اجاره‌های کمرشکن و خواب سنگین بعضی مسئولان / بازار بی در و پیکر مسکن یاسوج

کبنا ؛ رشد بی حساب و کتاب اجاره منازل مسکونی همزمان با افزایش سرسام آور قیمت مسکن در سال جاری تعداد زیادی از مردم را دچار سرگردانی کرده است. موضوعی که در شرایط اقتصادی امروز، فشار اقتصادی زیادی را به اجاره نشین ها وارد می کند. افزایش قیمت ها در شهرهای بزرگ استان کهگیلویه و بویراحمد بیشتر به چشم می خورد و به همین دلیل تعداد زیادی را ناگزیر به کوچ اجباری به سمت حاشیه شهر یا گاهی روستاهای مجاور کرده است. شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از سونامی افزایش قیمت اجاره بی بهره نبوده است. در شهری که نه کارخانه‌ی بزرگی هست و نه منبع درآمد پایدار. در این شهر مردمش یا کارمند جزء هستند و یا کارگر و مغازه‌دار، اگر 4 درصدی در این شهر از وضع مالی بسیار خوبی برخوردار هستند، 96 درصد آنها ‌هشت‌شان گیر نه‌شان است.
کافی وقت بگذاری و برخی از بنگاه‌های شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد را چرخی بزنی، و دفاتر بنگاه‌های املاک این شهر را ورق بزنی، شاهد 9 یاسوج، یک باب منزل 70 میلیون تومان رهن با یک میلیون تومان اجاره، یک واحد آپارتمان 80 میلیون رهن با 200 هزار تومان اجاره، خانه‌ی دیگری 50 میلیون تومان رهن با ماهی 800 هزار تومان اجاره. همچنین در روستاهای اطراف یاسوج همانند روستای مادوان یک باب خانه 15 میلیون رهن با ماهی 600 هزار تومان و سایر قیمت‌ها هم اینگونه بودند. بیشترین این خانه‌ها از کمترین امکانات و تجهیزات برخوردار هستند. اما وقتی نظارت نباشد، صاحبخانه هر طور که میلش هست رهن و اجاره خودش را افزایش می‌دهد، گاهی این صاحبخانه‌ها بر اساس میزان قسط ماشین و سایر اقساط‌شان اجاره‌ها سرسام‌آور بالا و پایین می‌کنند. اینجا هیچ گونه نظارتی نیست از تعزیزات حکومتی سوال می‌کنی، می‌گوید در حوزه اختیارات ما نیست. صنعت، معدن و تجارت هم که توان نظارت بازار را ندارد چه برسد که بخواهد برای کنترل قیمت رهن و اجاره تصمیمی بگیرد. ستاد تنظیم و بازار استان کهگیلویه و بویراحمد که برای گوجه تصمیم می‌گیرد، در خصوص اجاره و رهن واحدهای مسکونی هیچ اقدامی نمی‌توان بکند، چرا که یا این را جزء وظایف خود نمی‌داند و یا هم مثل سایر بازارهای استان که کنترلش از دست‌شان خارج شد، اینجا هم نتوانند که کاری انجام بدهند.

افزایش کیلویی اجاره؟!
رضا که خودش را کارمند یکی از ادارات معرفی می کند، به دلیل بالارفتن اجاره خانه اش در سال جدید مجبور به تخلیه آپارتمانی که در آن مستاجر بوده شده است. او سال گذشته در بولوار معلم یاسوج در طبقه دوم یک واحد 74 متری و بدون آسانسور به مبلغ 32 میلیون رهن و 300 هزار تومان اجاره، سکونت داشته اما مالک این آپارتمان برای امسال 500 هزار تومان به اجاره اضافه کرده است. رضا با عصبانیت از نبود نظارت بر مبلغ اجاره مسکن گلایه می کند و می گوید: وقتی برای اجاره مسکن به مناطق مختلف یاسوج سر زدم متوجه شدم در برخی منطقه ها اجاره ها نسبت به سال گذشته حدود 2 تا 2.5 برابر شده است. حتی شنیده ام در مناطق اطراف یاسوج هم افزایش قیمت ها سرسام آور بوده است. در نهایت یک آپارتمان را در طبقه سوم بدون آسانسور که 82 متر است، به مبلغ 60 میلیون رهن و ماهی 200 هزار تومان اجاره کردم و به خاطر رهن این آپارتمان مجبور شدم زیر بار قرض و وام بروم. حتی اگر بخواهیم از شهر یاسوج به مناطق اطراف برویم باز هم اجاره ها آن قدر بالاست که رفت و آمد به یاسوج باتوجه به مسافت زیاد و هزینه های رفت و آمد به هیچ عنوان به صرفه نیست. خلاصه ما مانده ایم و دست های خالی و خواب سنگین مسئولانی که مردم را فراموش کرده اند.
