موادهای مرگبار در کوچه و پس کوچه‌های دهدشت

کبنا ؛با اینکه کرونا چالش مهم روز است، هر روزه جان بی‌شماری را تهدید و قربانی می‌گیرد اما دلیلی برای غفلت از ناهنجاری‌های اجتماعی که آن هم در بلند و کوتاه‌مدت عوارض بی‌شماری از خود در جامعه به‌جای می‌گذارند، نخواهد شد.
پیش‌تر اعتیاد به موادمخدر به شکل پلکانی و از سیگار به تریاک، شیره تریاک و یا از سیگار به قرص‌های روان‌گردان و سپس به موادصنعتی ختم می‌شد، اما معتادان نسل جدید که تعدادشان نیز هرروز و به شکل هرمی بیش و بیش‌تر می‌شود، به باور ناظران، خانواده‌ها و حتی برخی مصرف‌کنندگان به یک‌باره و در حین مصرف سیگار، به خطرناک‌ترین نوع موادمخدر یعنی موادصنعتی بیمار شده‌اند.
در صنف موازی دیگر امروزه شاهدیم غیرسیگاری‌ها نیز ماری‌جوانا (گل) مصرف می‌کنند و فروشندگان این مواد، به نظر می‌آید، سود خوبی به جیب می‌زنند. جامعه مصرف این مواد سنین ۱۵ تا ۴۰ سال می‌باشد. در تحقیقی میدانی مابین معتادان ماری‌جوانا که در بلند مدت زوال عقل، ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله ریه، ناراحتی‌های تنفسی و اختلال در سیستم ایمنی بدن، کاهش تولید اسپرم در مردان و کاهش باروری در زنان اثر مستقیم را به همراه دارند، علل مصرف را لذت‌جویی بیشتر، تمرکز کاذب بر عملکردهای متداول و در پاره‌ای مشکلات روحی و روانی گزارش شده است و با توجه به قیمت بالای خرید این مواد، بیشتر جوانان و نوجوانانی که پول جیبی بیشتر، یا مزد و درآمد روزانه بیشتری دارند، عمده مصرف‌کنندگان این مواد را تشکیل می‌دهند. از نکات جالب توجه آن است که ارتباط مستقیمی میان اولین دلیل اعتیاد یعنی فقر، در این مجموعه مصرف‌کنندگان کمتر به چشم می‌آید.
مشتری‌هایی که با ولع خرید می‌کنند و در هر خلوتی از پشت‌بام خانه تا شهر قدیم، و حتی در مکان‌های عمومی چون خیابان، کوچه‌ها و بالاخص پارک‌ها، حوالی قبرستان، پشت بیمارستان، بعضی‌ها را شاهدیم که به‌صورت عیان در حال پوک‌های عمیق همراه با نشر بوی مشمئزکننده و نامتبوع، موجب آزار و اذیت هر بیننده و رهگذری می‌شوند.
طبق آمار و اطلاعات فروشندگان مواد مخدر از نوع شیشه، در کهگیلویه اعتیاد و مصرف به این ماده در اختیار و مابین دختران دانشجو بومی و غیربومی و حتی کارمندان ادارات افزایش داشته، نبود کمپ ترک اعتیاد بانوان در کهگیلویه و عدم استقبال نیز مسیر ورود بانوان به دامن اعتیاد را تسهیل و راه ترک و رهایی را به شدت سخت و غیرممکن کرده است.
مابین میانسالان نیز کماکان و به رسم سنت، تریاک رونق بیشتری دارد، اگرچه کمتر از پیش اما هنوز تریاک معتادان حلقه‌ی خاص خودش را داراست و در این میان پرطرفدارترین پاتوق‌ها را روستاهای معروف و نام آشنای حوالی دهدشت با سودهای مالی و بیشتر منبع درآمد خانوارهای زیادی را تشکیل داده‌اند.
محال است از اعتیاد در کهگیلویه سخن به میان بیاید و مواد صنعتی شیشه را ندید. قیمت ارزان‌تر، بدون بو و تسهیل خرید بودن و مصرف این مواد بیش از یک دهه است که طرفداران خاص خود را پیدا کرده و مصرف‌کنندگانی در نقاط کور شهر دهدشت از حیث خلوت، راحت بودن عبور و مرور و خصوصاً نقاط تاریک که می‌توان به نقاط بسیاری از جمله تپه‌های منتهی به پارک‌جنگلی، شهر قدیم، دره‌شور، حوالی بیمارستان، پشت پمپ‌بنزین‌ها و سایر نقاطی که به عقل جن نمی‌رسد، خلوتگاه‌های مساعدی برای نشئه کردن بعضی جوانان به شمار می‌روند.
موادمخدر هیچ‌گاه در کهگیلویه برچیده نخواهد شد؛ نه کرونا، نه خانواده‌ها و نه حتی تدابیر مسئولان تا کنون آنچنان که باید و شاید، اثری مستقیم بر روی این مواد خانمان سوز نگذاشته است، باید راه‌حلی یافت که بتوان حلقه‌های سرطان اعتیاد را کم و کمتر کرد. هر چند ما قدردان مسئولان در مبارزه با مواد مخدر هستیم. فقر و بیکاری، نگرانی‌های روحی و روانی، لذت‌جویی و کنجکاوی که همواره در میان مصرف اولی‌ها رایج است از عوامل فعلی مبتلایان و مصرف‌کنندگان موادهای مخدر سنتی و صنعتی کهگیلویه در شهر و روستاها به شمار می‌رود؛ با این حال نمی‌توان از نقش سود بسیار در سوداگری گذشت و همین‌طور مهم‌تر اطلاعاتی است که از برخی نفوذی‌ها حال در هر مجرایی به سوداگران مرگ می‌رسد، دست پلیس مبارزه با موادمخدر را بسته و شاید از عواملی باشد که عموماً راه‌های گریز را پیدا و گریخته‌اند تا دانه‌های مرگ را به‌صورت پک در خیابان، «پیپر» در دکه‌ها و کپسول حاوی شیشه، بسته‌های مثقالی تریاک، به معتادان بخت برگشته انتقال دهند و مبالغ هنگفتی را از سبد خانواده‌ها درو کنند.
اینجا دیگر قوانین تعزیرات و امور صنفی ناظر و حاکم نیست و بسته به شرایط مرزها، گذرگاه‌ها و پاسگاه‌ها و سخت‌گیری‌های حاکم بر جاده‌های ترانزیت موادمخدر، قیمت‌ها پایین و بالا می‌شود.
در گزارش‌های بعدی از حال و هوای بعضی روستاهای کهگیلویه که بخش عمده‌ای از معتادان را به خود جای داده‌اند، مفصل و از نزدیک خواهیم پرداخت.

