تاریخ انتشار
پنجشنبه ۸ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۳۸
کد مطلب : ۴۲۷۰۰۳
کبنا گزارش می‌دهد

کهگیلویه و بویراحمد را بیشتر بشناسیم

۴
کهگیلویه و بویراحمد را بیشتر بشناسیم
کبنا ؛یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد است و به گفته بسیاری پایتخت طبیعت ایران نامیده می‌شود. شهر کوچک، زیبا و کوهستانی «سی‌سخت» نیز در ۳۵ کیلومتری شمال غربی این شهر قرار دارد. از این رو هر دوی این شهرها با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی بسیار از جمله دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌ها، مناطق کوهستانی، تاکستان‌ها، دشت‌های پرگل، پارک‌ها و چندین روستای زیبا، همه ساله گردشگران مشتاق زیادی را از سراسر کشور و به خصوص مناطق جنوبی به سمت خود جذب می‌کنند.
دو  شهر لر نشین یاسوج و سی‌سخت با وجود قدمت سکونت چندین هزار ساله، متاسفانه از جاذبه‌های تاریخی کمی برخوردار هستند، از این رو شاید علاقمندان مناطق تاریخی کمی ناامید شوند. اما اگر عاشق طبیعت هستید، بدون شک جاذبه‌های آن شما را پشیمان نخواهد کرد. یاسوج نسبت به سی‌سخت موقعیت استراتژیک‌تری دارد. رودخانه‌ بشار از میان این شهر می‌گذرد. از این رو پارک ساحلی زیبایی در کنار آن ساخته‌اند که محل خوبی برای چادر زدن محسوب می‌شود.
کهگیلویه و بویراحمد به طور کلی استانی چهار فصل محسوب می‌شود که به دو بخش گرمسیر و سردسیر تقسیم شده است. یاسوج و سی‌سخت در منطقه‌ی سردسیر قرار دارند. در فصل بهار و به خصوص از ماه اردیبهشت که می‌توان آن را زیباترین ماه سال در این منطقه نامید، تا اواخر تابستان و نیمه‌ی اول مهرماه، هوای این دو شهر مطلوب و گرم است. رطوبت هوا کم و به جز اواسط تابستان، به ندرت با گرمایی آزار دهنده روبرو می‌شویم. البته در محیط‌های داخلی شرایط فرق می‌کند و حتما نیاز به سیستم‌های خنک کننده خواهید داشت.

بقیه‌ی ماه‌های سال به خصوص اول دی تا اواسط اسفند با هوایی سرد و حتی بسیار سرد روبرو هستیم، به همین دلیل جز برای استفاده از پیست اسکی، سفر به این دوشهر پیشنهاد نمی‌شود. البته باید در نظر گرفت سی‌سخت با قرار گرفتن در دامنه‌ی کوه‌های دنا، هوای سردتری را تجربه می‌کند. در این مدت باید انتظار بارش‌های فراوان باران و گاهی هم برف را داشته باشید. همچنین در فصل بهار ممکن است بارها بارش باران و تگرگ بهاری شما را غافلگیر کند، گرچه مدت این بارش‌ها کوتاه است و با کمی صبر می‌توانید از ادامه‌ی سفرتان لذت ببرید. اما در هرصورت بهتر است تجهیزات مناسبی به همراه داشته باشید.

در مجموع اگر قصد سفر به این دو شهر را دارید، اردیبهشت بهترین زمان است، اما در طول تابستان هم می‌توان به اندازه‌ی کافی لذت برد، به خصوص اگر در مناطق جنوبی کشور ساکن هستید.

شهرهای استان شامل دوگنبدان، دهدشت، لیکک، چرام، لنده، باشت، سی‌سخت، سوق، دیشموک، سرفاریاب، قلعه ریسی، مارگون، پاتاوه، چیتاب و گراب سفلی نام برد.
 
