تاریخ انتشار
دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۱۴:۵۷
کد مطلب : ۴۴۴۷۳۰
کبنانیوز بحران اوکراین را بررسی میکند
جهان؛ نگران حمله روسیه به اوکراین / قانون جنگل یک انتخاب است / دوئل تلفنی پوتین و بایدن
۱
کبنا ؛روز شنبه جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده و همتای روسیاش، ولادیمیر پوتین تلفنی درباره بحران اوکراین گفتوگو کردند. جو بایدن به ولادیمیر پوتین هشدار داد که درصورت تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین، ایالات متحده و متحدانش «قاطعانه پاسخ خواهند داد و عواقب سریع و شدید» را بر روسیه تحمیل خواهند کرد. به گزارش سیانان، در یک تماس تلفنی تقریباً یکساعته، کاخ سفید اعلام کرد که بایدن برای پوتین روشن کرده است که در صورت تهاجم، چه چیزی را به خطر میاندازد. یکی از مقامات ارشد دولت پس از این تماس به خبرنگاران گفت که این بحث اساسی بود؛ اما ایالات متحده نگران است که روسیه همچنان ممکن است حمله نظامی انجام دهد.
به گزارش کبنا، بایدن روشن کرد که اگر روسیه حملهای به اوکراین ترتیب دهد، ایالات متحده به همراه متحدان و شرکایش قاطعانه پاسخ خواهند داد و هزینههای سریع و شدیدی را بر روسیه تحمیل خواهند کرد. کاخ سفید در بیانیهای اعلام کرد: جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده بار دیگر تاکید کرد که تهاجم بیشتر روسیه به اوکراین رنج انسانی گستردهای را به همراه خواهد داشت و جایگاه روسیه را در صحنه جهانی تنزل خواهد داد. بایدن به رئیسجمهوری روسیه هشدار داد که اگرچه ایالات متحده همچنان آماده مشارکت در دیپلماسی است، اما با هماهنگی کامل با متحدان و شرکای خود، به همان اندازه برای سناریوهای دیگر آماده است. تماس بین دو رهبر ساعاتی پس از آن صورت میگیرد که ایالات متحده برخی از نیروهای خود را از اوکراین خارج کرد و دستور تخلیه اکثر کارکنان سفارت خود را در روز شنبه صادر کرد؛ زیرا نگرانیها از احتمال حمله روسیه به این کشور در چند روز آینده افزایش یافته است. این اقدامات نشانه دیگری از ترس ایالات متحده است که نشان میدهد پوتین میتواند هر زمان که بخواهد دستور تهاجم را صادر کند. در این راستا روز جمعه مشاور امنیت ملی بایدن به آمریکاییها در اوکراین برای ترک این کشور هشدار داد و تصریح کرد که این اقدام نظامی ممکن است با بمباران هوایی آغاز شود و در پی آن احتمال کشته شدن غیرنظامیان وجود دارد. یک مقام ارشد دولت بعدازظهر شنبه به خبرنگاران گفت که تماس بین دو رئیسجمهور «حرفهای و اساسی» بود؛ اما هیچ تغییر اساسی در اصل ماجرا رخ نداد و واقعیت همانی است که از چندین هفته پیش بر آمریکا محرز شده است. این مقام پس از تماس تلفنی دو رئیسجمهور به خبرنگاران گفت: دو رئیسجمهور توافق کردند که تیمهایشان در روزهای آینده بیشتر درگیر حل مساله بحران اوکراین شوند. با این حال روسیه ممکن است هر آن تصمیم بگیرد که اقدام نظامی انجام دهد. در واقع، این یک احتمال قوی است.»
این مقام گفت که بایدن ایدههای ایالات متحده را درباره چگونگی تقویت امنیت اروپا و همچنین پرداختن به برخی از نگرانیهای امنیتی روسیه تکرار اما خاطرنشان کرد که هنوز مشخص نیست که آیا روسیه به دنبال اهداف خود از طریق دیپلماتیک است یا خیر؟ این مقام در پاسخ به این سؤال که آیا روسیه تصمیمی برای حمله گرفته است، گفت: «من فکر میکنم پاسخ صادقانه به این سؤال این است که ما بهطور کامل از تصمیمگیری ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه آگاه نیستیم.» این مقام ادامه داد: «اما میدانید، ما ارزیابی خود را از این موضوع بر اساس آنچه روسها بطور علنی میگویند، قرار نمیدهیم. ما ارزیابیهایمان را بر اساس آنچه در میدان میبینیم استوار میکنیم و آن اینکه شاهد تداوم استقرار روسیه در مرز با اوکراین هستیم و هیچ شواهد معناداری از تنشزدایی یا واقعاً علاقهای به کاهش تنش وجود ندارد.»
یوری اوشاکوف، دستیار رئیسجمهوری روسیه روز شنبه این تماس را «متوازن و دادوستدگونه» توصیف کرد؛ اما گفت که ایالات متحده و ناتو نتوانستهاند به نگرانیهای امنیتی اصلی روسیه رسیدگی کنند. اوشاکوف گفت: «همه این را میدانند که این گفتوگو در فضای پرتنش ایجادشده توسط آمریکا درباره حمله احتمالی قریبالوقوع روسیه به اوکراین انجام شد.» اوشاکوف اظهار کرد که پوتین به بایدن گفته است معلوم نیست که چرا افرادی دست به انتشار اطلاعات نادرست درباره حمله روسیه به اوکراین میزنند. وی گفت پوتین به همتای خود اطلاع داده که مسکو بررسی واکنش ایالات متحده و ناتو به پیشنهادهای روسیه درباره تضمینهای امنیتی را به پایان رسانده است و در آینده نزدیک به آن پاسخ داده خواهد شد. به گفته دستیار پوتین، وی در این تماس گفته که ملاحظات بیانشده توسط بایدن را به دقت تجزیه و تحلیل خواهد کرد و بدون شک آنها را در نظر خواهد گرفت؛ اما متاسفانه این ملاحظات به عناصر اصلی و کلیدی ابتکارات روسیه مربوط نمیشود و هیچ تضمینی نه درباره گسترش حضور ناتو و نه درباره بازگشت به سال ۱۹۹۷ وجود ندارد و در بسیاری از مسائل پاسخی دریافت نکردند. اوشاکوف همچنین درباره مواضع رئیسجمهوری آمریکا گفت که بایدن در این تماس تاکید کرده روسیه و ایالات متحده اگرچه رقیب یکدیگر هستند، اما باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از «بدترین سناریو» در اوکراین انجام دهند. اوشاکوف خاطرنشان کرد که دو رهبر توافق کردند ارتباط تلفنیشان را درباره همه موضوعات مورد بحث ادامه دهند. مقامات روسیه، با وجود اینکه ۱۰۰ هزار نیرو در مرز با اوکراین مستقر کردهاند و در عمل نیز اوکراین را در محاصره دریایی قرار دادهاند، میگویند آمریکا کارزار اطلاعات جعلی درباره بحران اوکراین به راه انداخته است. وزارت امور خارجه روسیه روز جمعه کشورهای غربی و مطبوعات را به انتشار «کمپین اطلاعات نادرست گسترده» درباره حمله احتمالی روسیه به اوکراین «بهمنظور منحرف کردن توجه از اقدامات تهاجمی خود» متهم کرد. این وزارتخانه در بیانیهای که در وبسایت خود منتشر کرد، نوشت: «در پایان سال ۲۰۲۱ و آغاز سال ۲۰۲۲، فضای جهانی اطلاعات با یک کمپین رسانهای بیسابقه در مقیاس و پیچیدگی مواجه شد که هدف آن متقاعد کردن جامعه جهانی است که فدراسیون روسیه در حال تدارک تهاجم به خاک اوکراین است.»
