کشاورزی ایران را دریابید

کبنا ؛نعمت احمدی حقوقدان در یادداشتی نوشت: کشورهاي توسعه يافته و صنعتي، قبل از اينکه به برنامه صنعتي خود اهميت بدهند به کشاورزي و توسعه بخش کشاورزي توجه داشته و دارند و به کشاورزي خود اهميت مي‌دهند، امنيت غذايي در کشورهاي توسعه‌يافته آنچنان مورد توجه است که به‌رغم توسعه صنعتي و گسترش زندگي شهرنشيني و توجه به تجارت بين‌الملل و توسعه صادرات محصولات صنعتي، بخش کشاورزي از اهميت و اعتبار بالايي برخوردار است، يارانه بخش کشاورزي قابل توجه است و اين يارانه‌ها به توليد کنندگان تعلق مي‌گيرد نه مصرف کننده، در ايران اما در بر پاشنه‌اي ديگر مي‌چرخد، از دهه 40 و 50 که نفت به لحاظ گسترش استفاده از آن در صنايع و صنعت خودرو قيمت بالايي پيدا کرد و دلارهاي نفتي وارد ايران شدند، چون برنامه توسعه زيرساخت‌ها مورد توجه دولت نبود، براين اصل پاي فشردند که دلارهاي بي زبان نفتي را خرج واردات کنند ظاهراً اين نقل قول از هويدا- نخست وزير رژيم سابق- است که در مقابل واردات بي‌رويه محصولاتي که تا ديروز جايي در سفره مردم نداشتند مانند موز – گفته بود 2500 سال نخورديم بگذار حالا که پول داريم بخوريم در واردات افراد و اشخاصي دست دارند که به کانون قدرت نزديک هستند. به جاي ايجاد زيرساخت‌هاي توليد داخلي به فکر واردات مي‌افتند و عملاً بخش توليد را آسيب‌پذير مي‌کنند، جاي تعجب است دولت‌ها در ايران بر خلاف کشورهاي توسعه‌يافته، يارانه را به مصرف کننده که نقشي در توليد و هزينه‌هاي آن ندارد مي‌پردازند، در حاليکه کشورهاي توسعه‌يافته يارانه را به توليد کننده مي‌پردازند تا کالاي ارزان‌تر توليد کنند موضوع پرداخت يارانه به بخش کشاورزي هميشه مورد اختلاف بين کشورهاي در حال توسعه و کشورهاي توسعه يافته بوده است در پاييز سال 2020 – 146 کشور عضو سازمان تجارت جهاني دورهم جمع شدند تا در مورد يارانه‌هايي که به بخش کشاورزي در کشورهاي پيشرفته پرداخت مي‌شود تصميم‌گيري کنند در اين گردهمايي چندين کشور بزرگ در حال توسعه مثل هند و برزيل و چين به برنامه کشورهاي توسعه يافته معترض بودند که اين کشورها سالانه ميلياردها دلار يارانه در اختيار کشاورزان خود قرار مي‌دهند تا محصولات ارزان قيمت توليد و با توجه به حمايت دولت‌هاي خود آنها را وارد بازار جهاني با قيمتي ارزان‌تر از قيمت محصول توليدي کشورها بنمايند در اين گردهمايي گفته شده يارانه کشاورزان در کشورهاي توسعه‌يافته را فقرا در کشورهاي در حال توسعه و جهان سومي مي‌پردازند زيرا بسياري از کشورهاي فقير نمي‌توانند مثل آمريکا و اتحاديه اروپا به بخش کشاورزي خود يارانه بپردازند و همين مسئله باعث از دست رفتن توليد در کشورهاي توسعه نيافته و يا در حال توسعه در بخش کشاورزي مي‌شود و چون محصول وارداتي ارزان‌تر از محصول توليد داخلي به خاطر اختصاص يارانه به توليد کننده مي‌شود ناچار دولت‌هاي توسعه نيافته به ضرر منافع خود مجبور به واردات کشاورزي مي‌شوند، کشاورزان آمريکايي سالانه بيش از 20 ميليارد دلار از دولت يارانه مي‌گيرند جاي تعجب است که يارانه اتحاديه اروپا از آمريکا هم بيشتر است در اتحاديه اروپا سالانه 45 ميليارد دلار يارانه به بخش کشاورزي تزريق مي‌شود حمايت يارانه‌اي دولت آمريکا از گندم‌کاران باعث توليد گندم به دو برابر نياز داخلي شده است که بايد براي اين ميزان از گندم توليدي، بازار مصرفي در کشورهاي توسعه نيافته يا در حال توسعه پيدا کنند مثلاً اتحاديه اروپا سالانه حدود 5/3 ميليارد دلار براي بازاريابي محصولات زراعي خود در ديگر کشورها هزينه مي‌کند در يک تحقيق که توسط OECD صورت گرفته است نشان مي‌دهد 54 کشور توسعه يافته جهان سالانه بيش از 700 ميليارد دلار يارانه به بخش کشاورزي خود تزريق مي‌کنند در همين تحقيق آمده است: «يارانه انتقالي دولت‌ها به کشاورزان روزانه 2 ميليارد دلار است سه چهارم حمايت‌ها مستقيماً به توليد کنندگان اختصاص پيدا مي‌کند و بيش از نيمي از يارانه‌ها از طريق سياست‌هاي حمايتي مستقيم به توليد محصول يا وام پرداخت مي‌شود.» متأسفانه در کشورما از زمان رژيم سابق يارانه بر خلاف آنچه در بالا گفته شد به مصرف کننده پرداخت مي‌شود و عملاً چالشي بين کشاورز توليد کننده و دولت و مردم مصرف کننده زير پوست واقعيت برنامه دولت‌ها در جريان است. کشاورزي ايران وضعيت بسيار سختي دارد. وقتي ليست ابربدهکاران بانکي منتشر شد هزاران ميليارد تومان معوقات بانکي را افرادي دريافت کرده‌اند که کمترين نقش در توليد را داشته‌اند. 13 هزار ميليارد تومان در دست 16 نفر است.
اين ابربدهکاران اگر معوقات خود را بپردازند و دولت هم از هم اکنون به فکر تغيير پرداخت يارانه از مصرف کننده به توليدکننده باشد، مي‌شود دورنماي بسيار روشني از تحقق شعار – توليد – دانش‌بنيان- اشتغال‌آفرين داشت. به اين کشاورزي بيش از اين تحميل هزينه نکنيد.