 
کهگیلویه و بویراحمد
IranKohkiluyehBuyerAhmad-SVG.svg
مرکز یاسوج
مساحت ۱۶٬۲۶۴ کیلومترمربع
جمعیت (۱۳۹۵) ۷۱۳٬۰۵۲
تعداد شهرستان‌ها ۹
منطقه زمانی IRST (گرینویچ+۳:۳۰)
-تابستان (دی‌اس‌تی) IRDT (گرینویچ+۴:۳۰)
استاندار حسین کلانتری
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های ایران است. مرکز آن شهر یاسوج است و با مساحتی حدود ۱۶هزار و ۲۴۹ کیلومتر مربع، درامتداد رشته کوه‌های زاگرس و دنا می‌باشد.
از ره‌آوردهای استان کهگیلویه و بویر احمد می‌توان به نفت و گاز، گردو، عسل طبیعی، ماهی قزل آلا و مرکبات اشاره کرد. این استان در شهر دوگنبدان دارای منابع غنی نفتی است و غنی‌ترین نفت را در میان استان‌های نفتی ایران دارد. با اینکه این استان یک درصد مساحت ایران را شامل می‌شود اما به تنهایی سی و پنج درصد نفت و گاز ایران را داراست.
جمعیت کهگیلویه و بویراحمد بر پایه سرشماری مرکز آمار ایران در سال۱۳۹۵ برابر با ۷۱۳٬۰۵۲ نفر بوده که ۵۰ درصد آن‌ها در شهرستان بویراحمد حضور دارند.
 
تقسیمات کشوری
این استان به نه شهرستان و ۱۶ بخش تقسیم شده‌است که شامل ۱۶ شهر و بیش از ۱۷۰۰ روستا می‌گردد. * . شهرستان‌های این استان عبارتند از: (مرکز شهرستان)
  • شهرستان بویراحمد (یاسوج)
    شهرستان بهمئی (لیکک)
    شهرستان دنا (سی سخت)
    شهرستان کهگیلویه (دهدشت)
    شهرستان گچساران (دوگنبدان)
    شهرستان چرام (چرام)
    شهرستان باشت (باشت)
    شهرستان لنده (لنده)
    شهرستان مارگون(مارگون)
موقعیت
استان کهگیلویه و بویراحمد از جمله استان‌های جنوبی ایران به‌شمار می‌رود که با پنج استان همسایه است:
از شرق با استان اصفهان و فارس، از جنوب با استان بوشهر، از غرب با خوزستان و از شمال با چهارمحال و بختیاری. آمار
استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر جمعیت و مساحت از استان‌های کوچک ایران است و درهر دو مورد دارای رتبه ۲۸ در بین سی استان می‌باشد. بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان استان، شهرستان بویراحمد به مرکزیت یاسوج می‌باشد. جمعیت این استان حدود هشتصد هزار نفر می‌باشد.
تاریخچه
استان کهگیلویه وبویراحمد را به دیار آریوبرزن می‌شناسند. حمداله مستوفی در تاریخ گزیده از ایل جاکی نام می‌برد.
در قدیم چهار ایل بویراحمد، ایل نوئی، دشمن‌زیاری و چرام را اصطلاحاً «چهاربنیچه» می‌نامیدند. منطقه‌ای که اکنون استان کهگیلویه و بویراحمد نام دارد دارای پیشینه کهن تاریخی است. هر چند در گذشته‌ای نه چندان دور، جزء یکی از بلوک‌های مملکت فارس بوده و از روستاهای توابع کازرون به‌شمار می‌رفته‌است که خود شامل دو قسمت می‌شد: قسمت شمال شرقی که آن را سردسیر و کوهستانی و پشت کوه می‌نامیدند و قسمت جنوبی و غربی که نره کوه و بهبهان نامیده می‌شد. حکاکی‌های روی چهار سنگ واقع در تنگ ساولک شهرستان بهمئی نشان از قدمت این استان دارد.
