تاریخ انتشار
پنجشنبه ۴ دی ۱۳۹۹ ساعت ۰۹:۴۵
کد مطلب : ۴۲۸۸۸۴
برخی افراد تابلو خیابانی که به نام استاد شجریان نامگذاری شده بود را مخدوش کردند که این اقدام واکنش‌های بسیاری به دنبال داشت
تابلوی خیابان شجریان پایین کشیده شد / «دوقطبی‌سازی» جامعه؛ خدمت یا خیانت؟
۰
کبنا ؛ اگرچه نامگذاری خیابانی در تهران به نام «محمدرضا شجریان» فروردین ماه در شورای اسلامی‌شهر تهران به تصویب رسید اما ملاحظات و مخالفت‌ها باعث شد اجرای این مصوبه تا آخرین روز آذرماه به طول بکشد؛ اما در آستانه شب یلدا عکس‌ها و خبرها حکایت از آن داشت که یکی از خیابانهای منطقه 2 تهران به نام استاد شجریان مزین شده است و تابلوهای این خیابان نصب شد. با این حال چهارشنبه سوم دی ماه عکس و فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد جمع محدودی به طور خودسرانه به سراغ تابلوی خیابان مزبور رفته و نام آن را به «شهید فخری زاده» تغییر داده اند. این افراد که کمتر از انگشتان یک دست بودند اقدام خود را خواست «خانواده شهدا» عنوان کردند؛ غافل از این که این گونه اقدامات خودسرانه، و رویارو کردن دوستداران استاد شجریان و شهید فخری زاده نه خدمت به شهدا، که تلاشی است برای دور کردن بیش از پیش مردم از یکدیگر و ساختن دوقطبی اجتماعی ای که دقیقا برخلاف وحدت ملی است.
واقعیت این است که نمی‌توان قاطعانه گفت که همه کسانی که دست به چنین کاری می‌زنند یا زمینه این رفتارها را فراهم می‌کنند، ناخواسته آب به آسیاب دشمن می‌ریزند. مطمئنا افرادی هستند که می‌دانند وقتی هنرمند بزرگی چون شجریان و دوستدارانش را با رفتار تحریک آمیز در مقابل شهید فخری زاده و خانواده شهدا قرار می‌دهند و چنین القا می‌کنند که این دو طیف اجتماعی (که بدون شک نقاط اشتراک بسیاری باهم دارند) دشمن هم هستند و بودن نام یکی از آنها به معنای حذف دیگری است، خدمت به کشور و شهدا نیست. با این حال متاسفانه کسانی هستند که فریب دستهای پشت صحنه را می‌خورند و صادقانه رفتاری می‌کنند که از عواقب و معنی آن باخبر نیستند.
کينه از صداي محبوب
به گزارش کبنا، آرمان ملی در این زمینه نوشت: در زمان حيات استاد آواز ايران هجمه‌هاي زيادي به او وارد کردند و سعي کردند تا آواز او به گوش مردم نرسد. شجريان بي‌توجه به اين هجمه‌ها بر استقلال خود پافشاري کرد و هزينه‌اش را که ممنوعيت برگزاري کنسرت و... بود، پرداخت کرد. از صداوسيما خواست تا آثارش را پخش نکند که حکم دادگاه قابل تامل بود: «دادگاه راي مبني بر رد شکايت صادر و اعلام کرد پخش آثار موکل در صداوسيما، موجب شهرت وي شده و به زيان او نبوده است.». شهرت محمدرضا شجريان به دهه 50 برمي‌گردد که با توجه به صداي لطيف و تاثيرگذار و تسلط بر دستگاه‌هاي آواز ايراني در ميان عامه مردم شناخته شد؛ به‌ويژه بعد از اجراي زنده راست‌پنجگاه در سال 1354 به‌همراه محمدرضا لطفي و ناصر فرهنگ‌فر، که بعدها در يک آلبوم موسيقي با همين نام منتشر شد که غوغايي بپا کرد بنابراين، آوازه شجريان، قبل از انقلاب به سراسر ايران رسيده بود و اتفاقا به‌خاطر همين شهرت و محبوبيت بود که صداوسيما آوازهاي او را پخش کرد و اين گونه نبود که ابتدا صداي فردي گمنام به نام محمدرضا شجريان در راديو و تلويزيون پخش شود و سپس مردم او را بشناسند و استاد آواز ايران بنامندش. دليل واقعي‌تر استاد آواز به رويکرد صداوسيما در مواجهه به موضوعاتي بود که با سياست‌هاي اکثر مردم و نه مديران صداوسيما و طيف اصولگرا همخوان بود. شجريان براي مردم خواند و همواره بر اين موضوع تاکيد داشت که به عشق مردمش مي‌خواند. همين ويژگي سبب محبوبيت او شد و جمعيتي که براي تشييع پيکر او آمده بودند پاسخ خوبي به مخالفان شد.
نامگذاري خياباني به نام شجريان
بعد از گذشت دو سال از مصوبه تغيير نام تعدادي از خيابان‌هاي تهران به اسم محمدرضا شجريان و چند چهره علمي و فرهنگي کشور سرانجام يکشنبه 30 آذر، درحالي‌که شجريان ديگر در بين ما نيست، خيابان فلامک واقع در منطقه 2 تهران به اسم او تغييرنام داد. اين اتفاق درحالي صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شوراي شهر براي نامگذاري خياباني به نام محمدرضا شجريان در اواخر آبان انجام شده بود. 27فروردين 99 اعضاي شوراي شهر تهران در جريان رسيدگي به نامگذاري و تغيير نام معابر و خيابان‌هاي شهر تهران، به تغيير نام خيابان‌ها به نام شاعران شهر تهران رأي مثبت دادند که در ميان آنها نام شاعراني مانند سپانلو، فروغ فرخزاد و منوچهر آتشي ديده مي‌شد؛ مصوبه‌اي که تاکنون هنوز اجرا نشده است. تا خبر دوساله در نامگذاري خياباني به نام شجريان سوال مهمي بود که محمدجواد حق‌شناس، عضو شوراي شهر تهران چنين درباره آن توضيح داد: «او در پاسخ به اين سوال که چرا روند نامگذاري خياباني به نام استاد شجريان اين‌قدر طول کشيد گفت: «محمدرضا شجريان شخصيتي ويژه هستند. شجريان جايگاهش در موسيقي، شبيه به جايگاه حافظ در شعر است. هر 500 سال يک‌بار چنين شخصيتي بروز و ظهور پيدا مي‌کند. اصل تصميم‌گرفتن دراين‌باره يک داستان است؛ اما وقتي شجريان چنين چارچوبي دارد، مساله خاص‌تر مي‌شود.» اما مشخص بود در پشت پرده مخالفت‌هاي جدي با اين نامگذاري وجود دارد اما به‌هرحال 30 آذر خياباني به نام شجريان نامگذاري شد.»
دلواپسان طاقت نياوردند
اما تنها 2روز از اين نامگذاري نگذشته بود که شماري در اعتراض به نامگذاري خياباني به نام استاد آواز ايران، محمدرضا شجريان، با چسباندن برگه‌اي به نام دانشمند شهيد «محسن فخري‌زاده»، تابلو خيابان را مخدوش کردند. پدر شهيد مصطفي احمدي‌روشن نيز در عکس‌ها ديده مي‌شود.
واکنش به تغيير نام خيابان شجريان
عباس عبدي، روزنامه‌نگار و فعال سياسي اصلاح‌طلب در واکنش به تحصن تعدادي براي تغيير نام خيابان استاد شجريان به محسن فخري‌زاده در حساب کاربري خود در توئيتر نوشت: «7 نفر و يک کودک در معيت يک روحاني رفتند تا نام خيابان استاد شجريان را عوض کنند. اينها مقصر اصلي نيستند. به کساني بايد توجه داد که اين اقدامات را تامين و حريم امن براي آن درست مي‌کنند ولي خودشان در صحنه حاضر نمي‌شوند.»
