انتصاب‌های فامیلی!

کبنا ؛رویکردها به ماجرای انتصاب‌های فامیلی بسیار متفاوت بوده اما کسر قابل توجهی از افراد این انتصاب‌ها را غیر قابل توجیه دانسته‌اند و از مسئولان خواسته‌اند که برای از بین نرفتن اعتماد عمومی و استفاده از شایستگان و نخبگان در موقعیت‌های شغلی تا حد امکان از این انتصاب‌ها بپرهیزند. این در حالی است که اخیرا احمد وحیدی وزیر کشور این انتصاب‌ها را به کل منکر شده و آن را جو سازی و فضاسازی برای به حاشیه بردن دولت خوانده است. باید اذعان داشت که وزیر کشور اگر انتصاب دامادی و رفاقتی را انتصاب فامیلی نمی‌داند پس انتصاب‌های فامیلی در دولت اتفاق نیفتاده است. هرچند که برخی معتقدند هنوز هم بحث انتصاب نظامیان در استانداری‌ها محل بحث است و به نظر می‌رسد این مخالفت در خصوص انتصاب‌های فامیلی درجهت سرپوش گذاشتن بر انتصاب نظامیان در استانداری‌هاست. 
  فرصت یا موقعیت؟
آرمان ملی نوشت: شاید یکی از مهم‌ترین شعارهای رئیس جمهور در جریان انتخابات و پس از آن بحث شایسته سالاری و انتخاب افراد بر اساس کارآمدی بود که از همان ابتدا بسیار مورد توجه و استقبال جامعه، جریانات سیاسی و رسانه‌ها قرار گرفت. با این حال چندی نگذشت که با انتصاب معاونان و مشاوران‌آیت‌ا... رئیــسی  و سپــس معــرفی کابینه به مجلس مشخص شد که اگر هم بنا بر شایسته‌سالاری باشد محدوده این رویکرد صرفا در جریان اصولگرایی و آن هم بخشی از جریان اصولگرایی است. انتصاب‌های که برخی از آنها نیز با انتقاداتی مواجه شد. اما این همه ماجرا نبود هر چه از تشکیل دولت گذشت و به تکمیل یدنه دولت و مدیران میانی نزدیک شدیم بسیاری در از رسانه‌ها و فضای مجازی بحثی تحت عنوان انتصاب‌های فامیلی مطرح شد و هر از چندی صحبت انتصاب یکی از اقوام و خویشان مدیران دولتی در مقام و منصبی مطرح شد که با واکنش‌هایی مواجه شد و بحث تا جایی پیش رفت که حتی نمایندگان مجلس نیز به آن ورود کردند؛ حتی  35  نماینده مجلس درباره ضرورت جلوگیــری از انتصاب‌ها فامیلی و بی توجهــی بــه شایستــه‌سالاری در دستگاه‌های دولتی به رئیس‌جمهور تذکر دادند. برخی رسانه‌های حامی دولت نیز این انتصاب‌ها را رد نکردند مثل روزنامه جوان که در 23 آبان ماه سال جاری در مطلبی در دفاع از این انتصاب‌ها آورد: «محروم کردن جوانان آینده کشور به جرم انتساب به مسئولان جمهوری اسلامی ظلم به آنان است.» البته اینکه همه افراد در کشور از اشتغال و حضور در جایگاه‌های مختلف سهمی یکسان دارند امری درست و منطقی بوده و شسکی در آن نیست، اما پرسش اینجاست که اساسا در مقام برابر با افراد عادی که هیچ‌گونه پشتوانه‌ و رابطه‌ای ندارند، چگونه می‌توانند در مقابل کسانی که به‌واسطه ارتباط فامیلی یا مناسبات سیاسی برای حضور در یک موقعیت کاری مناسب قرار می‌گیرند به رقابت بپردازند؟ بله اگر شرایط برابر باشد و همه در جایگاهی یکسان آزموده شوند و افراد بر اساس توانایی‌های خود در حوزه‌ای مشخص به کار گرفته شوند امری مطلوب و استفاده از حداکثر ظرفیت‌‌هاست. اما اینکه افرادی به صرف آشنایی فامیلی با یک مدیر و اعتماد حاصل ار ابن ارتباط استخدام یا به کار گرفته شوند، آنجا محل اشکال است. این مهم نیز صرفا در مورد دولت سیزدهم صدق نمی‌کند و در دولت‌های پیشین  تا دولت‌های بعدی ساری و جاری است. لذا پذیرفتن این موضوع که انتصاب‌ها بعضا به دور از شایسته‌سالاری اتفاق می‌افتد نباید تردید کرد. گرچه این گفته نیز بدان معنا نیست که دولت آیت‌الله رئیسی بر مبنای شایسته سالاری انتخاب نشده است بلکه در بدنه دولت و رده‌های مختلف مدیران میانی شاید بیش از شایسته سالاری فامیل سالاری و به‌عبارت بهتر مناسبات سالاری حاکم بوده است. در نتیجه به نظر می‌رسد که دولت نیز برای انسجام و راندمان کاری بهتر باید بیش از نگاه به جریان سیاسی افراد به سمت انتصاب‌های بر مبنای توانایی و تخصص افراد پیش برود.