همه چشمها، خیره به اوکراین
به گفته یک مقام دولت، ایالات متحده تخمین زده است که روسیه بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در نزدیکی مرز اوکراین دارد که هزاران نفر فقط در این هفته به آن اضافه شدند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن روز جمعه به خبرنگاران گفت که حمله روسیه به اوکراین ممکن است بهزودی آغاز شود و با بمباران هوایی و حملات موشکی آغاز شود. او به همه آمریکاییهای ساکن اوکراین توصیه کرد که هرچه سریعتر برای امنیت خود کشور را ترک کنند. او تصریح کرد: «بدیهی است که نمیتوانیم آینده را پیشبینی کنیم و دقیقاً نمیدانیم که چه اتفاقی قرار است بیفتد. اما خطر اکنون به اندازه کافی زیاد و فوری است و برای همین باید تمام جوانب را با احتیاط سنجید.» به همین منظور پنتاگون با انعکاس نگرانی فوری واشنگتن درباره افزایش روزافزون نظامی روسیه در اطراف همسایه کوچکترش، گفت که ۱۶۰ مربی نظامی آمریکایی را بهطور موقت از کشور خارج میکند؛ جایی که آنها با نیروهای اوکراینی در نزدیکی مرز لهستان کار میکردند. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، حتی با وجود اینکه بایدن و پوتین روز شنبه با یکدیگر گفتوگو کردند؛ اما شواهد نشان میدهد که راهکار دیپلماتیک در حال رسیدن به یک بنبست است.
مقامات اطلاعاتی ایالات متحده فکر میکردند که پوتین آماده است تا پایان بازیهای المپیک زمستانی در پکن صبر کند؛ چراکه برای رئیسجمهوری روسیه شی جینپینگ، بهعنوان یک شریک و متحد مهم تلقی میشود و وی قصد دستور دادن برای حمله احتمالی ندارد. اما آنها میگویند که در روزهای اخیر آمریکاییها میگویند به شواهدی دست پیدا کردهاند که حاکی از حمله روسیه تا پیش از پایان المپیک زمستانی چین است. سالیوان روز جمعه به خبرنگاران گفت: «ما همچنان شاهد نشانههایی از تشدید تنش روسیه، از جمله ورود نیروهای جدید به مرز اوکراین هستیم.» مقامات گفتند که ایالات متحده اطلاعاتی را جمعآوری کرده است که روسیه «چهارشنبه» را بهعنوان تاریخ هدف برای شروع هرگونه اقدام نظامی در نظر دارد. البته نهادهای اطلاعاتی آمریکا میگویند این احتمال که ذکر یک تاریخ خاص میتواند بخشی از تلاش روسیه برای اطلاعرسانی نادرست باشد، هم نباید دور از نظر داشت.
در مقابل اوکراین این ادعای آمریکا را قبول ندارد. در این زمینه دولت اوکراین خواستار آرامش شد و ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری این کشور گفت که اطلاعاتی حاکی از حمله قریبالوقوع روسیه را ندیده و «ارائه اطلاعات بیش از حد» درباره حمله احتمالی باعث ایجاد ترس غیرضروری شده است. در این شرایط ایالات متحده اعزام نیرو برای دفاع از اوکراین را رد کرده، اما استقرار نیروهای خود را به کشورهای عضو ناتو در شرق اروپا افزایش داده است. کاخ سفید مشتاق است تا از تکرار تخلیه پر هرج و مرج کارمندان سفارت ایالات متحده از کابل در ماه آگوست گذشته بهدلیل سقوط افغانستان به دست طالبان جلوگیری کند. ایالات متحده و کشورهایی از جمله بریتانیا، دانمارک، آلمان، ژاپن، لتونی و هلند بهطور فزایندهای درخواست فوری برای خروج شهروندان خود از اوکراین داشتهاند. یک مقام وزارت خارجه آمریکا روز شنبه تاکید کرد که ارتش آمریکا مانند نیروهای نظامی در افغانستان، شهروندان آمریکایی را از اوکراین خارج نخواهد کرد. روز شنبه، شرکت هواپیمایی هلندی، KLM، با اشاره به وضعیت امنیتی اعلام کرد که پروازهای خود به اوکراین را متوقف خواهد کرد.
اوکراین: خواستار مذاکره با روسیه ظرف ۴۸ ساعت آینده هستیم
دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین میگوید روسیه درخواستهای رسمی این کشور را برای توضیح درباره بسیج نیروهایش نادیده گرفته است. به گفته وزیر خارجه اوکراین، کیف در گام بعدی به روسیه ۴۸ ساعت فرصت میدهد تا در دیداری با این کشور درباره دلیل بسیج نیروهایش در نزدیکی مرز اوکراین شفافیت پیش بگیرد و توضیح دهد.
اوکراین خواستار دیدار با روسیه و سایر کشورهای عضو ناتو و گفتگو درباره افزایش تنش در مرزهای خود شد.
به گزارش کبنا، انتخاب، دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین میگوید روسیه درخواستهای رسمی این کشور را برای توضیح درباره بسیج نیروهایش نادیده گرفته است.
به گفته وزیر خارجه اوکراین، کیف در گام بعدی به روسیه ۴۸ ساعت فرصت میدهد تا در دیداری با این کشور درباره دلیل بسیج نیروهایش در نزدیکی مرز اوکراین شفافیت پیش بگیرد و توضیح دهد.
کولبا گفته است کیف روز جمعه از روسیه خواسته براساس مفاد سند وین، توافق امنیتی میان اعضای سازمان امنیت و همکاری اروپا، درباره این آرایش نظامی توضیح دهد.
به گفته وزیر خارجه اوکراین، اگر روسیه درباره جامعیت امنیت در سازمان امنیت و همکاری اروپا جدی است، باید تعهداتش را در قبال شفافیت نظامی انجام دهد تا تنش کاهش پیدا کند و امنیت برای همه تأمین شود.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین پیشتر از دامن زدن به هراس مردم انتقاد کرده بود و گفته بود هیچ سندی وجود ندارد که نشان بدهد روسیه در روزهای آینده قصد حمله به اوکراین را دارد.
روز یکشنبه، زلنسکی نزدیک به یک ساعت، تلفنی با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا صحبت کرد.
کاخ سفید میگوید بایدن بر حمایت از اوکراین تاکید کرده و دو رهبر بر اهمیت ادامه پیگیری دیپلماسی و بازدارندگی توافق کردند.
در بیانیه دولت اوکراین درباره این گفتگوی تلفنی آمده است آقای زلنسکی از "حمایت تزلزلناپذیر" آمریکا از کشورش تشکر کرده و از بایدن برای سفر به کیف دعوت کرد.
جهان؛ نگران حمله روسیه به اوکراین
یووال نوح هراری، تاریخدان و نویسنده شناخته شده در مقالهای برای نشریه اکونومیست به تحلیل بحران اوکراین پرداخته و استدلال می کند که آنچه در اوکراین در خطر است جهت تاریخ بشر است.
یووال نوح هراری، تاریخدان، نظریهپرداز، استاد تاریخ و نویسنده سهگانه پرفروش «انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر»، «انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده» و «۲۱ درس برای قرن ۲۱»، با نگاهی تاریخی به بحران اوکراین استدلال کرده است که «آنچه در اوکراین در خطر است، جهت تاریخ بشریت است». آقای هراری در مقالهای برای وبگاه نشریه اکونومیست نوشته است: «بزرگترین دستاورد سیاسی بشریت، افول جنگ بوده، که اکنون در خطر است».