باز هم نصب مي‌کنيم
رئيس کميسيون نامگذاري شوراي شهر تهران به تلاش برخي براي تغيير نام خيابان شجريان، با انتشار توئيتي واکنش نشان داد. محمدجواد حق‌شناس در واکنش به اقدام برخي براي تغيير نام خيابان شجريان، بامداد ديروز در توئيتي در حساب شخصي خود در توئيتر نوشت: «پس از شهادت شهيد فخري‌زاده، شوراي شهر تهران به احترام اين شهيد والامقام نام خيابان صنايع در منطقه 1 (محل کار وي) را با قيد فوريت به نام ايشان نامگذاري کرد». وي ادامه داد: «بيش از 45 درصد نامگذاري‌هاي اين دوره - شوراي شهر تهران- به نام شهيدان سرافراز ميهن بوده است.» حق‌شناس ادامه داد: «انتظار رواداري به نمادهاي جامعه خواسته زيادي نيست.» رئيس کميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر تهران در واکنش به برخي حواشي درخصوص خيابان محمدرضا شجريان گفت: دوستان اطلاع نداشتند که گذر ارزشمندي فرداي شهادت به نام شهيد فخري‌زاده نامگذاري کرديم و مصوبه دوفوريتي داشتيم و احتمالا عدم اطلاع سبب اين اشتباه شده است. او اظهار کرد: طبيعتا دوباره تابلوي خيابان شجريان نصب خواهد شد.
باز هم حذف مي‌کنيم
نکته قابل‌تامل نحوه مواجهه پدر شهيد احمدي‌روشن با حذف نام شجريان است. او ديروز در ميان دلواپسان بود و زماني که حق‌شناس وعده نصب مجدد تابلوي شجريان را داد، شجريان را خيانتکار به مردم ايران دانست و اقدام روزگذشته خود را کاملا توجيه و تصريح کرد: شجريان به مردم اعتقادي نداشت و شوراي شهر تهران، شوراي اسلامي شهر است يا شوراي سلبريتي‌ها و خواننده‌هاست! اگر تابلوي شجريان بار ديگر نصب شود مجددا آن را مخدوش خواهيم کرد.
خدشه دلواپسان به جايگاه شهدا
نکته قابل‌تامل آنجاست که خياباني پيش از اين به نام شهيد محسن فخري‌زاده نامگذاري شده بود. شوراي شهر تهران در نخستين جلسه پس از شهادت دانشمند شهيد «محسن فخري‌زاده» که دو روز پس از شهادت ايشان برگزار شد با قيد دوفوريت خيابان صنايع در کنار وزارت دفاع را به نام اين شهيد فخر ايران کرد. اکنون مشخص نيست دلواپسان به چه دليلي علاوه‌بر حذف نام شجريان، به جايگاه والاي شهيد فخري‌زاده خدشه وارد کردند.
حاشیه‌سازی بی‌فایده
پدر شهید احمدی روشن: شجریان خیانت کار است!
پدر شهید احمدی روشن که خود عامل اصلی تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده است، شجریان را خیانت کار به مردم ایران دانست و اقدام خود را کاملا توجیه و تصریح کرد: شجریان به مردم اعتقادی نداشت و شورای شهر تهران، شورای اسلامی شهر است یا شورای سلبریتی‌ها و خواننده‌ها! رحیم احمدی روشن در گفتگو با سایت خبری مدارا درباره تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده، این اقدام را در راستای اعتراض به نامگذاری خیابانی به نام استاد شجریان دانست و گفت: فردی که آنقدر برای مردم ایران ارزش قائل نبود که حتی ربنایش در ماه مبارک رمضان از صداوسیما برای مردم شهید باور و شهید پرور پخش شود چرا باید نامش بر سر تابلوهای معابر عمومی شهر قرار گیرد. وی ادامه داد: آیا تمام هم و غم مردم این است که نام افراد معلوم الحال بر سر خیابانهای شهر نصب شود! احمدی روشن در پاسخ به اینکه شورای شهر قرار است مجددا تابلوی خیابان استاد شجریان را نصب کند، گفت: شک نکنید اگر این تابلو نصب شود مجددا آن را مخدوش و روی آن رنگ خواهیم پاشید، چرا که این فرد لیاقت این کار را ندارد. وی، اقدام صورت گرفته روز گذشته را کاملا خودجوش خواند و گفت: هیچ فرد یا نهادی ما را مجبور به این کار نکرد و تمام افرادی که در این اقدام ما را یاری کردند به صورت خودجوش در این اقدام همراه ما بودند. حتی مردمی که نظاره گر این صحنه بودند، از این اقدام ما ابراز خوشحالی کردند و برای ما مشخص بود که عده زیادی از مردم به این کار ناپسند شورای شهر انتقاد داشتند.
>واکنش عباس عبدی
اقدام این افراد در تخریب تابلو استاد شجریان واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشت. به عنوان نمونه، عباس عبدی روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتر نوشت: «۷ نفر و یک کودک در معیت یک روحانی رفتند تا نام خیابان استاد شجریان را عوض کنند. اینها مقصر اصلی نیستند. به کسانی باید توجه داد که این اقدامات را تامین و حریم امن برای آن درست می‌کنند ولی خودشان در صحنه حاضر نمی‌شوند. »
> حواشی کمیته نامگذاری شورای شهر
بعد از گذشت دو سال از مصوبه تغییر نام تعدادی از خیابانهای تهران به اسم محمدرضا شجریان و چند چهره علمی و فرهنگی کشور سرانجام یکشنبه ۳۰ آذر، خیابان فلامک واقع در منطقه ۲ تهران به اسم او تغییر نام داد. این اتفاق در حالی صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شورای شهر برای نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان در اواخر آبان انجام شده بود. ۲۷ فروردین ۹۹ اعضای شورای شهر تهران در جریان رسیدگی به نامگذاری و تغییر نام معابر و خیابانهای شهر تهران، به تغییر نام خیابانها به نام شاعران شهر تهران رای مثبت دادند. در هفته‌های منتهی به درگذشت محمدرضا شجریان نیز کمیته نامگذاری شورای شهر تهران تلاش کرد نام محمدرضا شجریان را براساس مصوبه شورای شهر روی خیابان فلامک بگذارد، اما مخالفت فرماندار تهران از یک سو و همچنین نامه محرمانه محسن هاشمی به پیروز حناچی درباره صبر کردن درباره این نامگذاری، این اتفاق را تا روز 30 آذرماه میسر نکرد. محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورای شهر درباره روند نام‌گذاری‌ها و حواشی کمیته نامگذاری شورای شهر توضیحاتی ارائه داد. او با اشاره به اینکه شورای شهر به دنبال ساماندهی مشکل نامگذاری گذرها و معابر بود، گفت: «در چنین شرایطی کسی به صورت جدی به این مشکل فکر نکرده بود، مشکلی که زودتر باید به آن پرداخته می‌شد. اما وجه دوم و مهم بحث نام‌گذاری‌ها به نشانه‌ها و به عرف و سنن و ارزش‌های یک جامعه برمی‌گردد. وقتی که در جامعه‌ای فردی فداکاری و ازخودگذشتگی می‌کند و برای ارزش‌هایی مثل وطن، میهن، سرزمین و امنیت مردم جانش را فدا می‌کند و به مقام شهادت می‌رسد، اینجا یکی از انتظارات جامعه (می‌تواند منظور از جامعه خانواده فرد، دوستانش یا همکارانش یا اصلا جامعه شهری باشد) ماندگاری نام شهید و عنوان اوست تا او را تکریم کند. امروزه می‌بینیم که بحث نام‌گذاری‌ها، حداقل در خلال سال‌های قبل و بعد از انقلاب نوعی رابطه تکریم و احترام بوده است که برای یک شخصیت به خاطر تلاش‌ها و زحماتش سعی شده که او را تکریم کنند. زمانی ممکن است با اهدای جان یک شهید، او قابل تکریم باشد، زمانی فردی عمرش را برای کاری در فرهنگ مملکت می‌گذارد؛ مانند استاد دانشگاه و دانشمند. او چندین سال تلاش می‌کند ادبیات یا حوزه علمی مشخصی را به افتخار برای کشور تبدیل کند. این یک نماد می‌شود. نمادی که ما در شهرمان کم نداریم؛ مثلا شخصیتی مثل تختی، شهید مطهری یا دکتر شریعتی یا شخصیت‌های تاریخی مثل حافظ و مولوی و خیام. نام این بزرگان امروز زینت‌بخش خیابانهای شهر هستند. » حق‌شناس گفت: «ما وقتی از این مناظر ورود می‌کنیم، می‌بینیم وقتی نامی در کمیسیون نامگذاری مطرح می‌شود انتظار این است که با تمام سلایقی که در جامعه با آن روبه‌رو هستیم درباره آن نام تصمیم بگیریم. تصمیمی دقیق و درست و همه‌جانبه و درعین‌حال مبتنی بر آینده و از دیدگاه شخصی هم پرهیز کنیم. ممکن است که من به‌عنوان یک فرد، علاقه‌مند به اشعار کلاسیک باشم و هیچ نسبتی با اشعار نیمایی نداشته باشم، اما آیا من به‌عنوان یک عضو شورای شهر، اگر پیشنهادی برای اینکه نام نیما یوشیج را روی یکی از خیابانها بگذاریم، یا مثلا خانه نیما را برای حفظ خاطرات شهری مرمت کنیم و نگهداری کنیم، آیا حق داریم که علایق شخصی خودمان را درباره نیما در این نامگذاری تاثیرگذار کنیم؟ ما باید کمک کنیم ملاحظات شهری و عامه و بزرگ‌تر خدای‌ناکرده در فضای ملاحظات شهری کوچک‌تر ننشیند. اینجا کار ما سخت می‌شود که حداقل رویکردی که در این سال‌ها کمیسیون نامگذاری داشته، شاید به لحاظ کمی در مقایسه با دوره‌های قبل، از کمیت متناسبی برخوردار نبوده؛ اما در حوزه روند شکل‌گیری و تمایز و توجه به حوزه‌هایی که به آن کمتر توجه می‌شده (مثل حوزه هنرمندان عرصه سینما و تئاتر و موسیقی یا حوزه‌های تخصصی مرجع مانند پزشکان) تلاش درخورتوجهی داشته است. این نکته را هم لازم می‌دانم بگویم که درباره نامگذاری خیابان به نام شهیدان این دوره توجه زیادی حتی بیشتر از سال‌های قبل شده است و سعی کردیم دِین‌مان را به این اشخاص با نام‌گذاری‌ها و ساخت مجسمه و سردیس ادا کنیم. »
این تصمیم در فروردین 98 گرفته شده بود
حق شناس در پاسخ به این سوال که چرا روند نامگذاری خیابانی به نام استاد شجریان این‌قدر طول کشید، گفت: «تصمیم به نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان نیز در همین راستا بود. ایشان شخصیتی ویژه هستند و چهره ممتازی مثل استاد شفیعی‌کدکنی وقتی می‌خواهند درباره شجریان حرف بزنند، می‌گویند من کوچک‌تر از آن هستم که بخواهم راجع به هنر شجریان بگویم؛ اما شجریان جایگاهش در موسیقی، شبیه به جایگاه حافظ در شعر است. هر ۵۰۰ سال یک بار چنین شخصیتی بروز و ظهور پیدا می‌کند. اصل تصمیم‌گرفتن دراین‌باره یک داستان است؛ اما وقتی شجریان چنین چارچوبی دارد، مسئله خاص‌تر می‌شود. به‌هرحال شجریان ارتباطش تنها با حوزه نخبگی نبوده؛ بلکه با آحاد ملت در ارتباط بوده. وقتی ربنای شجریان بیش از سه دهه همیشه به‌عنوان بخشی از خاطره مردم در پای سفره ماه رمضان بوده، نسل بعد از انقلاب با او زندگی کرده‌اند و تصنیف‌های او بخشی از حافظه تاریخی مردم ایران بوده، در چنین شرایطی مردم شهر از نمایندگان خود در شورا انتظار دارند که به این مهم توجه کنند و نمایندگان مردم نمی‌توانند به این خواسته بی‌توجه باشند؛ اما معضل ما زاویه‌ای بود که شکل گرفت و می‌توانست مدیریت شود تا به اینجا نرسیم. بعد از حوادث اواخر دهه ۸۰، این زاویه بین شجریان و فضایی که در قدرت سیاسی متمرکز بودند، ایجاد فاصله کرد و ما شاهد حذف ربنا از صداوسیما بودیم؛ کاری که با اقبال عمومی مواجه نشد. تلاش شورا، به‌نوعی تلاش برای احیا و ترمیم این رابطه بود. ترمیمی که می‌توانست آنقدر آسیب‌زننده نباشد. به نظر من برداشت خوبی از این مصوبه شورا نشد و آن‌گونه که دوستان باور داشتند، برخلاف آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. به‌هرحال این کار طول کشید، درحالی‌که این تصمیم در فروردین ۹۸ گرفته شد، اما تازه نتیجه داد.»
> تقابلی وجود ندارد
اما درپی مخدوش شدن نامگذاری استاد شجریان توسط عده ای، الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران به آفتاب یزد گفت: « نامگذاری به نام شهید فخری‌زاده در محدوده محل کار ایشان انجام شده است و اساسا تقابلی بین شخصیت‌های ملی چه پژوهشگر دفاعی و چه شخصیت هنری وجود ندارد. تمام این افراد ظرفیت‌های اجتماعی کشور ما هستند و بین آنها تقابل و رقابتی وجود ندارد. »
> انقلابی رفتارهای قانون‌مند انجام می‌دهد
حسن خلیل آبادی عضوی دیگر از کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران نیز به آفتاب یزد در این باره گفت: « ما اطلاع نداریم که چه کسانی اقدام به تعویض تابلو کرده‌اند. در این خصوص باید نیروی انتظامی و سایر مراکز امنیتی ورود کرده شناسایی کنند و علت را جویا شوند. ما شکایت خاصی مطرح نکرده‌ایم. بر طبق قانون ما به وظایف خود عمل کردیم. این افراد کاملا مرتکب عمل غیر قانونی شده‌اند. اینکه هرکسی هر اسمی از خیابان که مطابق میلش نباشد را تعویض کند و نام دیگری را جایگزین کند به اصطلاح سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و باعث بی‌نظمی در شهر می‌شود. این رفتارها موجب تضعیف نظام است. اینها کاری نیست که نشان‌دهنده پیرو ارزش بودن باشد. کسی انقلابی است که در چارچوب نظام رفتارهای قانون‌مند انجام دهد. قبل از نامگذاری اعتراض چندانی به این عمل نشده بود و حتی توضیحاتی برای اعتراضات اندک دادیم. طبق مصوبه شورای شهر ما چند صد کوچه و خیابان را تغییر نام داده‌ایم و این جزو وظایف ما است مانند جدول کشی و آسفالت. نظر مردم که ما منتخبشان هستیم مخالف نامگذاری نبوده است. یک عده آدم حق ندارند تابلو یک خیابان را عوض کنند اگر اعتراض داشتند به مراجع قانونی شکایت می‌کردند تا ما رسیدگی می‌کردیم. هرکاری در جامعه باید متناسب با قوانین باشد. »
علاقه مردم به شجریان را نمی‌توان نادیده گرفت
وی در ادامه گفت: « این دو شخصیت، دو شخصیت متفاوت هستند. شهید فخری‌زاده فرمانده و استاد دانشگاه بودند که توسط دشمن به شهادت رسیدند و آقای شجریان یک هنرمند دارای سبک و جایگاه بینالمللی بودند. باید تمام شخصیت‌های با ارزش در جامعه جا داشته باشند. بعد از شهادت شهید فخری‌زاده در یک طرح دو فوریتی بلافاصله خیابان محل کارشان به نام ایشان نامگذاری شد همانطور که نام یک اتوبان به نام شهید سلیمانی و نام بزرگترین پارک در منطقه 10 به نام شهید حججی نامگذاری شد. نباید وجوه هنری کار آقای شجریان نادیده گرفته شود حتی اگر طرز تفکر متفاوتی داشتند. ایشان و پدرشان قاری قرآن بودند و باعث افتخار کشور هستند. در هیچ جای دنیا چنین برخوردی با مفاخر ملی نمی‌شود. شاید موضع سیاسی شجریان را دوست نداشته باشیم اما نمی‌توان موضع هنری ایشان و علاقه مردم به ایشان را نادیده بگیریم. در حالی که بسیاری از مردم هم مواضع سیاسی شجریان را قبول ندارند. باید منصف باشیم و یک وجهی نگاه نکنیم. اگر خواست مردم آن خیابان است طومار امضا کنند و اعلام کنند اما وقتی ما این نامگذاری را انجام دادیم مردم از ما تشکر کردند. نمی‌شود که در روز روشن به اموال عمومی آسیب برسانند. » سیاست‌ورزی، خارج از حوزه صلاحیت افرادی که باید به این عمل بپردازند به قدری در جامعه ما فراگیر شده است که سایر ابعاد اجتماعی که باید مورد توجه قرار گیرد را تحت تاثیر خود قرار داده است و ما بیش از پیش شاهد این هستیم که سایر جوانب هویتی جامعه ما در حال آسیب دیدن هستند تا آنجا که تعصبات ناشی از جبهه گیری‌های سیاسی باعث شده که ارزش‌ها و سنت‌های فرهنگی و ملی که ماهیت سیاسی ندارند به دلیل کشمکش‌های سیاسی یا نادیده گرفته شوند یا در اثر برخی لجاجت‌ها کنار زده شوند. قانون‌شکنی فقط نشانه اعتراض به یک تصمیم نیست بلکه نادیده گرفتن حقوق و بی‌احترامی به اکثریتی است که سیاست‌ورزی را به نمایندگان منتخب خود سپرده‌اند.
