تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۴ فروردين ۱۴۰۰ ساعت ۰۰:۲۸
کد مطلب : ۴۳۲۹۸۹
کبنا گزارش میدهد
غارت گیاهان دارویی و سلامت مردم بر سر چهار راه معروف یاسوج / بویراحمد اینگونه قرمز شد! / حسین کلانتری، شهردار یاسوج و مدیرکل منابع طبیعی پاسخ دهند؟
۱
کبنا ؛از گیاهان دارویی همواره به عنوان سرمایه استان کهگیلویه و بویراحمد در جلسات استان یاد میشود و سند توسعه گیاهان دارویی یکی از مصوبات جلسات استانداری کهگیلویه و بویراحمد بوده، اما هیچ وقت نه سرنوشت این سند معلوم شد و نه مسئولی در استان کهگیلویه و بویراحمد برای توسعه گیاهان دارویی استان قدم مفید و اثرگذاری برداشت. چرا که در این شرایط قرمز کرونایی که فعالیت صنوف یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد به دستور ستاد کرونا متوقف شده است، فروشندگان، سودجویان و غارتگران گیاهان دارویی، راست راست در چهار راه سیاه سینمای قدیم یاسوج میگردند و گیاهان دارویی را به حراج میگذارند و هیچ کسی هم نیست که به آنها بگویند، بالای چشمتان ابرو ست. شهرداری یاسوج و ادارهکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد ککشان برای شیوع بیماری کرونا و غارت گیاهان دارویی نمیگزد، رسانهها در این خصوص گزارشهای متعددی منتشر کردهاند، اما مسئولان توجهی نداشتهاند.
این امید میرود، حسین کلانتری استاندار کهگیلویه و بویراحمد برای سلامت مردم و جلوگیری از نابودی گیاهان دارویی که از سرمایههای استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار میروند، اقدام شایستهای داشته باشد. روزانه فروشندگان زیادی در چهار راه سینمای یاسوج اقدام به فروش این گیاهان میکنند که افراد زیادی بدون رعایت طرح فاصلهگذاری اجتماعی و پروتکلهای بهداشتی دور آنها جمع میشوند. هم کرونا را شیوع میدهند و هم این سرمایه ملی را با قیمتهای ناچیز به حراج گذاشتند.
ایرنا در این زمینه نوشت: گنجینه گرانبهای گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد سالیان متمادی است که به تاراج میرود و زنگ خطر انقراض این گونههای گیاهی ارزشمند به صدا درآمده و بازار حراج آنها داغ است.
کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که طبق بررسیها از این تعداد ۴۷۰ گونه آن دارویی است.
این استان دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل باریجه، آنغوزه و گزانگبین است که به وفور در ارتفاعات این سرزمین یافت میشود.
گیاه دارویی به موادی گفته میشود که همه یا بخشی از آن به صورت تازه، خشکیده و یا فرآوری شده برای تشخیص، درمان، پیشگیری و حفظ بهداشت بدن انسان به کار میرود.
بیلهر، جاشیر خوراکی، کنگر، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، درمه، برنجاس، خشت، چوش، سیاه دانه و کاسنی از جمله گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد است.
این گیاهان در کهگیلویه و بویراحمد در فصلهای بهار و تابستان با هجوم سود جویان روبه رو میشوند.
گیاهانی که از روی طمع و یا شاید هم به دلیل نداری و کم پولی کاسبانش بر باد میروند و سرنوشت غم انگیزی دارند.
کودکان، زنان و مردان این دیار در چهار راه سینما معروف به سبزی فروشان یاسوج برای فروش بیشتر و غارت این گیاهان از هم سبقت میگیرند.
هشدارهای کارشناس محیط زیست در خصوص ریشه کنی گیاهان دارویی
کارشناس محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد میگوید: این استان رتبه نخست فرسایش خاک در کشور را به خود اختصاص داده است (نزدیک به ۲ درصد) که ریشه کنی گیاهان خوراکی و دارویی بر سرعت این فرسایش افزوده است.
هادی سینایی میافزاید: فقر روزانه منابع آبی، شاهد دیگری از رفتار نادرست ما با طبیعت و گیاهانی است که نقش بسزایی در نفوذ آب به زمین و تقویت سفرههای آبی دارند.
وی تصریح کرد: با روش نادرست بهره برداری که ما از این گیاهان در پیش گرفتیم و به دلیل عدم توازن بین بهره برداری و بازسازی منابع، نباید متعجب شویم که در آیندهای نه چندان دور هیچ آثاری از این گیاهان نبینیم.