  انتصاب‌های مناسباتی 
پس از مطرح شــدن بحث انتصاب‌های فامیلی در در دولت و زیر مجموعه‌ها انتقادات بسیاری از سوی برخی رسانه‌ها صورت گرفت مبنی بر اینکه طرح این مساله خط تخریب علیه دولت است و اساسا چنین چیزی در دولت اتفاق نیفتاده  و اگر هم افرادی بر این اساس مطرح می شوند قرابتی با دولت و مدیران دولتی ندارند. اما نکته اینجاست که برخی از انتصاب‌ها در دولت رئیسی فارغ از فامیل سالاری و انتصاب‌های فامیلی بیشتر بر مبنای روابط و مناسبات سیاسی  و جناحی بوده است. مثل ماجرای انتصاب فرزند لاله افتخاری نماینده تهران که پس از تعریف او از رئیس جمهور و تشبیه عملکرد رئیسی به سیره ائمه هدی و پیامبر اکرم فرزند وی به سرپرستی صندوق بازنشستگی فولاد منصوب شد. شاید اگر بیشتر بگردیم بیشتر بتوانیم از این دست اتفاقات و انتصاب‌ها بر مبنای مناسبات سیاسی و جناحی پیدا کنیم. اما قدر مسلم اینگونه انتصاب‌ها در جامعه شائبه ایجاد می‌کند که چرا در جامعه‌ای که میلیون‌ها فارغ التحصیل بیکار منتظر حضور در موقعیت شغلی مناسب هستند برخی با توصیه و سفارش یا حتی مناسبات سیاسی به جایگاهی می‌رسند.؟ در گفته‌ها و سفارشات ائمه و معصومین نیز این سخن گهربار آمده است که «از قرار گرفتن در موضع تهمت بپرهیزید.» حال برخی انتصاب‌ها که شاید هم از سر شایسته سالاری باشد نگاه جامعه را نسبت به دولت یا سایر نهادها تغییر می‌دهد. چیزی که در مورد انتصاب داماد شهردار تهران اتفاق افتاد اما با تاثیر و فشار افکار عمومی این انتصاب صورت نگرفت. معرفی گزینه دوم پیشنهادی برای وزارت آموزش و پرورش نیز از همین رویه پیروی کرد که با هوشمندی مجلس صورت نگرفت. با این حال آنچه مسلم است دولت هر چقدر به سمت استفاده از نخبگان به دور از جهت گیری سیاسی و نگاه فامیلی و اشنایی برود هم صحبت‌های کمتری در خصوص انتصاب‌ها خواهد شنید و هم هم‌افزایی بیشتری خواهد آفرید.
  تکذیب انتصاب‌های فامیلی
ماجرای انتصاب‌های فامیلی و حواشی آن باعث شد تا وزیر کشور نیز به سخن بیاید و موضع خود را در این خصوص اعلام کند. احمد وحیدی در خصوص انتصاب‌های فامیلی در دولت سیزدهم اظهار داشت: «اصولاً چنین چیزی واقعیت ندارد و این جوسازی و فضاسازی کسانی است که دنبال این هستند که مردم و دولت را به حاشیه ببرند.» وی با بیان اینکه برخی‌ها با مطرح کردن انتصاب‌های فامیلی و حرف‌های غیرواقعی، ذهن مردم را مشوش کنند، گفت: «البته مردم تحت تأثیر چنین ادعاهایی قرار نخواهند گرفت چراکه ملت به دولت اطمینان دارد.» وزیر کشور با تأکید بر اینکه دولت از چنین شایعات کذبی به‌دور است، تصریح کرد: «کشور در این شرایط کنونی نیاز به انسجام و حرکت رو به جلو داشته و باید این افراد از حاشیه‌سازی‌های بی‌مورد و دروغین پرهیز کنند.»