تاریخ انتشار
جمعه ۱۹ دی ۱۳۹۹ ساعت ۰۹:۳۹
کد مطلب : ۴۲۹۴۴۶
یادداشت؛
راهکار عملی رفع تحریم ها چیست؟
سید علی حمیده کیش شاه قاسمی
۰
کبنا ؛
بیشک تحریمها منجر به یک مسئله ویرانگر معیشتی برای ملک و ملت شده است، چرا که ایران از چرخه تجارت بینالملل حذفشده است بهنحوی که ایران پول محصولات خود را که به سایر کشورها حتی دوستانش میفروشد، نمیتواند دریافت کند و یا تولیدکننده ایرانی نمیتواند محصول خود را به بازارهای جهانی بفروشد. باید اذعان کرد هیچ شرکت خارجی حاضر نیست که در کشور ما سرمایهگذاری کنند، و از طرفی ارزش پول ملی ایران در چهار دهه گذشته، ۲۶۰۰ برابر کاهشیافته است. اینها همه مؤید این است که در جهت لغو تحریمها برای بازگشت به چرخه اقتصادی دنیا باید اقدام فوری کرد.
اینها همه شدنی است، چرا که در آن چند سالی محدودی که قبل از روی کار آمدن ترامپ، تحریمها نصفه و نیمه برداشته شدند، گوشههایی از این روندهای مثبت را شاهد بودیم بهگونهای که در سال ۱۳۹۵ رشد اقتصادی ایران به ۸.۳ درصد و طبق برخی برآوردها به بالای ۱۲ درصد رسید؛ حال این عدد عالی را مقایسه کنید با رشد اقتصادی کنونی که بانک مرکزی برای بهار ۱۳۹۹، آن را منفی ۲.۸ درصد اعلام کرده است. پس دستور رهبری مبنی بر رفع تحریمها شعار نیست، بلکه راهبردی است.
ولی آیا رفع تحریمها بدون برنامهریزی و تعامل با دنیا امکانپذیر است. آیا امکان رفع تحریمها بدون حضور و چراغ سبز آمریکاییها میسر است ؟ پمپئو وزیر امور خارجه امریکا در مصاحبه با واشنگتن اگزمینر میگوید: به برجام برگردیم که اروپاییها در ایران تجارت کنند و ما نه؟ او به این مسئله اشاره دارد که در دوران برجام که آمریکا عضوی از آن بود، همه کشورهای عضو ۱+۵ میتوانستند با ایران تجارت کنند و منتفع شوند، بهجز آمریکا و لذا طبیعی است که دراین صورت امریکا هیچ انگیزهای برای حضور در برجام نداشته است.
آیا باید به پمپئو ایراد گرفت؟ خیر، چرا که آنها هم به دنبال منافع خود میباشند و این حرف آقای وزیر خارجه امریکا قابلپذیرش است.
ولی باید تأسف خورد که عدهای بدون توجه به این وضعیت و بدون نگاه به مناسبات بینالمللی بیرون از گود نشستهاند، شعار میدهند و حتی تلویزیون ما همانند آنها و در راستای همان شعارهای حضرات برنامه تولید و پخش میکند. باید اعتراف کرد که چنانچه جناب روحانی رئیسجمهور یک حرف راست زده باشد، همین است که باید کدخدا را دید، چرا که ثابت گردید که تمام دنیا بدون چراغ سبز امریکا اقدام معناداری با ایران نمیکند.
آیا حذف ترامپ از کاخ سفید و روی کار آمدن جو بایدن منجر لغو تحریمها میشود؟ باید تصریح گرد که نباید خوشبینانه دچار این توهم شد که بایدن، دکمه لغو تحریمها را میزند و همهچیز در ایران گلوبلبل میشود. او، رئیسجمهور آمریکاست و طبیعی است که باید حافظ منافع آمریکا و شرکایش باشد.
پس باید برای لغو تحریمها، راهبرد و برنامهریزی در سایه اتحاد و انسجام داخلی داشت، بهگونهای که رئیسجمهور جدید آمریکا، خود مشتاق لغو تحریمها باشد.
اقتصاد آمریکا، هرچند بزرگترین در جهان است اما در وضعیت موجود و فراگیری کرونا، بهشدت آسیبدیده است. طبق اعلام رسمی خبرگزاریهای معتبر دنیا از زمان شیوع کرونا، حدود ۴۰ میلیون آمریکایی شغل خود را ازدستدادهاند و از سویی بانک مرکزی آمریکا هم نسبت به سقوط ۲۰ الی ۳۰ درصدی تولید ناخالص ملی آمریکا هشدار داده است.