واکنش خانواده شهید محسن فخری زاده
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده به تغییر نام خیابانی از "استاد محمدرضا شجریان" به "شهید محسن فخری زاده" واکنش نشان دادند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
همی گویم و گفته‌ام بارها
بود کیش من مهر دلدارها
ملت عزیز و فرهنگ پرور ایران اسلامی
سلام علیکم
بنا بر اخبار و اطلاعات واصله، عنوان تابلوی خیابان زنده یاد "استاد محمدرضا شجریان" در منطقه دو شهرداری تهران بدون هماهنگی با مسئولان دست اندرکار به نام "شهید دکتر محسن فخری زاده" تغییر نام یافته است.
با عنایت به علاقمندی و احترام شهید عزیزمان به هنر و موسیقی اصیل ایرانی و زبان و ادبیات فاخر پارسی به عنوان ارکان جدائی ناپذیر فرهنگ غنی ایران اسلامی، هرگونه تغییر در نامها و نمادهای این عرصه دور از اندیشه و سیره آن شهید راه علم و دانش و اقتدار میهن عزیزمان می‌باشد.
با تقدیر و تشکر از ابراز احساسات ارادتمندان به ساحت شهدای انقلاب اسلامی به ویژه شهید دکتر محسن فخری زاده به استحضار می‌رساند هرگونه تغییر در نامها و عناوین معابر و خیابانها باید از طریق مراجع رسمی صورت گیرد و اقداماتی خارج از رویه‌های جاری، شایسته و به مصلحت نمی‌باشد.
همچنین با اقدام شورای اسلامی شهر تهران در همان ساعات ابتدایی این ترور ناجوانمردانه، نام خیابان "صنایع" به "شهید محسن فخری زاده" نامگذاری گردید و مقدمات لازم جهت نامگذاری یکی از خیابانهای اصلی شهر تهران نیز در دستور قرار گرفته است.
بی تردید جهاد علمی شهید دکتر فخری زاده که سالیان سال با نیتی خالصانه در گمنامی و بی‌نامی برای تقویت پایه‌های اقتدار دفاعی و ایجاد وحدت، عزت و همدلی میان آحاد مردم شریف و فرهنگ پرور ایران اسلامی صورت گرفت، نباید با اقدامات وحدت شکن و تفرقه انگیز خدشه دار گردد.
بی شک سیره و اندیشه آن شهید بزرگوار مبتنی بر زدودن زنگارهای جهل و تعصب و اقدامات علمی ایشان بر پایه قطع وابستگی فنی و دانشی کشور از بیگانگان بنا شده و همه علاقمندان به فراگیر شدن این گفتمان ارزشمند که مورد تاکید مقام معظم رهبری و دلسوزان نظام اسلامی است باید تلاشی جهادگونه و عزت آفرین داشته باشند و اینگونه است که نام جهادگران و فخر آفرینان عرصه علمی کشور نامدار و بلند آوازه می‌شود.
با تقدیم احترام
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده
03/10/1399
فرماندار تهران: اقدام شورای شهر غیرقانونی بود!
فرماندار تهران به تغییر تابلوی خیابان شجریان به شهید فخری‌زاده توسط تعدادی از معترضان واکنش نشان داد. به گزار ش ایلنا، عیسی فرهادی، فرماندار تهران درباره تغییر تابلوی خیابان شجریان که در فضای مجازی منتشر شد، گفت: شورا هیچ مصوبه‌ای برای اینکه خیابانی به اسم شجریان باشد، برای ما ارسال نکرده است. وی ادامه داد: بنابراین تا مصوبه‌ای نیاید و ما آن را تایید و اعلام نکنیم، اقدام در این زمینه قانونی نیست. شهرداری خلاف قانون تابلو را نصب کرده و نامگذاری هیچ خیابانی به نام شجریان قانونی نیست. فرماندار تهران تصریح کرد: اگر تابلویی نصب شده باشد و کسی آن را تغییر دهد، باز هم اقدامی خلاف قانون انجام شده است. خلاف اول را شهرداری انجام داده است و خلاف دوم را کسی که آن را کنده است، مرتکب شده است.
«دوقطبی‌سازی» جامعه؛ خدمت یا خیانت؟
پرهیز از دوقطبی سازی جامعه موضوعی است که بارها رهبر انقلاب بر آن تاکید کرده و این موضوع را از نقضه‌های دشمنان دانسته اند. برای مثال رهبری در 19 اردیبهشت 1395 در دیدار فرماندهان و مسئولان نیروی انتظامی، همه مسئولان و مردم را به مراقبت از وحدت موجود در کشور فراخواندند و افزودند: ایجاد دو جریانی، دو فرقه ای و دو قطبی از ضربه‌های مهلکی است که دشمن به‌دنبال آن است. ایشان، وجود برخی ناهنجاری‌ها و کجروی‌ها در جامعه را مانند هر کشور دیگری دانستند و افزودند: برای تحلیل کلی اوضاع ایران، باید حرکت عمومی‌را مورد توجه قرار داد.
افراد معدودی که متاسفانه بدون درک درست از اقدام خویش و پیامدهای آن، رفتاری می‌کنند که بلافاصله می‌تواند بازتاب‌های وسیعی در جامعه داشته باشد و منجر به افزایش شکافی شود که متاسفانه در جامعه ایران شکل گرفته، ظاهر ماجرا هستند؛ ماجرایی که به زیان همه ایرانیان است و در باطن وهن شهدا و خانواده‌های بزرگوار آنان است.
این موضوعی است که عباس عبدی روزنامه نگار اصلاح طلب هم در توئیتی به آن اشاره کرد و نوشت: «۷ نفر و یک کودک در معیت یک روحانی رفتند تا نام خیابان استاد شجریان را عوض کنند. اینها مقصر اصلی نیستند. به کسانی باید توجه داد که این اقدامات را تامین و حریم امن برای آن درست می‌کنند ولی خودشان در صحنه حاضر نمی‌شوند.»
این اقدام خودسرانه در حالی صورت گرفت که به گفته رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، موضوع نامکذاری گذر ارزشمندی به نام شهید فخری زاده، روز بعد از شهادت این شهید در شورای شهر تصویب شده است. به این ترتیب تحریک عدهای برای تغییر نام خیابان شجریان قدری مشکوک تر هم می‌شود.
واکنش عجیب فرماندار تهران
در این میان واکنش فرماندار تهران به تغییر تابلوی خیابان شجریان به شهید فخری‌زاده توسط تعدادی از معترضان، واکنش عجیب و مثال زدنی ای بود.. اکنشی که می‌تواند به بهترین شکل رفتار منفعلانه و بی خاصیت دولت را در این وضعیت در آن مشاهده کرد.
