اسرائیل برای آینده غزه چه در سر دارد؟ / غزه تبدیل به کرانه باختری دیگری می‌شود؟

کبنا ؛فایننشال تایمز نوشت: هنگامی که بنیامین نتانیاهو ماه گذشته پس از حمله حماس به اسرائیل، نیروهای خود را به غزه فرستاد، متعهد شد که یک بار برای همیشه گروه مبارز فلسطینی را «از بین خواهد برد».
به گزارش کبنا؛ در ادامه این مطلب آمده است: در چند هفته پس از آن، نیروهای زمینی اسرائیل، پایگاه سیاسی و نظامی حماس در شهر غزه را محاصره کردند. اما حتی با نزدیک شدن نیروهای اسرائیلی به اولین هدف نظامی خود برای کنترل شمال غزه، استراتژی بلندمدت اسرائیل در قبال این منطقه، برای اکثر اسرائیلی ها، فلسطینی ها و حتی نزدیک ترین متحدانش در ایالات متحده، درهاله ای از ابهام قرار دارد.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، این هفته در مصاحبه ای با CNN  گفت: «سؤالات بسیاری وجود دارد و پاسخ های زیادی نیست. ما می دانیم که نمی خواهیم در غزه ی پس از جنگ، چه چیزی را ببینیم. . . اما درباره آنچه که قرار است ببینیم، چیزی که می‌خواهیم ببینیم، فکر می‌کنم هنوز به نتیجه نرسیده ایم».
این سوال روز به روز مهم تر می شود و نیاز به پاسخ فوری دارد. به گفته مقامات فلسطینی، بمباران و تهاجم اسرائیل به غزه بیش از 11 هزار کشته برجای گذاشته و فاجعه انسانی در این منطقه به وجود آورده است. حتی ایالات متحده که در ماه گذشته به شدت از اسرائیل حمایت کرده، هشدارهایش در مورد افزایش تعداد کشته ها و پیامدهای یک جنگ طولانی را افزایش داده است.
 ژنرال چارلز براون، رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا این هفته به خبرنگاران گفت: «هرچه سریع تر بتوانید به نقطه ای برسید که خصومت ها را متوقف کنید، درباره غیرنظامیانی که اکنون دارند تبدیل به افرادی می شوند که می خواهند عضو بعدی حماس باشد، نزاع کمتری خواهید داشت».
اما اسرائیل، متحدان غربی اش و فلسطینی ها در وضعیت نامتعارفی هستند. حمله 7 اکتبر حماس، مرگبارترین حمله ای است که اسرائیل از زمان تأسیس در سال 1948 تا به حال تجربه کرده و به گفته مقامات، منجر به کشته شدن 1200 اسرائیلی شده است. اسرائیل در واکنش به این اقدام حماس، ویرانگرترین و مخرب ترین حمله اش به نوار غزه از زمان خروج از آن در سال 2005 را انجام داد.
خشونت بی نظیر اسرائیل در این حمله، ابهامات در مورد آینده غزه پس از جنگ را تشدید کرده است، زیرا هیچ‌کس نمی‌داند جنگ چه زمانی و چگونه پایان خواهد یافت. همچنین مشخص نیست که در عمل نابود کردن سازمانی که بازوی سیاسی و نظامی دارد و در 16 سال گذشته جزئی از بوروکراسی و ارائه خدمات عمومی در غزه بوده است، به چه معناست.
ران درمر، وزیر امور استراتژیک و یکی از اعضای کابینه جنگی پنج نفره اسرائیل، هفته گذشته گفت: «ما نمی‌توانیم واقعیت را برای مردمی که در جنوب اسرائیل زندگی می کنند تغییر دهیم، مگر اینکه حماس را حذف کنیم». وی افزود: «حالا حذف یعنی چی؟ این یعنی جنگیدن تا آخرین گلوله یا نه؟ این یک سوال جداگانه است، ما باید تصمیم بگیریم».
این واقعیت که رهبران ایالات متحده، اسرائیل و فلسطین همگی ممکن است در طول یک جنگ طولانی تغییر کنند، صحنه را غبارآلودتر و مبهم تر می کند؛ به ویژه اگر همانطور که بسیاری می ترسند، این جنگ به یک درگیری چریکی بی پایان در داخل غزه تبدیل شود.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، 87 ساله است و توسط کسانی محاصره شده به دنبال کسب موقعیت برای خودشان هستند. نتانیاهو درگیر رسوایی ها و پرسش هایی درباره نقشش در شکست هایی است که به حمله حماس در 7 اکتبر منجر شد. در امریکا نیز، نظرسنجی های این هفته نشان داد که ممکن است در نتیجه انتخابات سال آینده، دونالد ترامپ جای جو بایدن را در کاخ سفید بگیرد.
هیچ کس نمی داند که وقتی جنگ پایان یابد، چه چیزی از غزه باقی خواهد ماند. مقامات اسرائیلی پیشنهاد کرده اند که راه این منطقه به اسرائیل کاملا بسته شود و احتمالا نوار غزه به واسطه ایجاد مناطق حائل جدید و موانع امنیتی در داخلش، تنگ تر خواهد شد.
