ریزش‌های تمام نشدنی بورس

کبنا ؛شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات هفته‌ای که گذشت (چهارشنبه ۲۴ آذر) با ۵۶ هزار واحد افت نسبت به هفته قبل به عدد یک میلیون و ۲۹۳ هزار واحد رسید؛ بر این اساس افت شاخص کل در هفته جاری ۴.۳ درصد بود. شاخص کل در پایان روز چهارشنبه (هفته گذشته) در حالی با رقم یک میلیون و ۳۴۹ هزار واحد به معاملات خود پایان داد که این رقم در (‌۲۴ آذرماه) به یک میلیون و ۲۹۳ هزار واحد رسید. شاخص کل (هم‌وزن) در پایان هفته گذشته ۳۶۳ هزار و ۵۸۶ واحد بود که در هفته جاری این عدد به ۳۴۴ هزار و ۵۰۵ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) از ۲۲۸ هزار و ۷۸۳ واحد به عدد ۲۱۶ هزار و ۶۹۶ واحد رسید. در پنج روز معاملاتی این هفته بورس، نمادهای شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا)، گروه دارویی برکت (برکت)، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)، ایران‌خودرو (خودرو)، ملی صنایع مس ایران (فملی) در گروه نمادهای پر تراکنش قرار داشتند.
 زمان انتخابات همه کاندیداها پرچم بازار سرمایه را به دست گرفته بودند. حسن فهیمی‌راد، از پیشکسوتان بازار سرمایه و معاون پیشین دبیرکل بورس تهران معتقد است؛ تا زمانی که از بورس مراقبت نشود این ریزش‌های بورس ادامه خواهد داشت. به نظر می‌رسد این بازار در حال حاضر اولویت مسوولان کشور نیست، این در حالی است که زمان انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری همه کاندیداها پرچم بازار سرمایه را به دست گرفته بودند و با شعارهای عجیب بهبود شرایط بورس در یک ماه و یک هفته وارد کارزار انتخابات شده و کسب آرا کردند.
فهیمی‌راد در ادامه به «اعتماد» گفت: حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا پس از انتخابات این شعارها به کلی فراموش شده است و امروز هم با برخی انتصاباتی که در بورس انجام شده می‌بینیم که به نظر می‌رسد نمی‌خواهند بازار سرمایه موفق عمل کند این در حالی است که بازار سرمایه بازاری زنده است که نیاز به مراقبت دارد.
 راه توسعه اقتصادی از دروازه بورس است
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه هم در زمان افزایش بیش از انتظار شاخص‌ها و هم در زمان کاهش بی‌رویه آن باید ابراز نگرانی کرد، گفت: هر اقدامی که در جهت توسعه اقتصادی کشور صورت گیرد باید از دروازه بورس عبور کند.
او ادامه داد: تاکنون دولت از این بازار حدود هزاران میلیارد تومان اوراق به فروش رسانده که مرکز آن در بازار سرمایه بوده است و همان‌گونه که دولت از این بازار سود می‌برد باید مراقب آن هم باشد.
فهیمی‌راد تصریح کرد: متاسفانه هیچ کس در این شرایط و در زمان افت شاخص‌ها پاسخگو نیست و حتی رییس سازمان بورس هم صحبت قانع‌کننده‌ای در این باره نمی‌کند تا علت اصلی این ریزش‌ها را بیان کند، اینکه می‌گویند بازار اوراق بدهی با بازار سهام فرق دارد به اعتقاد من درست نیست، چراکه در نهایت از این بازار پول خارج می‌شود. این درس اول اقتصاد است زمانی که پول از بازار خارج شود عده‌ای سهم‌شان را می‌فروشند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: زمانی که به بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها تکلیف می‌کنند که این اوراق را بخرند آنها هم اقدام به خرید می‌کنند. البته اشکالی هم ندارد و می‌خرند اما آقایان بگذارند بازار هم فعالیت خودش را داشته باشد. این موضوع مهمی است که بازار سرمایه بازاری دستوری نیست که برخی تکلیف می‌کنند بازار باید درست و نگرانی مردم رفع شود.
فهیمی‌راد با بیان اینکه امروز این بازار نیازمند یک مکانیسم و راه‌حل جدی است، افزود: سهامداران باید امروز متقاعد شوند که این بازار رو به بهبود است، اگر مردم امروز سرمایه‌های‌شان را به جای سوداگری (خرید دلار و سکه و ...) به بورس آورده‌اند باید به نحوی به آینده بازار امیدوار شوند.
