یک «مهلا» و این همه حاشیه!

برنامه گفت‌وگومحور «مهلا» از ویژه‌برنامه‌های سکو‌های شبکه نمایش خانگی برای دهه اول محرم بود که امسال چهارمین فصل آن با اجرای محمد‌حسین پویانفر از سکوی «روبیکا» پخش شد. این برنامه مناسبتی در سه فصل گذشته خود به دلایل مختلفی توانست جایگاه خوبی در بین مخاطبان خود پیدا کند و استقبال مجدد مخاطبان از فصل چهارم آن قابل‌پیش‌بینی بود که البته حاشیه بر متن آن غلبه کرد. در هر قسمت این برنامه یکی از میهمانان که عمدتاً از میان چهره‌های شناخته شده و سرشناس جامعه انتخاب می‌شدند، درباره ایام محرم، امام‌حسین (ع) و عشق و ارادتی که به ایشان دارند، صحبت می‌کردند.
به گزارش کبنا نیوز به نقل از روزنامه جوان، مهران غفوریان اولین میهمان اولین قسمت از فصل چهارم این برنامه بود که سخنان او هیچ حاشیه‌ای به دنبال نداشت. پس از او مصطفی راغب، خواننده موسیقی پاپ در این برنامه حضور یافت. عباس موزون، شهرزاد کمال‌زاده، جواد خیابانی، عزت‌الله ضرغامی، مسعود فروتن، امیر‌علی اکبری، فاطمه سلیمانی، وحید شمسایی و چندین نفر دیگر از جمله میهمانان این برنامه بودند که حضور هر کدام از آن‌ها با حواشی همراه شد.
همه‌چیز با خیابانی آغاز شد
اولین نشانه‌های این حواشی با اظهارات جواد خیابانی آغاز شد که میهمان قسمت دوم این برنامه بود. این گزارشگر فوتبال انتقادات گوناگونی به شرایط کشور داشت و در بخشی از صحبت‌هایش پس از درخواست اینکه حرف‌هایش را سانسور نکنند، گفته‌بود: «محرم ربطی به جمهوری اسلامی ندارد و من قبل از انقلاب کتل‌دار هیئت بوده‌ام.» این حرف‌ها واکنش‌های زیادی به دنبال داشت که یکی از پربسامدترین آن‌ها واکنش کارشناس روحانی برنامه تکیه شبکه افق بود. این روحانی با اشاره به این بخش از صحبت‌های خیابانی گفته‌بود «چه کسی گفته امام‌حسین (ع) برای جمهوری اسلامی است؟ بی‌انصاف! خب نوجوانی که نشسته پای این برنامه با خودش فکر می‌کند یک عمر بی‌دلیل به او گفته‌اند به برکت انقلاب و خون شهدا و نفس قدسی امام بود که مجالس حسین بن علی رونق گرفت. اگر می‌گویی سال ۵۶ من کتل امام حسین (ع) را بلند می‌کردم، خب بگو در رمضان همان سال شب شهادت امام علی (ع) همسر شاه در شیراز در جشن هنر یک نمایش برهنه از مجارستان اجرا کرد که آنقدر شنیع و وقیح بود که خود اروپایی‌ها نمی‌توانستند آن را در کشورهایشان نمایش دهند.»
موج بعدی حاشیه‌های مهلا مربوط به حرف‌های «مصطفی راغب» خواننده موسیقی پاپ بود که در بخشی از صحبت‌هایش ضمن نام بردن از یک خواننده لس‌آنجلسی که سال‌هاست در ینگه دنیا زندگی می‌کند، مدعی شد این خواننده پیش از اجرای موسیقی نماز می‌خوانده‌است، منتقدان این سخنان عنوان کرده‌بودند که نمازخوان بودن خواننده لس‌آنجلسی چه ربطی به موضوع امام حسین (ع) دارد!
میهمان قسمت پنجم منصوره مصطفی‌زاده، مجری پیشین تلویزیون بود که او هم اظهارات و تفسیر‌های عجیبی در مورد موضوع حجاب داشت. این میهمان مدعی شد خانم بی‌حجابی در یکی از نمازخانه‌های شهر روسری‌اش را سرش کرده و نماز خوانده و پس از آن روسری‌اش را برداشته‌است و در ادامه نتیجه گرفت که «آن خانم بی‌حجاب خدا را دوست دارد» البته این مجری سابق نگفت که چگونه از نوع نگاه و نظر خداوند متعال در مورد آن خانم اطلاع پیدا کرده‌است.