امیل هوکایم، مدیر بخش امنیت منطقه ای در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک لندن (IISS)، می‌گوید: «در حال حاضر، فکر کردن به «روز بعد» مانند یک انحراف عمدی یا غیرعمدی از چیزی است که اساسا روز بعد را شکل می‌دهد. کاری که اسرائیل اکنون انجام می دهد، تعیین می کند فردا چه کاری می توانید انجام دهید.»
در حالی که مقامات اسرائیلی در مورد برنامه‌های بلندمدت خود سکوت اختیار کرده اند، برخی از مقامات غربی این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا اصلا برنامه بلندمدتی وجود دارد یا خیر.
یکی از مقامات غربی می گوید: «اسرائیلی ها واقعا به آن فکر نکرده‌اند...  این برنامه ریزی را برای دیگران بسیار دشوار است».
با افزایش فشار بین المللی برای آتش بس، نتانیاهو این هفته روشن ترین نشانه را از تفکر دولتش در مورد دوره پس از جنگ ارائه کرد و گفت که اسرائیل «برای یک دوره نامعلوم» مسئولیت امنیت کلی نوار غزه را بر عهده خواهد داشت.
مقامات اسرائیلی اذعان دارند که این می تواند شامل استقرار نیرو در غزه پس از پایان جنگ نیز باشد. یک مقام ارشد اسرائیلی گفت: «ما باید نیروهای خود را در مناطق مختلف داشته باشیم تا بتوانیم انعطاف عملیاتی را ایجاد کنیم. همه ما در 7 اکتبر با یک واقعیت جدید بیدار شدیم. این بدان معناست که نباید همانند گذشته فکر کنیم».
برخی از دستگاه‌های امنیتی اسرائیل فکر می‌کنند که در غزه، وضعیتی مشابه بخش هایی از کرانه باختری اشغالی، مانند منطقه موسوم به B، باید برقرار شود. (منطقه B از کرانه باختری، جایی است که نیروهای اسرائیلی در کنار یک مقام غیرنظامی فلسطینی، کنترل امنیتی را اعمال می‌کنند). 
 امیر آویوی، معاون سابق فرمانده لشکر غزه ی ارتش اسرائیل می‌گوید: «برای جلوگیری از شکل گیری ترور باید دو کار عملیاتی در غزه انجام شود».  وی افزود: «باید مرز مصر کنترل شود. . . و چیزی مشابه منطقه B کرانه باختری، در غزه ایجاد شود که اسرائیل بتواند در آنجا رفت و آمد داشته باشد و سلول های اولیه شکل گیری ترور را دستگیر کند».
اما راستگراها از دولت اسرائیل خواسته اند که کنترل گسترده تری بر غزه اعمال کند و حتی شهرک های اسرائیلی را که اکثر جامعه بین المللی غیرقانونی می‌دانند، به نوار غزه بازگرداند. اعضای حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، لایحه ای را ارائه کرده‌اند تا قانونی که پس از خروج اسرائیل از نوار غزه در سال 2005 تصویب شده و مانع از ورود اسرائیلی ها به غزه می‌شود را لغو کنند. «یوآو کیش»، وزیر آموزش و پرورش کابینه نتانیاهو، اوایل این هفته گفت: «هیچ وضعیت موجودی وجود ندارد و هیچ چیز مقدس نیست».
چنین صحبت‌هایی در ترکیب با آواره‌کردن صدها هزار نفر از ساکنان غزه توسط اسرائیل از شمال این سرزمین، نگرانی هایی را در میان فلسطینی ها ایجاد کرده است مبنی بر اینکه اسرائیل ممکن است کنترل این منطقه را در اختیار بگیرد.
یکی از تحلیلگران فلسطینی می پرسد: «کدام سیاستمدار اسرائیلی درباره عقب نشینی از شمال حرف خواهد زد؟ این یک کرانه باختری دیگر خواهد بود، اما بدتر از آن، زیرا فلسطینی وجود نخواهد داشت.»
یک مقام ارشد اسرائیلی با تکذیب این سناریو، می گوید: «من فکر نمی کنم که ما بخواهیم 2 میلیون فلسطینی را کنترل کنیم. در مورد سازوکارهای آینده غزه، هر چه که باشد، دو شرط وجود دارد. اول اینکه تحت هیچ شرایطی نمی تواند حماس وجود داشته باشد. و دوم اینکه ما باید برتری عملیاتی را حفظ کنیم».
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، در تلاش برای کاهش نگرانی ها در میان فلسطینی ها و متحدان عرب واشنگتن، این هفته برخی از پارامترهای دولت بایدن برای نظم پس از جنگ در غزه را بیان کرد.