«عیسی فرهادی» فرماندار تهران در گفت‌وگو با ایلنا درباره تغییر تابلوی خیابان شجریان که در فضای مجازی منتشر شد، گفت: شورا هیچ مصوبه‌ای برای اینکه خیابانی به اسم شجریان باشد، برای ما ارسال نکرده است.
وی ادامه داد: بنابراین تا مصوبه‌ای نیاید و ما آن را تایید و اعلام نکنیم، اقدام در این زمینه قانونی نیست. شهرداری خلاف قانون تابلو را نصب کرده و نامگذاری هیچ خیابانی به نام شجریان قانونی نیست.
فرماندار تهران تصریح کرد: اگر تابلویی نصب شده باشد و کسی آن را تغییر دهد، باز هم اقدامی‌خلاف قانون انجام شده است. خلاف اول را شهرداری انجام داده است و خلاف دوم را کسی که آن را کنده است، مرتکب شده است.
واقعیت این است که نمی‌توان قاطعانه گفت که همه کسانی که دست به چنین کاری می‌زنند یا زمینه این رفتارها را فراهم می‌کنند، ناخواسته آب به آسیاب دشمن می‌ریزند. مطمئنا افرادی هستند که می‌دانند وقتی هنرمند بزرگی چون شجریان و دوستدارانش را با رفتار تحریک آمیز در مقابل شهید فخری زاده و خانواده شهدا قرار می‌دهند و چنین القا می‌کنند که این دو طیف اجتماعی (که بدون شک نقاط اشتراک بسیاری باهم دارند) دشمن هم هستند و بودن نام یکی از آنها به معنای حذف دیگری است، خدمت به کشور و شهدا نیست. با این حال متاسفانه کسانی هستند که فریب دستهای پشت صحنه را می‌خورند و صادقانه رفتاری می‌کنند که از عواقب و معنی آن باخبر نیستند.
کينه از صداي محبوب
به گزارش کبنا، آرمان ملی در این زمینه نوشت: در زمان حيات استاد آواز ايران هجمه‌هاي زيادي به او وارد کردند و سعي کردند تا آواز او به گوش مردم نرسد. شجريان بي‌توجه به اين هجمه‌ها بر استقلال خود پافشاري کرد و هزينه‌اش را که ممنوعيت برگزاري کنسرت و... بود، پرداخت کرد. از صداوسيما خواست تا آثارش را پخش نکند که حکم دادگاه قابل تامل بود: «دادگاه راي مبني بر رد شکايت صادر و اعلام کرد پخش آثار موکل در صداوسيما، موجب شهرت وي شده و به زيان او نبوده است.». شهرت محمدرضا شجريان به دهه 50 برمي‌گردد که با توجه به صداي لطيف و تاثيرگذار و تسلط بر دستگاه‌هاي آواز ايراني در ميان عامه مردم شناخته شد؛ به‌ويژه بعد از اجراي زنده راست‌پنجگاه در سال 1354 به‌همراه محمدرضا لطفي و ناصر فرهنگ‌فر، که بعدها در يک آلبوم موسيقي با همين نام منتشر شد که غوغايي بپا کرد بنابراين، آوازه شجريان، قبل از انقلاب به سراسر ايران رسيده بود و اتفاقا به‌خاطر همين شهرت و محبوبيت بود که صداوسيما آوازهاي او را پخش کرد و اين گونه نبود که ابتدا صداي فردي گمنام به نام محمدرضا شجريان در راديو و تلويزيون پخش شود و سپس مردم او را بشناسند و استاد آواز ايران بنامندش. دليل واقعي‌تر استاد آواز به رويکرد صداوسيما در مواجهه به موضوعاتي بود که با سياست‌هاي اکثر مردم و نه مديران صداوسيما و طيف اصولگرا همخوان بود. شجريان براي مردم خواند و همواره بر اين موضوع تاکيد داشت که به عشق مردمش مي‌خواند. همين ويژگي سبب محبوبيت او شد و جمعيتي که براي تشييع پيکر او آمده بودند پاسخ خوبي به مخالفان شد.
نامگذاري خياباني به نام شجريان
بعد از گذشت دو سال از مصوبه تغيير نام تعدادي از خيابان‌هاي تهران به اسم محمدرضا شجريان و چند چهره علمي و فرهنگي کشور سرانجام يکشنبه 30 آذر، درحالي‌که شجريان ديگر در بين ما نيست، خيابان فلامک واقع در منطقه 2 تهران به اسم او تغييرنام داد. اين اتفاق درحالي صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شوراي شهر براي نامگذاري خياباني به نام محمدرضا شجريان در اواخر آبان انجام شده بود. 27فروردين 99 اعضاي شوراي شهر تهران در جريان رسيدگي به نامگذاري و تغيير نام معابر و خيابان‌هاي شهر تهران، به تغيير نام خيابان‌ها به نام شاعران شهر تهران رأي مثبت دادند که در ميان آنها نام شاعراني مانند سپانلو، فروغ فرخزاد و منوچهر آتشي ديده مي‌شد؛ مصوبه‌اي که تاکنون هنوز اجرا نشده است. تا خبر دوساله در نامگذاري خياباني به نام شجريان سوال مهمي بود که محمدجواد حق‌شناس، عضو شوراي شهر تهران چنين درباره آن توضيح داد: «او در پاسخ به اين سوال که چرا روند نامگذاري خياباني به نام استاد شجريان اين‌قدر طول کشيد گفت: «محمدرضا شجريان شخصيتي ويژه هستند. شجريان جايگاهش در موسيقي، شبيه به جايگاه حافظ در شعر است. هر 500 سال يک‌بار چنين شخصيتي بروز و ظهور پيدا مي‌کند. اصل تصميم‌گرفتن دراين‌باره يک داستان است؛ اما وقتي شجريان چنين چارچوبي دارد، مساله خاص‌تر مي‌شود.» اما مشخص بود در پشت پرده مخالفت‌هاي جدي با اين نامگذاري وجود دارد اما به‌هرحال 30 آذر خياباني به نام شجريان نامگذاري شد.»
دلواپسان طاقت نياوردند
اما تنها 2روز از اين نامگذاري نگذشته بود که شماري در اعتراض به نامگذاري خياباني به نام استاد آواز ايران، محمدرضا شجريان، با چسباندن برگه‌اي به نام دانشمند شهيد «محسن فخري‌زاده»، تابلو خيابان را مخدوش کردند. پدر شهيد مصطفي احمدي‌روشن نيز در عکس‌ها ديده مي‌شود.
واکنش به تغيير نام خيابان شجريان
عباس عبدي، روزنامه‌نگار و فعال سياسي اصلاح‌طلب در واکنش به تحصن تعدادي براي تغيير نام خيابان استاد شجريان به محسن فخري‌زاده در حساب کاربري خود در توئيتر نوشت: «7 نفر و يک کودک در معيت يک روحاني رفتند تا نام خيابان استاد شجريان را عوض کنند. اينها مقصر اصلي نيستند. به کساني بايد توجه داد که اين اقدامات را تامين و حريم امن براي آن درست مي‌کنند ولي خودشان در صحنه حاضر نمي‌شوند.»
باز هم نصب مي‌کنيم
رئيس کميسيون نامگذاري شوراي شهر تهران به تلاش برخي براي تغيير نام خيابان شجريان، با انتشار توئيتي واکنش نشان داد. محمدجواد حق‌شناس در واکنش به اقدام برخي براي تغيير نام خيابان شجريان، بامداد ديروز در توئيتي در حساب شخصي خود در توئيتر نوشت: «پس از شهادت شهيد فخري‌زاده، شوراي شهر تهران به احترام اين شهيد والامقام نام خيابان صنايع در منطقه 1 (محل کار وي) را با قيد فوريت به نام ايشان نامگذاري کرد». وي ادامه داد: «بيش از 45 درصد نامگذاري‌هاي اين دوره - شوراي شهر تهران- به نام شهيدان سرافراز ميهن بوده است.» حق‌شناس ادامه داد: «انتظار رواداري به نمادهاي جامعه خواسته زيادي نيست.» رئيس کميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر تهران در واکنش به برخي حواشي درخصوص خيابان محمدرضا شجريان گفت: دوستان اطلاع نداشتند که گذر ارزشمندي فرداي شهادت به نام شهيد فخري‌زاده نامگذاري کرديم و مصوبه دوفوريتي داشتيم و احتمالا عدم اطلاع سبب اين اشتباه شده است. او اظهار کرد: طبيعتا دوباره تابلوي خيابان شجريان نصب خواهد شد.
