تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۳ فروردين ۱۴۰۳ ساعت ۰۴:۱۵
کد مطلب : ۴۷۴۳۹۶
یادداشت؛
تخریب جنگلها، گیاهان و بوتهها تغییر شرایط اقلیم را تشدید میکند / مسکوت ماندن طرح تنفس جنگل به دلیل نبود بودجه کافی
۲
کبنا ؛یادداشتی از محسن تیربند - عمق فاجعه از دست دادن خاک بسیار مرغوب در سطح کشور به علت سیلاب اخیر قریب به میلیونها سال طول میکشد تا جبران و تولید شود.
استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یکمیلیون هکتار جنگل دارد و با دارا بودن یکدرصد از مساحت کل کشور، حدود ۳۰ درصد از کل گونههای گیاهی کشور را در خود جای دادهاست. وجود بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاهی و ۴۷۰ گونه گیاه دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد، یکی از ارزشمندترین ثروتهای ناشناخته در این استان بشمار میرود. در ایام اخیر با توجه به نزولات سنگین بارشی حوادثی غیره قابل پیشبینی به وقوع پیوست که باید به گذشته خودمان برگردیم و رفتارمان با طبیعت و چگونگی مدیریت و سطح دیدگاه و بینش ما از رفتار با طبیعت باید سنجیده شود یعنی رد پای اکولوژیکی ما با طبیعت بکر استان کهگیلویه و بویراحمد چگونه بوده است. تعرض به حریمهای منابع ملی در استان کهگیلویه و بویراحمد و عدم کنترل و نظارت دقیق بر زمینهای خطرناک سیاسی که بعضا در مسیرهای آبی قرار داشته منجر به تعریض نمودن مسیر عبور آب و انحراف آب که متعاقباً سیلاب را مسبب شده خواهد شد و باعث بروز خسارتهای سنگین به استان کهگیلویه و بویراحمد شده است.
تخریب جنگلها، گیاهان و بوتهها که خود تغییر شرایط اقلیم را تشدید میکند و همچنین آتش سوزیهای طبیعی و انسان ساخت که عدم شرایط لازم جهت نفوذ آب به خاک را مسبب خواهد شد و در نهایت منجر به افزایش دبی آّب در حوزههای آبخیز شده و حاصل آّن سیلابهای مخرب را به دنبال خواهد داشت. این سیلابهای شدید در سطح شهر با مدیریت رواناب سطحی و ایجاد کانالهای لازم میتوان آن را مدیریت نمود و خطر را دفع کرد اما این حجم آبی که از سطح شهر به صورت سریع عبور داده شده و وارد حریم رودخانه میشود نیاز به مدیریت و ذخیرهسازی دارد. بیشترین ضربه سیلاب به کشاورزان و دامداران و عشایر وارد شده است لذا فقط سیلاب و عبور آن و تخریبهای سازهای ملاک عملیات آماربرداری نیست در این مقاله کوتاه سعی بر آن است تا تخریب زمینهای کشاورزی مورد توجه مسولین امر قرار گیرد.پ
مقادیر فزاینده میزان و شدت بارندگی به دلیل تغییر آب و هوای جهانی، باعث میشود احتمال رخداد سیلاب بر روی این زمینها بالا باشد. سیلابها میتوانند آثار مکانیکی مستقیمی داشته باشند مانند وارد آوردن خسارت به ساختمانهای انتقال و رسوب، همچنین میتواننـد بر ویژگیهای خاک اثرگذار باشند که به این ترتیب موجب بروز مشکلاتی برای کشاورزی و سلامت انسان میشوند. با جداسازی خاکدانهها از همدیگر باعث تخریب ساختمان خاک میگردند در نتیجه؛ آب اضافی با ورود به داخل خاک و اشغال فضاهای خالی جای اکسیژن را میگیرد و بدین وسیله تهویه خاک را کاهش میدهد.
