دختران هیزم کش

کبنا ؛ قصه زنان و دختران هیزم به دوش در روستاهای جنگل نشین کهگیلویه و بویراحمد همچنان ادامه دارد و بلوط‌های استوار هر روز یکی پس از دیگری تیشه به ریشه‌هایشان می‌خورد اما امیدهای تازه‌ای برای رسیدن شبکه گاز به این مناطق دوردست بوجود آمده است. خروس خوان مردان و زنان از خواب بیدار می‌شوند و خود را برای کارهای روزمره سخت و طاقت فرسا آماده می‌کنند.
به گزارش کبنا، ایرنا در گزارشی آورده است؛ البته پدران و پسرهای بیشتر خانواده‌های روستاهای زیلایی برای کار و کسب درآمد راهی استان‌های همجوار شده‌اند و تعداد آن‌ها در روستا انگشت شمار است.
دختران نیز گله‌ها را برای  خوردن علوفه راهی کوه می‌کنند و چه دلشان بخواهد و چه نخواهد باید همراه گله‌ها راهی کوه شوند.
سختی کار آن‌ها در زمانی اوج می‌گیرد که در این بازه زمانی صبح تا غروب بتوانند دست پر به خانه برگردند و کوله باری از هیزم جمع آوری کرده باشند.
بیماری، درد، ضعف، ناتوانی برای زنان و دختران اینجا معنایی ندارد و باید کار کنند و بار هیزم را با خود هنگام غروب پس از چرای گوسفندان با خود به خانه بیاورند.
دختران طناب به دور شاخه‌های درختان بلوط آویزان می‌کنند و اینقدر می‌کشند تا شاخه‌ها بشکنند و بر کوله بار هیزمشان اضافه کنند.
یکی از زنان این روستا با گلایه از وضعیت موجود، گفت: انصاف نیست استان کهگیلویه و بویراحمد از منابع غنی انرژی به ویژه گاز برخوردار باشد اما ساکنان روستاهای زیلایی در حسرت شعله‌های گاز سختی‌های بسیار تحمل کنند.
وی افزود: پاییز و زمستان این روستاها سوز و سرمای زیادی دارد و بدون استفاده از آب گرم باید کارهایمان را انجام دهیم و بسیاری از افراد اینجا به دلیل استشمام بخاری‌های نفتی بیماری‌های ریوی گرفته است.
دختری با کوله باری از هیزم که گوسفندانش را به پایین دست هدایت می‌کرد، نیز گفت: مادرم مریض است و باید پیش از پاییز و زمستان تمام هیزم‌های مورد نیاز سال را خودم از جنگل بیاورم.
وی ابراز داشت: دستانم تاول زده‌اند و با این همه مشغله و کار سخت مجبورم از درس خواندن دست بکشم.
زن دیگری که در یک دستش کودک شیرخوار و با دست دیگرش هیمه‌ای سنگین را جا به جامی کرد، گفت: اگر به شهر برویم همه چیز درست می‌شود و دیگر نمی‌خواهد این همه سختی بکشیم.
وی تاکید کرد: روستای ما کم‌ترین امکانات را دارد و دلم نمی‌خواهد فرزندانم همچون خودم هیزم به دوش شوند و این همه سختی تحمل کنند و به زودی از اینجا اسباب کشی می‌کنیم.
   
