رویای بزرگ واردات خودرو و چند مشکل تقریبا کوچک

کبنا ؛ماجرای واردات خودور کم‌کم دارد از آن تصور ایده‌آلیستی که در ابتدا داشتیم فاصله می‌گیرد. توضیحات ارائه شده در یکی،دو روز اخیر نشان می‌دهد ماجرا قرار نیست حداقل به آن ظرافت و سادگی باشد و منظور دوستان از آزادسازی واردات خودرو پس از چهار سال، در حقیقت صدور اجازه مشروط برای ورود تعداد محدودی خودرو با ارزش حداکثر ۱۰ هزار یورو بوده. از همه مهمتر دروازه‌ها قرار است به‌اندازه‌ای باز شوند که چند واردکننده مشخص، بتوانند خودرو‌های محدودی را انتخاب کرده و برای عرضه، اول به بورس بکشانند و تنها پس از کاغذ‌بازی و دنگ‌‌و‌فنگ‌ مخصوص آن، دست مشتری برسانند. چندتایی ابهام بزرگ در ماجرای واردات خودرو وجود دارد که اگر عینک بدبینی را از چشممان برنداریم، قطع به‌یقین مایه دلسردی خواهند بود.
شماره یک | کی جرات دارد پا روی دم ایرانخودرو و سایپا بگذارد؟
به گزارش کبنا، واردات خودرو آنچنان که در ابتدا به‌نظر می‌رسید، آزادِ آزاد نمی‌شود. یعنی قرار است برای صدور مجوز واردات خودرو، مدل‌هایی انتخاب شوند که ارزش آن‌ها نهایتا ۱۰ هزار یورو باشد. اجازه بدهید ماشین‌حساب به‌دست بگیریم و این قسمت را مثل کسی که قصد دارد مو را از ماست بیرون بکشد، با وسواس پیش ببریم. قیمت یورو در حال حاضر حدود ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان است. اصلا بیایید آن را ۳۳ هزار تومان در نظر بگیریم، چون با ۲۰۰ تومان الان آدامس هم دستتان نمی‌دهند. پس شد ۱۰ هزار تا ۳۳ هزار تومان. یعنی ۳۳۰ میلیون تومان. اگر فرض کنیم دور دنیا را بگردیم و موفق شویم ماشینی با این مشخصات و این رنج قیمت پیدا کنیم، قطعا خوش‌شانش خواهیم بود، اما چه‌کسی قرار است جلوی غر و نق تولیدکننده‌های وطنی را بگیرد که همین الان دارند کلی ماشین نورچشمی ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان تولید می‌کنند؟ سایپا، شاهین را در رنج قیمت ۳۴۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان دارد و کوییک اتومات را در بازار و کارخانه بین ۲۷۸ تا ۳۰۰ میلیون خرید و فروش می‌کنند. بازار محصولات ایرانخورو هم به‌این صورت است که سمند LX، سمند EF7، دنا پلاس، پژو ۴۰۵، پژو پارس، ۲۰۶، ۲۰۷ دنده‌ای و ۲۰۷ اتومات، سورن، رانا، تارا و... در همین محدوده قیمت (یا حتی بالاتر) قرار می‌گیرند. به نظر شما اگر ماجرای واردات خودرو با همین وضعیت فعلی ادامه پیدا کند، دو تا کارخانه بزرگ و همیشه متوقع ایران ساکت می‌نشینند تا واردکننده‌های تازه به‌دوران رسیده، ماشین‌های ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیونی خارجی را مثل هوو سرشان بیاورد؟ قطعا جواب منفی است!