پیامد آن تجزیه ناقص مواد آلی و تولید گازهای گوناگون مانند: گازهای گلخانهای، افت پتانسیل، اکسایش، کاهش و افزایش اسیدیته خاکها میباشد که به رشد گیاه لطمه میزند. با خسارت وارد شده به زمینهای کشاورزی آسیبهای دیگری را بر تولید و محصولات کشاورزی وارد کرده که در آینده منجر به از دست دادن شغل کشاورزان و مهاجرت به شهر را در پی خواهد داشت، این مسأله میتوند به زیر ساختهای شهری و اشتغال ضربه وارد کند و لذا دولت و مسولین متوجه عمق فاجعه در روستاها باشند و آموزشهای لازم در خصوص کشاورزی پایدار و همچنین امکانات لازم در جهت کنترل سیلاب و تدابیر لازماندیشیده شود از جمله طرحهای تثبیت، گابیونبندی و... که دستگاههای متولی از جمله منابع طبیعی میتواند در برنامههای خود لحاظ کند.
علل وقوع سیلابها: عوامل طبیعی ریزش بارشهای جوی سنگین (ناشی از تأثیرات تغییر اقلیم) روی سطوح نفوذ ناپذیر شهر؛ بالا آمدن سطح آب در یاها و در یاچهها؛ ذوب سریع برفها و یخچالها؛ شکست آنی بندهای آبی؛ خشکسالی که سبب کاهش نفوذپذیری خاک شده و بدین سبب آب با نرخ پائین به زمین جذب میشود. عوامل انسانی عدم وجود شبکه کانال با ابعاد مناسب و مطلوب در سطح شهر؛ عدم وجود سازههای کنترل و هدایت سیلاب؛ تراكم نفوس، ازدیاد ساختمانسازی؛ تصرف و غصب مسیلها و حریم رودخانهها؛ نبود سیستم کانالایزسیون و فاضلاب شهری؛ عدم لایروبی و پاک کاری کانالهای شهری بنابر انبوه شدن كثافات؛ قطع نمودن جنگلها، بوتهها و از بین بردن علفچرها و ساحات سبز. این موضوع که ایران رتبه اول فرسایش خاک در جهان را دارد از چشمها پوشیده نیست اما بیشترین فرسایش در مناطق با ارتفاع از سطح دریای بالا و مناطق مرتفع پیش خواهد آمد و در مناطقی که پوشش درختی و بوتهای مناسب نباشد شدت آن بیشتر است در سال ۹۵ مجلس طرح تنفس جنگل را تصویب کرده؛ اما به دلیل نبود بودجه کافی این طرح مسکوت ماند، با اجرای این طرح میتوان از خاک و پوشش جنگلی کشور محافظت کرد.
------------------------------------------
دانش آموخته مهندسی محیط زیست
استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یکمیلیون هکتار جنگل دارد و با دارا بودن یکدرصد از مساحت کل کشور، حدود ۳۰ درصد از کل گونههای گیاهی کشور را در خود جای دادهاست. وجود بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاهی و ۴۷۰ گونه گیاه دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد، یکی از ارزشمندترین ثروتهای ناشناخته در این استان بشمار میرود. در ایام اخیر با توجه به نزولات سنگین بارشی حوادثی غیره قابل پیشبینی به وقوع پیوست که باید به گذشته خودمان برگردیم و رفتارمان با طبیعت و چگونگی مدیریت و سطح دیدگاه و بینش ما از رفتار با طبیعت باید سنجیده شود یعنی رد پای اکولوژیکی ما با طبیعت بکر استان کهگیلویه و بویراحمد چگونه بوده است. تعرض به حریمهای منابع ملی در استان کهگیلویه و بویراحمد و عدم کنترل و نظارت دقیق بر زمینهای خطرناک سیاسی که بعضا در مسیرهای آبی قرار داشته منجر به تعریض نمودن مسیر عبور آب و انحراف آب که متعاقباً سیلاب را مسبب شده خواهد شد و باعث بروز خسارتهای سنگین به استان کهگیلویه و بویراحمد شده است.
