تاریخ انتشار
سه شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۰:۳۶
کد مطلب : ۴۲۹۸۵۶
مال‌باختگان بازار سهام در مقابل تالار تجمع کردند
روزهای سیاه بورس
۰
کبنا ؛ریزش ادامه دار شاخص کل با وعده کلی و مبهم وزیر اقتصاد به سهامداران معترض همراه شد.
در حالی که بورس برای چهارمین روز پیاپی درگیر فشار فروش سنگین بود و بیشتر نمادها و شاخص‌ها سرخ پوش شده‌اند، برخی نمایندگان مجلس به وزیر اقتصاد ضرب الاجل دادند و نایب رئیس مجلس در نامه نگاری با رئیس قوه قضاییه خواستار بررسی تخلفات و ترک فعل‌های دولت در خصوص بورس شدند. همزمان وزیر اقتصاد در پاسخ گفت: مسئولان اقتصادی و بورسی کشور تمام تلاششان را برای بهبود وضعیت بورس به کار می‌گیرند.
به گزارش خراسان، دیروز شاخص کل بورس 36 هزار واحد دیگر افت کرد تا به سطح یک میلیون و 150 هزار واحد بازگردد. عددی که کمترین مقدار در هفت ماه گذشته (از اواخر خردادماه) است و به معنی از دست رفتن حجم زیادی از سود بورس بازان قدیمی است و تازه واردها زیان سنگینی را تجربه کردند. افت شدید بورس و صف‌های فروش سنگین در حالی است که حجم معاملات هم کاهش یافته و خروج پول از بازار بسیار زیاد است. در این شرایط تجمعات اعتراضی و جریان‌های مجازی در خصوص شرایط بورس جزو خبرهای مهم فضای اقتصادی کشور است. در همین باره، حاجی‌دلیگانی نماینده مجلس گفت: در روزهای اخیر بیش از ۵۰۰ پیامک از مردم رسیده که همگی از ریزش روزهای اخیر در ارزش سهام بورس گله‌مند و خواستار رسیدگی به این وضعیت بودند. به گزارش فارس، وی تصریح کرد: چنان چه وزیر اقتصاد طی یک هفته آینده برای شفاف‌سازی و تعیین تکلیف بورس اقدام نکند، با ابزارهای نظارتی همچون شکایت در قالب ماده ۲۳۴ و تحقیق و تفحص موضوع را پیگیری خواهیم کرد. در پاسخ وزیر اقتصاد در اظهاراتی کلی گفت: مسئولان اقتصادی و بورسی کشور تمام تلاششان را برای بهبود وضعیت بورس به کار می‌گیرند. دژپسند تصریح کرد: برای صعودی شدن بورس باید برنامه‌هایمان اجرایی شود تا بتوان نتیجه آن را دید. وی البته اشاره‌ای به این برنامه‌ها و کم و کیف آن نکرد.
در این میان قاضی زاده هاشمی نایب رئیس اول مجلس در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه، گزارشی از جزئیات تخلفات و ترک فعل‌های صورت گرفته در بازار سرمایه ارائه کرد. به گزارش مهر، قاضی زاده ضمن اشاره به جمله رئیس جمهور، چند روز قبل از شروع ریزش بورس مبنی بر این که «مردم باید همه‌چیز را به بورس بسپارند» به موضوعاتی نظیر دعوت عمومی مسئولان دولتی برای حضور مردم در بازار سرمایه، بی تدبیری تیم اقتصادی دولت از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت و شرکتهای دولتی یا تحت مدیریت دولت به عنوان بازیگر و قدرت بلامنازع بازار سرمایه پرداخت و مستنداتی در خصوص تخلفات شرکتهای بزرگ دولتی ارائه کرد. در عین حال برخی کارشناسان معتقدند یکی از عوامل اصلی ریزش بورس افت قیمت ارز است زیرا در دوران اوج گیری قیمت ارز و همچنین سرازیر شدن نقدینگی به بازار سرمایه بسیاری از شاخص‌های بورسی نیز به همین نسبت در حال رشد چند برابری بودند و اکنون بخشی از این سقوط نیز طبیعی است و استیضاح وزیر اقتصاد دراین فرصت کمکی به رشد شاخص نخواهد کرد.
عاقبت حضور ناآگاهانه در بورس
«مدیریت ریسک، یک اصل مهم برای موفقیت هر معامله‌گر در همه بازارهاست. مهم نیست که با چه مقدار سرمایه معامله می‌کنید یا چقدر در بازار سرمایه‌گذاری می‌کنید، ضرر و زیان در کنار سود بیشتر در قیاس با بازار پول در بانک‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود. در این میان یادگیری نحوه مدیریت ریسک برای به حداقل رساندن ضرر امری ضروری است. با این وجود، برای اطمینان از کسب حداکثر سود، باید مدیریت ریسک را کامل یاد گرفت. در عین حال، هرچه تمایل بیشتری به ریسک داشته باشید، سود بالقوه‌ای نیز کسب خواهید کرد.» این محوری‌ترین درس و آموزه چهره‌های موفق در بازار سرمایه است. آنها که شاید امروز پس از سال‌ها صبر و حوصله و نگاه هوشمندانه به بازار، از رشد شاخص‌ها در بورس به مال و منالی رسیده‌اند و شهد سود سهام، کام آنها را شیرین کرده است. اما چه شده است که برای بار چندم جمعی از سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه در سرمای زمستانی طاقت از کف بریده و شال و کلاه می‌کنند و با تجمع مقابل ساختمان سازمان بورس و اوراق بهادار در سعادت‌آباد تهران، مطالبه جبران زیان‌های از دست رفته را می‌کنند!؟ آیا سازمان بورس مجاز به جبران مافات ریسک‌پذیری آنهاست؟ آیا تجمع‌کنندگان محقّ هستند تا با سقوط شاخص دست به تجمع اعتراضی زده و در اقدامی هیجانی پرچم بورس اوراق بهادار را پایین بکشند!؟
برخی کارشناسان در این زمینه معتقد هستند که حتی اگر معامله‌گران با تجربه و دارای بهترین عملکرد در بازار موفق به استفاده از مدیریت ریسک نشوند و احساسات خود را در معاملات دخیل کنند، می‌توانند دستاوردهای خود را در یک یا دو معامله از دست بدهند. “دستیابی سریع به پول زیاد” یا تعقیب احساسات بازار می‌توانند بسیار وسوسه انگیز باشند و باعث اعتماد به نفس بیش از حد در معامله‌گران شوند. لذا اینکه بر اساس ماهیت ذاتی سرمایه‌گذاری در بورس در چند صباحی روند سودآوری به زیان هم منجر شده باشد، دلیل نمی‌شود که جمعی از افراد سرمایه‌گذار بدون ملاحظه ویژگی طبیعی سرمایه‌گذاری در بورس خواهان مداخله دولت یا هر فرد دیگر در روند معاملات گردند. سرمایه گذارانی که به اعتقاد مردم فاقد سهام باید تاوان ریسک خود را خودشان دهند.
حمید فهیمی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با آفتاب یزد در خصوص تجمعات اعتراضی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه مقابل ساختمان بورس و ریشه مطالبه آنها می‌گوید: اگر از منظر واقع‌بینی و انصاف به این موضوع نگاه گردد و تابع احساسات نباشیم، در واقع این تجمعات ریشه در ناآگاهی سرمایه‌گذارانی دارد که در اوج شاخص بورس مبادرت به خرید سهام کردند و حال که ارزش آن 50 درصد کاهش یافته است و سرمایه‌گذاری خود را از دست رفته می‌بینند، چشم به دریافت آن از کانال‌هایی خارج از ماهیت طبیعی بورس در هر نقطه از جهان دوخته‌اند!
وی با بیان این که افت شاخص‌ها صرفاً مختص بازار سرمایه نیست و در سایر بازارها نیز حاکم است می‌افزاید: اگرچه این تجمعات صورت می‌گیرد، اما سرمایه‌گذاران نیز باید نیک بدانند که تنها بازاری که می‌تواند زیان از دست رفته آنها را جبران کند همین بازار است و تخطئه و تخریب اذهان مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس موجب بازگرداندن سرمایه آنها نخواهد شد.
فهیمی با بیان اینکه مهمترین ویژگی بازار سرمایه شفافیت اطلاع‌رسانی است تصریح می‌کند: متاسفانه نکته منفی در هر بازاری وجود دارد این است که سرمایه‌گذاران پیامدهای تصمیم و انتخاب اشتباه خود را به گردن دیگران و یا مسئولانی اندازند که هیچ دخل و تصرفی در انتخاب آنها نداشته‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه می‌افزاید: وقتی سرمایه‌گذاران متأثر از هیجانات در زمانه‌ای که شاخص‌ها به حداکثر میزان خود رسیده بود چشم به سود بیشتر داشتند باید می‌دانستند که این نوع سرمایه‌گذاری در صورتی که انتظار سود آنی داشته باشند، محکوم به نزول است و یک سرمایه‌گذار آگاه و دوراندیش در آن هنگام سرمایه خود را به قصد سود کوتاه مدت وارد بازار سرمایه نمی‌کند. کما اینکه در همین لحظه که دهها و حتی صدها سرمایه‌گذار تجمع‌کننده وضعیت بورس را به چالش می‌کشند، هزاران سرمایه‌گذار حرفه‌ای هم هوشمندانه و صبورانه منتظر موعد مناسب هستند.
به گفته وی، ذات بازار سرمایه برای یک سرمایه‌گذار داشتن افق بلند مدت به سرمایه‌گذاری و ارزیابی همه جوانب بازار هنگام سرمایه‌گذاری و با پذیرش ماهیت ریسک آن است.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بورس به دانش کاملی از این بازار نیازمند بوده و بهتر است اگر سرمایه‌گذاری دانش لازم را ندارد از سرمایه‌گذاری شتابزده و کوتاه مدت در این بازار پرهیز کند و در صورت تمایل کار را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارد، می‌گوید: انتخاب روش سرمایه‌گذاری به شدت به روحیه افراد و میزان ریسک‌پذیری آنها بستگی دارد. به علاوه دانش سرمایه‌گذاری نکته‌ای مهم در موفقیت سرمایه‌گذاری شماست. البته این عرایض بنده به معنای وحشت از سرمایه‌گذاری نیست؛ بلکه از جهت تاکید بر این نکته مهم است که برای شروع در هر کاری به ویژه سرمایه‌گذاری لازم است تمام جوانب و مزایا و معایب آن را مورد بررسی قرار داد تا بهترین انتخاب صورت بگیرد.
در مجموع به نظر می‌رسد فارغ از اینکه برخی کارشناسان معتقدند خود سرمایه گذاران باید هوشمندانه سرمایه‌گذاری کنند، اما برخی هم هستند که این اتفاقات و سقوط آزاد بورس را که به مانند باتلاقی برای سرمایه گذاران در میانه راه شده است به مداخلات غیراقتصادی وزیر صمت در مواردی مانند نرخ‌گذاری دستوری برای فولاد ارتباط می‌دهند! اگرچه از حق هم نخواهیم بگذریم مداخلات دستوری دولت و مجلس و... در فرآیند طبیعی چرخه اقتصاد نه فقط در این چند سال بلکه در ادوار دراز تاریخ تولید و تجارت در ایران عامل بی‌تاثیری در تغییر شاخص‌های تمام بازارها نبوده و نیست!
اما در بعد کلی و تئوریک موضوع، آنچه هویداست اینکه برای جلوگیری از ضررهای خیلی زیاد و معامله کردن در کمال خونسردی و خویشتنداری، معامله‌گران باید از ابزارهای اصلی معاملاتی و اشکال مدیریت ریسک استفاده کنند. کما اینکه به گفته کارشناسان بازار سرمایه ابزارهای قانونی مانند سفارشات مارکت، سفارشات لیمیت و سفارشات دارای حد توقف و ضرر به معامله گران اجازه می‌دهند تا در صورت تحقق برخی شرایط، با اتخاذ برخی اقدامات از ضرر و زیان جلوگیری کنند. به اعتقاد این طیف از کارشناسان، معامله‌گران با استفاده از این مکانیسم‌ها می‌توانند از رایانه خود فاصله بگیرند و با اطمینان معامله کنند، زیرا می‌دانند که می‌توانند ضررهای خود را محدود کنند یا در سطح قابل قبولی سود ببرند. این که این سطح در چه حدی تعیین می‌شود، به مقدار ریسک سرمایه‌گذار و میزان سرمایه‌ای که وی می‌خواهد در یک معامله معین از دست بدهد، بستگی دارد.
تجمع سهامداران معترض مقابل ساختمان سازمان بورس
جمعی از سهامداران مالباخته همزمان با افت ۳۷ هزار واحدی شاخص کل بازار سرمایه مقابل سازمان بورس اوراق بهادار تهران گرد هم آمدند تا صدای اعتراض خود را به گوش مدیران دولت، نمایندگان مجلس و مسئولان بورس برسانند. به گزارش سایت همشهری‌آنلاین، تصاویر گردهمایی اعتراضی سهامداران متضرر که روز گذشته در مقابل سازمان بورس برگزار شد، در گروه‌های بورسی و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود؛ اقدامی که در روزها و هفته‌های اخیر بارها تکرار شده، اما نتیجه مشخص آن افت شاخص کل به کانال ۱.۱ میلیونی بوده است. با اینکه سهامداران معترض پیش‌تر تخم‌مرغ ۲۰۰۰ تومانی هم به ساختمان بورس زده بودند، اما پیامد این کار آنها صعود قیمت تخم‌مرغ به قله هر عدد ۲۲۰۰ تومان و دورخیز شاخص کل برای سقوط از کانال یک میلیونی بود. با این حال، از بین رفتن سرمایه مردم عادی در بازار بورس و تیره و تار بودن چشم‌انداز آینده چنان عرصه را بر مردم تنگ کرده که جز حضور جلوی ساختمان بورس چاره‌ای دیگر نمی‌بینند. نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت با سهامداران حقوقی، بازدید نمایندگان مجلس از سازمان بورس و انواع حمایت‌های زیرپوستی و آشکار از بازار سرمایه هم نتوانست مانع سقوط ویرانگر شاخص کل و پودر شدن دارایی مردم شود. پالایش یکم که به محدوده قیمتی پنج هزار تومان یا ۸۰ درصد ضرر رسید (۳۰ درصد تخفیف + ۴۹ درصد سقوط ارزش) و دارا یکم در محدوده قیمتی ۱۰ هزار تومان معامله شد. این وضع دو صندوق ETF دولتی است که قرار بود پول و ثروت را میان مردم تقسیم کنند. اوضاع در دیگر عرضه‌های اولیه هم بهتر نیست و بسیاری از آنها مدت‌هاست بسیار پایین‌تر از قیمت ابتدایی معامله می‌شوند.
ارائه جزئیات تخلفات بازار سرمایه به رئیس قوه قضائیه
نایب رئیس اول مجلس در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه گزارشی مستند از جزئیات تخلفات و ترک فعل‌های صورت گرفته در بازار سرمایه را ارائه کرد. به گزارش ایسنا، متن بخشی از نامه امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به شرح زیر است: «احتراماً پیرو جلسات حضوری با حضرتعالی در خصوص مشکلات بازار سرمایه، ضمن تشکر از مساعی و پیگیری‌های حضرتعالی و دادستان محترم تهران به استحضار می‌رساند:
پس از دعوت عمومی مسئولین دولتی برای حضور مردم در بازار سرمایه، بی‌تدبیری تیم اقتصادی دولت از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت و شرکتهای دولتی یا تحت مدیریت دولت به عنوان بازیگر و قدرت بلامنازع بازار سرمایه، علی‌رغم توصیه مکرر و گسترده کارشناسان امر از جمله اساتید دانشگاه، فعالان مالی و اقتصادی و نیز ریاست وقت سازمان بورس (که بدین دلیل مخالفت با حباب‌سازی شاخص کل با فشار دولت و وزارت امور اقتصادی و دارایی (رئیس شورای عالی بورس) برکنار گردید)، افزایش غیرواقعی قیمت سهام شرکتهای شاخص ساز و در نتیجه حبابی شدن شاخص کل را در پی داشت که در اوج امیدواری مردم (در نوزدهم مردادماه سال جاری) در اقدامی هماهنگ و با خروج گسترده نقدینگی از بازار منجر به تباهی دارایی قریب به اتفاق جمعیت چند ده میلیونی خرده سهامداران حاضر در بازار سرمایه گردید. پس از شروع ریزش بزرگ بازار برخی از مقامات دولتی نظیر رئیس دفتر رئیس جمهور، برخی از اعضای شورای عالی و هیئت مدیره بورس، وزیر اقتصاد در رسانه ملی و رسانه‌های گروهی با طرح ادعای حمایت عاجل و مستمر از بازار سرمایه و پایان ریزش، در حالیکه امید بازگشت بازار به روزهای متعادل را نوید می‌دادند، در فرصت بدست آمده از اعتماد مردم، با عرضه‌های سنگین سهام، سقوط هرچه بیشتر بازار و تشدید سلب اعتماد، سرخوردگی و نارضایتی عمومی را رقم زدند که مستندات این امر که حاصل بررسی گروه کارشناسی حقوقی - اقتصادی و نیز گزارشات مراجع رسمی مطلع می‌باشد خلاصه به پیوست تقدیم می‌گردد. اینک پس از اختلال در اجرای اقتصاد درون زا، تهدید توانایی‌های ملّی، فرصت سوزی از نبض اقتصاد کشور و تعرض به حقوق عامه، نظر به بند دوم اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی امید است با دستور انقلابی حضرتعالی مبنی بر بررسی امر و برخورد با متخلفان، موجبات افزایش اعتماد و رضایت عمومی، احیای حقوق عامه و برقراری عدل اسلامی فراهم گردد. همچنین بدینوسیله آمادگی اینجانب و گروه کارشناسی جهت حضور در جلسات بررسی و کارشناسی تخلفات و جرائم، تقدیم مستندات لازم، حضور در جلسات رسیدگی دادگاه و نیز ارائه راهکارهای اصلاحی در خصوص بازار سرمایه در چارچوب اختیارات قوه قضائیه را اعلام می‌دارم.
سقوط روزانه نرخ دلار
شاخص بورس برای چهارمین روز متوالی کاری با ریزش مواجه شد و این‌بار هم نزدیک به 37 هزار واحد ریخت. هزار و 416 میلیارد تومان پول «حقیقی» روز گذشته از بورس خارج شد که البته نسبت به روز شنبه، 53 درصد کاهش داشت. اما سهام شرکتهای فولاد مبارکه، شستا، بیمه پاسارگاد و سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات بیشترین خروج پول حقیقی را ثبت کردند. فعالان بازار، کاهش نرخ دلار در بازار آزاد و پیش‌بینی کاهشی شدن نرخ ارز در ماه‌های آینده را عمده عامل خروج سهامداران حقیقی از بورس می‌دانند. به گفته آنها، کاهش نرخ ارز به افت پیش‌بینی درآمدی شرکتهای بزرگ و تاثیرگذار حاضر در بورس که عمدتاً بازار صادراتی دارند، منجر شده و از این‌رو سهامداران پیش‌بینی می‌کنند که درآمد آنها در روزها و ماه‌های آینده با افت مواجه شود. البته برخی دیدگاه‌ها نیز وجود دارد که معتقد است بازار سرمایه پس از دخالت دولت و وزارت صمت و قیمت‌گذاری دستوری شمش فولاد، وارد فاز اصلاح شده و طی دو هفته گذشته حدود 18 درصد از شاخص کل بورس افت داشته است. روز گذشته، بیش از 80 درصد نمادهای بازار سرمایه سه درصد از ارزش سهام خود را از دست دادند. 90 درصد نمادهای بورس نیز قرمز رنگ بود و 390 نماد در صف فروش قرار داشتند. این اعداد در نوع خود یک «رکورد» به حساب می‌آیند و موجب اعتراض سهامداران حقیقی نیز شده است. آنها دیروز هم در مقابل ساختمان سازمان بورس در سعادت‌آباد تهران برای اعلام اعتراض به نحوه مدیریت سازمان بورس و دولت در بازار سرمایه برای چندمین بار تجمع کردند. پس از ریزش بازار از اواخر مردادماه دولت وعده حمایت از بازار را داد اما تا به امروز که شاخص از بیش از دو میلیون واحد به کمتر از یک میلیون و ۱۵۰ هزار واحد رسیده، از سهامداران و بازار حمایت جدی انجام نشده است. حالا سهامداران معترض، خواستار رسیدگی به وضعیت بورس، عدم حمایت و نوسان‌گیری شرکتهای بورسی، ابطال معاملات صندوق پالایش یکم و محاکمه متخلفان هستند. سهامداران خرد که در طول یک‌سال گذشته تعداد آنها تا ۱۲ میلیون کد افزایش یافته، مدعی هستند که با دعوت فراگیر دولت وارد این بازار شده‌اند و عده‌ای از آنها حتی دارایی خود را فروخته و درآمد حاصل از آن را وارد بازار سرمایه کردند. در این شرایط بازار هم بیشترین ضرر متوجه این سهامداران شده است و وزیر اقتصاد هم بارها اعلام کرده که ریسک موجود در بازار سرمایه را به سهامداران و عموم مردم بارها متذکر شدیم. در تصاویری که از این تجمع در رسانه‌ها منتشر شده، سهامداران خشمگین پرچم سازمان بورس را نیز از مقابل ساختمان این سازمان پایین کشیده‌اند. البته فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در آخرین اظهارنظر خود در مورد وضعیت بازار سرمایه فقط به این نکته بسنده کرد که «همه تلاش مدیران بازار سرمایه این است که به پایداری سریع‌تر برسیم». همزمان با ریزش شاخص بورس و خروج پول‌های حقیقی از بازار سرمایه، حالا نرخ دلار نیز با افزایش خوش‌بینی‌ها در بازار ارز، کاهشی شده است. نرخ فروش دلار به عنوان ارز پیشرو بازار ارز دیروز در حالی به کانال 21 هزار تومان وارد شد که مشخص نیست سیاستگذار پولی چه «کف» قیمتی برای ارز در نظر گرفته است. اگر صحبت‌های رییس‌جمهور درباره کاهش نرخ دلار به 15 هزار تومان تحقق پیدا کند؛ بانک مرکزی مجبور است نرخ دلار در سامانه نیما را تا حد زیادی کاهش دهد. قیمت دلار از شهریور سال جاری تاکنون بیش از یک‌چهارم ارزش خود را از دست داده است. بیشترین قیمت دلار در هفته آخر مهرماه حدود ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان بود و دلار در معاملات دیروز تا کف کانال ۲۲ هزار تومان ارزان شده است، آخرین بار دلار پنج ماه پیش و اول شهریورماه در این محدوده قیمت قرار داشت.
سکه در کانال 10 میلیون
البته کاهش قیمت دلار تأثیر خود را روی قیمت طلا و سکه نیز گذاشته است. چنانکه سکه تمام بهار آزادی در آستانه بازگشت به قیمت کمتر از ۱۰ میلیون تومان است که دیروز حدود ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان معامله شد. این رقم حدود 6 میلیون و ۳۵۰ هزار تومان ارزان‌تر از نقطه اوج قیمت سکه در مهرماه است. آن زمان سکه تمام طرح جدید در بازار حدود ۱۶ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان معامله می‌شد. قیمت سکه طرح قدیم هم در هفته آخر مهرماه تا ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان افزایش یافته بود. در سه ماه گذشته سکه طرح قدیم مرحله به مرحله حدود چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان ارزش خود را از دست داده و تا ۹ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرده است. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار هم آخرین بار در ۲۵ مردادماه امسال حدود یک میلیون تومان بود و حالا بعد از افت و خیز قابل توجه به همان نقطه برگشته است. بیشترین قیمت طلا مربوط به ۲۴ مهرماه است که هر گرم آن تا یک میلیون و ۴۹۴ هزار تومان پیشروی کرده بود و تا اینجای کار بیش از ۵۰۰ هزار تومان ارزان شده است.
دلار کاغذی و نرخ حواله
در حال حاضر «تقاضای سفته‌بازانه» با ریزش قیمت‌ها در بازار ارز به شدت کاهش پیدا کرده است. بنابراین نرخ خرید و فروش دلار در بازار «اسکناس» به دلیل امکان جابه‌جایی سریع عرضه و تقاضا، شدیدتر و زودتر افت کرده است. معامله‌گران برای ارائه این نرخ از عنوان «دلار کاغذی» استفاده می‌کنند. دلار کاغذی یا همان اسکناس دلار، معمولاً به اخبار سیاسی، موضوع «عدم قطعیت» و اظهارنظرها و جنجال‌های بینالمللی به سرعت واکنش نشان می‌دهد و قیمت‌ها در آن نمی‌تواند و البته «نباید» معیار قیمت‌گذاری بازار ارز باشد. اما در کنار «دلار کاغذی» یک «نرخ حواله» نیز وجود دارد که تأثیر کمتری از هیجانات سیاسی یا اقتصادی گرفته و متغیرهای دیگری برای تعیین این نرخ وجود دارد. در واقع بازار «دلار حواله‌ای» به «گشایش‌های واقعی» نیز نیاز دارد که سمت عرضه دلار را تقویت کند. آنچه در بازار ارز دیده می‌شود، «عقب‌نشینی بخش عرضه» است که عمدتاً به دلیل پیش‌بینی صادرکنندگان برای «هیجانی» بودن بازار نقدی ارز شکل گرفته. در واقع بخش عرضه معتقد است که «احتمال پایداری» نرخ دلار در ارقام کنونی پایین است و به همین دلیل حاضر به عرضه دلارهای حاصل از صادرات در قیمت‌های پایین نیست. این شرایط نیز تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بانک مرکزی به عنوان بازیگر بزرگ بازار ارز توان پاسخ به تقاضای موجود در «نرخ‌های پایین» را داشته باشد. ارزش حواله هم در بازار روز شنبه با دلار حدوداً 23 هزار و 500 تومانی تطبیق داده شده بود. این عددی است که سمت عرضه را بیشتر برای حضور در بازار با تردید مواجه می‌کند. هزینه انتقال در بازار حواله به دلیل فشار تحریم‌ها همچنان بالاست و به نظر می‌رسد ریزش بیشتر قیمت‌ها در بلندمدت بستگی مستقیمی به «ثبات اقتصادی در شرایط رفع تحریم‌ها» دارد.
در حالی که بورس برای چهارمین روز پیاپی درگیر فشار فروش سنگین بود و بیشتر نمادها و شاخص‌ها سرخ پوش شده‌اند، برخی نمایندگان مجلس به وزیر اقتصاد ضرب الاجل دادند و نایب رئیس مجلس در نامه نگاری با رئیس قوه قضاییه خواستار بررسی تخلفات و ترک فعل‌های دولت در خصوص بورس شدند. همزمان وزیر اقتصاد در پاسخ گفت: مسئولان اقتصادی و بورسی کشور تمام تلاششان را برای بهبود وضعیت بورس به کار می‌گیرند.
به گزارش خراسان، دیروز شاخص کل بورس 36 هزار واحد دیگر افت کرد تا به سطح یک میلیون و 150 هزار واحد بازگردد. عددی که کمترین مقدار در هفت ماه گذشته (از اواخر خردادماه) است و به معنی از دست رفتن حجم زیادی از سود بورس بازان قدیمی است و تازه واردها زیان سنگینی را تجربه کردند. افت شدید بورس و صف‌های فروش سنگین در حالی است که حجم معاملات هم کاهش یافته و خروج پول از بازار بسیار زیاد است. در این شرایط تجمعات اعتراضی و جریان‌های مجازی در خصوص شرایط بورس جزو خبرهای مهم فضای اقتصادی کشور است. در همین باره، حاجی‌دلیگانی نماینده مجلس گفت: در روزهای اخیر بیش از ۵۰۰ پیامک از مردم رسیده که همگی از ریزش روزهای اخیر در ارزش سهام بورس گله‌مند و خواستار رسیدگی به این وضعیت بودند. به گزارش فارس، وی تصریح کرد: چنان چه وزیر اقتصاد طی یک هفته آینده برای شفاف‌سازی و تعیین تکلیف بورس اقدام نکند، با ابزارهای نظارتی همچون شکایت در قالب ماده ۲۳۴ و تحقیق و تفحص موضوع را پیگیری خواهیم کرد. در پاسخ وزیر اقتصاد در اظهاراتی کلی گفت: مسئولان اقتصادی و بورسی کشور تمام تلاششان را برای بهبود وضعیت بورس به کار می‌گیرند. دژپسند تصریح کرد: برای صعودی شدن بورس باید برنامه‌هایمان اجرایی شود تا بتوان نتیجه آن را دید. وی البته اشاره‌ای به این برنامه‌ها و کم و کیف آن نکرد.
در این میان قاضی زاده هاشمی نایب رئیس اول مجلس در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه، گزارشی از جزئیات تخلفات و ترک فعل‌های صورت گرفته در بازار سرمایه ارائه کرد. به گزارش مهر، قاضی زاده ضمن اشاره به جمله رئیس جمهور، چند روز قبل از شروع ریزش بورس مبنی بر این که «مردم باید همه‌چیز را به بورس بسپارند» به موضوعاتی نظیر دعوت عمومی مسئولان دولتی برای حضور مردم در بازار سرمایه، بی تدبیری تیم اقتصادی دولت از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت و شرکتهای دولتی یا تحت مدیریت دولت به عنوان بازیگر و قدرت بلامنازع بازار سرمایه پرداخت و مستنداتی در خصوص تخلفات شرکتهای بزرگ دولتی ارائه کرد. در عین حال برخی کارشناسان معتقدند یکی از عوامل اصلی ریزش بورس افت قیمت ارز است زیرا در دوران اوج گیری قیمت ارز و همچنین سرازیر شدن نقدینگی به بازار سرمایه بسیاری از شاخص‌های بورسی نیز به همین نسبت در حال رشد چند برابری بودند و اکنون بخشی از این سقوط نیز طبیعی است و استیضاح وزیر اقتصاد دراین فرصت کمکی به رشد شاخص نخواهد کرد.
عاقبت حضور ناآگاهانه در بورس
«مدیریت ریسک، یک اصل مهم برای موفقیت هر معامله‌گر در همه بازارهاست. مهم نیست که با چه مقدار سرمایه معامله می‌کنید یا چقدر در بازار سرمایه‌گذاری می‌کنید، ضرر و زیان در کنار سود بیشتر در قیاس با بازار پول در بانک‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود. در این میان یادگیری نحوه مدیریت ریسک برای به حداقل رساندن ضرر امری ضروری است. با این وجود، برای اطمینان از کسب حداکثر سود، باید مدیریت ریسک را کامل یاد گرفت. در عین حال، هرچه تمایل بیشتری به ریسک داشته باشید، سود بالقوه‌ای نیز کسب خواهید کرد.» این محوری‌ترین درس و آموزه چهره‌های موفق در بازار سرمایه است. آنها که شاید امروز پس از سال‌ها صبر و حوصله و نگاه هوشمندانه به بازار، از رشد شاخص‌ها در بورس به مال و منالی رسیده‌اند و شهد سود سهام، کام آنها را شیرین کرده است. اما چه شده است که برای بار چندم جمعی از سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه در سرمای زمستانی طاقت از کف بریده و شال و کلاه می‌کنند و با تجمع مقابل ساختمان سازمان بورس و اوراق بهادار در سعادت‌آباد تهران، مطالبه جبران زیان‌های از دست رفته را می‌کنند!؟ آیا سازمان بورس مجاز به جبران مافات ریسک‌پذیری آنهاست؟ آیا تجمع‌کنندگان محقّ هستند تا با سقوط شاخص دست به تجمع اعتراضی زده و در اقدامی هیجانی پرچم بورس اوراق بهادار را پایین بکشند!؟
برخی کارشناسان در این زمینه معتقد هستند که حتی اگر معامله‌گران با تجربه و دارای بهترین عملکرد در بازار موفق به استفاده از مدیریت ریسک نشوند و احساسات خود را در معاملات دخیل کنند، می‌توانند دستاوردهای خود را در یک یا دو معامله از دست بدهند. “دستیابی سریع به پول زیاد” یا تعقیب احساسات بازار می‌توانند بسیار وسوسه انگیز باشند و باعث اعتماد به نفس بیش از حد در معامله‌گران شوند. لذا اینکه بر اساس ماهیت ذاتی سرمایه‌گذاری در بورس در چند صباحی روند سودآوری به زیان هم منجر شده باشد، دلیل نمی‌شود که جمعی از افراد سرمایه‌گذار بدون ملاحظه ویژگی طبیعی سرمایه‌گذاری در بورس خواهان مداخله دولت یا هر فرد دیگر در روند معاملات گردند. سرمایه گذارانی که به اعتقاد مردم فاقد سهام باید تاوان ریسک خود را خودشان دهند.
حمید فهیمی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با آفتاب یزد در خصوص تجمعات اعتراضی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه مقابل ساختمان بورس و ریشه مطالبه آنها می‌گوید: اگر از منظر واقع‌بینی و انصاف به این موضوع نگاه گردد و تابع احساسات نباشیم، در واقع این تجمعات ریشه در ناآگاهی سرمایه‌گذارانی دارد که در اوج شاخص بورس مبادرت به خرید سهام کردند و حال که ارزش آن 50 درصد کاهش یافته است و سرمایه‌گذاری خود را از دست رفته می‌بینند، چشم به دریافت آن از کانال‌هایی خارج از ماهیت طبیعی بورس در هر نقطه از جهان دوخته‌اند!
وی با بیان این که افت شاخص‌ها صرفاً مختص بازار سرمایه نیست و در سایر بازارها نیز حاکم است می‌افزاید: اگرچه این تجمعات صورت می‌گیرد، اما سرمایه‌گذاران نیز باید نیک بدانند که تنها بازاری که می‌تواند زیان از دست رفته آنها را جبران کند همین بازار است و تخطئه و تخریب اذهان مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس موجب بازگرداندن سرمایه آنها نخواهد شد.
فهیمی با بیان اینکه مهمترین ویژگی بازار سرمایه شفافیت اطلاع‌رسانی است تصریح می‌کند: متاسفانه نکته منفی در هر بازاری وجود دارد این است که سرمایه‌گذاران پیامدهای تصمیم و انتخاب اشتباه خود را به گردن دیگران و یا مسئولانی اندازند که هیچ دخل و تصرفی در انتخاب آنها نداشته‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه می‌افزاید: وقتی سرمایه‌گذاران متأثر از هیجانات در زمانه‌ای که شاخص‌ها به حداکثر میزان خود رسیده بود چشم به سود بیشتر داشتند باید می‌دانستند که این نوع سرمایه‌گذاری در صورتی که انتظار سود آنی داشته باشند، محکوم به نزول است و یک سرمایه‌گذار آگاه و دوراندیش در آن هنگام سرمایه خود را به قصد سود کوتاه مدت وارد بازار سرمایه نمی‌کند. کما اینکه در همین لحظه که دهها و حتی صدها سرمایه‌گذار تجمع‌کننده وضعیت بورس را به چالش می‌کشند، هزاران سرمایه‌گذار حرفه‌ای هم هوشمندانه و صبورانه منتظر موعد مناسب هستند.
به گفته وی، ذات بازار سرمایه برای یک سرمایه‌گذار داشتن افق بلند مدت به سرمایه‌گذاری و ارزیابی همه جوانب بازار هنگام سرمایه‌گذاری و با پذیرش ماهیت ریسک آن است.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بورس به دانش کاملی از این بازار نیازمند بوده و بهتر است اگر سرمایه‌گذاری دانش لازم را ندارد از سرمایه‌گذاری شتابزده و کوتاه مدت در این بازار پرهیز کند و در صورت تمایل کار را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارد، می‌گوید: انتخاب روش سرمایه‌گذاری به شدت به روحیه افراد و میزان ریسک‌پذیری آنها بستگی دارد. به علاوه دانش سرمایه‌گذاری نکته‌ای مهم در موفقیت سرمایه‌گذاری شماست. البته این عرایض بنده به معنای وحشت از سرمایه‌گذاری نیست؛ بلکه از جهت تاکید بر این نکته مهم است که برای شروع در هر کاری به ویژه سرمایه‌گذاری لازم است تمام جوانب و مزایا و معایب آن را مورد بررسی قرار داد تا بهترین انتخاب صورت بگیرد.
در مجموع به نظر می‌رسد فارغ از اینکه برخی کارشناسان معتقدند خود سرمایه گذاران باید هوشمندانه سرمایه‌گذاری کنند، اما برخی هم هستند که این اتفاقات و سقوط آزاد بورس را که به مانند باتلاقی برای سرمایه گذاران در میانه راه شده است به مداخلات غیراقتصادی وزیر صمت در مواردی مانند نرخ‌گذاری دستوری برای فولاد ارتباط می‌دهند! اگرچه از حق هم نخواهیم بگذریم مداخلات دستوری دولت و مجلس و... در فرآیند طبیعی چرخه اقتصاد نه فقط در این چند سال بلکه در ادوار دراز تاریخ تولید و تجارت در ایران عامل بی‌تاثیری در تغییر شاخص‌های تمام بازارها نبوده و نیست!
اما در بعد کلی و تئوریک موضوع، آنچه هویداست اینکه برای جلوگیری از ضررهای خیلی زیاد و معامله کردن در کمال خونسردی و خویشتنداری، معامله‌گران باید از ابزارهای اصلی معاملاتی و اشکال مدیریت ریسک استفاده کنند. کما اینکه به گفته کارشناسان بازار سرمایه ابزارهای قانونی مانند سفارشات مارکت، سفارشات لیمیت و سفارشات دارای حد توقف و ضرر به معامله گران اجازه می‌دهند تا در صورت تحقق برخی شرایط، با اتخاذ برخی اقدامات از ضرر و زیان جلوگیری کنند. به اعتقاد این طیف از کارشناسان، معامله‌گران با استفاده از این مکانیسم‌ها می‌توانند از رایانه خود فاصله بگیرند و با اطمینان معامله کنند، زیرا می‌دانند که می‌توانند ضررهای خود را محدود کنند یا در سطح قابل قبولی سود ببرند. این که این سطح در چه حدی تعیین می‌شود، به مقدار ریسک سرمایه‌گذار و میزان سرمایه‌ای که وی می‌خواهد در یک معامله معین از دست بدهد، بستگی دارد.
تجمع سهامداران معترض مقابل ساختمان سازمان بورس
جمعی از سهامداران مالباخته همزمان با افت ۳۷ هزار واحدی شاخص کل بازار سرمایه مقابل سازمان بورس اوراق بهادار تهران گرد هم آمدند تا صدای اعتراض خود را به گوش مدیران دولت، نمایندگان مجلس و مسئولان بورس برسانند. به گزارش سایت همشهری‌آنلاین، تصاویر گردهمایی اعتراضی سهامداران متضرر که روز گذشته در مقابل سازمان بورس برگزار شد، در گروه‌های بورسی و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود؛ اقدامی که در روزها و هفته‌های اخیر بارها تکرار شده، اما نتیجه مشخص آن افت شاخص کل به کانال ۱.۱ میلیونی بوده است. با اینکه سهامداران معترض پیش‌تر تخم‌مرغ ۲۰۰۰ تومانی هم به ساختمان بورس زده بودند، اما پیامد این کار آنها صعود قیمت تخم‌مرغ به قله هر عدد ۲۲۰۰ تومان و دورخیز شاخص کل برای سقوط از کانال یک میلیونی بود. با این حال، از بین رفتن سرمایه مردم عادی در بازار بورس و تیره و تار بودن چشم‌انداز آینده چنان عرصه را بر مردم تنگ کرده که جز حضور جلوی ساختمان بورس چاره‌ای دیگر نمی‌بینند. نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت با سهامداران حقوقی، بازدید نمایندگان مجلس از سازمان بورس و انواع حمایت‌های زیرپوستی و آشکار از بازار سرمایه هم نتوانست مانع سقوط ویرانگر شاخص کل و پودر شدن دارایی مردم شود. پالایش یکم که به محدوده قیمتی پنج هزار تومان یا ۸۰ درصد ضرر رسید (۳۰ درصد تخفیف + ۴۹ درصد سقوط ارزش) و دارا یکم در محدوده قیمتی ۱۰ هزار تومان معامله شد. این وضع دو صندوق ETF دولتی است که قرار بود پول و ثروت را میان مردم تقسیم کنند. اوضاع در دیگر عرضه‌های اولیه هم بهتر نیست و بسیاری از آنها مدت‌هاست بسیار پایین‌تر از قیمت ابتدایی معامله می‌شوند.
ارائه جزئیات تخلفات بازار سرمایه به رئیس قوه قضائیه
نایب رئیس اول مجلس در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه گزارشی مستند از جزئیات تخلفات و ترک فعل‌های صورت گرفته در بازار سرمایه را ارائه کرد. به گزارش ایسنا، متن بخشی از نامه امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به شرح زیر است: «احتراماً پیرو جلسات حضوری با حضرتعالی در خصوص مشکلات بازار سرمایه، ضمن تشکر از مساعی و پیگیری‌های حضرتعالی و دادستان محترم تهران به استحضار می‌رساند:
پس از دعوت عمومی مسئولین دولتی برای حضور مردم در بازار سرمایه، بی‌تدبیری تیم اقتصادی دولت از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت نفت و شرکتهای دولتی یا تحت مدیریت دولت به عنوان بازیگر و قدرت بلامنازع بازار سرمایه، علی‌رغم توصیه مکرر و گسترده کارشناسان امر از جمله اساتید دانشگاه، فعالان مالی و اقتصادی و نیز ریاست وقت سازمان بورس (که بدین دلیل مخالفت با حباب‌سازی شاخص کل با فشار دولت و وزارت امور اقتصادی و دارایی (رئیس شورای عالی بورس) برکنار گردید)، افزایش غیرواقعی قیمت سهام شرکتهای شاخص ساز و در نتیجه حبابی شدن شاخص کل را در پی داشت که در اوج امیدواری مردم (در نوزدهم مردادماه سال جاری) در اقدامی هماهنگ و با خروج گسترده نقدینگی از بازار منجر به تباهی دارایی قریب به اتفاق جمعیت چند ده میلیونی خرده سهامداران حاضر در بازار سرمایه گردید. پس از شروع ریزش بزرگ بازار برخی از مقامات دولتی نظیر رئیس دفتر رئیس جمهور، برخی از اعضای شورای عالی و هیئت مدیره بورس، وزیر اقتصاد در رسانه ملی و رسانه‌های گروهی با طرح ادعای حمایت عاجل و مستمر از بازار سرمایه و پایان ریزش، در حالیکه امید بازگشت بازار به روزهای متعادل را نوید می‌دادند، در فرصت بدست آمده از اعتماد مردم، با عرضه‌های سنگین سهام، سقوط هرچه بیشتر بازار و تشدید سلب اعتماد، سرخوردگی و نارضایتی عمومی را رقم زدند که مستندات این امر که حاصل بررسی گروه کارشناسی حقوقی - اقتصادی و نیز گزارشات مراجع رسمی مطلع می‌باشد خلاصه به پیوست تقدیم می‌گردد. اینک پس از اختلال در اجرای اقتصاد درون زا، تهدید توانایی‌های ملّی، فرصت سوزی از نبض اقتصاد کشور و تعرض به حقوق عامه، نظر به بند دوم اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی امید است با دستور انقلابی حضرتعالی مبنی بر بررسی امر و برخورد با متخلفان، موجبات افزایش اعتماد و رضایت عمومی، احیای حقوق عامه و برقراری عدل اسلامی فراهم گردد. همچنین بدینوسیله آمادگی اینجانب و گروه کارشناسی جهت حضور در جلسات بررسی و کارشناسی تخلفات و جرائم، تقدیم مستندات لازم، حضور در جلسات رسیدگی دادگاه و نیز ارائه راهکارهای اصلاحی در خصوص بازار سرمایه در چارچوب اختیارات قوه قضائیه را اعلام می‌دارم.
سقوط روزانه نرخ دلار
شاخص بورس برای چهارمین روز متوالی کاری با ریزش مواجه شد و این‌بار هم نزدیک به 37 هزار واحد ریخت. هزار و 416 میلیارد تومان پول «حقیقی» روز گذشته از بورس خارج شد که البته نسبت به روز شنبه، 53 درصد کاهش داشت. اما سهام شرکتهای فولاد مبارکه، شستا، بیمه پاسارگاد و سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات بیشترین خروج پول حقیقی را ثبت کردند. فعالان بازار، کاهش نرخ دلار در بازار آزاد و پیش‌بینی کاهشی شدن نرخ ارز در ماه‌های آینده را عمده عامل خروج سهامداران حقیقی از بورس می‌دانند. به گفته آنها، کاهش نرخ ارز به افت پیش‌بینی درآمدی شرکتهای بزرگ و تاثیرگذار حاضر در بورس که عمدتاً بازار صادراتی دارند، منجر شده و از این‌رو سهامداران پیش‌بینی می‌کنند که درآمد آنها در روزها و ماه‌های آینده با افت مواجه شود. البته برخی دیدگاه‌ها نیز وجود دارد که معتقد است بازار سرمایه پس از دخالت دولت و وزارت صمت و قیمت‌گذاری دستوری شمش فولاد، وارد فاز اصلاح شده و طی دو هفته گذشته حدود 18 درصد از شاخص کل بورس افت داشته است. روز گذشته، بیش از 80 درصد نمادهای بازار سرمایه سه درصد از ارزش سهام خود را از دست دادند. 90 درصد نمادهای بورس نیز قرمز رنگ بود و 390 نماد در صف فروش قرار داشتند. این اعداد در نوع خود یک «رکورد» به حساب می‌آیند و موجب اعتراض سهامداران حقیقی نیز شده است. آنها دیروز هم در مقابل ساختمان سازمان بورس در سعادت‌آباد تهران برای اعلام اعتراض به نحوه مدیریت سازمان بورس و دولت در بازار سرمایه برای چندمین بار تجمع کردند. پس از ریزش بازار از اواخر مردادماه دولت وعده حمایت از بازار را داد اما تا به امروز که شاخص از بیش از دو میلیون واحد به کمتر از یک میلیون و ۱۵۰ هزار واحد رسیده، از سهامداران و بازار حمایت جدی انجام نشده است. حالا سهامداران معترض، خواستار رسیدگی به وضعیت بورس، عدم حمایت و نوسان‌گیری شرکتهای بورسی، ابطال معاملات صندوق پالایش یکم و محاکمه متخلفان هستند. سهامداران خرد که در طول یک‌سال گذشته تعداد آنها تا ۱۲ میلیون کد افزایش یافته، مدعی هستند که با دعوت فراگیر دولت وارد این بازار شده‌اند و عده‌ای از آنها حتی دارایی خود را فروخته و درآمد حاصل از آن را وارد بازار سرمایه کردند. در این شرایط بازار هم بیشترین ضرر متوجه این سهامداران شده است و وزیر اقتصاد هم بارها اعلام کرده که ریسک موجود در بازار سرمایه را به سهامداران و عموم مردم بارها متذکر شدیم. در تصاویری که از این تجمع در رسانه‌ها منتشر شده، سهامداران خشمگین پرچم سازمان بورس را نیز از مقابل ساختمان این سازمان پایین کشیده‌اند. البته فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در آخرین اظهارنظر خود در مورد وضعیت بازار سرمایه فقط به این نکته بسنده کرد که «همه تلاش مدیران بازار سرمایه این است که به پایداری سریع‌تر برسیم». همزمان با ریزش شاخص بورس و خروج پول‌های حقیقی از بازار سرمایه، حالا نرخ دلار نیز با افزایش خوش‌بینی‌ها در بازار ارز، کاهشی شده است. نرخ فروش دلار به عنوان ارز پیشرو بازار ارز دیروز در حالی به کانال 21 هزار تومان وارد شد که مشخص نیست سیاستگذار پولی چه «کف» قیمتی برای ارز در نظر گرفته است. اگر صحبت‌های رییس‌جمهور درباره کاهش نرخ دلار به 15 هزار تومان تحقق پیدا کند؛ بانک مرکزی مجبور است نرخ دلار در سامانه نیما را تا حد زیادی کاهش دهد. قیمت دلار از شهریور سال جاری تاکنون بیش از یک‌چهارم ارزش خود را از دست داده است. بیشترین قیمت دلار در هفته آخر مهرماه حدود ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان بود و دلار در معاملات دیروز تا کف کانال ۲۲ هزار تومان ارزان شده است، آخرین بار دلار پنج ماه پیش و اول شهریورماه در این محدوده قیمت قرار داشت.
سکه در کانال 10 میلیون
البته کاهش قیمت دلار تأثیر خود را روی قیمت طلا و سکه نیز گذاشته است. چنانکه سکه تمام بهار آزادی در آستانه بازگشت به قیمت کمتر از ۱۰ میلیون تومان است که دیروز حدود ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان معامله شد. این رقم حدود 6 میلیون و ۳۵۰ هزار تومان ارزان‌تر از نقطه اوج قیمت سکه در مهرماه است. آن زمان سکه تمام طرح جدید در بازار حدود ۱۶ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان معامله می‌شد. قیمت سکه طرح قدیم هم در هفته آخر مهرماه تا ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان افزایش یافته بود. در سه ماه گذشته سکه طرح قدیم مرحله به مرحله حدود چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان ارزش خود را از دست داده و تا ۹ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرده است. قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار هم آخرین بار در ۲۵ مردادماه امسال حدود یک میلیون تومان بود و حالا بعد از افت و خیز قابل توجه به همان نقطه برگشته است. بیشترین قیمت طلا مربوط به ۲۴ مهرماه است که هر گرم آن تا یک میلیون و ۴۹۴ هزار تومان پیشروی کرده بود و تا اینجای کار بیش از ۵۰۰ هزار تومان ارزان شده است.
دلار کاغذی و نرخ حواله
در حال حاضر «تقاضای سفته‌بازانه» با ریزش قیمت‌ها در بازار ارز به شدت کاهش پیدا کرده است. بنابراین نرخ خرید و فروش دلار در بازار «اسکناس» به دلیل امکان جابه‌جایی سریع عرضه و تقاضا، شدیدتر و زودتر افت کرده است. معامله‌گران برای ارائه این نرخ از عنوان «دلار کاغذی» استفاده می‌کنند. دلار کاغذی یا همان اسکناس دلار، معمولاً به اخبار سیاسی، موضوع «عدم قطعیت» و اظهارنظرها و جنجال‌های بینالمللی به سرعت واکنش نشان می‌دهد و قیمت‌ها در آن نمی‌تواند و البته «نباید» معیار قیمت‌گذاری بازار ارز باشد. اما در کنار «دلار کاغذی» یک «نرخ حواله» نیز وجود دارد که تأثیر کمتری از هیجانات سیاسی یا اقتصادی گرفته و متغیرهای دیگری برای تعیین این نرخ وجود دارد. در واقع بازار «دلار حواله‌ای» به «گشایش‌های واقعی» نیز نیاز دارد که سمت عرضه دلار را تقویت کند. آنچه در بازار ارز دیده می‌شود، «عقب‌نشینی بخش عرضه» است که عمدتاً به دلیل پیش‌بینی صادرکنندگان برای «هیجانی» بودن بازار نقدی ارز شکل گرفته. در واقع بخش عرضه معتقد است که «احتمال پایداری» نرخ دلار در ارقام کنونی پایین است و به همین دلیل حاضر به عرضه دلارهای حاصل از صادرات در قیمت‌های پایین نیست. این شرایط نیز تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بانک مرکزی به عنوان بازیگر بزرگ بازار ارز توان پاسخ به تقاضای موجود در «نرخ‌های پایین» را داشته باشد. ارزش حواله هم در بازار روز شنبه با دلار حدوداً 23 هزار و 500 تومانی تطبیق داده شده بود. این عددی است که سمت عرضه را بیشتر برای حضور در بازار با تردید مواجه می‌کند. هزینه انتقال در بازار حواله به دلیل فشار تحریم‌ها همچنان بالاست و به نظر می‌رسد ریزش بیشتر قیمت‌ها در بلندمدت بستگی مستقیمی به «ثبات اقتصادی در شرایط رفع تحریم‌ها» دارد.