شماره دو | کی گفته ۱۰ هزار یورو با ۳۵۰ میلیون برابر است؟
واردات خودرو قرار است به شرط و شروطی آزاد شود. در قدم اول برای گزینه‌های انتخاب شده، سقف قیمت تعیین کرده‌اند. ۱۰ هزار یورو که الان می‌دانیم با فرض هر یورو از قرار ۳۳ هزار تومان، تقریبا می‌شود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان. بعد هم زحمت کشیده‌اند، منت سر ما گذاشته‌اند و یک فهرست هشت‌تایی از گزینه‌های در حال حاضر موجود تهیه کرده‌اند. طبق اظهارات سخنگوی وزارت صمت، خودرو‌هایی نظیر چانگان CS35، میتسوبیشی میراژ، MG3 ،MG6، هیوندای i10، هیوندای اکسنت، سیتروئن C3 و همین‌طور محصولی از کمپانی فولکس‌واگن که از آن با عنوان سئات یاد شده در فهرست اولیه قرار دارند. اگر دستتان توی کار باشد، نگاهی به فهرست اعلام شده کافی است تا بفهمید یک‌جای کار می‌لنگد. چطوری؟ اجازه بدهید موضوع را با هم بررسی کنیم. چانگان CS35 از جمله خودرو‌هایی است که در بازه قیمت هشت هزار و ۸۲۰ تا ۱۳ هزار و ۶۵۰ دلار عرضه می‌شود. ارزش میتسوبیشی میراژ را باید بین ۹ هزار و ۷۶۶ دلار تا ۱۱ هزار و ۶۳۸ دلار دانست. قیمت خودرو MG6 بین ۹ هزار و ۱۰۰ تا ۱۸ هزار و ۴۸۰ دلار است و MG3 را در بازه قیمت ۱۰ هزار و ۵۰ تا ۱۴ هزار و ۷۰۰ دلار قرار می‌دهند. بالاخره هیوندای i10 را داریم که قیمت آن حدود ۹ هزار و ۳۰۰ تا ۹ هزار و ۵۰۰ دلار است. مشکل اینجاست که تمام این خودرو‌ها آنچنان با بازار ایران غریبه نیستند و قبلا هم افتخار آشنایی‌شان نصیب‌مان شده بود. اگر زحمت بکشید و سری به بازار بزنید متوجه می‌شوید قیمت هیوندای اکسنت کوچولوی دوست‌داشتنی به حدود یک میلیارد تومان می‌رسد. سیتروئن C3 را حدود یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون می‌فروشند. برای میتسوبیشی میراژ کارکرده باید حدود ۷۰۰ میلیون تومان پیاده شوید. قیمت ام‌جی ۶ کارکرده تقریبا ۷۸۰ میلیون و قیمت هیوندای i10 و چانگان CS35 چینی در بازار ایران ۶۵۰ میلیون تومان است. متوجه ماجرا هستید؟
شماره سه | یک مسئله کوچولو و حتی تا حدودی به‌ظاهر ساده
واردات خودرو قرار است دست خیلی‌ها را وارد بازی کند تا خدای نکرده خاطر کسی آزرده‌ نشود. نگاهی به‌فهرست شرکت‌های مجاز نشان می‌دهد، سایپا، پارس خوردو، سایپا سیتروئن، کرمان‌خودرو، خودروسازی فردا، مکث موتور، آرین موتور پویا، بهمن خودرو، ایرانخودرو، ایرتویا و دیار خودرو تا الان در فهرست قرار گرفته‌اند و البته ته لیست باز است تا هرکسی احساس کرد از خان بی‌دریغ نعمت پیش رو محروم مانده، سرش بی‌کلاه نماند. بخشی از این دوستان در عین‌حال که خودرو وارد می‌کنند، همین حالا دستی بر آتش تولید دارند و به‌نوعی سرگرم مهیا کردن شرایط هستند تا سال آینده یک‌سری محصول را به‌نام محصول داخلی با برچسب خودرو اقتصادی شش‌هزار دلاری (حدود ۲۰۰ میلیون تومان) روانه بازار کنند. پارس خودرو P30، یک سدان در کلاس C محسوب می‌شود که مدل کپی شده رنو تندر ۹۰ است. آریا که قرار بود چیزی شبیه برلیانس h320 باشد، سال آینده با موتور تیبا به بازار می‌آید. ایرانخودرو، محصولی مشابه MG3 را با نام TF21 رونمایی کرده. سهند خودرو دیگر سایپاست که در نمایش اولیه نمونه‌ای بزک‌شده از ساینای خودمان به‌نظر رسید. انشاالله که کار درست پیش می‌رود و تمام این خودرو‌ها در صحت و سلامت از خط تولید خارج می‌شوند و مردم را راضی نگه می‌دارند، اما تجربه نشان داده بعضی شرکت‌های ایرانی، پس از عوض کردن چراغ و جلو پنجره و نهایتا اضافه کردن چندتا کلید روی غربیلک فرمان، شیطان توی جلدشان می‌رود و علاوه بر نامگذاری جدید، ساختار قیمت‌گذاری را هم از بیخ و بن به‌هم می‌زنند. شما فکر می‌کنید سهند با خرجی که طراحی قالب‌ها روی دست سایپا گذاشته با همان قیمت ۲۰۰ میلیون ساینا عرضه شود؟ عمرا! بیایید دعا کنیم به بهانه واردات، قیمت همین‌ها را بالا نبرند.