تخریب جنگلها، گیاهان و بوتهها که خود تغییر شرایط اقلیم را تشدید میکند و همچنین آتش سوزیهای طبیعی و انسان ساخت که عدم شرایط لازم جهت نفوذ آب به خاک را مسبب خواهد شد و در نهایت منجر به افزایش دبی آّب در حوزههای آبخیز شده و حاصل آّن سیلابهای مخرب را به دنبال خواهد داشت. این سیلابهای شدید در سطح شهر با مدیریت رواناب سطحی و ایجاد کانالهای لازم میتوان آن را مدیریت نمود و خطر را دفع کرد اما این حجم آبی که از سطح شهر به صورت سریع عبور داده شده و وارد حریم رودخانه میشود نیاز به مدیریت و ذخیرهسازی دارد. بیشترین ضربه سیلاب به کشاورزان و دامداران و عشایر وارد شده است لذا فقط سیلاب و عبور آن و تخریبهای سازهای ملاک عملیات آماربرداری نیست در این مقاله کوتاه سعی بر آن است تا تخریب زمینهای کشاورزی مورد توجه مسولین امر قرار گیرد.پ
مقادیر فزاینده میزان و شدت بارندگی به دلیل تغییر آب و هوای جهانی، باعث میشود احتمال رخداد سیلاب بر روی این زمینها بالا باشد. سیلابها میتوانند آثار مکانیکی مستقیمی داشته باشند مانند وارد آوردن خسارت به ساختمانهای انتقال و رسوب، همچنین میتواننـد بر ویژگیهای خاک اثرگذار باشند که به این ترتیب موجب بروز مشکلاتی برای کشاورزی و سلامت انسان میشوند. با جداسازی خاکدانهها از همدیگر باعث تخریب ساختمان خاک میگردند در نتیجه؛ آب اضافی با ورود به داخل خاک و اشغال فضاهای خالی جای اکسیژن را میگیرد و بدین وسیله تهویه خاک را کاهش میدهد.
پیامد آن تجزیه ناقص مواد آلی و تولید گازهای گوناگون مانند: گازهای گلخانهای، افت پتانسیل، اکسایش، کاهش و افزایش اسیدیته خاکها میباشد که به رشد گیاه لطمه میزند. با خسارت وارد شده به زمینهای کشاورزی آسیبهای دیگری را بر تولید و محصولات کشاورزی وارد کرده که در آینده منجر به از دست دادن شغل کشاورزان و مهاجرت به شهر را در پی خواهد داشت، این مسأله میتوند به زیر ساختهای شهری و اشتغال ضربه وارد کند و لذا دولت و مسولین متوجه عمق فاجعه در روستاها باشند و آموزشهای لازم در خصوص کشاورزی پایدار و همچنین امکانات لازم در جهت کنترل سیلاب و تدابیر لازماندیشیده شود از جمله طرحهای تثبیت، گابیونبندی و... که دستگاههای متولی از جمله منابع طبیعی میتواند در برنامههای خود لحاظ کند.
علل وقوع سیلابها: عوامل طبیعی ریزش بارشهای جوی سنگین (ناشی از تأثیرات تغییر اقلیم) روی سطوح نفوذ ناپذیر شهر؛ بالا آمدن سطح آب در یاها و در یاچهها؛ ذوب سریع برفها و یخچالها؛ شکست آنی بندهای آبی؛ خشکسالی که سبب کاهش نفوذپذیری خاک شده و بدین سبب آب با نرخ پائین به زمین جذب میشود. عوامل انسانی عدم وجود شبکه کانال با ابعاد مناسب و مطلوب در سطح شهر؛ عدم وجود سازههای کنترل و هدایت سیلاب؛ تراكم نفوس، ازدیاد ساختمانسازی؛ تصرف و غصب مسیلها و حریم رودخانهها؛ نبود سیستم کانالایزسیون و فاضلاب شهری؛ عدم لایروبی و پاک کاری کانالهای شهری بنابر انبوه شدن كثافات؛ قطع نمودن جنگلها، بوتهها و از بین بردن علفچرها و ساحات سبز. این موضوع که ایران رتبه اول فرسایش خاک در جهان را دارد از چشمها پوشیده نیست اما بیشترین فرسایش در مناطق با ارتفاع از سطح دریای بالا و مناطق مرتفع پیش خواهد آمد و در مناطقی که پوشش درختی و بوتهای مناسب نباشد شدت آن بیشتر است در سال ۹۵ مجلس طرح تنفس جنگل را تصویب کرده؛ اما به دلیل نبود بودجه کافی این طرح مسکوت ماند، با اجرای این طرح میتوان از خاک و پوشش جنگلی کشور محافظت کرد.
------------------------------------------
دانش آموخته مهندسی محیط زیست