 بازار سرمایه روند طبیعی ندارد
او ادامه داد: دستکاری در بورس و باطل کردن سهم‌ها نشان می‌دهد که این بازار روند طبیعی ندارد و این موضوع قابل درک نیست که یک روز همه سهم‌ها منفی و یک روز همه مثبت باشد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که این روند ریزش‌ها در بازار سرمایه و این اصلاحات چقدر طبیعی است، افزود: این اصلاحات اصلاً طبیعی نیست، زیرا اصلاحات به مرور انجام می‌شود و بر اساس عملکرد شرکت‌ها و فاکتورها این روند انجام می‌گیرد و مشخص است که این اصلاحات دستوری است بالاخره همان‌گونه که گفته می‌شود بورس آینه تمام‌نمای اقتصاد است مگر می‌شود این میزان ضد و نقیض شود؟ او ادامه داد: چه اشکالی دارد از پیشکسوتان بازار و روسای قبلی پرسیده شود که چگونه این مشکلات را در بورس برطرف کرده‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به مذاکرات و اخبار سیاسی و تأثیر آن بر بورس گفت: در صورتی که مذاکرات سرنوشتی مثبت داشته باشد بازار سرمایه نیز به موازات آن با توجه به وضع مالی شرکت‌ها رشد می‌کند و عملکرد شرکت‌ها و سودهایی که پیش‌بینی شده بر بورس تأثیر خواهد داشت.
 وزیر اقتصاد به سرمایه‌گذاران خرد پاسخگو باشد
او ادامه داد: در حالی که وزیر اقتصاد باید به افرادی که در بازار سرمایه پول آورده‌اند و سرمایه‌گذار خرد شده‌اند پاسخگو باشد، تنها به افرادی که بخشنامه صادر می‌کنند یا به نمایندگان مجلس پاسخگو است این در حالی است که در 30 سال گذشته برای این بازار تلاش شده تا 50 میلیون نفر امروز سهامدار داشته باشد و این بازار یک‌شبه کشف نشده و هر زمان نوسان داشته طی این سال‌ها حل شده است.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه طی دو سال قبل بیش از نصف سرمایه مردم در این بازار از بین رفت، گفت: حتی در این شرایط هم اغلب مردم برای توسعه کشور در بورس فعالیت می‌کنند، به امید اینکه بازار به روند طبیعی خود برگردد، اما متاسفانه می‌بینیم که کسی پاسخگو نیست و حتی بازار خودرو که دلال‌ها در آن هستند بیشتر از این بازار شفاف است و به مردم پاسخگو هستند.
پیش بینی بورس امروز 27 آذر / چشم انداز کوتاه مدت بازار
 اکوایران نیز در این باره نوشت: برای پیش بینی بورس امروز – شنبه 27 آذر- به روند بازار سهام در روزهای گذشته نگاه می‌کنیم. روز چهارشنبه شاخص کل بورس هزار و 377 واحد صعود کرد اما شاخص هم‌وزن افت 960 واحدی داشت و شاخص کل فرابورس نیز کاهش 20 واحدی را پشت سر گذاشت.
 در پایان معاملات روز چهارشنبه، 155 نماد رشد قیمت و 321 نماد کاهش قیمت داشتند، به عبارت دیگر، 31 درصد بازار رشد قیمت داشتند و 65 درصد بازار افت قیمت داشتند.


 سهم‌های صعودی
روز چهارشنبه در بورس شرکت داروسازی اسوه (داسوه)، پتروشیمی فناوران (شفن) و سرمایه گذاری اعتبار ایرانیان (واعتبار) بیشترین افزایش قیمت را ثبت کردند. در فرابورس نیز شرکت عطرین نخ قم (نطرین)، پتروشیمی قائد بصیر (شبصیر) و شرکت صنایع مادیران (مادیرا) بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
 سهم‌های نزولی
در بورس شرکت کشت و صنعت پیاذر (غاذر)، رادیاتور ایران (ختور) و فراورده‌های نسوز آذر (کاذر) در روز چهارشنبه بیشترین کاهش قیمت بازار را داشتند و در معاملات فرابورس شرکت گسترش سرمایه گذاری ایرانیان (وگستر)، شرکت صنایع غذایی مینو شرق (غمینو) و داروسازی آوه سینا (داوه) بیشترین کاهش قیمت را داشتند.
 عرضه و تقاضای بازار
عرضه و تقاضای بورس در انتهای معاملات روز چهارشنبه، علامتی کارآمد برای پیش بینی عرضه و تقاضای بازار سهام در روز شنبه است. در پایان معاملات روز چهارشنبه بازار با مازاد عرضه‌ی 107 میلیون تومانی بسته شد.
 در پایان معاملات چهارشنبه 64 نماد صف فروش داشتند و تعداد نمادهای صف خرید 26 نماد بود. همچنین در این روز ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز گذشته 31 درصد کاهش یافت و 141 میلیارد تومان شد. ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 8 درصد افت کرد و در رقم 34 میلیارد تومان ایستاد.