تاریخ؛ تکرار یا تغییر؟
هراری در این مقاله آورده است: در قلب بحران اوکراین یک سوال اساسی در مورد ماهیت تاریخ و ماهیت بشریت نهفته است:
آیا تغییر امکانپذیر است؟ آیا انسانها میتوانند رفتار خود را تغییر دهند؟ یا تاریخ بیپایان تکرار میشود و انسانها برای همیشه محکوم به اجرای تراژدیهای گذشته بدون تغییر چیزی جز دکور هستند؟
یک مکتب فکری به شدت امکان تغییر را رد می کند. این رویکرد استدلال می کند که جهان یک جنگل است، که قوی شکار ضعیفان است و تنها چیزی که مانع از نابودی یک کشور می شود، نیروی نظامی است. همیشه همینطور بوده و همیشه همینطور خواهد بود. کسانی که به قانون جنگل اعتقاد ندارند نه تنها خود را فریب می دهند، بلکه موجودیت خود را به خطر می اندازند. آنها مدت زیادی زنده نخواهند بود.
مکتب فکری دیگری استدلال می کند که به اصطلاح قانون جنگل یک قانون طبیعی نیست. انسان ها آن را ساخته اند و انسان ها می توانند آن را تغییر دهند. برخلاف تصورات نادرست رایج، اولین شواهد روشن برای جنگ سازمان یافته در پرونده باستان شناسی تنها 13000 سال پیش ظاهر می شود. حتی پس از آن تاریخ، دورههای زیادی بدون شواهد باستانشناسی برای جنگ وجود داشته است.
برخلاف جاذبه، جنگ نیروی اساسی طبیعت نیست. شدت و وجود آن به عوامل زیربنایی تکنولوژیکی، اقتصادی و فرهنگی بستگی دارد. با تغییر این عوامل، جنگ نیز تغییر می کند.
شواهد تغییر و پارامترهای صلح
شواهدی از چنین تغییری در اطراف ما وجود دارد. در طول چند نسل گذشته، تسلیحات هسته ای جنگ بین ابرقدرت ها را به یک اقدام جنون آمیز خودکشی دسته جمعی تبدیل کرده است و قدرتمندترین کشورهای روی زمین را وادار به یافتن راه های کمتر خشن برای حل مناقشات کرده است. در حالی که جنگهای قدرتهای بزرگ، مانند جنگ دوم پونیک یا جنگ جهانی دوم، یکی از ویژگیهای برجسته برای بیشتر تاریخ بودهاند، در هفت دهه گذشته هیچ جنگ مستقیمی بین ابرقدرتها وجود نداشته است.
* سودآوری فتح کاهش یافته است
در همین دوره، اقتصاد جهانی از اقتصاد مبتنی بر مواد به اقتصاد مبتنی بر دانش تبدیل شده است. جایی که زمانی منابع اصلی ثروت، دارایی های مادی مانند معادن طلا، مزارع گندم و چاه های نفت بود، امروز منبع اصلی ثروت دانش است. و در حالی که شما می توانید میدان های نفتی را به زور تصرف کنید، نمی توانید از این طریق دانش کسب کنید. در نتیجه سودآوری فتح کاهش یافته است.
*تغییر تکتونیکی فرهنگ جهانی
سرانجام، یک تغییر تکتونیکی در فرهنگ جهانی رخ داده است. بسیاری از نخبگان در تاریخ - برای مثال، روسای هون، وایکینگها و پاتریسیونهای رومی - به جنگ نگاه مثبتی داشتند. فرمانروایان از سارگون کبیر تا بنیتو موسولینی به دنبال این بودند که خود را با فتح، جاودانه کنند (و هنرمندانی مانند هومر و شکسپیر با سرخوشی چنین خیالاتی را ملزم کردند). دیگر نخبگان، مانند کلیسای مسیحی، جنگ را شیطانی اما اجتنابناپذیر میدانستند.
با این حال، در چند نسل گذشته، برای اولین بار در تاریخ، جهان تحت سلطه نخبگانی قرار گرفت که جنگ را هم شیطانی و هم قابل اجتناب میدانستند. حتی افرادی مانند جورج دبلیو بوش و دونالد ترامپ، بدون در نظر گرفتن مرکلها و آردرنهای جهان، با انواع سیاستمدارانی مانند آتیلا هون یا آلاریک گوت بسیار متفاوتاند. آنها معمولاً با رویاهای اصلاحات داخلی به جای فتوحات خارجی به قدرت میرسند. همچنین در قلمرو هنر و اندیشه، بیشتر چراغهای برجسته این عرصه -از پابلو پیکاسو گرفته تا استنلی کوبریک- بیشتر به خاطر به تصویر کشیدن وحشتهای بیمعنا و بیپایان نبرد شناخته میشوند تا تجلیل از معماران آن.
در نتیجه همه این تغییرات، اکثر دولتها جنگهای تجاوزکارانه را ابزاری قابل قبول برای پیشبرد منافع خود نمیدانستند و بیشتر کشورها از خیالپردازی درباره تسخیر و الحاق همسایگان خود دست کشیدند. این که نیروی نظامی به تنهایی مانع از فتح اروگوئه توسط برزیل و یا جلوگیری از حمله اسپانیا به مراکش میشود، به سادگی درست نیست.
* باروت کمتر از شکر کشنده است
کاهش جنگ در آمارهای متعدد مشهود است. از سال 1945، ترسیم مجدد مرزهای بینالمللی توسط تهاجم خارجی نسبتاً نادر شده است و حتی یک کشور شناخته شده بینالمللی به طور کامل توسط تسخیر خارجی از روی نقشه محو نشده است.
انواع دیگر درگیریها، مانند جنگهای داخلی و شورشها، کم نبوده است. اما حتی با در نظر گرفتن انواع درگیریها، در دو دهه اول قرن بیست و یکم، خشونت انسانی نسبت به خودکشی، تصادفات رانندگی یا بیماریهای مرتبط با چاقی باعث مرگ افراد کمتری شده است. باروت کمتر از شکر کشنده شده است.
* تغییر اساسی در معنای صلح
محققان در مورد آمار دقیق بحث می کنند، اما مهم است که فراتر از ریاضیات نگاه کنیم. افول جنگ یک پدیده روانی و همچنین آماری بوده است. مهمترین ویژگی آن تغییر اساسی در معنای اصطلاح صلح بوده است. در بیشتر تاریخ، صلح فقط به معنای «غیبت موقت جنگ» بود. وقتی مردم در سال 1913 گفتند که بین فرانسه و آلمان صلح وجود دارد، منظورشان این بود که ارتش فرانسه و آلمان مستقیماً درگیر نمیشوند، اما همه میدانستند که با این وجود ممکن است هر لحظه یک جنگ بین آنها شروع شود.
در دهههای اخیر، «صلح» به معنای «غیرقابل قبول بودن جنگ» است. برای بسیاری از کشورها، تهاجم و تسخیر همسایگان تقریباً غیرقابل تصور شده است. من در خاورمیانه زندگی می کنم، بنابراین به خوبی میدانم که استثناهایی برای این روندها وجود دارد. اما شناخت روندها حداقل به همان اندازه مهم است که بتوان به استثنائات اشاره کرد.
«صلح جدید» یک اتفاق آماری یا فانتزی هیپی نبوده است. این به وضوح در بودجههای سرد و بطور غیرجنگی محاسبه شده، منعکس میشود. در دهههای اخیر، دولتها در سراسر جهان به اندازه کافی احساس امنیت کردهاند که بهطور متوسط تنها حدود 6.5 درصد از بودجه خود را صرف نیروهای مسلح خود کردهاند، در حالی که هزینههای بسیار بیشتری را برای آموزش، مراقبتهای بهداشتی و رفاه هزینه میکنند.