باز هم حذف مي‌کنيم
نکته قابل‌تامل نحوه مواجهه پدر شهيد احمدي‌روشن با حذف نام شجريان است. او ديروز در ميان دلواپسان بود و زماني که حق‌شناس وعده نصب مجدد تابلوي شجريان را داد، شجريان را خيانتکار به مردم ايران دانست و اقدام روزگذشته خود را کاملا توجيه و تصريح کرد: شجريان به مردم اعتقادي نداشت و شوراي شهر تهران، شوراي اسلامي شهر است يا شوراي سلبريتي‌ها و خواننده‌هاست! اگر تابلوي شجريان بار ديگر نصب شود مجددا آن را مخدوش خواهيم کرد.
خدشه دلواپسان به جايگاه شهدا
نکته قابل‌تامل آنجاست که خياباني پيش از اين به نام شهيد محسن فخري‌زاده نامگذاري شده بود. شوراي شهر تهران در نخستين جلسه پس از شهادت دانشمند شهيد «محسن فخري‌زاده» که دو روز پس از شهادت ايشان برگزار شد با قيد دوفوريت خيابان صنايع در کنار وزارت دفاع را به نام اين شهيد فخر ايران کرد. اکنون مشخص نيست دلواپسان به چه دليلي علاوه‌بر حذف نام شجريان، به جايگاه والاي شهيد فخري‌زاده خدشه وارد کردند.
حاشیه‌سازی بی‌فایده
پدر شهید احمدی روشن: شجریان خیانت کار است!
پدر شهید احمدی روشن که خود عامل اصلی تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده است، شجریان را خیانت کار به مردم ایران دانست و اقدام خود را کاملا توجیه و تصریح کرد: شجریان به مردم اعتقادی نداشت و شورای شهر تهران، شورای اسلامی شهر است یا شورای سلبریتی‌ها و خواننده‌ها! رحیم احمدی روشن در گفتگو با سایت خبری مدارا درباره تغییر نام خیابان استاد شجریان به شهید فخری زاده، این اقدام را در راستای اعتراض به نامگذاری خیابانی به نام استاد شجریان دانست و گفت: فردی که آنقدر برای مردم ایران ارزش قائل نبود که حتی ربنایش در ماه مبارک رمضان از صداوسیما برای مردم شهید باور و شهید پرور پخش شود چرا باید نامش بر سر تابلوهای معابر عمومی شهر قرار گیرد. وی ادامه داد: آیا تمام هم و غم مردم این است که نام افراد معلوم الحال بر سر خیابانهای شهر نصب شود! احمدی روشن در پاسخ به اینکه شورای شهر قرار است مجددا تابلوی خیابان استاد شجریان را نصب کند، گفت: شک نکنید اگر این تابلو نصب شود مجددا آن را مخدوش و روی آن رنگ خواهیم پاشید، چرا که این فرد لیاقت این کار را ندارد. وی، اقدام صورت گرفته روز گذشته را کاملا خودجوش خواند و گفت: هیچ فرد یا نهادی ما را مجبور به این کار نکرد و تمام افرادی که در این اقدام ما را یاری کردند به صورت خودجوش در این اقدام همراه ما بودند. حتی مردمی که نظاره گر این صحنه بودند، از این اقدام ما ابراز خوشحالی کردند و برای ما مشخص بود که عده زیادی از مردم به این کار ناپسند شورای شهر انتقاد داشتند.
>واکنش عباس عبدی
اقدام این افراد در تخریب تابلو استاد شجریان واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشت. به عنوان نمونه، عباس عبدی روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتر نوشت: «۷ نفر و یک کودک در معیت یک روحانی رفتند تا نام خیابان استاد شجریان را عوض کنند. اینها مقصر اصلی نیستند. به کسانی باید توجه داد که این اقدامات را تامین و حریم امن برای آن درست می‌کنند ولی خودشان در صحنه حاضر نمی‌شوند. »
> حواشی کمیته نامگذاری شورای شهر
بعد از گذشت دو سال از مصوبه تغییر نام تعدادی از خیابانهای تهران به اسم محمدرضا شجریان و چند چهره علمی و فرهنگی کشور سرانجام یکشنبه ۳۰ آذر، خیابان فلامک واقع در منطقه ۲ تهران به اسم او تغییر نام داد. این اتفاق در حالی صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شورای شهر برای نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان در اواخر آبان انجام شده بود. ۲۷ فروردین ۹۹ اعضای شورای شهر تهران در جریان رسیدگی به نامگذاری و تغییر نام معابر و خیابانهای شهر تهران، به تغییر نام خیابانها به نام شاعران شهر تهران رای مثبت دادند. در هفته‌های منتهی به درگذشت محمدرضا شجریان نیز کمیته نامگذاری شورای شهر تهران تلاش کرد نام محمدرضا شجریان را براساس مصوبه شورای شهر روی خیابان فلامک بگذارد، اما مخالفت فرماندار تهران از یک سو و همچنین نامه محرمانه محسن هاشمی به پیروز حناچی درباره صبر کردن درباره این نامگذاری، این اتفاق را تا روز 30 آذرماه میسر نکرد. محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورای شهر درباره روند نام‌گذاری‌ها و حواشی کمیته نامگذاری شورای شهر توضیحاتی ارائه داد. او با اشاره به اینکه شورای شهر به دنبال ساماندهی مشکل نامگذاری گذرها و معابر بود، گفت: «در چنین شرایطی کسی به صورت جدی به این مشکل فکر نکرده بود، مشکلی که زودتر باید به آن پرداخته می‌شد. اما وجه دوم و مهم بحث نام‌گذاری‌ها به نشانه‌ها و به عرف و سنن و ارزش‌های یک جامعه برمی‌گردد. وقتی که در جامعه‌ای فردی فداکاری و ازخودگذشتگی می‌کند و برای ارزش‌هایی مثل وطن، میهن، سرزمین و امنیت مردم جانش را فدا می‌کند و به مقام شهادت می‌رسد، اینجا یکی از انتظارات جامعه (می‌تواند منظور از جامعه خانواده فرد، دوستانش یا همکارانش یا اصلا جامعه شهری باشد) ماندگاری نام شهید و عنوان اوست تا او را تکریم کند. امروزه می‌بینیم که بحث نام‌گذاری‌ها، حداقل در خلال سال‌های قبل و بعد از انقلاب نوعی رابطه تکریم و احترام بوده است که برای یک شخصیت به خاطر تلاش‌ها و زحماتش سعی شده که او را تکریم کنند. زمانی ممکن است با اهدای جان یک شهید، او قابل تکریم باشد، زمانی فردی عمرش را برای کاری در فرهنگ مملکت می‌گذارد؛ مانند استاد دانشگاه و دانشمند. او چندین سال تلاش می‌کند ادبیات یا حوزه علمی مشخصی را به افتخار برای کشور تبدیل کند. این یک نماد می‌شود. نمادی که ما در شهرمان کم نداریم؛ مثلا شخصیتی مثل تختی، شهید مطهری یا دکتر شریعتی یا شخصیت‌های تاریخی مثل حافظ و مولوی و خیام. نام این بزرگان امروز زینت‌بخش خیابانهای شهر هستند. » حق‌شناس گفت: «ما وقتی از این مناظر ورود می‌کنیم، می‌بینیم وقتی نامی در کمیسیون نامگذاری مطرح می‌شود انتظار این است که با تمام سلایقی که در جامعه با آن روبه‌رو هستیم درباره آن نام تصمیم بگیریم. تصمیمی دقیق و درست و همه‌جانبه و درعین‌حال مبتنی بر آینده و از دیدگاه شخصی هم پرهیز کنیم. ممکن است که من به‌عنوان یک فرد، علاقه‌مند به اشعار کلاسیک باشم و هیچ نسبتی با اشعار نیمایی نداشته باشم، اما آیا من به‌عنوان یک عضو شورای شهر، اگر پیشنهادی برای اینکه نام نیما یوشیج را روی یکی از خیابانها بگذاریم، یا مثلا خانه نیما را برای حفظ خاطرات شهری مرمت کنیم و نگهداری کنیم، آیا حق داریم که علایق شخصی خودمان را درباره نیما در این نامگذاری تاثیرگذار کنیم؟ ما باید کمک کنیم ملاحظات شهری و عامه و بزرگ‌تر خدای‌ناکرده در فضای ملاحظات شهری کوچک‌تر ننشیند. اینجا کار ما سخت می‌شود که حداقل رویکردی که در این سال‌ها کمیسیون نامگذاری داشته، شاید به لحاظ کمی در مقایسه با دوره‌های قبل، از کمیت متناسبی برخوردار نبوده؛ اما در حوزه روند شکل‌گیری و تمایز و توجه به حوزه‌هایی که به آن کمتر توجه می‌شده (مثل حوزه هنرمندان عرصه سینما و تئاتر و موسیقی یا حوزه‌های تخصصی مرجع مانند پزشکان) تلاش درخورتوجهی داشته است. این نکته را هم لازم می‌دانم بگویم که درباره نامگذاری خیابان به نام شهیدان این دوره توجه زیادی حتی بیشتر از سال‌های قبل شده است و سعی کردیم دِین‌مان را به این اشخاص با نام‌گذاری‌ها و ساخت مجسمه و سردیس ادا کنیم. »