پژوهشگران بر این باورند که مهد حکومت بزرگ هخامنشیان و محل تولد پادشاهان بزرگ آن در منطقهٔ «انشان» بوده و هم‌اکنون نیز آثاری در رابطه با صحت این موضوع در کهگیلویه و بویراحمد کشف شده‌است.
  • استان در دوره‌های مختلف تاریخ‌شناسی ایران
  1. تاریخ پیش از اسلام و پیش از ورود آریایی‌ها
این استان (منطقه جغرافیایی این استان) در دوره هزاره ۴ قبل از میلاد بخشی از تمدن عیلام بوده.
  1. در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود ارایی‌ها
این استان به جز در سلسله حکومت سامانیان و طاهریان و قراقویونلو و قسمت شمالی ان در حکومت مادها جزیی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بوده‌است.
در ۲۲ تیرماه ۱۳۴۲ طبق تصویبنامه مجلس شورای ملی، سرزمین ایلات ششگانه کهگیلویه و بویراحمد (۱– بویراحمد ۲– طیبی ۳– بهمئی ۴– چرام ۵– دشمن زیاری ۶– بابویی) که تا آن زمان بخشی جزء استان فارس و بخشی جزء استان خوزستان بود از این دو استان جدا شد و به فرمانداری کل تبدیل گردید و متعاقب آن شهر یاسوج مرکز استان در سال ۱۳۴۴ شکل گرفت و سرانجام در خرداد سال ۱۳۵۵ با همان محدوده به استان تغییر یافت.
لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد. گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری و بویر احمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و سکونتگاه لرهای کهگیلویه و بویراحمد را منطقه کهگیلویه و بویراحمد نام‌گذاری کرده و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد. این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد. امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده‌است.
زبان
مردم استان غالباً به گویش‌های جنوبی زبان لری صحبت می‌کنند. این گویش برای دیگر لرزبانان به ویژه لُرهای بختیاری قابل درک است. به استناد کتاب «ممسنی در گذرگاه تاریخ» مردم لرستان، ممسنی از یک نژاد بوده و با یک زبان صحبت می‌کنند؛ ولی مردم بویر احمدی اصالتاً لرتبار هستن اصلی‌ترین مشخصه فرهنگی و اجتماعی منطقه، در گذشته ساختار اجتماعی عشایری بوده‌است. هرچند امروزه این ساختار دگرگونی زیادی داشته اما هنوز موقعیت اجتماعی و شناسایی افراد حتی در جامعه شهری استان نیز از طریق وابستگی و تعلقات آن‌ها به ساختار ایلی تعیین می‌گردد. این منطقه در گذشته نه چندان دور، در قلمرو شش ایل بویر احمد، طیبی، بهمئی، دشمن زیاری، بابویی بوده‌است. اکثر مردم استان کهگیلویه و بویراحمد، به زبان لری صحبت می‌کنند.[۴] این گویش بازمانده زبان ایرانیان قدیم است که کمتر تحت تأثیر زبان‌های بیگانه قرار گرفته‌است و اختلافات ریشه‌ای با سایر گویش‌های زبان لری ندارد.
نظرسنجی سال ۱۳۸۹
طی پژوهشی که به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۱۳۸۹ انجام شد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در این استان به قرار زیر بود:
اقوام استان کهگیلویه و بویراحمد
قومیت   درصد
لر
  