ما تمایل داریم آن را بدیهی تلقی کنیم، اما این یک تازگی شگفت انگیز در تاریخ بشر است. برای هزاران سال، مخارج نظامی تا حد زیادی بزرگترین اقلام در بودجه هر شاهزاده، خان، سلطان و امپراتور بود. آنها به سختی یک پنی برای آموزش یا کمک پزشکی به تودهها خرج میکردند.
افول جنگها انتخاب بشر بود، به همین دلیل برگشتپذیر است
زوال جنگ ناشی از یک معجزه الهی یا تغییر در قوانین طبیعت نبود. این ناشی از انتخاب های بهتر انسان ها بود. مسلماً این بزرگترین دستاورد سیاسی و اخلاقی تمدن مدرن است. متأسفانه، این واقعیت که ناشی از انتخاب انسان است نیز به معنای برگشتپذیر بودن آن است.
تکنولوژی، اقتصاد و فرهنگ همچنان در حال تغییر هستند. ظهور سلاحهای سایبری، اقتصادهای مبتنی بر هوش مصنوعی و فرهنگهای جدید نظامیگرا میتواند به دوران جدیدی از جنگ منجر شود، بدتر از هر چیزی که قبلاً دیدهایم.
برای لذت بردن از آرامش، تقریباً همه به انتخاب خوب نیاز داریم. در مقابل، یک انتخاب ضعیف فقط از سوی یک طرف میتواند منجر به جنگ شود.
جهان باید نگران حمله به اوکراین باشد
به همین دلیل است که تهدید روسیه برای حمله به اوکراین باید همه افراد روی زمین را نگران کند. اگر دوباره برای کشورهای قدرتمند هنجاری شود که همسایگان ضعیفتر خود را از بین ببرند، بر احساس و رفتار مردم در سراسر جهان تأثیر میگذارد.
اولین و بارزترین نتیجه بازگشت به قانون جنگل، افزایش شدید هزینههای نظامی به قیمت هر چیز دیگری خواهد بود. پولی که باید نصیب معلمان، پرستاران و مددکاران اجتماعی شود، در عوض صرف تانک ها، موشکها و سلاحهای سایبری میشود.
بازگشت به جنگل همچنین همکاری جهانی در مورد مشکلاتی مانند جلوگیری از تغییرات فاجعه بار آبوهوایی یا تنظیم جنبه مخرب فناوریهایی مانند هوش مصنوعی و مهندسی ژنتیک را تضعیف میکند. کار کردن در کنار کشورهایی که آماده حذف شما هستند کار آسانی نیست.
و با شتاب گرفتن تغییرات آب و هوایی و مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی، خطر درگیری مسلحانه بیشتر خواهد شد و یک دور باطل ایجاد میشود که ممکن است گونه ما را نابود کند.
جهت تاریخ؛ ماندن در جنگل، گریز یا بازگشت؟
اگر معتقدید که تغییر تاریخی غیرممکن است و بشریت هرگز جنگل را ترک نکرده و نخواهد کرد، تنها انتخاب باقی مانده این است که نقش شکارچی را بازی کنید یا طعمه. با توجه به چنین انتخابی، اکثر رهبران ترجیح می دهند به عنوان شکارچیان آلفا در تاریخ ثبت شوند و نام خود را به لیست سیاه فاتحانی اضافه کنند که دانش آموزان بدبخت محکوم به حفظ کردن نام آنها برای امتحانات تاریخ هستند.
اما شاید تغییر ممکن است، شاید قانون جنگل یک انتخاب باشد تا امری اجتنابناپذیر. اگر چنین است، هر رهبر که فتح همسایه را انتخاب کند، جایگاه ویژهای در حافظه بشریت خواهد داشت، به مراتب بدتر از تیمور لنگ. او به عنوان مردی که بزرگترین دستاورد ما را نابود کرد در تاریخ ثبت خواهد شد. درست زمانی که فکر میکردیم از جنگل بیرون آمدهایم، او ما را به داخل کشید.
درس تغییر تاریخ را باید از اوکراینیها آموخت
من نمی دانم در اوکراین چه اتفاقی خواهد افتاد. اما من به عنوان یک مورخ به امکان تغییر اعتقاد دارم. من فکر نمیکنم این سادهلوحانه باشد؛ بلکه واقعگرایی است.
تنها فاکتور ثابت تاریخ بشر، تغییر است. و این چیزی است که شاید بتوانیم از اوکراینیها یاد بگیریم. برای بسیاری از نسل ها، اوکراینیها جز استبداد و خشونت چیز کمی میدانستند. آنها دو قرن استبداد تزاری را تحمل کردند که سرانجام در میان فاجعه جنگ جهانی اول فروپاشید. تلاش کوتاهی برای استقلال به سرعت توسط ارتش سرخ سرکوب شد و حکومت روسیه را دوباره برقرار کرد.
سپس اوکراینیها قحطی وحشتناک هولودومور، ترور استالینیستی، اشغال نازیها و دههها دیکتاتوری کمونیستی را که توسط انسان ساخته شده بود، تجربه کردند.
وقتی اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، به نظر میرسید که تاریخ تضمین میکرد که اوکراینیها دوباره در مسیر استبداد وحشیانه قرار خواهند گرفت. مگر آنها چه چیز دیگری میدانستند؟
اما اوکراینیها طور دیگری انتخاب کردند. با وجود تاریخ، با وجود فقر شدید و با وجود موانع به ظاهر غیرقابل عبور، اوکراینی ها یک دموکراسی ایجاد کردند.
در اوکراین، برخلاف روسیه و بلاروس، نامزدهای اپوزیسیون بارها جایگزین کاندیداهای فعلی شدند. وقتی در سالهای 2004 و 2013 با تهدید استبداد مواجه شدند، اوکراینیها دو بار برای دفاع از آزادی خود قیام کردند.
همه چیز به انتخاب بشر برمیگردد
دموکراسی آنها چیز جدیدی است. "صلح جدید" نیز همینطور است. هر دو شکننده هستند و ممکن است دوام زیادی نداشته باشند. اما هر دو ممکن هستند، و ممکن است ریشه های عمیقی داشته باشند. هر چیز قدیمی، زمانی نو بود. همه چیز به انتخاب انسان برمیگردد.
درخواست عجیب رئیس جمهور اوکراین از بایدن
زلنسکی خطاب به بایدن گفته است: من متقاعد شدهام که ورود شما به کییف در روزهای آینده برای تثبیت اوضاع بسیار مهم است و سیگنال قدرتمندی خواهد بود که به کاهش تنش کمک میکند.
دفتر ریاست جمهوری اوکراین اعلام کرد، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری این کشور از جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا دعوت کرده است تا به زودی به اوکراین سفر کند.
به گزارش رویترز، تنشها هفتههاست بر سر افزایش نیروهای نظامی روسیه در نزدیکی اوکراین بالا گرفته و واشنگتن گفته که تهاجم ممکن است در هر زمانی رخ دهد. این درحالی است که مسکو برنامهریزی برای این کار را رد میکند.
دفتر ریاست جمهوری اوکراین اعلام کرد، زلنسکی خطاب به بایدن گفته است: «من متقاعد شدهام که ورود شما به کییف در روزهای آینده برای تثبیت اوضاع بسیار مهم است و سیگنال قدرتمندی خواهد بود که به کاهش تنش کمک میکند.»
کاخ سفید از اظهار نظر در مورد این دعوت خودداری کرده است.