 علیرضا اتابک فرماندار کهگیلویه معتقد است که «شهر دهدشت که سختی‌های خودش را دارد مردم گاها در تغذیه مشکل دارند اما می‌بینیم بعضی وقت‌ها به راحتی مواد مخدر مانند میوه پرتقال و ماکارونی به داخل جامعه می‌آید و پخش می‌شود.»
مقابله با مواد مخدر در شهرستان کهگیلویه چگونه است؟
اتابک: متولی مبارزه با مواد مخدر در استان کهگیلویه و بویراحمد به تبعیت از کشور ستادی دارد به نام دبیرخانه مواد مخدر که تشکیلات مستقلی اعم از نیروی انتظامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اطلاعات، دادگستری و همینطور دستگاه‌هایی مثل بهزیستی و سازمان زندانها جزو مجموعه دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد هستند که با کشت، توزیع و پخش مواد در سطح استان مقابله می‌کنند.
مستحضرید که کشور ما در خط ترانزیت مواد مخدر قرار دارد و بخشی از بچه‌های شهرستان خارج از محدوده شهرستان در حال فعالیت سوداگرانه هستند؛ اما این حضور تبعاتی در شهرستان از خود بر جای نهاده است. مصداقش چند روز پیش و دعوای خانوادگی است که به کشف ۵۰ کیلوگرم تریاک و همچنین زخمی شدن یکی از نیروهای خدوم انتظامی با گلوله اشرار منجر شد.
 
علیرضا اتابک فرماندار کهگیلویه
در وهله اول و بحث مقابله، قانونگذار در مقابل این جرائم نیز حبس‌های سنگین، دیه سنگین، گاها در صورت حمل سلاح و درگیری اعدام و قصاص را در مقابل سوداگری مرگ تعریف کرده است. اما در مناطق مختلف کهگیلویه و چرام، بیدانجیر، پیچاب، کوه سیاه، قبلاً کشت خشخاش شایع و بسیار بود. حدود دو سه هفته طی عملیات‌هایی پیچیده و ضربتی بیش از ۳ میلیون بوته خشخاش امحا و ریشه کنی شد.
در بحث فرهنگی نیز برای مقابله با اعتیاد قدم‌هایی برداشتیم. با ایجاد پایگاههای فرهنگی، اعزام روحانیون و پرداختن به بحث اعتقادی شاهد اثرگذاری مثبتی در چندین روستا بودیم که افراد زیادی از مسیر اعتیاد و سوداگری کناره گرفتند.
ما نقاط قرمزی در شهرستان تعریف کردیم هر چند نقاطشان رو به فزونی است اما با چندین عملیات خودروهای بی پلاک، افراد توزیع کننده و حتی بزم‌هایی را برهم زدیم، دستگیر کردیم و نقاط قرمز تعریف شده هم اکنون ناامن برای توزیع کنندگان است.
  سوداگران ساکن کهگیلویه و مروجان اعتیاد چه تبعات و تاثیراتی در جامعه کهگیلویه از خود بجای گذاشته‌اند؟
اتابک: افراد حامل مواد، محل‌های نگهداری مواد و افراد توزیع کننده، تبعات بسیار خطرناکی چون قتل، دعواهای خیابانی، گروگان گیری را افزایش داده و از همین روی قتل‌های زیادی نیز در خارج شهرستان از جمله بندرعباس و کرمان بر اثر درگیری خودی یا با نیروهای انتظامی اتفاق افتاده و با توجه به اینکه ساکن شهرستان هستند اینجا نیز تشییع می‌شوند؛ عواقب بزه‌شان نیز اکثراً جنگ بر سر منافع است و به جامعه کهگیلویه همانگونه که عرض کردم در اشکال مختلف جاری می‌شود.
شهر دهدشت که سختی‌های خودش را دارد مردم گاها در تغذیه مشکل دارند اما می‌بینیم به راحتی مواد مخدر مانند میوه پرتقال و ماکارونی به داخل جامعه می‌آید و پخش می‌شود.
خصوصیات شخصیتی این افراد عموماً افرادی فاقد تحصیلات آکادمیک، سربازی نرفته، با سطح سواد پایین و حتی عدم نگاه مذهبی و اعتقادی، بدون نگاه به عواقب این عمل که به آلودگی و بیماری جامعه، فروپاشی خانواده‌ها، سلامتی اشخاص می‌انجامد، این عوامل بزهکار در قالب توزیع و فروش مواد مخدر جامعه را دستخوش تبعات منفی خود قرار می‌دهند و جملگی با اعمالشان از معضلات اجتماعی_فرهنگی جامعه این روزهای ما در کهگیلویه است.
 
در بحث درمان اعتیاد با چه موانعی روبرو هستیم؟
اتابک: فعالیت‌ها در بخش درمانی و در بحث ترک اعتیاد ایرادات بسیاری دارد. متولیان ترک اعتیاد تخصص و سواد کافی برای مقابله با این موضوع را ندارند. از خروجی کارشان راضی نیستم چرا که قرص‌های استعمال شده در این مراکز خود کمی از مصرف مواد ندارند و یکی از ابزارهای شایع ترک، آن است قرص آرامش بخش می‌دهند و می گویند بخواب؛ این شیوه درستی از درمان نیست.
در مورد بحث ترک اعتیاد بانوان نیز کسی اقدام نکرده و معتقدیم باید محلی برای ترک اعتیاد داشته باشیم، حتی اگر فردی در مورد بازگشایی مرکز ترک اعتیاد بانوان قدم بردارد حتماً حمایتش خواهیم کرد.

عکس) مخروبه بلادشاپور
 فاصله بسیاری مابین ترویج و تشویق کنندگان به مواد مخدر با انتظامات ناهی از مواد در جامعه حاکم است؛ یعنی شرایط بیشتر برای فروشندگان فراهم است. این جای خالی چگونه باید پر شود؟
اتابک: افرادی باسواد و متخصصی پشت فرمول سازی مواد صنعتی جدید قرار دارند و براساس ذائقه‌های افراد جامعه مواد صنعتی نیز تولید می‌کنند.
آن‌ها شبانه روز برای سود بیشتر و جا انداختن مواد مصرفی تلاش می‌کنند اما در مقابل ما یعنی مقابله کنندگان با این عوامل، متناسب با جرم نتوانستیم برخورد کنیم و در واقع تولیدکنندگان از حیث درآمدی، نیروی انسانی، راههای مقابله، هزینه‌ای، با توجه به اینکه در جاهایی ایراداتی به ما وارد است، یک قدم جلوتر بوده، پس آمادگی آنها بیشتر است.
در کشورهای حوزه خلیج فارس سخت گیری‌ها بسیار است حتی استامینوفن وارد نمی‌کنند و در مقابله با قاچاقچیان حتی جزئی و خرده فروش سنگین‌ترین احکام چون اعدام از گزینه‌های روز میز است.
 به نظر شما فقر و اشتغال تا چه اندازه در ترویج و تشویق به مواد مخدر تأثیر گذار است؟
اتابک: سؤال سخت و صحبت کردن در این مورد نیز دشوار است. باید به مرحله‌ای برسیم که جامعه مواد را پس بزند و توزیع کنندکان نیز شرایط بر آنها بسیار حاد شود. بخش زیادی از این کار در پی سود و مسائل اقتصادی است چون اکثر افرادی که در این وادی توزیع هستند هیچ وابستگی به مواد ندارند و تنها کارشان تجارت مواد مخدر است.

--------------------------------------------
گزارش: بیژن کاظمی‌کیان