او گفت که امکان اشغال مجدد غزه وجود ندارد. همچنین هیچ گونه جابجایی اجباری فلسطینی ها از نوار غزه، یا کاهش قلمرو غزه، یا هرگونه تلاشی برای محاصره آن وجود نخواهد داشت. در عوض، او گفت غزه و کرانه باختری باید یکی شده و توسط تشکیلات خودگردان فلسطین اداره شوند. تشکیلات خودگردان، نهادی است که در دهه 1990 به عنوان گامی به سوی یک کشور مستقل فلسطینی ایجاد شد و خودمختاری محدودی در بخش‌هایی از کرانه باختری اعمال می کند.  این نهاد تا سال 2007 اداره غزه را نیز به عهده داشت ولی حماس آن را ساقط کرد.
اما چگونگی دستیابی به این امر، یا حتی اینکه آیا این راه حلی قابل اجرا خواهد بود، در هاله ای از ابهام قرار دارد.
بلینکن هفته گذشته پیشنهاد کرد که سازمان ملل یا ائتلافی از کشورهای عربی می توانند غزه را برای یک دوره موقت پس از جنگ و پیش از تحویل به تشکیلات خودگردان، اداره کنند. اما دیپلمات ها و مقامات منطقه ای عمیقا بدبین هستند.
اگرچه سازمان ملل قبل از جنگ نقشی کلیدی در اداره خدمات عمومی مانند مدارس در غزه داشت، اما تعداد کمی فکر می‌کنند که بتواند کل مدیریت غیرنظامی را به عهده بگیرد. علاوه بر این با پیشرفت جنگ، مقامات اسرائیلی به طور فزاینده ای نسبت به سازمان ملل متحد خصومت می کنند و بعضا آن را به همراهی با فلسطینی ها متهم می‌کنند.
  یوسی کوپرواسر، رئیس سابق بخش تحقیقات ارتش اسرائیل، می‌گوید که شکست مأموریت سازمان ملل در لبنان برای جلوگیری از درگیری در امتداد مرز لبنان و اسرائیل بین حزب الله و نیروهای اسرائیلی نشان می دهد که این روش در غزه نیز کارساز نخواهد بود. او گفت: «وقتی حزب الله به ما حمله می کند، نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفیل) کجا هستند؟»
کشورهای عربی نیز هیچ اشتیاقی برای پذیرفتن آنچه که به نظر آنها جام زهرِ ایفای نقش در غزه است، ندارند. یک دیپلمات عرب می گوید: «اگر گسی این کار را انجام دهد، در جهان عرب مصلوب خواهد شد. هیچ کشور عربی پس از ویرانی غزه وارد آن نخواهد شد.»
با این حال، سوال بزرگتر این است که آیا هرگونه تلاش برای بازگرداندن تشکیلات خودگردان به غزه، مشکلات بیشتری را ایجاد نخواهد کرد؟
یکی از مقامات ارشد فلسطینی می گوید: «هیچ نهاد فلسطینی، از جمله تشکیلات خودگردان، نمی تواند غزه را در چارچوب اتحاد ما و اسرائیل علیه حماس تصرف کند». 
او و مقامات عرب اصرار دارند که تنها گزینه مناسب برای خنثی کردن ایدئولوژی حماس، ایجاد یک کشور فلسطینی در کنار اسرائیل است.
آنها اسرائیل را برای تضعیف تشکیلات خودگردان، سرزنش می کنند. و این تضعیف، همراه با سال ها عدم برگزاری انتخابات یا هرگونه پیشرفت معنادار به سوی تشکیل کشور فلسطین، مشروعیت تشکیلات خودگردان را از بین برده است. برای بسیاری از فلسطینیان، تشکیلات خودگردان اکنون چیزی شبیه به یک پیمانکار فرعی اشغالگران اسرائیلی است.
اما در حالی که جنگ به ششمین هفته خود می رسد و تلفات انسانی به سطوح فاجعه باری رسیده، دیپلمات ها و مقامات در واشنگتن و خاورمیانه دوباره سراغ همان فرمول های قدیمی می روند، حتی اگر تعداد کمی امیدوار باشند که این فرمول ها نتیجه می دهد.
یک مقام غربی گفت: «خوشبین بودن سخت است. تنها نکته مثبت این است که همه می‌دانند که باید نوعی فشار برای تشکیل کشور فلسطینی انجام شود، در غیر این صورت هیچ یک از اینها بهتر نخواهد شد».
این مقام غربی معتقد است که دستیابی به یک راه حل برای مناقشه اسرائیل و فلسطین به سه عنصر کلیدی نیاز دارد: یک دولت متعهد به این راه حل در ایالات متحده، رهبران اسرائیلی و رهبران فلسطینی که هر دو در مورد صلح جدی باشند.
این مقام می گوید: «در 30 سال گذشته ما دو یا شاید دو و نیم مورد از این سه مورد را داشته ایم. البته قبل از این بحران اخیر، هیچ یک از این سه مورد را نداشتیم که یکی از دلایل به وجود آمدن وضعیت فعلی همین است».