شبکه خبری سیانان به نقل از یک مقام اوکراینی که نامش فاش نشده است اعلام کرد که هیچ پاسخ مثبتی از سوی بایدن به این ایده وجود نداشته است.
زلنسکی گفت که اوکراین تهدیداتی را که با آن مواجه است درک میکند و آماده رویارویی با هر سناریویی است و در عین حال از حمایت ایالات متحده تشکر میکند.
او همچنین از برخی ارزیابیهای وحشتناک از وقوع یک جنگ در آینده ابراز ناامیدی کرده است. چنین هشدارهایی ضربههای خود را بر اقتصاد وارد کرده و فشار بر پول ملی را افزایش داده است.
به گزارش کبنا، بایدن روشن کرد که اگر روسیه حملهای به اوکراین ترتیب دهد، ایالات متحده به همراه متحدان و شرکایش قاطعانه پاسخ خواهند داد و هزینههای سریع و شدیدی را بر روسیه تحمیل خواهند کرد. کاخ سفید در بیانیهای اعلام کرد: جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده بار دیگر تاکید کرد که تهاجم بیشتر روسیه به اوکراین رنج انسانی گستردهای را به همراه خواهد داشت و جایگاه روسیه را در صحنه جهانی تنزل خواهد داد. بایدن به رئیسجمهوری روسیه هشدار داد که اگرچه ایالات متحده همچنان آماده مشارکت در دیپلماسی است، اما با هماهنگی کامل با متحدان و شرکای خود، به همان اندازه برای سناریوهای دیگر آماده است. تماس بین دو رهبر ساعاتی پس از آن صورت میگیرد که ایالات متحده برخی از نیروهای خود را از اوکراین خارج کرد و دستور تخلیه اکثر کارکنان سفارت خود را در روز شنبه صادر کرد؛ زیرا نگرانیها از احتمال حمله روسیه به این کشور در چند روز آینده افزایش یافته است. این اقدامات نشانه دیگری از ترس ایالات متحده است که نشان میدهد پوتین میتواند هر زمان که بخواهد دستور تهاجم را صادر کند. در این راستا روز جمعه مشاور امنیت ملی بایدن به آمریکاییها در اوکراین برای ترک این کشور هشدار داد و تصریح کرد که این اقدام نظامی ممکن است با بمباران هوایی آغاز شود و در پی آن احتمال کشته شدن غیرنظامیان وجود دارد. یک مقام ارشد دولت بعدازظهر شنبه به خبرنگاران گفت که تماس بین دو رئیسجمهور «حرفهای و اساسی» بود؛ اما هیچ تغییر اساسی در اصل ماجرا رخ نداد و واقعیت همانی است که از چندین هفته پیش بر آمریکا محرز شده است. این مقام پس از تماس تلفنی دو رئیسجمهور به خبرنگاران گفت: دو رئیسجمهور توافق کردند که تیمهایشان در روزهای آینده بیشتر درگیر حل مساله بحران اوکراین شوند. با این حال روسیه ممکن است هر آن تصمیم بگیرد که اقدام نظامی انجام دهد. در واقع، این یک احتمال قوی است.»
این مقام گفت که بایدن ایدههای ایالات متحده را درباره چگونگی تقویت امنیت اروپا و همچنین پرداختن به برخی از نگرانیهای امنیتی روسیه تکرار اما خاطرنشان کرد که هنوز مشخص نیست که آیا روسیه به دنبال اهداف خود از طریق دیپلماتیک است یا خیر؟ این مقام در پاسخ به این سؤال که آیا روسیه تصمیمی برای حمله گرفته است، گفت: «من فکر میکنم پاسخ صادقانه به این سؤال این است که ما بهطور کامل از تصمیمگیری ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه آگاه نیستیم.» این مقام ادامه داد: «اما میدانید، ما ارزیابی خود را از این موضوع بر اساس آنچه روسها بطور علنی میگویند، قرار نمیدهیم. ما ارزیابیهایمان را بر اساس آنچه در میدان میبینیم استوار میکنیم و آن اینکه شاهد تداوم استقرار روسیه در مرز با اوکراین هستیم و هیچ شواهد معناداری از تنشزدایی یا واقعاً علاقهای به کاهش تنش وجود ندارد.»
یوری اوشاکوف، دستیار رئیسجمهوری روسیه روز شنبه این تماس را «متوازن و دادوستدگونه» توصیف کرد؛ اما گفت که ایالات متحده و ناتو نتوانستهاند به نگرانیهای امنیتی اصلی روسیه رسیدگی کنند. اوشاکوف گفت: «همه این را میدانند که این گفتوگو در فضای پرتنش ایجادشده توسط آمریکا درباره حمله احتمالی قریبالوقوع روسیه به اوکراین انجام شد.» اوشاکوف اظهار کرد که پوتین به بایدن گفته است معلوم نیست که چرا افرادی دست به انتشار اطلاعات نادرست درباره حمله روسیه به اوکراین میزنند. وی گفت پوتین به همتای خود اطلاع داده که مسکو بررسی واکنش ایالات متحده و ناتو به پیشنهادهای روسیه درباره تضمینهای امنیتی را به پایان رسانده است و در آینده نزدیک به آن پاسخ داده خواهد شد. به گفته دستیار پوتین، وی در این تماس گفته که ملاحظات بیانشده توسط بایدن را به دقت تجزیه و تحلیل خواهد کرد و بدون شک آنها را در نظر خواهد گرفت؛ اما متاسفانه این ملاحظات به عناصر اصلی و کلیدی ابتکارات روسیه مربوط نمیشود و هیچ تضمینی نه درباره گسترش حضور ناتو و نه درباره بازگشت به سال ۱۹۹۷ وجود ندارد و در بسیاری از مسائل پاسخی دریافت نکردند. اوشاکوف همچنین درباره مواضع رئیسجمهوری آمریکا گفت که بایدن در این تماس تاکید کرده روسیه و ایالات متحده اگرچه رقیب یکدیگر هستند، اما باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از «بدترین سناریو» در اوکراین انجام دهند. اوشاکوف خاطرنشان کرد که دو رهبر توافق کردند ارتباط تلفنیشان را درباره همه موضوعات مورد بحث ادامه دهند. مقامات روسیه، با وجود اینکه ۱۰۰ هزار نیرو در مرز با اوکراین مستقر کردهاند و در عمل نیز اوکراین را در محاصره دریایی قرار دادهاند، میگویند آمریکا کارزار اطلاعات جعلی درباره بحران اوکراین به راه انداخته است. وزارت امور خارجه روسیه روز جمعه کشورهای غربی و مطبوعات را به انتشار «کمپین اطلاعات نادرست گسترده» درباره حمله احتمالی روسیه به اوکراین «بهمنظور منحرف کردن توجه از اقدامات تهاجمی خود» متهم کرد. این وزارتخانه در بیانیهای که در وبسایت خود منتشر کرد، نوشت: «در پایان سال ۲۰۲۱ و آغاز سال ۲۰۲۲، فضای جهانی اطلاعات با یک کمپین رسانهای بیسابقه در مقیاس و پیچیدگی مواجه شد که هدف آن متقاعد کردن جامعه جهانی است که فدراسیون روسیه در حال تدارک تهاجم به خاک اوکراین است.»