برای همهی کشورها ازجمله کشوری مثل آمریکا، اقتصاد به معنای واقعی کلمه، موردتوجه است و ایجاد یک شغل نیز اهمیت دارد و حتی کارنامه روسای جمهور آنها بر اساس همین معیار سنجیده میشود. حال که آمریکا، در رأس هرم قدرت خود دچار تحول خواهد شد و هم ازنظر اقتصادی اوضاع مناسبی را تجربه نمیکند و از اینسو، نیز اقتصاد ایران نیز نیازمند خونی تازه است تا به جایگاه اصلیاش ارتقاء یابد، بهترین فرصت است تا با احیای برجام و لغو تحریمها، تعاملات اقتصادی بین همه اعضای برجام را تسهیل کرد. بدیهی است اگر تجارت ایران و آمریکا در چارچوب برجام شکل بگیرد، ایران بهطور قاطع، برنده ماجرا میشود و بیشک لابیهای ضد ایرانی، در متقاعد کردن دولت جدید آمریکا برای تحریم آمریکا، مشکل خواهند داشت زیرا نهتنها بهانه اصلی آمریکا که همانا "بیبهره بودن از تجارت با ایران در برجام" دیگر وجود ندارد بلکه در وضعیت کنونی اقتصاد آمریکا، بازاری بکر به نام ایران میتواند منافع اقتصادی قابلتوجهی را نصیب دولت جدید آمریکا و مردم این کشور کند.
این وضعیت یعنی درگیر سازی منافع اقتصادی، تحریم را برای خود آمریکا هزینهبر میکند. اما در شرایط کنونی که آمریکا، دلاری در بازار ایران نفع ندارد، بهراحتی میتواند تصمیم بگیرد که بقیه جهان و بهطور مشخص رقبای آن نیز نفعی نداشته باشند.
با بررسی از رسانههای دو جریان سیاسی شاهد اختلاف جزئی دیدگاههای آنها خواهیم بود، رسانههای اصولگرا عمده لزوم مقاومت در برابر تحریمها، اتکا به توان داخلی و راهکارهای دور زدن تحریمها را موردتوجه قرار دادهاند. درحالیکه رسانههای اصلاحطلب علاوه بر موارد ذکرشده، تأکید بر روابط اقتصادی ایران با همسایگان و دیگر کشورهای دنیا را نیز گوشزد مینمایند و صد تأسف که بجای اینکه بر دیدگاه مشترک توجه کنند و به تنها به نقاط افتراق خود متمرکز شدهاند و بر طبل آن میکوبند. در حالی با نگاه به مدل اقتصاد مقاومتی درمییابیم که یکی از حلقههای آن ارتباطات و تعاملات جهانی است. لذا برای شناخت بهتر مدل اقتصاد مقاومتی که مورد تأیید دکتر رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمسیون اقتصادی آن مجمع نیز قرارگرفته است را تقدیم حضور مینماییم.
مدل اقتصاد مقاومتی
حلقه اول: رهبری و مدیریت
حلقه دوم: کاهش وابستگیها
حلقه سوم: اصلاح ساختارها
حلقه چهارم: توسعه زیرساختها
حلقه پنجم: مردم محوری
حلقه ششم: ارتباطات و تعاملات جهانی
درهرحال آنچه مهم است و تجربه تاریخی دوران طلایی دفاع مقدس آن را تأیید میکند، لزوم اتحاد و انسجام داخلی و همبستگی تمام جریانهای سیاسی و مردم ایران برای برونرفت از وضعیت فعلی است، چیزی که امروزه متأسفانه فاقد آن هستیم و بیشک جریانهای سیاسی علاوه بر اینکه منافع ملی را در رقابتهای داخلی و کشمکشهای سیاسی هزینه میکنند، در سیاست خارجی نیز دارای رویکردی هستند که به منافع ملی منجر نمیشود و البته برای خنثی کردن همدیگر نیز تلاش میکنند.