این تصمیم در فروردین 98 گرفته شده بود
حق شناس در پاسخ به این سوال که چرا روند نامگذاری خیابانی به نام استاد شجریان این‌قدر طول کشید، گفت: «تصمیم به نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان نیز در همین راستا بود. ایشان شخصیتی ویژه هستند و چهره ممتازی مثل استاد شفیعی‌کدکنی وقتی می‌خواهند درباره شجریان حرف بزنند، می‌گویند من کوچک‌تر از آن هستم که بخواهم راجع به هنر شجریان بگویم؛ اما شجریان جایگاهش در موسیقی، شبیه به جایگاه حافظ در شعر است. هر ۵۰۰ سال یک بار چنین شخصیتی بروز و ظهور پیدا می‌کند. اصل تصمیم‌گرفتن دراین‌باره یک داستان است؛ اما وقتی شجریان چنین چارچوبی دارد، مسئله خاص‌تر می‌شود. به‌هرحال شجریان ارتباطش تنها با حوزه نخبگی نبوده؛ بلکه با آحاد ملت در ارتباط بوده. وقتی ربنای شجریان بیش از سه دهه همیشه به‌عنوان بخشی از خاطره مردم در پای سفره ماه رمضان بوده، نسل بعد از انقلاب با او زندگی کرده‌اند و تصنیف‌های او بخشی از حافظه تاریخی مردم ایران بوده، در چنین شرایطی مردم شهر از نمایندگان خود در شورا انتظار دارند که به این مهم توجه کنند و نمایندگان مردم نمی‌توانند به این خواسته بی‌توجه باشند؛ اما معضل ما زاویه‌ای بود که شکل گرفت و می‌توانست مدیریت شود تا به اینجا نرسیم. بعد از حوادث اواخر دهه ۸۰، این زاویه بین شجریان و فضایی که در قدرت سیاسی متمرکز بودند، ایجاد فاصله کرد و ما شاهد حذف ربنا از صداوسیما بودیم؛ کاری که با اقبال عمومی مواجه نشد. تلاش شورا، به‌نوعی تلاش برای احیا و ترمیم این رابطه بود. ترمیمی که می‌توانست آنقدر آسیب‌زننده نباشد. به نظر من برداشت خوبی از این مصوبه شورا نشد و آن‌گونه که دوستان باور داشتند، برخلاف آن چیزی بود که انتظار می‌رفت. به‌هرحال این کار طول کشید، درحالی‌که این تصمیم در فروردین ۹۸ گرفته شد، اما تازه نتیجه داد.»
> تقابلی وجود ندارد
اما درپی مخدوش شدن نامگذاری استاد شجریان توسط عده ای، الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران به آفتاب یزد گفت: « نامگذاری به نام شهید فخری‌زاده در محدوده محل کار ایشان انجام شده است و اساسا تقابلی بین شخصیت‌های ملی چه پژوهشگر دفاعی و چه شخصیت هنری وجود ندارد. تمام این افراد ظرفیت‌های اجتماعی کشور ما هستند و بین آنها تقابل و رقابتی وجود ندارد. »
> انقلابی رفتارهای قانون‌مند انجام می‌دهد
حسن خلیل آبادی عضوی دیگر از کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران نیز به آفتاب یزد در این باره گفت: « ما اطلاع نداریم که چه کسانی اقدام به تعویض تابلو کرده‌اند. در این خصوص باید نیروی انتظامی و سایر مراکز امنیتی ورود کرده شناسایی کنند و علت را جویا شوند. ما شکایت خاصی مطرح نکرده‌ایم. بر طبق قانون ما به وظایف خود عمل کردیم. این افراد کاملا مرتکب عمل غیر قانونی شده‌اند. اینکه هرکسی هر اسمی از خیابان که مطابق میلش نباشد را تعویض کند و نام دیگری را جایگزین کند به اصطلاح سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و باعث بی‌نظمی در شهر می‌شود. این رفتارها موجب تضعیف نظام است. اینها کاری نیست که نشان‌دهنده پیرو ارزش بودن باشد. کسی انقلابی است که در چارچوب نظام رفتارهای قانون‌مند انجام دهد. قبل از نامگذاری اعتراض چندانی به این عمل نشده بود و حتی توضیحاتی برای اعتراضات اندک دادیم. طبق مصوبه شورای شهر ما چند صد کوچه و خیابان را تغییر نام داده‌ایم و این جزو وظایف ما است مانند جدول کشی و آسفالت. نظر مردم که ما منتخبشان هستیم مخالف نامگذاری نبوده است. یک عده آدم حق ندارند تابلو یک خیابان را عوض کنند اگر اعتراض داشتند به مراجع قانونی شکایت می‌کردند تا ما رسیدگی می‌کردیم. هرکاری در جامعه باید متناسب با قوانین باشد. »
علاقه مردم به شجریان را نمی‌توان نادیده گرفت
وی در ادامه گفت: « این دو شخصیت، دو شخصیت متفاوت هستند. شهید فخری‌زاده فرمانده و استاد دانشگاه بودند که توسط دشمن به شهادت رسیدند و آقای شجریان یک هنرمند دارای سبک و جایگاه بینالمللی بودند. باید تمام شخصیت‌های با ارزش در جامعه جا داشته باشند. بعد از شهادت شهید فخری‌زاده در یک طرح دو فوریتی بلافاصله خیابان محل کارشان به نام ایشان نامگذاری شد همانطور که نام یک اتوبان به نام شهید سلیمانی و نام بزرگترین پارک در منطقه 10 به نام شهید حججی نامگذاری شد. نباید وجوه هنری کار آقای شجریان نادیده گرفته شود حتی اگر طرز تفکر متفاوتی داشتند. ایشان و پدرشان قاری قرآن بودند و باعث افتخار کشور هستند. در هیچ جای دنیا چنین برخوردی با مفاخر ملی نمی‌شود. شاید موضع سیاسی شجریان را دوست نداشته باشیم اما نمی‌توان موضع هنری ایشان و علاقه مردم به ایشان را نادیده بگیریم. در حالی که بسیاری از مردم هم مواضع سیاسی شجریان را قبول ندارند. باید منصف باشیم و یک وجهی نگاه نکنیم. اگر خواست مردم آن خیابان است طومار امضا کنند و اعلام کنند اما وقتی ما این نامگذاری را انجام دادیم مردم از ما تشکر کردند. نمی‌شود که در روز روشن به اموال عمومی آسیب برسانند. » سیاست‌ورزی، خارج از حوزه صلاحیت افرادی که باید به این عمل بپردازند به قدری در جامعه ما فراگیر شده است که سایر ابعاد اجتماعی که باید مورد توجه قرار گیرد را تحت تاثیر خود قرار داده است و ما بیش از پیش شاهد این هستیم که سایر جوانب هویتی جامعه ما در حال آسیب دیدن هستند تا آنجا که تعصبات ناشی از جبهه گیری‌های سیاسی باعث شده که ارزش‌ها و سنت‌های فرهنگی و ملی که ماهیت سیاسی ندارند به دلیل کشمکش‌های سیاسی یا نادیده گرفته شوند یا در اثر برخی لجاجت‌ها کنار زده شوند. قانون‌شکنی فقط نشانه اعتراض به یک تصمیم نیست بلکه نادیده گرفتن حقوق و بی‌احترامی به اکثریتی است که سیاست‌ورزی را به نمایندگان منتخب خود سپرده‌اند.