همه چشمها، خیره به اوکراین
به گفته یک مقام دولت، ایالات متحده تخمین زده است که روسیه بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در نزدیکی مرز اوکراین دارد که هزاران نفر فقط در این هفته به آن اضافه شدند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن روز جمعه به خبرنگاران گفت که حمله روسیه به اوکراین ممکن است بهزودی آغاز شود و با بمباران هوایی و حملات موشکی آغاز شود. او به همه آمریکاییهای ساکن اوکراین توصیه کرد که هرچه سریعتر برای امنیت خود کشور را ترک کنند. او تصریح کرد: «بدیهی است که نمیتوانیم آینده را پیشبینی کنیم و دقیقاً نمیدانیم که چه اتفاقی قرار است بیفتد. اما خطر اکنون به اندازه کافی زیاد و فوری است و برای همین باید تمام جوانب را با احتیاط سنجید.» به همین منظور پنتاگون با انعکاس نگرانی فوری واشنگتن درباره افزایش روزافزون نظامی روسیه در اطراف همسایه کوچکترش، گفت که ۱۶۰ مربی نظامی آمریکایی را بهطور موقت از کشور خارج میکند؛ جایی که آنها با نیروهای اوکراینی در نزدیکی مرز لهستان کار میکردند. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، حتی با وجود اینکه بایدن و پوتین روز شنبه با یکدیگر گفتوگو کردند؛ اما شواهد نشان میدهد که راهکار دیپلماتیک در حال رسیدن به یک بنبست است.
مقامات اطلاعاتی ایالات متحده فکر میکردند که پوتین آماده است تا پایان بازیهای المپیک زمستانی در پکن صبر کند؛ چراکه برای رئیسجمهوری روسیه شی جینپینگ، بهعنوان یک شریک و متحد مهم تلقی میشود و وی قصد دستور دادن برای حمله احتمالی ندارد. اما آنها میگویند که در روزهای اخیر آمریکاییها میگویند به شواهدی دست پیدا کردهاند که حاکی از حمله روسیه تا پیش از پایان المپیک زمستانی چین است. سالیوان روز جمعه به خبرنگاران گفت: «ما همچنان شاهد نشانههایی از تشدید تنش روسیه، از جمله ورود نیروهای جدید به مرز اوکراین هستیم.» مقامات گفتند که ایالات متحده اطلاعاتی را جمعآوری کرده است که روسیه «چهارشنبه» را بهعنوان تاریخ هدف برای شروع هرگونه اقدام نظامی در نظر دارد. البته نهادهای اطلاعاتی آمریکا میگویند این احتمال که ذکر یک تاریخ خاص میتواند بخشی از تلاش روسیه برای اطلاعرسانی نادرست باشد، هم نباید دور از نظر داشت.
در مقابل اوکراین این ادعای آمریکا را قبول ندارد. در این زمینه دولت اوکراین خواستار آرامش شد و ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری این کشور گفت که اطلاعاتی حاکی از حمله قریبالوقوع روسیه را ندیده و «ارائه اطلاعات بیش از حد» درباره حمله احتمالی باعث ایجاد ترس غیرضروری شده است. در این شرایط ایالات متحده اعزام نیرو برای دفاع از اوکراین را رد کرده، اما استقرار نیروهای خود را به کشورهای عضو ناتو در شرق اروپا افزایش داده است. کاخ سفید مشتاق است تا از تکرار تخلیه پر هرج و مرج کارمندان سفارت ایالات متحده از کابل در ماه آگوست گذشته بهدلیل سقوط افغانستان به دست طالبان جلوگیری کند. ایالات متحده و کشورهایی از جمله بریتانیا، دانمارک، آلمان، ژاپن، لتونی و هلند بهطور فزایندهای درخواست فوری برای خروج شهروندان خود از اوکراین داشتهاند. یک مقام وزارت خارجه آمریکا روز شنبه تاکید کرد که ارتش آمریکا مانند نیروهای نظامی در افغانستان، شهروندان آمریکایی را از اوکراین خارج نخواهد کرد. روز شنبه، شرکت هواپیمایی هلندی، KLM، با اشاره به وضعیت امنیتی اعلام کرد که پروازهای خود به اوکراین را متوقف خواهد کرد.
اوکراین: خواستار مذاکره با روسیه ظرف ۴۸ ساعت آینده هستیم
دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین میگوید روسیه درخواستهای رسمی این کشور را برای توضیح درباره بسیج نیروهایش نادیده گرفته است. به گفته وزیر خارجه اوکراین، کیف در گام بعدی به روسیه ۴۸ ساعت فرصت میدهد تا در دیداری با این کشور درباره دلیل بسیج نیروهایش در نزدیکی مرز اوکراین شفافیت پیش بگیرد و توضیح دهد.
اوکراین خواستار دیدار با روسیه و سایر کشورهای عضو ناتو و گفتگو درباره افزایش تنش در مرزهای خود شد.
به گزارش کبنا، انتخاب، دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین میگوید روسیه درخواستهای رسمی این کشور را برای توضیح درباره بسیج نیروهایش نادیده گرفته است.
به گفته وزیر خارجه اوکراین، کیف در گام بعدی به روسیه ۴۸ ساعت فرصت میدهد تا در دیداری با این کشور درباره دلیل بسیج نیروهایش در نزدیکی مرز اوکراین شفافیت پیش بگیرد و توضیح دهد.
کولبا گفته است کیف روز جمعه از روسیه خواسته براساس مفاد سند وین، توافق امنیتی میان اعضای سازمان امنیت و همکاری اروپا، درباره این آرایش نظامی توضیح دهد.
به گفته وزیر خارجه اوکراین، اگر روسیه درباره جامعیت امنیت در سازمان امنیت و همکاری اروپا جدی است، باید تعهداتش را در قبال شفافیت نظامی انجام دهد تا تنش کاهش پیدا کند و امنیت برای همه تأمین شود.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین پیشتر از دامن زدن به هراس مردم انتقاد کرده بود و گفته بود هیچ سندی وجود ندارد که نشان بدهد روسیه در روزهای آینده قصد حمله به اوکراین را دارد.
روز یکشنبه، زلنسکی نزدیک به یک ساعت، تلفنی با جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا صحبت کرد.
کاخ سفید میگوید بایدن بر حمایت از اوکراین تاکید کرده و دو رهبر بر اهمیت ادامه پیگیری دیپلماسی و بازدارندگی توافق کردند.
در بیانیه دولت اوکراین درباره این گفتگوی تلفنی آمده است آقای زلنسکی از "حمایت تزلزلناپذیر" آمریکا از کشورش تشکر کرده و از بایدن برای سفر به کیف دعوت کرد.
جهان؛ نگران حمله روسیه به اوکراین
یووال نوح هراری، تاریخدان و نویسنده شناخته شده در مقالهای برای نشریه اکونومیست به تحلیل بحران اوکراین پرداخته و استدلال می کند که آنچه در اوکراین در خطر است جهت تاریخ بشر است.
یووال نوح هراری، تاریخدان، نظریهپرداز، استاد تاریخ و نویسنده سهگانه پرفروش «انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر»، «انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده» و «۲۱ درس برای قرن ۲۱»، با نگاهی تاریخی به بحران اوکراین استدلال کرده است که «آنچه در اوکراین در خطر است، جهت تاریخ بشریت است». آقای هراری در مقالهای برای وبگاه نشریه اکونومیست نوشته است: «بزرگترین دستاورد سیاسی بشریت، افول جنگ بوده، که اکنون در خطر است».
تاریخ؛ تکرار یا تغییر؟
هراری در این مقاله آورده است: در قلب بحران اوکراین یک سوال اساسی در مورد ماهیت تاریخ و ماهیت بشریت نهفته است:
آیا تغییر امکانپذیر است؟ آیا انسانها میتوانند رفتار خود را تغییر دهند؟ یا تاریخ بیپایان تکرار میشود و انسانها برای همیشه محکوم به اجرای تراژدیهای گذشته بدون تغییر چیزی جز دکور هستند؟
یک مکتب فکری به شدت امکان تغییر را رد می کند. این رویکرد استدلال می کند که جهان یک جنگل است، که قوی شکار ضعیفان است و تنها چیزی که مانع از نابودی یک کشور می شود، نیروی نظامی است. همیشه همینطور بوده و همیشه همینطور خواهد بود. کسانی که به قانون جنگل اعتقاد ندارند نه تنها خود را فریب می دهند، بلکه موجودیت خود را به خطر می اندازند. آنها مدت زیادی زنده نخواهند بود.
