وکیلی و بختی که یار نیست!

کبنا ؛متن ارسالی؛ این روزها تنور انتخابات روز به روز شعله ورتر می‌شود و در فضای استان کهگلویه و بویراحمد به دلیل مختصات ویژه قومیتی آن همچنین رشد کمی و تعدد رسانه‌ها سبب شده است چنین امری بیش از پیش تشدید پیدا کند.
در چنین فضایی کاندیدای انتخاباتی به اشکال مختلف سعی دارند با استفاده از متینگ های سیاسی و تأثیرگذاری رسانه‌ای بر ذهنیت مخاطبان و تولید  و انتشار محتواهای مختلف اهداف انتخاباتی خود را به پیش ببرند.
در این یادداشت قصد داریم جلسه سخنرانی محمد علی وکیلی که در حوزه تهران و شمیرانات کاندیدا شده است اما سخنرانی اخیر ایشان حضورشان را در میدان انتخاباتی شهرستان بویراحمد پررنگ کرده است را مورد تحلیل قرار دهیم.
 محمد علی وکیلی از آنجایی که خود از جنس رسانه هستند و به مدد روزنامه مشهور خود ابتکار سالها پیش اسمی برای خود در فضای سیاسی دست و پا کرده و از طریق همین اهرم موفقیت‌های چشم گیری در حوزه‌های سیاسی به دست آورد و در نهایت به بهارستان راه پیدا کرد.
 جلسه شنبه شب وکیلی به دعوت انجمن اسلامی این دانشگاه نیز در راستای مدیریت تأثیرگذاری رسانه‌ای و  تحت شعاع قرار دادن حریفان انجام پذیرفت و به زعم برخی‌ها به دلیل مهارت‌های سخنوری محمدعلی وکیلی دارای پیامدهای مثبتی برای ایشان بود.
اما به زعم نگارنده این یادداشت وکیلی علیرغم تجربیات بالای رسانه‌ای برای حضور در این جلسه شتاب زده عمل کرد و حتی در ابتدا شروع سخنرانی ایشان اثرات اضطراب و اتمسفر حاکم بر جلسه نطق ایشان چیره پیدا کرد.
میزان تأثیرگذاری رسانه‌ها بر افکار عمومی دو نظریه کلان وجود دارد. یک نظریه تأثیر رسانه‌ها در افکار عمومی را مطلق دانسته و تأکید می‌ورزد که رسانه‌ها اولویت‌های فکری مردم را تعیین می‌کند. به عبارت دیگر، در این نظریه هیچ گونه قدرت انتخاب برای مخاطبین قائل نشده است و رسانه‌ها را تأثیرگذارترین عامل تعیین کننده افکار عمومی دانسته است. البته باید متذکر شد که این نظریه بیشتر در مورد جامعه کم سوادتر است. بر اساس این پیش فرض محمد علی وکیلی و حامیان اش سعی داشتند با برگزاری جلسه مذکور در ابتدا  ذهنیات مخاطبان و بدنه اجتماعی را برای مطرح شدن در روزهای آینده آماده کنند و همچنین نخبگان و لیدرهای سیاسی از طریق این مکانیسم آنها را تحت شعاع قرار دهند اما شواهد میدانی حاکی از آن ست که علی‌غم ایراد سخنرانی بسیار جدی و هوادار پسند توسط دکتر وکیلی به دلایلی مانند نمایشی و تا حدودی مهندسی بودن این جلسه و حضور افراد با تعلق‌های قومیتی نزدیک به وی در این جلسه تا حدود زیادی پیامدهای منفی این جلسه برای ایشان پررنگ‌تر شد به گونه‌ای که در سطح نخبگانی و فضای مجازی این جلسه با واکنش‌های منفی گروه‌های مختلف روبه رو شد.
نظریه دیگر در ارتباط با تأثیر رسانه بر افکار عمومی بر قدرت انتخاب و فعال بودن رسانه‌ها اشاره می‌کند. بر اساس این نظریه، مردم اولویت‌های فکری و رفتاری را خود تعیین می‌کند و رسانه‌ها تنها گفته‌ها و سخنان مردم را بسط و گسترش می‌دهند و تاثیری بر افکار عمومی ندارند.
با مشاهده کامنت ها در رسانه‌های مجازی و همچنین مشاهده میدانی گفت و شنودهای مردمی بنظر می‌رسد مخاطبان دیگر مانند گذشته منفعل نیستند بلکه عاملیت و کنشگری فعالانه‌ای در فرآیند تولید پیام دارند.
به زبان ساده، جلسه وکیلی برگزار می‌شود و حتی استقبال می‌شود ولی مخاطبان آنرا ساختگی و تا حدوی فریب کارانه قلمداد می‌کنند.
 دکتر وکیلی و تیم همراه شاید از جهاتی خود متوجه این موارد شده باشند. برای مثال در پرسش و پاسخ دانشجویی حتی دانشجویان همفکر وکیلی نیز روی خوشی به ورود انتخاباتی ایشان به دانشگاه انجام ندادند و سبب همین موضوع وکیلی در این جلسه برای خودی‌ها آنچنان جدی گرفته نشد زیرا که حضور ایشان به نوعی با عرف‌های متعارف فضاهای دانشگاهی و آکادمیک متفاوت بود.
بنظر می‌رسد دکتر وکیلی و مشاوران اش بعنوان یک روزنامه نگار و فعال رسانه روایت سنتی و پیش پا افتاده مدیریت تاثیرگذاری تاکید می‌کنند و توجه چندانی به خلق معنا توسط مخاطبان ندارد. چناچه مشاهده می‌شود موج گسترده رسانه‌ای بصورت کاذب در حمایت از ایشان شکل گرفته که تحریفی از واقعیت می‌باشد.
باید توجه داشت دیگر مخاطبان جامعه امروزی را سخنرانی و گفتار درمانی با چاشنی شور هیجان چاره ساز نیست و ذهنیت فعال مخاطبان در مقابل تأثیرپذیری رسانه‌ای مقاومت می‌کنند و به راحتی اثرگذار نیستند.

 -----------------------------------------
امیر قربانی
فارغ تحصیل روانشناسی تربیتی
دانشگاه علامه طباطبایی