واکنش خانواده شهید محسن فخری زاده
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده به تغییر نام خیابانی از "استاد محمدرضا شجریان" به "شهید محسن فخری زاده" واکنش نشان دادند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
همی گویم و گفته‌ام بارها
بود کیش من مهر دلدارها
ملت عزیز و فرهنگ پرور ایران اسلامی
سلام علیکم
بنا بر اخبار و اطلاعات واصله، عنوان تابلوی خیابان زنده یاد "استاد محمدرضا شجریان" در منطقه دو شهرداری تهران بدون هماهنگی با مسئولان دست اندرکار به نام "شهید دکتر محسن فخری زاده" تغییر نام یافته است.
با عنایت به علاقمندی و احترام شهید عزیزمان به هنر و موسیقی اصیل ایرانی و زبان و ادبیات فاخر پارسی به عنوان ارکان جدائی ناپذیر فرهنگ غنی ایران اسلامی، هرگونه تغییر در نامها و نمادهای این عرصه دور از اندیشه و سیره آن شهید راه علم و دانش و اقتدار میهن عزیزمان می‌باشد.
با تقدیر و تشکر از ابراز احساسات ارادتمندان به ساحت شهدای انقلاب اسلامی به ویژه شهید دکتر محسن فخری زاده به استحضار می‌رساند هرگونه تغییر در نامها و عناوین معابر و خیابانها باید از طریق مراجع رسمی صورت گیرد و اقداماتی خارج از رویه‌های جاری، شایسته و به مصلحت نمی‌باشد.
همچنین با اقدام شورای اسلامی شهر تهران در همان ساعات ابتدایی این ترور ناجوانمردانه، نام خیابان "صنایع" به "شهید محسن فخری زاده" نامگذاری گردید و مقدمات لازم جهت نامگذاری یکی از خیابانهای اصلی شهر تهران نیز در دستور قرار گرفته است.
بی تردید جهاد علمی شهید دکتر فخری زاده که سالیان سال با نیتی خالصانه در گمنامی و بی‌نامی برای تقویت پایه‌های اقتدار دفاعی و ایجاد وحدت، عزت و همدلی میان آحاد مردم شریف و فرهنگ پرور ایران اسلامی صورت گرفت، نباید با اقدامات وحدت شکن و تفرقه انگیز خدشه دار گردد.
بی شک سیره و اندیشه آن شهید بزرگوار مبتنی بر زدودن زنگارهای جهل و تعصب و اقدامات علمی ایشان بر پایه قطع وابستگی فنی و دانشی کشور از بیگانگان بنا شده و همه علاقمندان به فراگیر شدن این گفتمان ارزشمند که مورد تاکید مقام معظم رهبری و دلسوزان نظام اسلامی است باید تلاشی جهادگونه و عزت آفرین داشته باشند و اینگونه است که نام جهادگران و فخر آفرینان عرصه علمی کشور نامدار و بلند آوازه می‌شود.
با تقدیم احترام
خانواده دانشمند شهید محسن فخری زاده
03/10/1399
فرماندار تهران: اقدام شورای شهر غیرقانونی بود!
فرماندار تهران به تغییر تابلوی خیابان شجریان به شهید فخری‌زاده توسط تعدادی از معترضان واکنش نشان داد. به گزار ش ایلنا، عیسی فرهادی، فرماندار تهران درباره تغییر تابلوی خیابان شجریان که در فضای مجازی منتشر شد، گفت: شورا هیچ مصوبه‌ای برای اینکه خیابانی به اسم شجریان باشد، برای ما ارسال نکرده است. وی ادامه داد: بنابراین تا مصوبه‌ای نیاید و ما آن را تایید و اعلام نکنیم، اقدام در این زمینه قانونی نیست. شهرداری خلاف قانون تابلو را نصب کرده و نامگذاری هیچ خیابانی به نام شجریان قانونی نیست. فرماندار تهران تصریح کرد: اگر تابلویی نصب شده باشد و کسی آن را تغییر دهد، باز هم اقدامی خلاف قانون انجام شده است. خلاف اول را شهرداری انجام داده است و خلاف دوم را کسی که آن را کنده است، مرتکب شده است.
«دوقطبی‌سازی» جامعه؛ خدمت یا خیانت؟
پرهیز از دوقطبی سازی جامعه موضوعی است که بارها رهبر انقلاب بر آن تاکید کرده و این موضوع را از نقضه‌های دشمنان دانسته اند. برای مثال رهبری در 19 اردیبهشت 1395 در دیدار فرماندهان و مسئولان نیروی انتظامی، همه مسئولان و مردم را به مراقبت از وحدت موجود در کشور فراخواندند و افزودند: ایجاد دو جریانی، دو فرقه ای و دو قطبی از ضربه‌های مهلکی است که دشمن به‌دنبال آن است. ایشان، وجود برخی ناهنجاری‌ها و کجروی‌ها در جامعه را مانند هر کشور دیگری دانستند و افزودند: برای تحلیل کلی اوضاع ایران، باید حرکت عمومی‌را مورد توجه قرار داد.
افراد معدودی که متاسفانه بدون درک درست از اقدام خویش و پیامدهای آن، رفتاری می‌کنند که بلافاصله می‌تواند بازتاب‌های وسیعی در جامعه داشته باشد و منجر به افزایش شکافی شود که متاسفانه در جامعه ایران شکل گرفته، ظاهر ماجرا هستند؛ ماجرایی که به زیان همه ایرانیان است و در باطن وهن شهدا و خانواده‌های بزرگوار آنان است.
این موضوعی است که عباس عبدی روزنامه نگار اصلاح طلب هم در توئیتی به آن اشاره کرد و نوشت: «۷ نفر و یک کودک در معیت یک روحانی رفتند تا نام خیابان استاد شجریان را عوض کنند. اینها مقصر اصلی نیستند. به کسانی باید توجه داد که این اقدامات را تامین و حریم امن برای آن درست می‌کنند ولی خودشان در صحنه حاضر نمی‌شوند.»
این اقدام خودسرانه در حالی صورت گرفت که به گفته رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، موضوع نامکذاری گذر ارزشمندی به نام شهید فخری زاده، روز بعد از شهادت این شهید در شورای شهر تصویب شده است. به این ترتیب تحریک عدهای برای تغییر نام خیابان شجریان قدری مشکوک تر هم می‌شود.
واکنش عجیب فرماندار تهران
در این میان واکنش فرماندار تهران به تغییر تابلوی خیابان شجریان به شهید فخری‌زاده توسط تعدادی از معترضان، واکنش عجیب و مثال زدنی ای بود.. اکنشی که می‌تواند به بهترین شکل رفتار منفعلانه و بی خاصیت دولت را در این وضعیت در آن مشاهده کرد.
«عیسی فرهادی» فرماندار تهران در گفت‌وگو با ایلنا درباره تغییر تابلوی خیابان شجریان که در فضای مجازی منتشر شد، گفت: شورا هیچ مصوبه‌ای برای اینکه خیابانی به اسم شجریان باشد، برای ما ارسال نکرده است.
وی ادامه داد: بنابراین تا مصوبه‌ای نیاید و ما آن را تایید و اعلام نکنیم، اقدام در این زمینه قانونی نیست. شهرداری خلاف قانون تابلو را نصب کرده و نامگذاری هیچ خیابانی به نام شجریان قانونی نیست.
فرماندار تهران تصریح کرد: اگر تابلویی نصب شده باشد و کسی آن را تغییر دهد، باز هم اقدامی‌خلاف قانون انجام شده است. خلاف اول را شهرداری انجام داده است و خلاف دوم را کسی که آن را کنده است، مرتکب شده است.