جنجالی‌ترین حاشیه برنامه مهلا مربوط به اظهارات عزت‌الله ضرغامی بود. او در این برنامه مدعی شد که هنگامه قاضیانی (بازیگر سینما) پس از آزادی از بازداشت موقت به او گفته که شخصاً به حجاب اعتقاد دارد و صرفاً به دلیل لجبازی اقدام به ضبط ویدئوی کشف حجاب کرده‌بود. البته هنگامه قاضیانی به ادعا‌های وزیر میراث فرهنگی و گردشگری درباره ماجرای کشف حجاب و بازداشتش با انتشار استوری‌ای در اینستاگرامش واکنش نشان داد و اظهارات ضرغامی را تکذیب کرد.
فاطمه سلیمانی یکی دیگر از میهمانان این برنامه بود که از ظاهر او تا برخی اظهاراتش در رابطه با علاقه‌مندی‌های شهید سلیمانی حاشیه‌ساز شد. برخی ادعا کردند ساترا بخش‌هایی از اظهارات او را در مورد علاقه‌مندی‌های شهید سلیمانی از جمله علاقه به سریال‌هایی نظیر بلک لیست و خانه پوشالی سانسور کرده که مسئولان ساترا با انتشار اطلاعیه‌ای این مسئله را تکذیب کردند.
حرف‌های احساسی و یکطرفه
بیشتر انتقادات مطرح‌شده حول برنامه مهلا به اظهارات ناپخته و احساسی «میهمانان» آن برمی‌گردد. میهمانانی که نه «تخصص» مذهبی دارند و نه در حوزه علوم اجتماعی یا عرصه پژوهشی کمترین سابقه‌ای دارند و صرفاً حرف‌ها و تحلیل‌های غیر‌منطقی و غیر‌علمی مطرح می‌کنند و برای اجتماع نسخه می‌پیچند. هر چند این اشکالات در مورد میهمانان مهلا وجود دارد، اما متأسفانه به نظر می‌رسد بیش از آنکه موضوع نداشتن تخصص میهمانان آن مطرح باشد، متخصص نبودن عوامل برنامه، عامل اصلی این حواشی است. روشن است آنچه در این برنامه مطرح می‌شود، انعکاس بخشی از دعوا‌های سطح جامعه است، اما لازمه چنین برنامه‌های مناسبتی و مذهبی، حضور متخصصان مذهبی و تاریخی است. واقعیت این است که برنامه مهلا و سازندگانش بیشتر بر تأثیرگذاری عاطفی متمرکز شده‌اند، چون می‌دانند قرار نیست محتوای تاریخی تخصصی از آن بیرون بیاید، اما به هر حال جای دست‌کم مشاورانی که بتوانند مجری برنامه را در هدایت بحث کمک کنند یا در انتخاب سوژه راهنمایی داشته‌باشند، خالی است.
به نظر می‌رسد این حواشی و اتفاقات در سه وجه قابل‌تحلیل است؛ اول اینکه برخی افراد نق‌زن و بهانه‌گیر منتظر گفتن یک جمله شبهه‌دار از سوی میهمانان برنامه بودند تا آن را به حاشیه و احتمالاً تعطیلی بکشانند. دوم اینکه حرف‌های میهمانان برنامه واقعاً دارای اشکالاتی بوده‌است، اما کار از دست میزبان و ناظر (ساترا) در رفته که توضیح و تفسیر‌های میهمانان بعد از بالا گرفتن حواشی نشان می‌دهد که این گزاره هم دقیق نیست. حالت سوم این است که میزبان عمداً می‌خواهد از طریق ایجاد حاشیه برنامه‌اش را خط سوم و تازه‌ای نمایش بدهد و پربیننده کند؛ رویکردی که در آن هدف (دیده شدن) وسیله را توجیه می‌کند و به دلیل مونولوگ بودن اظهارات میهمانان برنامه و عدم ارائه پاسخ انتقادات و شبهات در همان برنامه به مخاطبان، اقدامی اشتباه و ضدفرهنگی محسوب می‌شود.