کارشناس محیط زیست ادامه داد: آنچه شاهدیم این است که، در استفاده از این گیاهان، اندام ریشه است که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد و قبل از اینکه برگهای آن باز شود و گیاه فرصت گل دهی پیدا کند، بوسیله عدهای کنده و به بازار عرضه میشود و همین دلیل اصلی عدم احیا مجدد توسط گیاه است که در نتیجه شاهد فقیرتر شدن پوشش گیاهی سالانه در مناطق هستیم.
وی بیان کرد: زمان چینش گیاهان کنگر از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه است، اما به دلیل تغییرات اقلیمی، گرمی هوا رویش این گیاهان به جلو افتاده و متاسفانه قبل از هر فرصتی برای تکثیر و تکامل، بی رویه برداشت میشود و همین باعث شده، رویشگاه این گیاهان در کوههای استان بشدت کاهش پیدا کند.
سینایی ابراز داشت: متاسفانه عدم آشنایی بوته کنان با شیوههای تولید مثل این گیاهان، یکی دیگر از عوامل کاهش سالانه این سرمایهها است.
وی تصریح کرد: اگرچه فقر و بیکاری و نبود شغلهای پایدار برای تأمین معیشت برخی از مردم به شغلهای کاذب وابسته شده، اما گره دادن تأمین معیشت به فروش گیاهان خوراکی اشتباهی بزرگ است که با دست خود و ناخواسته درحال تیشه زدن به ریشه آینده فرزندان خود هستیم.
دیدگاه فروشندگان گیاهان دارویی
یکی از فروشندگان بیلهر که زن میانسالی است میگوید: با فروش گیاهان طبیعی و دارویی مخارج خود و خانوادهام را تأمین میکنم.
وی افزود: هر ساله در فصل بهار درآمد خوبی از این طریق به دست میآوردم.
پیرمردی که دستههای «بن سرخ» را در دست داشت نیز گفت: هر روز صبح به این چهار راه در شهر یاسوج میآیم و از یک واسطه این گیاه را میخرم و میفروشم.
وی ادامه داد: به نظرم شغلی راحت و بی دردسر است و مشتری هم بسیار داریم.
جوانی که مشغول فریاد زدن برای فروش دستههای گیاه «کارده» بود نیز بیان کرد: سرگرمی و شغلی ندارم و تنها از این طریق پول به دست میآورم.
وی ابراز داشت: تمام خانواده من همراه با هم یک روز گیاه میچینیم و روز دیگر آن را روانه بازار میکنیم.
بیش از سه هزار کیلوگرم گیاه بیلهر در کهگیلویه و بویراحمد کشف شد
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد گفت: سه هزار و ۲۰ کیلوگرم گیاه خوراکی بیلهر از سودجویان در استان کشف و ضبط شده است.
سرهنگ محمد داور با اشاره به اینکه بوته کنی گیاهان کمیاب دارویی نظیر بیلهر، جاشیر و بن سرخ ممنوع است اظهار داشت: این میزان گیاه خوراکی در تعطیلات نوروزی امسال از چهار دستگاه خودرو کشف شده است.
وی بیان کرد: پروندههای این سودجویان هم اکنون در حال سیر مراحل قانونی است.
بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان است که در ایران از جمله در بلندیهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ متر در استانهای واقع در رشته کوه زاگرس به ویژه چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و فارس میروید.
مردم بومی این گیاه را همراه با ماست یا به صورتترشی مصرف میکنند.
در سالهای اخیر این گونه گیاهی به دلیل تجارت از سوی برخی افراد به صورت بی رویهای استفاده میشود که سبب ورود جدی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی به این مساله شده است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد همچنین از توقیف سه محموله زغال شامل ۲۰ کیسه از سودجویان در استان خبر داد.
تخریب و حمل غیر مجاز گیاهان دارویی جرم محسوب میشود
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد ادامه داد: براساس قانون مجازات اسلامی هرگونه عملیات تخریب منابع طبیعی و یا حمل غیرمجاز گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی بدون مجوز جرم محسوب میشود.
داور اظهار داشت: در صورت مشاهده بوته کنی گیاهان به ویژه کمیاب مرتعی مانند بیلهر، جاشیر و بن سرخ خاطیان پس از تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی میشوند.
وی بیان کرد: ۲۰ گروه برای برخورد با بوته کنی گیاهان مرتعی در مناطق گرمسیری و سردسیری استان فعالیت میکنند.
داور تأکید کرد: این کارگروهها متشکل از دیده بان های منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد، تشکلهای مردمی و با همکاری دهیاریها، شوراهای اسلامی روستاهای نزدیک به عرصههای طبیعی فعالیت میکند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد تاکید کرد: اکیپهای حفاظت از مراتع تا پایان برداشت گیاهان در مراتع (بهار سال ۱۴۰۰) فعالیت میکنند.
داور از روند افزایشی دخالتهای انسانی، تخریب و تاراج بی رحمانه منابع طبیعی به ویژه گیاهان مرتعی و خوراکی کهگیلویه وبویراحمد ابراز نگرانی کرد و افزود: این رویه طبیعت زیبای استان را نابود میکند.
وی بر لزوم مشارکت مردم در صیانت از گونههای گیاهی، دارویی و حفظ طبیعت تاکید و ادامه داد: روند تخریب منابع طبیعی باعث محروم ماندن نسلهای آینده از بسیاری از گیاهان خوراکی و دارویی میشود.
این روزها به راحتی برخی مردم در حال تخریب و حمل گیاهان داروییاند اما برنامه مدون و بازدارندهای که یارای مقابله با این سو استفادهها باشد به چشم نمیخورد.
فروشندگان گیاهان دارویی به آسانی مشغول کاسبیاند و در سایه برخی غفلتها کار خود را به پیش میبرند.
مخربان طبیعت آسودهتر از گذشته در بازار سبزی فروشان جولان میدهند و بازار تاراج گیاهان دارویی داغ داغ است.
بهره برداری از طبیعت باید به گونهای انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیطها تحمیل کند و طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.
برنامه ریزی مستمر و مدون برای استفاده بهینه از ظرفیت گیاهان دارویی موجود در استان میتواند تا حدود بسیاری مانع از تخریب گیاهان دارویی استان شود.
موضوع سند توسعه گیاهان دارویی و پژوهشکده این گیاهان در سالهای متمادی در نشستهای مسئولان مطرح میشد اما آن گونه که باید کاری از پیش نبردهاند و باید کارهای بیشتری برای حفاظت و توسعه این گنجینههای ارزشمند صورت گیرد.
البته باید در نظر داشت که بدون همراهی، مشارکت و همکاری مردم حراست و صیانت از منابع ملی و طبیعت ناممکن است.
کهگیلویه و بویراحمد ۱۲ درصد مراتع حوزه زاگرس را در خود جای داده است.
براساس آمار وجود مساحت مراتع این استان ۵۱۹ هزارو ۲۳۶ هکتار است.
۱۲ درصد از مراتع کهگیلویه وبویراحمد غنی، ۲۸ درصد نیز دارای پوشش گیاهی متوسط و مابقی فقیر است.
وجود بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاه دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد یکی از ارزشمندترین گنجینههای ناشناخته در این استان به شمار میرود.
کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن بیش از ۴۰۰ گونه گیاه دارویی یکی از مستعدترین استانهای کشور در این عرصه است.
این امید میرود، حسین کلانتری استاندار کهگیلویه و بویراحمد برای سلامت مردم و جلوگیری از نابودی گیاهان دارویی که از سرمایههای استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار میروند، اقدام شایستهای داشته باشد. روزانه فروشندگان زیادی در چهار راه سینمای یاسوج اقدام به فروش این گیاهان میکنند که افراد زیادی بدون رعایت طرح فاصلهگذاری اجتماعی و پروتکلهای بهداشتی دور آنها جمع میشوند. هم کرونا را شیوع میدهند و هم این سرمایه ملی را با قیمتهای ناچیز به حراج گذاشتند.
ایرنا در این زمینه نوشت: گنجینه گرانبهای گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد سالیان متمادی است که به تاراج میرود و زنگ خطر انقراض این گونههای گیاهی ارزشمند به صدا درآمده و بازار حراج آنها داغ است.
کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که طبق بررسیها از این تعداد ۴۷۰ گونه آن دارویی است.
این استان دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل باریجه، آنغوزه و گزانگبین است که به وفور در ارتفاعات این سرزمین یافت میشود.
گیاه دارویی به موادی گفته میشود که همه یا بخشی از آن به صورت تازه، خشکیده و یا فرآوری شده برای تشخیص، درمان، پیشگیری و حفظ بهداشت بدن انسان به کار میرود.
بیلهر، جاشیر خوراکی، کنگر، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، درمه، برنجاس، خشت، چوش، سیاه دانه و کاسنی از جمله گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد است.
این گیاهان در کهگیلویه و بویراحمد در فصلهای بهار و تابستان با هجوم سود جویان روبه رو میشوند.
گیاهانی که از روی طمع و یا شاید هم به دلیل نداری و کم پولی کاسبانش بر باد میروند و سرنوشت غم انگیزی دارند.
کودکان، زنان و مردان این دیار در چهار راه سینما معروف به سبزی فروشان یاسوج برای فروش بیشتر و غارت این گیاهان از هم سبقت میگیرند.
هشدارهای کارشناس محیط زیست در خصوص ریشه کنی گیاهان دارویی
کارشناس محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد میگوید: این استان رتبه نخست فرسایش خاک در کشور را به خود اختصاص داده است (نزدیک به ۲ درصد) که ریشه کنی گیاهان خوراکی و دارویی بر سرعت این فرسایش افزوده است.
هادی سینایی میافزاید: فقر روزانه منابع آبی، شاهد دیگری از رفتار نادرست ما با طبیعت و گیاهانی است که نقش بسزایی در نفوذ آب به زمین و تقویت سفرههای آبی دارند.
وی تصریح کرد: با روش نادرست بهره برداری که ما از این گیاهان در پیش گرفتیم و به دلیل عدم توازن بین بهره برداری و بازسازی منابع، نباید متعجب شویم که در آیندهای نه چندان دور هیچ آثاری از این گیاهان نبینیم.
کارشناس محیط زیست ادامه داد: آنچه شاهدیم این است که، در استفاده از این گیاهان، اندام ریشه است که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد و قبل از اینکه برگهای آن باز شود و گیاه فرصت گل دهی پیدا کند، بوسیله عدهای کنده و به بازار عرضه میشود و همین دلیل اصلی عدم احیا مجدد توسط گیاه است که در نتیجه شاهد فقیرتر شدن پوشش گیاهی سالانه در مناطق هستیم.
وی بیان کرد: زمان چینش گیاهان کنگر از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه است، اما به دلیل تغییرات اقلیمی، گرمی هوا رویش این گیاهان به جلو افتاده و متاسفانه قبل از هر فرصتی برای تکثیر و تکامل، بی رویه برداشت میشود و همین باعث شده، رویشگاه این گیاهان در کوههای استان بشدت کاهش پیدا کند.
سینایی ابراز داشت: متاسفانه عدم آشنایی بوته کنان با شیوههای تولید مثل این گیاهان، یکی دیگر از عوامل کاهش سالانه این سرمایهها است.
وی تصریح کرد: اگرچه فقر و بیکاری و نبود شغلهای پایدار برای تأمین معیشت برخی از مردم به شغلهای کاذب وابسته شده، اما گره دادن تأمین معیشت به فروش گیاهان خوراکی اشتباهی بزرگ است که با دست خود و ناخواسته درحال تیشه زدن به ریشه آینده فرزندان خود هستیم.
دیدگاه فروشندگان گیاهان دارویی
یکی از فروشندگان بیلهر که زن میانسالی است میگوید: با فروش گیاهان طبیعی و دارویی مخارج خود و خانوادهام را تأمین میکنم.
وی افزود: هر ساله در فصل بهار درآمد خوبی از این طریق به دست میآوردم.
پیرمردی که دستههای «بن سرخ» را در دست داشت نیز گفت: هر روز صبح به این چهار راه در شهر یاسوج میآیم و از یک واسطه این گیاه را میخرم و میفروشم.
وی ادامه داد: به نظرم شغلی راحت و بی دردسر است و مشتری هم بسیار داریم.
جوانی که مشغول فریاد زدن برای فروش دستههای گیاه «کارده» بود نیز بیان کرد: سرگرمی و شغلی ندارم و تنها از این طریق پول به دست میآورم.
وی ابراز داشت: تمام خانواده من همراه با هم یک روز گیاه میچینیم و روز دیگر آن را روانه بازار میکنیم.
بیش از سه هزار کیلوگرم گیاه بیلهر در کهگیلویه و بویراحمد کشف شد
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد گفت: سه هزار و ۲۰ کیلوگرم گیاه خوراکی بیلهر از سودجویان در استان کشف و ضبط شده است.
سرهنگ محمد داور با اشاره به اینکه بوته کنی گیاهان کمیاب دارویی نظیر بیلهر، جاشیر و بن سرخ ممنوع است اظهار داشت: این میزان گیاه خوراکی در تعطیلات نوروزی امسال از چهار دستگاه خودرو کشف شده است.
وی بیان کرد: پروندههای این سودجویان هم اکنون در حال سیر مراحل قانونی است.
بیلهَر یا کندل کوهی (نام علمی: Dorema aucheri) یکی از گیاهان خانواده چتریان است که در ایران از جمله در بلندیهای بالای ۲ هزار و ۵۰۰ متر در استانهای واقع در رشته کوه زاگرس به ویژه چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و فارس میروید.
مردم بومی این گیاه را همراه با ماست یا به صورتترشی مصرف میکنند.
در سالهای اخیر این گونه گیاهی به دلیل تجارت از سوی برخی افراد به صورت بی رویهای استفاده میشود که سبب ورود جدی سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی به این مساله شده است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد همچنین از توقیف سه محموله زغال شامل ۲۰ کیسه از سودجویان در استان خبر داد.
تخریب و حمل غیر مجاز گیاهان دارویی جرم محسوب میشود
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد ادامه داد: براساس قانون مجازات اسلامی هرگونه عملیات تخریب منابع طبیعی و یا حمل غیرمجاز گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی بدون مجوز جرم محسوب میشود.
داور اظهار داشت: در صورت مشاهده بوته کنی گیاهان به ویژه کمیاب مرتعی مانند بیلهر، جاشیر و بن سرخ خاطیان پس از تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی میشوند.
وی بیان کرد: ۲۰ گروه برای برخورد با بوته کنی گیاهان مرتعی در مناطق گرمسیری و سردسیری استان فعالیت میکنند.
داور تأکید کرد: این کارگروهها متشکل از دیده بان های منابع طبیعی کهگیلویه وبویراحمد، تشکلهای مردمی و با همکاری دهیاریها، شوراهای اسلامی روستاهای نزدیک به عرصههای طبیعی فعالیت میکند.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه وبویراحمد تاکید کرد: اکیپهای حفاظت از مراتع تا پایان برداشت گیاهان در مراتع (بهار سال ۱۴۰۰) فعالیت میکنند.
داور از روند افزایشی دخالتهای انسانی، تخریب و تاراج بی رحمانه منابع طبیعی به ویژه گیاهان مرتعی و خوراکی کهگیلویه وبویراحمد ابراز نگرانی کرد و افزود: این رویه طبیعت زیبای استان را نابود میکند.
وی بر لزوم مشارکت مردم در صیانت از گونههای گیاهی، دارویی و حفظ طبیعت تاکید و ادامه داد: روند تخریب منابع طبیعی باعث محروم ماندن نسلهای آینده از بسیاری از گیاهان خوراکی و دارویی میشود.
این روزها به راحتی برخی مردم در حال تخریب و حمل گیاهان داروییاند اما برنامه مدون و بازدارندهای که یارای مقابله با این سو استفادهها باشد به چشم نمیخورد.
فروشندگان گیاهان دارویی به آسانی مشغول کاسبیاند و در سایه برخی غفلتها کار خود را به پیش میبرند.
مخربان طبیعت آسودهتر از گذشته در بازار سبزی فروشان جولان میدهند و بازار تاراج گیاهان دارویی داغ داغ است.
بهره برداری از طبیعت باید به گونهای انجام شود که کمترین میزان تخریب را بر این محیطها تحمیل کند و طبیعت توان بازسازی منابع خویش را پیدا کند.
برنامه ریزی مستمر و مدون برای استفاده بهینه از ظرفیت گیاهان دارویی موجود در استان میتواند تا حدود بسیاری مانع از تخریب گیاهان دارویی استان شود.
موضوع سند توسعه گیاهان دارویی و پژوهشکده این گیاهان در سالهای متمادی در نشستهای مسئولان مطرح میشد اما آن گونه که باید کاری از پیش نبردهاند و باید کارهای بیشتری برای حفاظت و توسعه این گنجینههای ارزشمند صورت گیرد.
البته باید در نظر داشت که بدون همراهی، مشارکت و همکاری مردم حراست و صیانت از منابع ملی و طبیعت ناممکن است.
کهگیلویه و بویراحمد ۱۲ درصد مراتع حوزه زاگرس را در خود جای داده است.
براساس آمار وجود مساحت مراتع این استان ۵۱۹ هزارو ۲۳۶ هکتار است.
۱۲ درصد از مراتع کهگیلویه وبویراحمد غنی، ۲۸ درصد نیز دارای پوشش گیاهی متوسط و مابقی فقیر است.
وجود بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ گونه گیاه دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد یکی از ارزشمندترین گنجینههای ناشناخته در این استان به شمار میرود.
کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن بیش از ۴۰۰ گونه گیاه دارویی یکی از مستعدترین استانهای کشور در این عرصه است.