضور آرش مصلح، مدیرعامل آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد برگزار شد، نه‌تنها فرصتی برای روشن‌سازی مسائل مربوط به سد کوثر و انتقال آب به دشت لیشتر فراهم نیاورد، بلکه بیشتر شبیه به نوعی گم‌گشتگی رسانه‌ای در شرایط فقدان گفت‌وگوی واقعی بود.
مجری برنامه از آغاز، با ژستی که می‌کوشید دفاع از حقوق مردم را القا کند، وارد صحنه شد. اما آنچه در اجرا رخ داد، به نظر می‌رسید نمایشی از نوعی جانبداری خشم‌آلود، با قطع پی‌در‌پی سخنان مهمان برنامه، طرح پرسش‌های بی‌وقفه و ناتمام، و ناتوانی در ساختن بستری برای گفت‌وگو و تبیین بود.
بارها در طول برنامه، مصلح، خواستار اجازه برای صحبت شد. در جایی حتی صریحاً گفت: اگر دو دقیقه اجازه دهید، من حرفم را می‌زنم، اما باز هم مجری بی‌وقفه وسط صحبت‌های او می‌پرید و به‌جای ساختن یک فضای مباحثه‌محور، با شتاب‌زدگی و تکرار مواضع خود، روند گفت‌وگو را مختل می‌کرد.
روشن است که وظیفه خبرنگار، نه تبلیغ مسئولان است و نه مقابله با آنان. در مقابل، خبرنگار حرفه‌ای، بر مبنای اطلاعات دقیق، باید سوالات شفاف و مستدل بپرسد و در صورت ناکافی بودن پاسخ، با رجوع به مستندات و اسناد، پرسشگری را ادامه می‌دهد. اما در برنامه دیشب، این روند وارونه شد. مجری سوال می‌پرسید و پیش از شنیدن پاسخ، به وسط حرف مهمان می‌پرید. گویی هدف مجری دریافت پاسخ نبود. گویا او می‌خواست نمایشی از جسارت و طعنه‌زدن اجرا کند.
شاید بتوان گفت نمایش دیشب مجری برنامه، نوعی مصادره‌ به مطلوب و سوار بر موج برخی نارضایتی‌های عمومی بود که در نهایت چیزی هم به معلومات عمومی مردم اضافه نکرد. چرا که اصلاً اجازه نمی‌داد مهمان برنامه صحبت کند.
در بخش میانی برنامه، فرماندار گچساران و رئیس جهاد کشاورزی نیز به صورت تلفنی حاضر شدند. مقیمی فرماندار گچساران که در آغاز حضورش در برنامه از صدا و سیما تشکر کرد و سپس خواست از مصلح تشکر کند که ناگهان توسط مجری قطع شد. مجری بی‌توجه به روند طبیعی گفتگو، صحبت‌های او را ناتمام گذاشت و گفت: برویم به سراغ ادامه بحث.
همین اتفاق در گفت‌وگو با رئیس جهاد کشاورزی نیز رخ داد. آن‌چنان مجری در میان صحبت‌های معتمدی می‌پرید. معتمدی که در حین صحبت و پاسخ به سؤال مجری بود، ناگهان با خداحافظی مجری برنامه روبرو شد. اما چون صحبت‌هایش ناتمام مانده بود، ادامه داد.
در برنامه شب گذشته، مهندس مصلح، بارها سعی کرد با استناد به وظایف قانونی شرکت آب منطقه‌ای، تقسیم مسئولیت در فرآیند آب‌رسانی را توضیح دهد. او گفت که وظیفه این وزارت، سد‌سازی و تأمین آب در سطح کلان، لوله‌گذاری و تحویل آب برای سه حوزه شرب، صنعت و کشاورزی است. پس از آن، نهادهای ذی‌ربط مانند آب و فاضلاب و جهاد کشاورزی مسئولند که این آب را به مقصد برسانند. حتی فرماندار نیز تلویحاً تأیید کرد که شاید مشکل، متوجه شرکت آب منطقه‌ای نباشد.
اما در برابر این سخنان، مجری به‌جای تحلیل یا طرح پرسش‌های مکمل، به حاشیه‌ها پرداخت. مثلاً وقتی مصلح از لوله‌گذاری فولادی و دفن‌شده در زمین گفت، مجری با طعنه گفت: «بله همان لوله‌هایی که شکسته‌اند!» این در حالی‌ است که اگر لوله‌ای دفن‌شده، فولادی و متعلق به آب منطقه‌ای نباشد، این گفته‌ها صرفاً یک پیش‌داوری‌اند، نه نقد.
شگفت‌انگیزتر، آنجا بود که مجری در میانه برنامه، ناگهان به استوری نماینده گچساران و باشت ارجاع داد. او گفت که نماینده در استوری‌اش از اعتبار صدها میلیاردی گفته است. جالب‌تر آن‌که خود مجری بلافاصله اضافه کرد که آن اعتبارات برای مدیریت شهری است. روشن نیست که پس چرا اساساً این موضوع را به میان آورد؟
این یعنی استناد به مطالب ناقص و غیرمربوط، صرفاً برای القای بی‌کفایتی یا شاید هم پاشیدن گرد تشویش بر صحنه گفت‌وگو. اما روشن است که رسانه رسمی نباید شعبه‌ای از فضای مجازی باشد که در آن هر پست یا استوری، بدون تحلیل و بررسی، وارد روایت عمومی شود.
یکی از نشانه‌های حرفه‌ای‌بودنِ برنامه‌های گفت‌وگومحور، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است. در پایان یک برنامه، مجری باید به مخاطب کمک کند تا تصویری روشن از مسئله و مسئولیت‌ها پیدا کند. اما در برنامه «مسیر»، مجری نه‌تنها به جمع‌بندی نرسید، بلکه گویی کل روند، تنها برای هدف دیگر و با نیاتی دیگر برگزار شده است. اما اگر دغدغه برنامه، واقعاً حقوق مردم و بحران آب بود، باید سؤالات به گونه‌ای طراحی می‌شد که زنجیره علّی و مسئولیتی بین نهادها شناسایی شود. اما آنچه رخ داد، حذف گفت‌وگو و در نتیجه معلق نگه‌داشتن مخاطب بین قضاوت‌های شتاب‌زده و اطلاعات ناقص بود.
جالب‌تر این‌که در پایان برنامه، شخصی با میکروفون ظاهر شد تا با مصلح مصاحبه کند؛ بی‌آن‌که معلوم باشد چه جایگاهی در برنامه دارد. معلوم نبود خبرنگار رسمی است یا عضو تیم تولید. اما بدتر از همه، تصویربرداری خروج مصلح از صدا و سیما بود. فیلمبرداری از این صحنه، آن هم به‌گونه‌ای که انگار خروج او ثبت یک شکست است، به نظر می‌رسد نشانه‌ای نگران‌کننده از بی‌اعتنایی به اصول اولیه و حداقلی اخلاق باشد. در واقع به نظر می‌رسد این برنامه به دنبال حقیقت نبود، بلکه در پی یک روایت‌سازی با نیات خاص بود.