آخرین تلاش‌ها در ساعات پیش از استیضاح/ خودرو گران می‌شود؟
شماره معکوس برای برگزاری اولین نشست استیضاح دولت سیزدهم آغاز شده تا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در صحن علنی مجلس حضور یابد و بخت خود را برای دریافت رای اعتماد دوباره نمایندگان بیازماید.
امضاکنندگان استیضاح وزیر صمت، یکی از مهم‌ترین دلایل استیضاح را شرایط و قیمت خودرو در بازار می‌دانند. احمد مرادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در این خصوص گفته است: وزیر صمت در زمان رای اعتماد به مجلس قول داد ظرف ۶ ماه وضعیت بازار خودرو را ساماندهی کند، اما این اتفاق نیفتاد و مجلس برای پاسخگویی به مطالبه مردم باید از ابزارهای نظارتی خود استفاده کند.
افزایش قیمت خودرو رد شد
در این شرایط، وزیر صنعت، معدن و تجارت در ساعات پیش از استیضاح، با حضور در نشست کمیسیون صنایع و معان مجلس، مباحث مطرح شده درباره افزایش قیمت خودرو داخلی را رد کرد.
وی در این نشست در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا قرار است‌ قیمت کارخانه‌ای خودرو افزایش یابد؟ گفت: قیمت خودرو افزایش نمی‌یابد و این موضوع شایعه است.
قالیباف: مسیر صدور افزایش قیمت را نبسته‌ایم
بنا به این گزارش، فاطمی‌امین اواخر مهرماه نیز در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است قیمت خودرو در کارخانه افزایش یابد، گفته بود: خیر، این موضوع شایعه است.
این در شرایطی است که در ماه‌های گذشته خبرهایی در رابطه احتمال افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو در رسانه‌ها منتشر شد و صحبت‌های سخنگوی وزارت صمت مبنی بر اینکه ما مسیر صدور مجوز افزایش قیمت‌ها را نبسته‌ایم و خودروسازان می‌توانند متناسب با افزایش هزینه‌های تولید درخواست‌های خود را به سازمان حمایت ارسال کنند تا در ستاد تنظیم بازار بررسی شود، به تقویت این احتمال دامن زد.
چه زمانی درباره قیمت خودرو تصمیم گرفته می‌شود؟
البته منوچهر منطقی، معاون وزیر صمت در نشست خبری اخیر خود، تاکید کرده بود: اگر خودروهای وارداتی در بازار عرضه می‌شد، قیمت سرسام‌آور افزایش نمی‌یافت.
به گفته او، باید خودروها در بورس عرضه شوند تا قیمت‌ها افزایش پیدا نکند؛ عرضه در بورس کنترل قیمت را بهتر می‌کند.
او درباره تاثیر تحریم‌ها بر واردات خودرو، عنوان کرده بود: برخورد با تحریم برعهده واردکننده است و قطعا راهی برای دور زدن آن پیدا خواهد کرد.