گریه های پنهانی نو عروس
«افشار» یکی از جوانان یاسوجی است که با او همکلام می شویم. او که قرار است در تیرماه مراسم عروسی اش را برگزار کند، با عصبانیت می گوید: «من  یک فروشنده ساده ام، ماهی یک میلیون و 500 هزار تومان حقوق می گیرم، همه جای یاسوج را گشته ام تا خانه ای ارزان پیدا کنم تا شاید بتوانم مراسم عروسی را بگیرم و با همسرم برویم زیر یک سقف اما فعلا هیچ خانه ای نیست که بتوانم با این حقوق اجاره کنم. من به جای این که اول زندگی احساس خوشبختی کنم، این روزها حس می کنم با ازدواجم بزرگ ترین اشتباه زندگی ام را انجام دادم و روزی صد بار می گویم کاش ازدواج نمی کردم تا حداقل همسرم بدبخت نمی شد. به این جای صحبت که می رسیم، همسر آقای افشار که کنارش ایستاده است، سرش را پایین می اندازد و اشک هایش را با گوشه روسری پاک می کند... .
مجبور شوم کنار خیابان چادر می زنم
«توان اجاره مسکن  را ندارم، کنار خیابان چادر می زنم»؛ این اولین جمله ای است که مهدی ، جوان 38 ساله ای که دارای دو فرزند و شاگرد گچ کار است، به زبان می آورد. دست های پینه بسته اش را نشان می دهد و می گوید: « با این دست ها به زور ماهی 1.5 میلیون درآمد دارم. با شرایطی که در ساخت و ساز ها پیش آمده ما هر روز بیکار و بیکارتر می شویم. اگر مریض نشویم و بلایی سرمان نیاید هم با 5/ 1 میلیون نمی توانیم هزینه خوراک،پوشاک و مسکن را بدهیم ، از شکم زن و بچه هایمان باید بزنیم تا سقفی اجاره ای بالای سرمان باشد. به هر جای شهر که فکرش را بکنید برای اجاره منزل سر زده ام، تا دو ماه دیگر قرارداد خانه ای که در یکی از مناطق حاشیه شهر با10   میلیون رهن و 600 تومان اجاره کرده ام، تمام می شود و صاحب خانه قبلی همین خانه 60 متری را  می خواهد به قیمت 15 میلیون رهن و 1200 تومان  اجاره به ما بدهد. سه ماه از اجاره ام عقب افتاده و صاحب خانه همین امروز و فرداست که وسایلم را بیرون بریزد. دیگر توان اجاره مسکن را ندارم،  باور کنید اگر وسایلم را بیرون بریزد مجبورم در خیابان چادر بزنم. به نظر شما با 5 /1 میلیون پول کارگری که  800 هزار تومان یا یک میلیون توما آن برای کرایه‌ها هزینه می شود و 700 هزار تومان و یا 500 هزار تومان آن باقی می ماند، می توان خرج یک خانواده چهار نفره را داد؟
می توانیم از خوراک و پوشاک بزنیم اما مسکن را چه کنیم؟
«ناصر» هم به وضعیت اجاره ها و نبود قانون مشخص در حوزه اجاره و قیمت مسکن معترض است و می گوید: مسئولان ما در مجلس چرا از بالا بودن اجاره خانه ها حرف نمی زنند؟ چرا فکر می کنند دعواهای سیاسی آن ها مهم تر از معیشت مردم است ؟ بی خیالی بعضی مسئولان از تحریم ها کشنده تر است. به نماینده های استان در مجلس شورای اسلامی بگویید الان وقت فریاد کشیدن در مجلس و بیان درد اجاره نشین هاست. به آن ها بگویید فکری به حال این وضعیت نابه سامان بکنند. مردم می توانند از خوراک و پوشاکشان بزنند اما نمی توانند به دلیل نداری کنار خیابان بخوابند. اگر همین طور پیش برویم در ماه های آینده خیلی ها باید در گوشه خیابان چادر بزنند. این شهروند ادامه می دهد: وقتی نه قانونی داریم و نه نهاد نظارت کننده ای، نتیجه اش می شود همین.