۹۰٫۶%
ترک
  
۵%
فارس
  
۳٫۶%
سایر و بدون جواب
  
۰٫۷%
 
گردشگری
 
باغ چشمه بلقیس چرام
 
 
پارک جنگلی یاسوج
 
 
پاییز سی سخت
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲۱۷ گردشگاه زیارتی و تفرجگاهی است که گردشگری کهگیلویه و بویراحمد را تنوع می‌بخشد و گردشگران تابستانی می‌توانند از آن‌ها دیدن کنند.
  • باغ توریستی چشمه بلقیس چرام
    آبشار بهرامبیگی
    بقعه امامزاده «بی‌بی‌حکیمه» خواهر امام رضا، امام زاده جعفر برادر امام رضا در شهرستان گچساران
    سرچشمه چنارستان سفلی
    شهر توریستی و زیبای سی سخت در دامنه کوه دنا دارای آب و هوای دلپذیر و سالم.
    رودخانه‌های مارون، چرام، نازمکان، بشار، زهره و مهریان به همراه هزاران چشمه سار دیگر و در کنار آن‌ها سد کوثر، سد شاه قاسم و سد شاه مختار یاسوج.
    ۴۰قله بالای چهار هزار متر دنا
    آبشارهای کمردوغ از توابع شهرستان کهگیلویه، تنگه مهریان و گنجه‌ای یاسوج و تنگ سولک بهمئی.
    امامزاده‌های کهگیلویه و دشت بلاد شاپور دهدشت، دژ سلیمان و چندین دژ دیگر.
    آثار تل چگاه، آب گرمون، آب شوران، شهر لارندن، آب انبارها، کاروانسراها، قلعه‌ها، گورستان سه طبقه و تنگ سولک در رشته‌کوه‌های بهمئی.
    تنگ تکاب، محل برخورد آریو برزن با اسکندر مقدونی و قلعه‌های قدیمی متعدد شامل قلعه دختر، قلعه مانگشت، و دژ سلیمان که مجموع آن‌ها به «دلی مهرگان» معروف است.
    تنگ شلال دون، رودخانه و بیشه زیبای شاه بهرام، روستای زیبای پلکانی و باغستانی مارین، تنگ هنگان، و امامزاده سید محمود (سید محمید) واقع در شهرستان کهگیلویه
    غارها و اشکفت‌های کوهستان‌ها.
    چهار طاقی خیرآباد علیا و پل خیری مح خان در خیرآباد علیا
    روستای گوشه و زیارت امام زاده شاه قاسم از نوادگان حضرت زین العابدین (ع)
۱۸ رودخانه کوچک و بزرگ، ۴۰ چشمه جوشان آب آشامیدنی و معدنی، ۱۷حلقه قنات، پنج آبشار، سه دریاچه، ۶۰دره و تنگه، بوستان‌ها و دشت‌های سرسبز، امامزاده‌ها، گنبدها، قلعه‌ها، کاروانسراها، مساجد، آب انبارها آتشکده‌ها، پل‌ها و برج‌های تاریخی از دیگر نقاط گردشگری منطقه‌است.
نام‌های ایلات جاکی (مترادف با زمیگان)، چرام، دشمن زیار و بویر احمد (مترادف با باوی= بئونی اوستا) به ترتیب به معانی دارندگان زمین‌های ییلاقی و قشلاقی، رمه سفید، ستم‌کننده به دشمن و ده هزار نفری می‌باشند. یعنی ایل باوی (بویر احمد) با تعداد نفرات کثیر بزرگترین ایل منطقه بوده‌است.
معادن
معدن نیترات پتاسیم لیراب با ظرفیتی بیش از یک میلیون تن؛ چاه‌های نفت پارسی کوه سیاه و چاه‌های پلمپ شده برفکون.
وضعیت اقتصادی
این استان از نظر اقتصادی به عنوان ناحیه کشاورزی و دامپروری به‌شمار می‌آید. بعد از دامداری و کشاورزی صنایع استخراج نفت گچساران و کارخانه قند یاسوج و مجتمع دنا صنعت یاسوج (تولید انواع لوله‌های پلیمری) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ولی با این حال فعالیت‌های صنعتی و معدنی در این استان نسبت به سایر مناطق کشور، رشد نیافته و رونق چندانی ندارد. به‌طور کلی صنایع موجود در این استان به دو گروه تقسیم می‌شوند، که عبارتند از صنایع دستی و ماشینی. بزرگترین صنعت موجود استان، صنعت نفت است. در زمینه معادن نیز این استان دارای معادن بوکسیت، مس، فسفات، گوگرد، و غیره‌است.
نفت و گاز استخراجی از این استان یکی از منابع عمده تولید نفت و گاز کشور می‌باشد.
استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک‌میلیون هکتار جنگل دارد و با دارا بودن یک‌درصد از مساحت کل کشور، حدود ۳۰ درصد از کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده‌است. درختان بلوط علاوه بر آنکه برای دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد میوه آن برای انسان نیز خاصیت‌های زیادی دارد. خشکیدگی درختان بلوط یکی از مهمترین چالش‌های جنگل‌های زاگرس و این منطقه است. آفت کرم چوبخوار و بیماری ذغالی پس از سال ۱۳۹۰ به دلیل خشکسالی به بلوط‌های مناطق زاگرس حمله کرده و این آفت در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ خسارات بسیار زیادی به بلوط‌های منطقه زده‌است.
توسعه انسانی
شاخص کشوری میانگین بلندی قد در کشور ایران هم‌اکنون شش درصد بوده که در استان کهگیلویه و بویراحمد به واسطه تغذیه خوب این میزان با دو برابر افزایش حدود ۱۲ درصد برآورد شده‌است.
 
نام شما

آدرس ايميل شما

بازخوانی تاریخ ترورهای نافرجام یک آیت الله

بازخوانی تاریخ ترورهای نافرجام یک آیت الله

امروز هفتم آبان سالروز سومین ترور نافرجام سیدحسن طباطبایی معروف به سیدحسن مدرس است. هم ...
انتخابات آمریکا و چشم انداز قیمت دلار در ایران

انتخابات آمریکا و چشم انداز قیمت دلار در ایران

میثم‌ رادپور درباره اینکه اگر ترامپ پیروز شود چه اتفاقی رخ خواهد داد، گفت: «همین مسیرادامه ...
رویای ناتمام نامزد حزبی

رویای ناتمام نامزد حزبی

در انتخابات ۱۴۰۰ «کاندیدای اختصاصی» داریم؛ این جمله ای است که این روزها از سوی برخی احزاب ...
به نظر شما کدام دانشگاه سال 1402 در استان کهگیلویه و بویراحمد عملکردی بهتری داشته است؟
دانشگاه یاسوج
دانشگاه علوم پزشکی
دانشگاه آزاد اسلامی
دانشگاه پیام‌نور
دانشگاه علمی کاربردی
دانشگاه فنی و حرفه‌ای
هیچ کدام
1