معادله جدید منطقه از نگاه ریاض؛ چرا عربستان در طرف ایران ایستاد؟

کبنا ؛ نتانیاهو پیشنهاد احیای روند عادی‌سازی با عربستان سعودی را مطرح می‌کند، اما ریاض به طور فزاینده اسرائیل را به عنوان نیرویی بی‌ثبات کننده در منطقه می‌بیند.
به گزارش کبنا نیوز، از زمان پایان جنگ با ایران، بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ بارها موضوع بعدی در دستور کار خود را مطرح کرده‌اند: عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی.
به نوشته فایننشال تایمز، نتانیاهو، که به نظر می‌رسید پیش از جنگ غزه در آستانه یک توافق تاریخی عادی‌سازی با ریاض است، هفته گذشته به رسانه‌های محلی گفت: «بحث با عربستان سعودی و دیگران درباره صلح را به من بسپارید. باور کنید، نه تنها به آن فکر کرده‌ام، بلکه اکنون هم در حال فکر کردن به آن هستم.»
با این حال، حداقل در مورد عربستان سعودی دیگر به نظر نمی‌رسد که او یک شریک آماده داشته باشد. محاسبات این کشور از تاریخ هفتم اکتبر به شدت تغییر کرده است. ولیعهد محمد بن سلمان نسبت به ادامه جنگ اسرائیل در غزه با خشم واکنش نشان داد و روند نزدیکی با ایران، رقیب تاریخی‌اش، را تسریع بخشید.
ناظران می‌گویند حمله اسرائیل به ایران، عربستان سعودی را بیش از پیش نسبت به بازیگری که آن را به عنوان نیرویی میلیتاریستی و بی‌ثبات‌کننده می‌بیند، محتاط کرده است و این پادشاهی از زمان آغاز جنگ اقدامات علنی برای تقویت روابط با تهران انجام داده است.
یک فرد مطلع از دیدگاه دولت سعودی گفت: «کشورهای خلیج فارس به نزدیکی با ایران ادامه خواهند داد. این سیاستی خردمندانه برای داشتن رابطه با بزرگ‌ترین همسایه خود در آن سوی خلیج فارس است. اما این مسئله عادی‌سازی با اسرائیل را کمتر محتمل می‌کند و عربستان سعودی را مصمم‌تر می‌سازد تا امتیازات خود را درباره پرونده فلسطین بگیرد.»
حسن الحسن، پژوهشگر ارشد سیاست خاورمیانه در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک که در بحرین مستقر است، گفت: «هزینه حیثیتی عادی‌سازی با اسرائیل برای عربستان سعودی اکنون بسیار بالاتر خواهد بود، هم در داخل کشور و هم از نظر رهبری منطقه‌ای و مذهبی‌اش.»

تغییر برنامه
برنامه‌های ولیعهد محمد بن سلمان پیش از هفتم اکتبر برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل، در ازای یک پیمان دفاعی با آمریکا، می‌توانست بازچینی تاریخی در خاورمیانه را رقم بزند.
گام‌های برداشته شده به سوی عادی‌سازی با اسرائیل می‌توانست برای عربستان سعودی محبوبیت سیاسی نزد واشینگتن به ارمغان بیاورد و دونالد ترامپ نیز هرگز «رویای» خود مبنی بر پیوستن این پادشاهی به توافقنامه ابراهیم را پنهان نکرده است.
اما همه چیز پس از هفتم اکتبر تغییر کرد. ولیعهد محمد بارها جنگ اسرائیل در غزه را «نسل‌کشی» خوانده و مقام‌های خلیج فارس نگران‌اند که تصاویر ویرانی‌ها موجب رادیکالیزه شدن نسل جدیدی شود.
این جنگ باعث می‌شود عادی‌سازی روابط در میان جوانان سعودی - که ولیعهد برنامه‌های تحول اقتصادی خود را روی آن‌ها متمرکز کرده - بسیار نامحبوب باشد. محمد بن سلمان خواسته است هر گونه حرکت به سوی عادی‌سازی ابتدا نیازمند آتش‌بس و گام‌های ملموس در جهت ایجاد دولت فلسطینی باشد.
با گسترش جنگ در سراسر منطقه، عربستان سعودی همچنین روابط خود را با ایران تقویت کرده است.
این پادشاهی سنی و جمهوری شیعه سال‌ها روابط خصمانه داشتند، اما عربستان تصمیم گرفت استراتژی خود را تغییر دهد، بخشی از این تغییر به دلیل واکنش سرد و کم‌رمق آمریکا به حملات به زیرساخت‌های انرژی خلیج فارس در سال ۲۰۱۹ بود.
از آن زمان، در حالی که عربستان نگران گرفتار شدن در یک درگیری گسترده‌تر منطقه‌ای بود، ولیعهد محمد بن سلمان و رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، به طور منظم تلفنی گفتگو کرده‌اند و دیگر مقامات بلندپایه نیز به طور مرتب در ارتباط هستند.
عربستان حملات اسرائیل را محکوم کرد و وزیر دفاع این کشور، خالد بن سلمان، روز یکشنبه با رئیس جدید ستاد کل نیروهای مسلح ایران، عبدالرحیم موسوی، درباره «تلاش‌ها برای حفظ امنیت و ثبات» گفتگو کرد.

توافق امنیتی با سوریه
رئیس‌جمهور آمریکا اخیراً به شبکه فاکس نیوز گفته است که معتقد است کشورهای بیشتری پس از جنگ می‌توانند به توافق ابراهیم بپیوندند. او گفت: «فکر می‌کنم که ما شروع به افزایش آن‌ها خواهیم کرد، چون ایران مشکل اصلی بود.»
اما مقام‌های اسرائیلی معتقدند که توافقی آسان‌تر و سریع‌تر از عادی‌سازی کامل با کشورهایی مانند عربستان سعودی می‌تواند یک توافق امنیتی محدودتر و «عدم خصومت» با سوریه باشد، تحت دولت جدید این کشور به رهبری احمد الشرع.
در واقع، برخی تحلیل‌گران معتقدند عربستان و دیگر کشورهای خلیج فارس روی روش دیگری برای راضی نگه‌داشتن ترامپ حساب باز کرده‌اند: پول. در جریان سفر رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه در ماه مه، کشورهای خلیج فارس وعده سرمایه‌گذاری‌های تریلیون دلاری دادند، امری که امیدوارند با آن روابطشان را تقویت کرده و به فناوری هوش مصنوعی آمریکا و تسلیحات پیشرفته دسترسی پیدا کنند.
حسن الحسن گفت: «عربستان سعودی برخلاف ترامپ، تحت فشار زمانی مشابهی برای رسیدن به توافق نیست. با وجود نگرانی‌هایشان... فکر می‌کنم آن‌ها در موقعیت ژئوپلیتیکی نسبتاً راحتی قرار دارند که مجبور نباشند کاری انجام دهند که نمی‌خواهند.»