 این روزها صاحب خانه ها قیمت اجاره را تعیین می کنند و هر کس هر قیمتی را که دلش می خواهد اعلام می کند. به مردم می گویند اقتصاد ما ریاضتی است اما نمی دانم چرا مسئولان ما حاضر به ریاضت کشیدن نیستند؟
 تصمیم گیران ما نه غم نان دارند نه غم اجاره مسکن، این که به یک باره قیمت اجاره دو تا سه برابر شود، سوتی بد مدیریتی است. من خانه ای در خیابانی را با شرایطی کاملا معمولی با متراژ 75 متر، 15 میلیون پول رهن و ماهی 400 هزار تومان اجاره کردم اما امسال صاحب خانه ام می گوید همین خانه را می خواهد  با ماهی 30 میلیون رهن و 800 هزار تومان اجاره به مستاجری دیگر بدهد.
هیچ قانونی برای کنترل اجاره ها وجود ندارد
زن جوانی که می خواهد نامی از او در گزارش آورده نشود، با ناراحتی از عملکرد مسئولان انتقاد می کند و می گوید : من و همسرم از سال قبل در یک واحد 100 متری در خیابان شهدا به مبلغ 5 میلیون تومان رهن و یک میلیون اجاره سکونت داریم و حالا صاحب خانه مان گفته باید مبلغ اجاره را 700 هزارتومان اضافه کنیم. به چند نهاد که مسئولیت رسیدگی به اجاره خانه ها را به عهده دارند، مراجعه کرده ایم اما آن ها در جوابمان گفته اند ما به حوزه قیمت گذاری اجاره و فروش ملک نمی توانیم ورود کنیم، راهکاری هم برای کنترل قیمت ها نیست مگر این که صاحب خانه ها خودشان قیمت را پایین بیاورند.
یک صاحب خانه متفاوت
اما علیرضا که چند سالی است از آغاز زندگی مشترکش می گذرد، می گوید : خدا را شکر صاحب خانه خوبی نصیب ما شده و من پنج سال است ر در یک آپارتمان با 5 میلیون رهن و 500 هزار تومان اجاره سکونت دارم. امسال هم صاحب خانه ام به من گفته هر قدر خودت توان پرداخت داری اجاره را بالا ببر.
از افرادی که چند خانه دارند باید مالیات دریافت شود
«احمد» هم که حدود 20 سال مستاجر است، می گوید : من از آن دسته آدم هایی هستم که تا همین سال قبل معتقد بودم باید همیشه در خانه ای نو ساز زندگی کنم و به همین دلیل خانه ای نخریدم و هردو سال  یک بار مبلغی به رهن خانه ام اضافه می کردم و جابه جا می شدم.
آخرین مبلغ رهن که دادم حدود 70 میلیون و مبلغ مختصری اجاره در خیابان فرهنگ  بود اما به یکباره همه چیز عوض شد و امسال کمتر صاحب خانه ای حاضر به اجاره خانه اش به صورت رهن کامل است. مطمئنم در هیچ جا به این اندازه بی برنامگی در بازار مسکن و اجاره وجود ندارد. چرا مسئولان از خانه های خالی و افرادی که چند خانه دارند، مالیات دریافت نمی کنند؟ من که یک فرد عادی هستم به جرئت می توانم به شما بگویم چند صد نفر در همین شهر چند خانه دارند و به عنوان یک سرمایه این خانه ها را خریده اند و مصرف کننده واقعی مسکن نیستند . بعضی از مسئولانی که در خانه های چندصد متری زندگی می کنند باید هم درباره این موضوع بی خیال باشند چون از درد ما مستاجرها بی خبرند.
 
هیچ نهادی برای کنترل اجاره بها وجود ندارد
برخی شهروندان بر این باورند که مشاوران املاک جزو افرادی هستند که با هدف کسب کمیسیون بیشتر به بالارفتن اجاره بها دامن زده اند. از طرفی برخی نیز در گفت و گو با ما کم کاری اتحادیه املاک را یکی از دلایل انجام این قبیل تخلفات از سوی مشاوران املاک اعلام می کنند. موضوعی که اگرچه جای بحث و کارشناسی بیشتر دارد. اما برخی از بنگاه‌داران آن را رد می کنند و می گویند: اتفاقا در شرایط فعلی مشاوران املاک به دلیل بالارفتن مبالغ اجاره بها و مسکن، با تعداد کمی از مراجعان روبه رو هستند و در ماه های اخیر درآمد همکاران ما به شدت کاهش یافته و واقعیت این است که هرقدر قیمت اجاره بها و مسکن پایین باشد تعداد بیشتری از مردم به اجاره مسکن و خرید رغبت نشان می دهند و همکاران ما درآمد بیشتری کسب می کنند و مشاوران املاک از ارزانی این بازار سود می برند نه گرانی آن. هم اکنون مالکان با توجه به هیجانات ایجاد شده در قیمت مسکن، واحدهای مسکونی را اجاره می دهند و مالکان تعیین کننده اصلی قیمت هستند.
10 درصد خانه های خالی از سکنه کشور در مشهد
مسلما دلیل گرانی اجاره این موضوع نیست زیرا طبق آمار تقریبی که به دست آمده است حداقل  10 درصد خانه های خالی از سکنه که به اجاره داده نمی شود و برای خروج از این معضل باید مسئولان با وضع مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه، این واحدها را به چرخه اجاره دهی بازگردانند تا زمانی که قیمت اجاره به تعادل برسد.
ورود راه و شهرسازی، شهرداری و دیگر نهادها که بر ساخت و سازها نظارت مستقیم دارند، می تواند کمک زیادی به تهیه آمار مسکن های خالی از سکنه کند و در کنار این سازمان ها پای کار خواهد بود و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان تنها راه ممکن برای کنترل بازار مسکن ، تهیه یک بانک اطلاعاتی از تعداد مالکان واحدهای مسکونی و تعداد منازل مسکونی خالی است و در ادامه باید سازو کاری اندیشیده شود تا با  وضع مالیات بر خانه های خالی از سکنه، از  احتکار مسکن جلوگیری شود که برای رسیدن به این مهم،  قانون گذاران  و  مراجع حاکمیتی باید ورود کنند.
 
به پویش #صاحب_ خانه_خوب  بپیوندیم
یک طرفه به قاضی نمی رویم و قبول داریم که افزایش بی رویه قیمت همه اجناس و کالاها، به افزایش هزینه های زندگی منجر شده است. صاحب خانه ها هم جزئی از مردم همین جامعه هستند و طبیعتا برای جبران هزینه های خود به دنبال راهکارند. طبیعتا ساده ترین تصمیم برای جبران بخشی از این هزینه ها، افزایش بهای رهن و اجاره منزلی است که احتمالا منبع مهم اقتصادی برای آن هاست و روی آن حساب باز کرده اند. اما حرف، چیز دیگری است و سخن از مهربانی و حمایت اجتماعی از همنوعان، در شرایط دشوار اقتصادی است. اگر مسئولان در انجام وظیفه خود چندان موفق نبوده اند و تورم به تمامی حوزه های زندگی مردم سرک کشیده است، چرا خود ما در جایی که می توانیم وارد میدان نشویم و حامی هم نباشیم؟
افزایش 2 تا 3 برابری اجاره بها، شاید از نظر اقتصادی و دو دوتا چهارتا کردن صاحب خانه ها منطقی به نظر برسد و در مقایسه با تورم یک سال اخیر و افزایش قیمت کالاهای مختلف، چندان عجیب و غریب نباشد اما اگر خودمان را جای مستاجران بگذاریم، تردیدی نباید داشت که تحمل این فشار اقتصادی واقعا امکان پذیر نیست.
بیاییم همدلی ها را توسعه دهیم، همچون همبستگی های بی نظیری که بارها و بارها شکل گرفته و تماشایش همه را خوشحال کرده است. در چند سال اخیر و با فراگیر شدن فضای مجازی، پویش های متعددی به راه افتاده که بعضی از آن ها ثمرات و نتایج بی نظیری داشته است، نتایجی که شاید با سال ها برنامه ریزی و کار مسئولان هم حاصل نمی شد. این بار هم پویش «#صاحب _خانه_خوب» به راه افتاده است تا صاحب خانه ها را به حمایت از مستاجران ترغیب کند و در سال سخت اقتصادی، از مشکلات مستاجران که تعدادشان بسیار است، بکاهد. تردیدی نیست لبخند رضایتی که بر لب می نشیند و دعای خیری که همراه صاحب خانه ها می شود، هرگز با مادیات قابل مقایسه نیست و به این راحتی ها به دست نمی آید. (بخشی از مطالب برگرفته از خراسان)