 سهم‌های پُرتقاضا
روز چهارشنبه نماد کالا (شرکت بورس کالای ایران) با صف خرید 6 میلیارد تومانی در صدر جدول تقاضای بازار قرار گرفت. پس از کالا، نمادهای لپارس (شرکت پارس الکتریک) و بکاب (شرکت صنایع جوشکاب یزد) بیشترین صف خرید را داشتند.
  سهم‌های صف فروش


در این روز بیشترین صف فروش نیز به وسخوز (شرکت سرمایه گذاری استان خوزستان) تعلق داشت که در پایان معاملات صف فروش 22 میلیارد تومانی داشت. پس از وسخوز، نمادهای حآفرین (شرکت ریل پرداز نوآفرین) و وسرضوی (شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان خراسان رضوی) بیشترین صف فروش داشتند.
 پیش بینی بورس امروز
در هفته اخیر شاخص کل بورس در 4 روز ابتدایی نزول کرد و در روز چهارشنبه نیز رشد اندکی داشت. در پایان این هفته شاخص 56 هزار واحد پائین‌تر از هفته قبل ایستاد.
 هرچند که شاخص کل بورس روز چهارشنبه رشد کرد اما روندهای نزولی بازار متوقف نشد و شاخص هم وزن بورس و شاخص کل فرابورس نیز نزول کردند. معاملات بازار با مازاد عرضه بسته شد و برای پانزدهمین روز متوالی پول حقیقی از بورس خارج شد.
 در آخرین روز کاری هفته 370 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد و بیشترین خروج پول حقیقی به سهام بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد) اختصاص داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن 24 میلیارد تومان بود. پس از بپاس، دو نماد خودرویی بزرگ بازار، خساپا (شرکت سایپا) و خودرو (شرکت ایران خودرو) بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. علاوه بر این ارزش معاملات خرد باز هم کاهش یافت و با افت 15 درصدی به رقم 2 هزار و 435 میلیارد تومان رسید.
 با این حال تحلیل‌گران برای پیش بینی روند بورس تنها به عوامل درونی بازار توجه نمی‌کنند. مذاکرات برجامی، نوسانات قیمت ارز، لایحه بودجه 1401 و عواملی از این دست نیز بر روندهای قیمتی بازار تأثیر دارد و چه بسا تأثیر آن‌ها بیش از روندهای درونی بازار سهام باشد. کارشناسان این دسته از ریسک‌های بیرون از بازار را ریسک سیستماتیک می‌نامند. ریسک‌هایی که سهامداران با متنوع سازی سبد سهام خود نمی‌توانند آن‌ها را کنترل کنند. افزایش ریسک‌های سیستماتیک موجب شده که بسیاری از سهامداران که نمی‌توانند این سطح از ریسک‌ها را تحمل کنند از بازار خارج شوند. همچنین افزایش ریسک و نااطمینانی بازار موجب شده که نگاه اغلب سهامداران به بازار کوتاه مدت باشد و به نوسان گیری متمایل شوند. وقتی نگاه سهامداران به بازار کوتاه مدت باشد، حساسیت آن‌ها به اخبار سیاسی بالاست و بازار با هر خبر دچار تلاطم می‌شود. به علاوه نوسانات قیمتی به سرعت موجب تغییر استراتژی خریداران به فروش و یا برعکس می‌شود.


 در چنین شرایطی بازار سهام نیازمند افزایش پیش بینی پذیری است. اگر دولت بتواند برجام را احیا کند، بازارهای موازی مانند ارز و سکه و مسکن را باثبات کند، معامله‌گران نیز می‌توانند نگاه بلندمدت‌تری به بورس داشته باشند. از این رهگذر نقش دولت در روندهای آتی بازار تعیین کننده است. دولت یا بازار را به کانال‌های پائین‌تر خواهد کشاند یا موجب ثبات بازار خواهد شد.
 گروهی از تحلیل‌گران برای پیش بینی بازار امروز به افزایش قیمت ارز در پایان هفته گذشته توجه دارند و معتقدند با ماندگاری دلار و یورو در قیمت‌های فعلی چشم انداز بورس نیز صعودی خواهد بود. این تحلیل‌گران رشد قیمت دلار سنا را سیگال مثبتی ارزیابی می‌کنند اما حذف ارز 4 هزار و 200 تومانی را موجب کاهش سودآوری برخی از گروه‌های بازار از جمله شرکت‌های دارویی –دست کم در کوتاه مدت- می‌دانند. بنابراین به نظر می‌رسد در روزهای آتی اخبار و تحولات مذاکرات برجامی و نوسانات قیمت دلار بر روند بازار مؤثر خواهند بود.