زیلایی در یک نگاه
دهستان زیلایی با جمعیتی حدود ۱۵ هزار نفر دارای ۵۸ روستا است و در فاصله ۱۵۰ کیلومتری یاسوج مرکز کهگیلویه وبویراحمد واقع شده است.
در دهستان زیلایی ۶ هزار و ۴۷۲ هکتار جنگل، هفت هزار و ۴۳۳ هکتار مرتع، ۶۷۰ هکتار زمین زراعی و ۴۵ هکتار باغ وجود دارد. 
محرومیت و مظلومیت واژه‌های عجین شده با نام زیلایی هستند که بارها در رسانه‌ها از زنان و دخترانی که زیر چرخ گردون روزگار چه زود پیر می‌شوند را به تصویر کشیده‌اند.
گرچه روستاهای زیلایی این سال‌ها مورد توجه ویژه مسئولان و دولتمردان قرار گرفت و خدمات بی نظیری در حوزه‌های مختلف زیرساختی به این مناطق آورده شد اما هنوز زخم‌های کهنه‌ای بر بدنه این روستاها زار میزند.
گذران زندگی در این روستاها به دلیل نبود گاز، جاده‌های نامناسب، کمبود پزشک در این مناطق در مراکز بهداشتی، و موارد دیگر هنوز سخت و رنج آور است.
کار جمع آوری هیزم را بیشتر زنان این مناطق انجام می‌دهند زیرا مردهای اکثر خانواده‌ها برای کارگری و درآوردن لقمه‌ای نان به استان‌های همجوار سفر کرده‌اند و زنان عهده دار این مسئولیت شده‌اند.
انباشت‌های حجیم هیزم در پیشانی منازل روستاییان به ویژه در حوزه زیلایی کهگیلویه و بویراحمد نخستین تصویری است که هر رهگذری با آن روبرو می‌شود.
درختان بلوط در این مناطق یک به یک با طناب‌ها و تیشه‌های روستانشینان جانشان تسلیم محرومیت‌ها می‌شود و به اجبار باید تنشان خاکستر شود تا بتوانند روستانشینانی را که از سر ناچاری به این درختان روی آورده‌اند را گرما ببخشند.
سرمای جان سوز کوه سیاه و شورم چاره‌ای جز سلاخی درختان بلوط در پیش روی روستاییان قرار نمی‌دهد زیرا هم سوختی ارزان و هم به آسان‌ترین راه قابل دسترسی است.
قطع درختان بلوط برای پخت و پز، بهداشت و گرمایش در روستاها و مناطق عشایری

  

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: مردم روستاها و مناطق عشایری به ویژه در دهستان زیلایی به منظور تأمین سوخت برای گرمایش، پخت وپز و بهداشت از هیزم استفاده می‌کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد ابراز داشت: امروزه یکی از چالش‌هایی که منابع طبیعی را بطور جدی مورد تهدید قرار می‌دهد بحث سوخت مناطق روستایی وعشایری جنگل نشین است.
حکمتیان عنوان کرد: به دلیل اینکه مناطق کم‌تر توسعه یافته همچون منطقه زیلایی کمبود سوخت‌های فسیلی وجود دارد که آسیب‌های جدی به جنگل‌های منطقه وارد می‌کند.
وی بیان کرد: چنانچه دستگاه‌های اجرایی وظایف وماموریت های سازمانی خود را به خوبی انجام ندهند مشکلات ناشی از آن به درون منابع طبیعی هدایت می‌شود و این به معنای تخریب بیشتر جنگل‌های استان است.
حکمتیان ابراز داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخشی از قطع درختان در روستاها به منظور تأمین آب گرم برای استحمام است که اداره کل منابع طبیعی برای امسال ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در اختیار روستاییان قرار می‌دهند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: امید است که سایر دستگاه‌های متولی سوخت مورد نیاز برای مناطق محروم را به اندازه کافی و به موقع در اختیار روستاییان قرار دهند تا شاهد قطع ونابودی این سرمایه خدادادی نباشیم.
حکمتیان تاکید کرد: این منابع امانتی بوده که باید سالم آنها را به نسل‌های آینده تحویل دهیم.
وی گفت: برنامه ریزی‌های لازم برای تأمین ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی برای مناطق جنگلی از جمله دهستان زیلایی انجام گرفته که تا پایان سال ۹۹ عملیاتی خواهد شد.
حکمتیان اظهار داشت: پنج میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار برای تأمین ۶۰۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی در استان کهگیلویه و بویراحمد اختصاص یافته است.
وی افزود: سال گذشته ۱۱۰ دستگاه آبگرمکن خورشیدی با اعتبار ۸۸۰ میلیون تومان در روستاهای زیلایی و سایر مناطق مشابه آن توزیع شد.
حکمتیان با اشاره به اینکه نصب آبگرمکن های خورشیدی در مناطق عشایری و روستایی راهکاری مناسب برای جلوگیری  از قطع درختان است، تصریح کرد: به طوری که می‌توان اذعان داشت که نصب آن‌ها تا حدود ۵۰ درصد از قطع درختان در مناطق روستایی استان جلوگیری کرده است.
   