منطقی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر تغییرات قیمت خودرو هم گفته بود: قیمت خودرو از مهر ماه سال گذشته که مورد تصویب سران قوا قرار گرفت، تغییری نکرده است و همه انتظار افزایش قیمت را داشتند. منتهی با ارتقای تولید، کمتر کردن تنوع تولید و کاهش هزینه‌های تولید سعی شده کار را با همین قیمت‌های فعلی جلو ببریم و ضرر خودروسازان روند کاهشی داشته باشد.
وی خاطرنشان کرده بود: طبق دستور سران قوا هر سه ماه باید گزارشی از قیمت هم ارائه شود که با آغاز واردات و ایجاد فضاهای مثبت، شاید بتوان در مورد قیمت خودرو تصمیم گیری کرد.
مصوبه واردات خودرو اصلاح و ابلاغ شد + شیوه تعیین قیمت
معاون اول رئیس‌جمهور با ارسال نامه‌ای به وزارت صمت، مصوبه اصلاح شده واردات خودرو را ابلاغ کرد.

 محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور با ارسال نامه‌ای به وزارت صمت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی، دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی، تصویب‌نامه هیأت وزیران در خصوص واردات خودرو که شامل اصلاح تصویب‌نامه قبلی آیین‌نامه واردات خودرو است را ابلاغ کرد.
متن این نامه به شرح ذیل است:
هیأت وزیران در جلسه اول آبان 1401 به پیشنهاد وزارت صمت و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد: 
تصویب‌نامه شماره 95240 / ت 59860 - هـ مورخ 1401.6.3 به شرح زیر اصلاح می‌شود: 
1- در تبصره 2 بند یک، عبارت (سیف) حذف می‌شود. 
2- بند دو به شرح زیر اصلاح می‌شود:
خودروهای وارداتی صرفاً در بورس کالا عرضه می‌شود. نرخ سود بازرگانی خودروهای وارداتی برحسب ارزش (فوب) با تصویب وزرای عضو کارگروهی متشکل از وزرای صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با رعایت ماده 19 آیین‌نامه داخلی هیأت دولت به گونه‌ای تعیین می‌شود که مابه‌التفاوت قیمت پایه با قیمت پایانی در بورس کالا معادل سود عادلانه باشد. کارگروه مذکور مجاز به تعیین علی‌الحساب سود بازرگانی در زمان ترخیص و تعیین سود بازرگانی قطعی در زمان فروش است.
3- بند هشت به شرح زیر اصلاح می‌شود:
8- به استناد ماده 4 قانون ساماندهی صنعت خودرو - مصوب 1401 - واردات خودرو با رعایت موارد زیر و مفاد این تصویب‌نامه مجاز می‌باشد:
الف- مشخصات فنی واردات خودرو باید با استانداردهای مربوط و از نظر آلایندگی محیط زیست با ضوابط تعیین شده در آیین‌نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی‌ها ( موضوع ماده 2 قانون هوای پاک) موضوع تصویب‌نامه 100602 / ت 55072 - هـ  مورخ 30 مهر 1397 و اصلاحات بعدی آن منطبق باشد.
ب- به منظور رعایت حقوق مصرف‌کنندگان و تأمین خدمات پس از فروش کلیه واردکنندگان خودرو مکلف به داشتن نمایندگی رسمی و تعمیرگاه مجاز، تأمین قطعات یدکی و ارائه خدمات پس از فروش می‌باشند.
پ- مرجع احراز انتقال فناوری در ازای واردات خودرو، وزارت صمت می‌باشد.
ت - صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای واردکنندگان براساس سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری موضوع ماده 4 آیین‌نامه اجرایی مواد 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز موضوع تصویب‌نامه شماره 46443 / ت 51559 هـ  مورخ 23 تیر 1395 و اصلاحات بعدی آن انجام می‌شود.
محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور