کشت خشخاش در ایران آزاد شد؟ / نیاز سالانه به ۱۰۰۰ تن مواد مخدر برای تولید دارو

کبنا ؛قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان یکی از مواد مخدر را مصرف می‌کنند که از این تعداد سالانه ۵۰۰ هزار نفر جان خود را بر اثر سوءمصرف از دست می‌دهند.
به گزارش کبنا، دکتر محمد زارعی قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدربا حضور در برنامه‌ای تلویزیونی ضمن تشریح وضعیت اعتیاد اظهار کرد: معضل اعتیاد و مواد مخدر یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که امروز نه در ایران، بلکه دنیا با آن درگیر است. قریب ۳۰۰ میلیون نفر در جهان، یکی از مواد مخدر را مصرف می‌کنند، اما این به معنای معتاد بودن همه آنها نیست.
وی با بیان اینکه تلفات که مصرف مواد مخدر به جامعه بشری تحمیل می‌کند با هیچ‌یک از بلایای طبیعی و جنگ‌ها قابل مقایسه نیست، افزود: در سال ۵۰۰ هزار نفر از این ۳۰۰ میلیون نفر در جهان بر اثر سوءمصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند.
۴ هزار شهید و بیش از ۱۲ هزار جانباز در راه مبارزه با مواد مخدر
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: کشورها به اقتضای خود برای مبارزه با مواد مخدر تشکیلات متفاوتی دارند. ایران به واسطه اینکه در منطقه‌ای جغرافیایی‌ قرار دارد که در برخی سنوات تا ۹۵ درصد مواد مخدر دنیا را تامین می‌کرده است، دست‌اندرکاران در ایران نقش ویژه‌ای در مبارزه با مواد مخدر دارند.
وی با اشاره به هزینه‌هایی که در راه مبارزه با مواد مخدر کرده است، تاکید کرد: ایران هزینه‌های سنگینی در ۴۵ سال نظام جمهوری اسلامی کرده است؛ نزدیک به ۴ هزار شهید و بیش از ۱۲ هزار جانباز در این راه تقدیم کرده‌ و این در حالی است که خاستگاه این مواد مخدر غالبا اروپاست.
ترکیب اعضای ستاد مبارزه با مواد مخدر در ایران
زارعی در بخش دیگری از سخنان خود درباره ساختار ستاد مبارزه با مواد مخدر توضیح داد: این ستاد تحت ریاست رئیس‌جمهور و با حضور ۱۱ عضو از جمله پنج وزیر کشور، اطلاعات، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد و بهداشت فعالیت می‌کند و لذا ستاد وظیفه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت را بر عهده دارد.
وی همچنین درباره اولویت‌های اصلی ستاد گفت: اولویت ستاد در گام اول پیشگیری است که شامل ۳ مرحله پیشگیری وضعیت، پیشگیری فرهنگی و اجتماعی و پیشگیری قضائی می‌شود.
سیاست ایران مبارزه قاطع با کشت خشخاش است
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره مباحث مطرح‌شده مبنی بر کشت خشخاش و شایعات در این رابطه گفت: این بحث که چالش فکری برای مردم ایجاد کرده، بسیار مهم است و به انحرافِ برداشت منجر شده. اخیرا صحبت‌هایی را در این رابطه می‌شنویم که حقیقتا سیاست جمهوری اسلامی ایران و همچنین نظر ستاد مبارزه با مواد مخدر نیست. کماکان سیاست جمهوری اسلامی ایران مبارزه قاطع با کشت خشخاش و مواد مخدر است.
وی ادامه داد: کشت مواد مخدر در دنیا به جهت برآورده کردن نیازهای دارویی خودش یک صنعت است. ما در سال ۱۳۵۸ این موضوع [کشت به جهت تأمین دارو] را کنار گذاشتیم. امروز نیز تمام مؤلفه‌ها اعم از سیاست‌های کلی نظام، قوانین جاری و موجود در کشور، برنامه ۵ ساله، قانون مبارزه با موادمخدر و… در راستای مبارزه با مواد مخدر و مخالف با کشت خشخاش است. لذا، این موضوع نه شدنی است و نه ما دنبال آن هستیم و نه به مصلحت است.
بخش عمده تامین مواد مخدر برای دارو در ایران از کشفیات بوده
زارعی بیان کرد: موضوع دیگر «استحصالات از مواد مخدر به منظور تولید دارو» است که در ۴۵ سال گذشته، بخش اندکی از تأمین این نیاز از طریق واردات و بخش عمده‌ای از طریق کشفیات بوده است.
وی گفت: در چند سال زراعی گذشته، با روی کار آمدن طالبان، ممنوعیت و محدودیت کشت در افغانستان اعمال شده است. ما با هیأتی به افغانستان رفتیم و موضوع را بررسی کردیم که واقعیت داشت. البته نمی‌خواهم این موضوع را تحلیل کنم و به اهداف پشت سر این قضیه بپردازم.
نیاز سالانه وزارت بهداشت به ۱۰۰۰ تن مواد مخدر برای تولید دارو
این مسئول افزود: به دنبال این کاهش کشت، کشفیات ما نیز کاهش پیدا کرد. زمانی ما تا ۱۰۰۰ تن کشفیات داشتیم، اما به طور مثال کشفیات ما در سال گذشته به ۲۵۰ تن رسید. از طرفی وزارت بهداشت به عنوان متولی این بخش نیازهایی دارد و آنها را اعلام کرده است.
وی تصریح کرد: برآورد شده که نیاز وزارت بهداشت به مخدرها برای تولید دارو بالای ۱۰۰۰ تن در سال است که با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته در ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون در این رابطه جای نگرانی وجود ندارد. ما همیشه ذخایر استراتژیک خودمان را محفوظ نگه داشته‌ایم و به صورت مدیریت‌شده مواد را در اختیار [وزارت بهداشت] قرار داده‌ایم.
راه‌حل واردات یا کشت خشخاش برای تامین دارویی؟
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: آنچه مطرح شده، این است که اگر با این روند کشفیات پیش برویم و نیاز به داروهای مخدر پایه وجود داشته باشد، حتما باید در این راستا برنامه‌ریزی کنیم. لذا ستاد مبارزه با مواد مخدر جلسات متعددی در این رابطه با متخصصان، صاحب‌نظران، پژوهشگران و… برگزار کرد. ما برای تأمین این نیاز یا باید به واردات روی بیاوریم و بسنجیم آیا صلاح است یا خیر، می‌شود یا خیر که این یک بحث است.
وی ادامه داد: بحث دوم این است که آیا باید تغییر رویکردی برای کشت در داخل داشته باشیم که همین‌جا به‌صراحت می‌گویم، در این رابطه هنوز تصمیمی اخذ نشده و لازم است با ۱۱ عضو ستاد و رئیس‌جمهور جلسه برگزار و نتیجه‌گیری شود.
بحث نه درباره خشخاش، بلکه نوعی خاصی از شقایق است
زارعی تاکید کرد: اگر موضوع کشت به تصویب برسد، اصلا بحث کشت خشخاش تریاک‌دار که امروز متداول است، مطرح نیست. بحث درباره نوعی خاصی از شقایق به نام «شقایق الیفرا» به منظور مصارف دارویی است که در ایران رشد می‌کند. کاشت، داشت و برداشت این گیاه متفاوت است و در برداشت نیز با تیغ‌زنی و مسائل این‌چنینی قابل استحصال نیست.
وی یادآور شد: سیاست نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تغییر نکرده است. ما اخیرا دستورالعمل‌های بسیار محکمی را درباره برخورد و جمع‌آوری داشتیم. حتی اکنون لایحه اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است که یکی از مفاد آن مربوط به تشدید برخورد با افرادی است که کشت و برداشت غیرقانونی داشته باشند و حتی تا مصادره زمین این افراد نیز پیش می‌رود. لذا این موضوع [آزاد شدن کشت خشخاش] صحت ندارد.