وی تاکید کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همکاری لازم با شرکت گاز استان در راستای گاز رسانی به مناطق جنگلی دارد و این مهم می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش تخریب جنگل‌ها داشته باشد.
حکمتیان افزود: شاهد آنیم که روز به روز سرمایه‌های ملی در حال نابودی‌اند.
نبود مشکل در توزیع سوخت مورد نیاز روستاییان و عشایر استان
سرپرست شرکت پخش فرآورده‌های نفتی کهگیلویه و بویراحمد گفت: روستاهایی که فاقد گاز کشی هستند سوخت (نفت سفید) به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
محمدی افزود: تاکنون مشکلی در توزیع نفت سفید به مناطق روستایی به ویژه زیلایی وجود نداشته است.
وی تاکید کرد: نفت مورد نیاز روستاهای زیلایی حتی برای تا آخر سال آن‌ها هم تحویلشان داده شده است.
عدم رغبت روستاییان به استفاده از نفت سفید
یکی از کارشناسان اقتصاد می‌گوید: توانایی نداشتن بیشتر روستاییان در خرید و تهیه نفت سفید از دلایل اصلی عدم رغبت آن‌ها برای استفاده از نفت سفید است.
عیسی حسینی افزود:  برخی از روستاییان نیز با وجود گاز کشی در منطقه، هزینه گاز کشی داخلی را ندارند و ترجیح می‌دهند از هیزم به عنوان سوخت استفاده کنند.
چشم انتظاری مردمان این دیار به وعده‌های گاز رسانی در دهستان زیلایی
   
تیرماه ۹۸ بود که استاندار کهگیلویه و بویراحمد در اولین سفر کاری خود به منطقه زیلایی، این نوید را به مردم داد که تا اوایل مهرماه سال جاری عملیات اجرایی طرح گازرسانی به روستاهای واجد شرایط دهستان زیلایی آغاز خواهد شد.
وی میزان اعتبار اولیه برای این طرح را افزون بر ۵۳۰ میلیارد ریال از محل منابع ملی و استانی دانست و گفت: هماهنگی‌ها و تدابیر لازم برای تأمین بودجه این طرح نیز اندیشیده شده است.
همچنین تیرماه امسال نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد، دنا و مارگون نیز از گاز رسانی به زیلایی خبر داد و گفت: کارهای مقدماتی و مطالعاتی گازرسانی به دهستان محروم زیلایی به اتمام رسیده است و به زودی برای نخستین بار شاهد شعله‌های فروزان و گرم گاز در این مناطق دورافتاده خواهیم بود. 
مهدی روشنفکر تاکید کرد: در نشستی با وزیر نفت عملیات گازرسانی به منطقه محروم زیلایی بررسی و پیگیری و در این رابطه قول‌های مساعدی بر انجام هر چه سریع‌تر این مهم داده شده است.
وی افزود: کم‌تر از ۱۵ روز پیمانکار این طرح گازرسانی مشخص و عملیات اجرای آن آغاز خواهد شد.
نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد، دنا و مارگون تصریح کرد: گازرسانی به منطقه صعب العبور زیلایی از سمت چهارمحال و بختیاری صورت خواهد گرفت.
روشنفکر ابراز داشت: عمده‌ترین مشکلات مردم زیلایی نامطلوب بودن جاده‌های ارتباطی، آب آشامیدنی، نداشتن اینترنت و نبود گاز و بیکاری است.
با وجود اینکه قول‌های مساعدی از سوی مسئولان در خصوص اجرای این طرح بسیار مهم به مردم این دیار داده شده اما هنوز این وعده‌ها محقق نشده و مردم زیلایی هنوز چشم به راه شعله‌های گرمابخش گاز هستند.
 اقدامات شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد برای تحقق رویای مردم زیلایی 
معاونت مهندسی شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد گفت: پس از اخذ مجوز گاز رسانی به حوزه زیلایی فرایند مناقصه در تابستان ۱۳۹۹ انجام و در مرداد ماه امسال پیمانکار مشخص شد.
شجاع الدین جهانبازی افزود: پس از فرصت قانونی به پیمانکار جهت تجهیز کارگاه و مکاتبه با وی برای شروع عملیات اجرایی پیمانکار مدعی شد که با توجه به افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت کالا از زمان قیمت پیشنهادی پیمان تا الان و عدم کفاف تعدیل پیمان، امکان انجام عملیات اجرایی برایش مقدور نیست.
وی ادامه داد: برای رفع این مشکل شرکت گاز استان در حال پیگیری دو راه حل است که شامل قانع کردن پیمانکار فعلی با ادامه کار طبق قوانین و دستورالعمل‌های موجود و یا با توجه به افزایش قیمت‌ها از طریق مکاتبه با ستاد شرکت ملی گاز ایران، مجوز افزایش هزینه سرانه گازرسانی هر خانوار از ۱۲۰ میلیون ریال متناسب با تورم روز اخذ شود تا جهت پیمانکاری مجدد بر اساس نرخ ارز روز پیمانکار جدید مشخص شود.
جزییات طرح گاز رسانی به زیلایی
معاونت مهندسی شرکت گاز کهگیلویه و بویراحمد گفت: روستاهای معرفی شده برای گاز رسانی در حوزه زیلایی طبق آمار فرمانداری ۲۳ روستا هستند.
جهانبازی تصریح کرد: خط گازرسانی با شبکه در مجموع ۱۶۳۰۰۰ متر است و پیمانکار با قیمت ۶۷۳ میلیارد ریال برنده شد که با توجه به افزایش قیمتها از ادامه واجرا پروژه امتناع می‌کند.
وی ابراز داشت: در حوزه زیلایی هیچ روستای گازدار ندارد و هم اینک باستاد تهران در حال مکاتبه هستیم که چنانچه نیامدن پیمانکار قطعی شد مجوز سقف هزینه سرانه  افزایش یابد تا مجدد پیمان سپاری شود.
مهاجرت روستاییان به امید زندگی بهتر در شهرها
کارشناس جامعه شناسی می‌گوید: توزیع ناعادلانه منابع در مناطق مختلف سبب هجوم روستاییان به شهرها می‌شود و معضلی به نام حاشیه نشینی را رنگین‌تر می‌کند.
زهرا منصوری ادامه داد: شهر یاسوج مرکز این استان یکی از مهاجر پذیرترین شهرهای کشور شده که رشد بی رویه جمعیت در آن با افزایش امکانات در آن قابل قیاس نیست و با ورود این روستاییان مشکلات جدیدی پیش روی آن‌ها قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: روشن است که جمعیت روستاهای پیوسته به شهر یاسوج، در بعضی مناطق از شهرهای استان بسیار بیشتر شده و با شیب نموداری تند در حال پیشروی است.
امید است به زودی شاهد شعله‌های فروزان گاز در روستاهای زیلایی باشیم و مانع از قطع درختانی شویم که ریه‌های زمین‌اند و در سایه برخی ناملایمات جنگل‌های این مناطق در حال نابودی‌اند.
همچنین شعله‌های گرما بخش گاز در این مناطق نوید بخش پایانی بر کولبری زنان و دختران هیزم به دوش در مناطق صعب العبور و پر پیچ و خم روستاها به ویژه زیلایی خواهد بود.
  
جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد که جزئی از منطقه زاگرس محسوب می‌شود، ۸۰۰ هزار هکتار جنگل مساحت دارد و  بر اساس گزارش‌ها از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.
بر اساس مطالعات انجام شده در جنگل‌های زاگرس ۲ هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی شناسایی شده است و افزون بر ده‌ها فایده جنگل‌ها در زندگی بشر این ثروت ارزشمند ملی محل زیست ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده است که این وظیفه شهروندان را برای صیانت از آن بیشتر کرده است.
۱۶۸ هزار خانوار در استان کهگیلویه و بویراحمد از نعمت گاز طبیعی بهره مند هستند که از این تعداد ۱۲۲ هزار و ۶۰۰ خانوار شهری و ۴۵ هزار و ۴۰۰ خانوار روستایی است.
با این وضعیت ۹۷ درصد کل خانوارهای شهری و ۷۲ درصد خانوارهای روستایی استان از این نعمت خدادادی بهره مند شده‌اند.
کهگیلویه و بویراحمد با جمعیتی حدود ۷۲۳ هزار نفر دارای یکهزار و ۶۷۶ روستای دارای سکنه بر اساس سرشماری عمومی نفوس مسکن سال ۹۵ است.
دفتر امور روستایی استانداری کهگیلویه و بویراحمد نیز اعلام کرد: ظرف یک دهه گذشته افزون بر ۵۹۰ روستا در این استان خالی از سکنه شده‌اند.