مکتب فکری دیگری استدلال می کند که به اصطلاح قانون جنگل یک قانون طبیعی نیست. انسان ها آن را ساخته اند و انسان ها می توانند آن را تغییر دهند. برخلاف تصورات نادرست رایج، اولین شواهد روشن برای جنگ سازمان یافته در پرونده باستان شناسی تنها 13000 سال پیش ظاهر می شود. حتی پس از آن تاریخ، دورههای زیادی بدون شواهد باستانشناسی برای جنگ وجود داشته است.
برخلاف جاذبه، جنگ نیروی اساسی طبیعت نیست. شدت و وجود آن به عوامل زیربنایی تکنولوژیکی، اقتصادی و فرهنگی بستگی دارد. با تغییر این عوامل، جنگ نیز تغییر می کند.
شواهد تغییر و پارامترهای صلح
شواهدی از چنین تغییری در اطراف ما وجود دارد. در طول چند نسل گذشته، تسلیحات هسته ای جنگ بین ابرقدرت ها را به یک اقدام جنون آمیز خودکشی دسته جمعی تبدیل کرده است و قدرتمندترین کشورهای روی زمین را وادار به یافتن راه های کمتر خشن برای حل مناقشات کرده است. در حالی که جنگهای قدرتهای بزرگ، مانند جنگ دوم پونیک یا جنگ جهانی دوم، یکی از ویژگیهای برجسته برای بیشتر تاریخ بودهاند، در هفت دهه گذشته هیچ جنگ مستقیمی بین ابرقدرتها وجود نداشته است.
* سودآوری فتح کاهش یافته است
در همین دوره، اقتصاد جهانی از اقتصاد مبتنی بر مواد به اقتصاد مبتنی بر دانش تبدیل شده است. جایی که زمانی منابع اصلی ثروت، دارایی های مادی مانند معادن طلا، مزارع گندم و چاه های نفت بود، امروز منبع اصلی ثروت دانش است. و در حالی که شما می توانید میدان های نفتی را به زور تصرف کنید، نمی توانید از این طریق دانش کسب کنید. در نتیجه سودآوری فتح کاهش یافته است.
*تغییر تکتونیکی فرهنگ جهانی
سرانجام، یک تغییر تکتونیکی در فرهنگ جهانی رخ داده است. بسیاری از نخبگان در تاریخ - برای مثال، روسای هون، وایکینگها و پاتریسیونهای رومی - به جنگ نگاه مثبتی داشتند. فرمانروایان از سارگون کبیر تا بنیتو موسولینی به دنبال این بودند که خود را با فتح، جاودانه کنند (و هنرمندانی مانند هومر و شکسپیر با سرخوشی چنین خیالاتی را ملزم کردند). دیگر نخبگان، مانند کلیسای مسیحی، جنگ را شیطانی اما اجتنابناپذیر میدانستند.
با این حال، در چند نسل گذشته، برای اولین بار در تاریخ، جهان تحت سلطه نخبگانی قرار گرفت که جنگ را هم شیطانی و هم قابل اجتناب میدانستند. حتی افرادی مانند جورج دبلیو بوش و دونالد ترامپ، بدون در نظر گرفتن مرکلها و آردرنهای جهان، با انواع سیاستمدارانی مانند آتیلا هون یا آلاریک گوت بسیار متفاوتاند. آنها معمولاً با رویاهای اصلاحات داخلی به جای فتوحات خارجی به قدرت میرسند. همچنین در قلمرو هنر و اندیشه، بیشتر چراغهای برجسته این عرصه -از پابلو پیکاسو گرفته تا استنلی کوبریک- بیشتر به خاطر به تصویر کشیدن وحشتهای بیمعنا و بیپایان نبرد شناخته میشوند تا تجلیل از معماران آن.
در نتیجه همه این تغییرات، اکثر دولتها جنگهای تجاوزکارانه را ابزاری قابل قبول برای پیشبرد منافع خود نمیدانستند و بیشتر کشورها از خیالپردازی درباره تسخیر و الحاق همسایگان خود دست کشیدند. این که نیروی نظامی به تنهایی مانع از فتح اروگوئه توسط برزیل و یا جلوگیری از حمله اسپانیا به مراکش میشود، به سادگی درست نیست.
* باروت کمتر از شکر کشنده است
کاهش جنگ در آمارهای متعدد مشهود است. از سال 1945، ترسیم مجدد مرزهای بینالمللی توسط تهاجم خارجی نسبتاً نادر شده است و حتی یک کشور شناخته شده بینالمللی به طور کامل توسط تسخیر خارجی از روی نقشه محو نشده است.
انواع دیگر درگیریها، مانند جنگهای داخلی و شورشها، کم نبوده است. اما حتی با در نظر گرفتن انواع درگیریها، در دو دهه اول قرن بیست و یکم، خشونت انسانی نسبت به خودکشی، تصادفات رانندگی یا بیماریهای مرتبط با چاقی باعث مرگ افراد کمتری شده است. باروت کمتر از شکر کشنده شده است.
* تغییر اساسی در معنای صلح
محققان در مورد آمار دقیق بحث می کنند، اما مهم است که فراتر از ریاضیات نگاه کنیم. افول جنگ یک پدیده روانی و همچنین آماری بوده است. مهمترین ویژگی آن تغییر اساسی در معنای اصطلاح صلح بوده است. در بیشتر تاریخ، صلح فقط به معنای «غیبت موقت جنگ» بود. وقتی مردم در سال 1913 گفتند که بین فرانسه و آلمان صلح وجود دارد، منظورشان این بود که ارتش فرانسه و آلمان مستقیماً درگیر نمیشوند، اما همه میدانستند که با این وجود ممکن است هر لحظه یک جنگ بین آنها شروع شود.
در دهههای اخیر، «صلح» به معنای «غیرقابل قبول بودن جنگ» است. برای بسیاری از کشورها، تهاجم و تسخیر همسایگان تقریباً غیرقابل تصور شده است. من در خاورمیانه زندگی می کنم، بنابراین به خوبی میدانم که استثناهایی برای این روندها وجود دارد. اما شناخت روندها حداقل به همان اندازه مهم است که بتوان به استثنائات اشاره کرد.
«صلح جدید» یک اتفاق آماری یا فانتزی هیپی نبوده است. این به وضوح در بودجههای سرد و بطور غیرجنگی محاسبه شده، منعکس میشود. در دهههای اخیر، دولتها در سراسر جهان به اندازه کافی احساس امنیت کردهاند که بهطور متوسط تنها حدود 6.5 درصد از بودجه خود را صرف نیروهای مسلح خود کردهاند، در حالی که هزینههای بسیار بیشتری را برای آموزش، مراقبتهای بهداشتی و رفاه هزینه میکنند.
ما تمایل داریم آن را بدیهی تلقی کنیم، اما این یک تازگی شگفت انگیز در تاریخ بشر است. برای هزاران سال، مخارج نظامی تا حد زیادی بزرگترین اقلام در بودجه هر شاهزاده، خان، سلطان و امپراتور بود. آنها به سختی یک پنی برای آموزش یا کمک پزشکی به تودهها خرج میکردند.
افول جنگها انتخاب بشر بود، به همین دلیل برگشتپذیر است
زوال جنگ ناشی از یک معجزه الهی یا تغییر در قوانین طبیعت نبود. این ناشی از انتخاب های بهتر انسان ها بود. مسلماً این بزرگترین دستاورد سیاسی و اخلاقی تمدن مدرن است. متأسفانه، این واقعیت که ناشی از انتخاب انسان است نیز به معنای برگشتپذیر بودن آن است.
تکنولوژی، اقتصاد و فرهنگ همچنان در حال تغییر هستند. ظهور سلاحهای سایبری، اقتصادهای مبتنی بر هوش مصنوعی و فرهنگهای جدید نظامیگرا میتواند به دوران جدیدی از جنگ منجر شود، بدتر از هر چیزی که قبلاً دیدهایم.
برای لذت بردن از آرامش، تقریباً همه به انتخاب خوب نیاز داریم. در مقابل، یک انتخاب ضعیف فقط از سوی یک طرف میتواند منجر به جنگ شود.
جهان باید نگران حمله به اوکراین باشد
به همین دلیل است که تهدید روسیه برای حمله به اوکراین باید همه افراد روی زمین را نگران کند. اگر دوباره برای کشورهای قدرتمند هنجاری شود که همسایگان ضعیفتر خود را از بین ببرند، بر احساس و رفتار مردم در سراسر جهان تأثیر میگذارد.
اولین و بارزترین نتیجه بازگشت به قانون جنگل، افزایش شدید هزینههای نظامی به قیمت هر چیز دیگری خواهد بود. پولی که باید نصیب معلمان، پرستاران و مددکاران اجتماعی شود، در عوض صرف تانک ها، موشکها و سلاحهای سایبری میشود.
بازگشت به جنگل همچنین همکاری جهانی در مورد مشکلاتی مانند جلوگیری از تغییرات فاجعه بار آبوهوایی یا تنظیم جنبه مخرب فناوریهایی مانند هوش مصنوعی و مهندسی ژنتیک را تضعیف میکند. کار کردن در کنار کشورهایی که آماده حذف شما هستند کار آسانی نیست.
و با شتاب گرفتن تغییرات آب و هوایی و مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی، خطر درگیری مسلحانه بیشتر خواهد شد و یک دور باطل ایجاد میشود که ممکن است گونه ما را نابود کند.
جهت تاریخ؛ ماندن در جنگل، گریز یا بازگشت؟
اگر معتقدید که تغییر تاریخی غیرممکن است و بشریت هرگز جنگل را ترک نکرده و نخواهد کرد، تنها انتخاب باقی مانده این است که نقش شکارچی را بازی کنید یا طعمه. با توجه به چنین انتخابی، اکثر رهبران ترجیح می دهند به عنوان شکارچیان آلفا در تاریخ ثبت شوند و نام خود را به لیست سیاه فاتحانی اضافه کنند که دانش آموزان بدبخت محکوم به حفظ کردن نام آنها برای امتحانات تاریخ هستند.
اما شاید تغییر ممکن است، شاید قانون جنگل یک انتخاب باشد تا امری اجتنابناپذیر. اگر چنین است، هر رهبر که فتح همسایه را انتخاب کند، جایگاه ویژهای در حافظه بشریت خواهد داشت، به مراتب بدتر از تیمور لنگ. او به عنوان مردی که بزرگترین دستاورد ما را نابود کرد در تاریخ ثبت خواهد شد. درست زمانی که فکر میکردیم از جنگل بیرون آمدهایم، او ما را به داخل کشید.
درس تغییر تاریخ را باید از اوکراینیها آموخت
من نمی دانم در اوکراین چه اتفاقی خواهد افتاد. اما من به عنوان یک مورخ به امکان تغییر اعتقاد دارم. من فکر نمیکنم این سادهلوحانه باشد؛ بلکه واقعگرایی است.
تنها فاکتور ثابت تاریخ بشر، تغییر است. و این چیزی است که شاید بتوانیم از اوکراینیها یاد بگیریم. برای بسیاری از نسل ها، اوکراینیها جز استبداد و خشونت چیز کمی میدانستند. آنها دو قرن استبداد تزاری را تحمل کردند که سرانجام در میان فاجعه جنگ جهانی اول فروپاشید. تلاش کوتاهی برای استقلال به سرعت توسط ارتش سرخ سرکوب شد و حکومت روسیه را دوباره برقرار کرد.
سپس اوکراینیها قحطی وحشتناک هولودومور، ترور استالینیستی، اشغال نازیها و دههها دیکتاتوری کمونیستی را که توسط انسان ساخته شده بود، تجربه کردند.
وقتی اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، به نظر میرسید که تاریخ تضمین میکرد که اوکراینیها دوباره در مسیر استبداد وحشیانه قرار خواهند گرفت. مگر آنها چه چیز دیگری میدانستند؟
اما اوکراینیها طور دیگری انتخاب کردند. با وجود تاریخ، با وجود فقر شدید و با وجود موانع به ظاهر غیرقابل عبور، اوکراینی ها یک دموکراسی ایجاد کردند.
در اوکراین، برخلاف روسیه و بلاروس، نامزدهای اپوزیسیون بارها جایگزین کاندیداهای فعلی شدند. وقتی در سالهای 2004 و 2013 با تهدید استبداد مواجه شدند، اوکراینیها دو بار برای دفاع از آزادی خود قیام کردند.
همه چیز به انتخاب بشر برمیگردد
دموکراسی آنها چیز جدیدی است. "صلح جدید" نیز همینطور است. هر دو شکننده هستند و ممکن است دوام زیادی نداشته باشند. اما هر دو ممکن هستند، و ممکن است ریشه های عمیقی داشته باشند. هر چیز قدیمی، زمانی نو بود. همه چیز به انتخاب انسان برمیگردد.
درخواست عجیب رئیس جمهور اوکراین از بایدن
زلنسکی خطاب به بایدن گفته است: من متقاعد شدهام که ورود شما به کییف در روزهای آینده برای تثبیت اوضاع بسیار مهم است و سیگنال قدرتمندی خواهد بود که به کاهش تنش کمک میکند.
دفتر ریاست جمهوری اوکراین اعلام کرد، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری این کشور از جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا دعوت کرده است تا به زودی به اوکراین سفر کند.
به گزارش رویترز، تنشها هفتههاست بر سر افزایش نیروهای نظامی روسیه در نزدیکی اوکراین بالا گرفته و واشنگتن گفته که تهاجم ممکن است در هر زمانی رخ دهد. این درحالی است که مسکو برنامهریزی برای این کار را رد میکند.
دفتر ریاست جمهوری اوکراین اعلام کرد، زلنسکی خطاب به بایدن گفته است: «من متقاعد شدهام که ورود شما به کییف در روزهای آینده برای تثبیت اوضاع بسیار مهم است و سیگنال قدرتمندی خواهد بود که به کاهش تنش کمک میکند.»
کاخ سفید از اظهار نظر در مورد این دعوت خودداری کرده است.
شبکه خبری سیانان به نقل از یک مقام اوکراینی که نامش فاش نشده است اعلام کرد که هیچ پاسخ مثبتی از سوی بایدن به این ایده وجود نداشته است.
زلنسکی گفت که اوکراین تهدیداتی را که با آن مواجه است درک میکند و آماده رویارویی با هر سناریویی است و در عین حال از حمایت ایالات متحده تشکر میکند.
او همچنین از برخی ارزیابیهای وحشتناک از وقوع یک جنگ در آینده ابراز ناامیدی کرده است. چنین هشدارهایی ضربههای خود را بر اقتصاد وارد کرده و فشار بر پول ملی را افزایش داده است.