آنچه مهم است این است در کنار بسترسازی اقتصاد مقاومتی و تلاش برای استفاده از مزایای برجام باید در جهت استراتژی رفع تحریمها و خنثیسازی آنها که مورد تأکید رهبر انقلاب نیز هست، تلاش گردد که انشاءالله در گام بعدی به آن بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
اینها همه شدنی است، چرا که در آن چند سالی محدودی که قبل از روی کار آمدن ترامپ، تحریمها نصفه و نیمه برداشته شدند، گوشههایی از این روندهای مثبت را شاهد بودیم بهگونهای که در سال ۱۳۹۵ رشد اقتصادی ایران به ۸.۳ درصد و طبق برخی برآوردها به بالای ۱۲ درصد رسید؛ حال این عدد عالی را مقایسه کنید با رشد اقتصادی کنونی که بانک مرکزی برای بهار ۱۳۹۹، آن را منفی ۲.۸ درصد اعلام کرده است. پس دستور رهبری مبنی بر رفع تحریمها شعار نیست، بلکه راهبردی است.
ولی آیا رفع تحریمها بدون برنامهریزی و تعامل با دنیا امکانپذیر است. آیا امکان رفع تحریمها بدون حضور و چراغ سبز آمریکاییها میسر است ؟ پمپئو وزیر امور خارجه امریکا در مصاحبه با واشنگتن اگزمینر میگوید: به برجام برگردیم که اروپاییها در ایران تجارت کنند و ما نه؟ او به این مسئله اشاره دارد که در دوران برجام که آمریکا عضوی از آن بود، همه کشورهای عضو ۱+۵ میتوانستند با ایران تجارت کنند و منتفع شوند، بهجز آمریکا و لذا طبیعی است که دراین صورت امریکا هیچ انگیزهای برای حضور در برجام نداشته است.
آیا باید به پمپئو ایراد گرفت؟ خیر، چرا که آنها هم به دنبال منافع خود میباشند و این حرف آقای وزیر خارجه امریکا قابلپذیرش است.
ولی باید تأسف خورد که عدهای بدون توجه به این وضعیت و بدون نگاه به مناسبات بینالمللی بیرون از گود نشستهاند، شعار میدهند و حتی تلویزیون ما همانند آنها و در راستای همان شعارهای حضرات برنامه تولید و پخش میکند. باید اعتراف کرد که چنانچه جناب روحانی رئیسجمهور یک حرف راست زده باشد، همین است که باید کدخدا را دید، چرا که ثابت گردید که تمام دنیا بدون چراغ سبز امریکا اقدام معناداری با ایران نمیکند.
آیا حذف ترامپ از کاخ سفید و روی کار آمدن جو بایدن منجر لغو تحریمها میشود؟ باید تصریح گرد که نباید خوشبینانه دچار این توهم شد که بایدن، دکمه لغو تحریمها را میزند و همهچیز در ایران گلوبلبل میشود. او، رئیسجمهور آمریکاست و طبیعی است که باید حافظ منافع آمریکا و شرکایش باشد.
پس باید برای لغو تحریمها، راهبرد و برنامهریزی در سایه اتحاد و انسجام داخلی داشت، بهگونهای که رئیسجمهور جدید آمریکا، خود مشتاق لغو تحریمها باشد.
اقتصاد آمریکا، هرچند بزرگترین در جهان است اما در وضعیت موجود و فراگیری کرونا، بهشدت آسیبدیده است. طبق اعلام رسمی خبرگزاریهای معتبر دنیا از زمان شیوع کرونا، حدود ۴۰ میلیون آمریکایی شغل خود را ازدستدادهاند و از سویی بانک مرکزی آمریکا هم نسبت به سقوط ۲۰ الی ۳۰ درصدی تولید ناخالص ملی آمریکا هشدار داده است.
برای همهی کشورها ازجمله کشوری مثل آمریکا، اقتصاد به معنای واقعی کلمه، موردتوجه است و ایجاد یک شغل نیز اهمیت دارد و حتی کارنامه روسای جمهور آنها بر اساس همین معیار سنجیده میشود. حال که آمریکا، در رأس هرم قدرت خود دچار تحول خواهد شد و هم ازنظر اقتصادی اوضاع مناسبی را تجربه نمیکند و از اینسو، نیز اقتصاد ایران نیز نیازمند خونی تازه است تا به جایگاه اصلیاش ارتقاء یابد، بهترین فرصت است تا با احیای برجام و لغو تحریمها، تعاملات اقتصادی بین همه اعضای برجام را تسهیل کرد. بدیهی است اگر تجارت ایران و آمریکا در چارچوب برجام شکل بگیرد، ایران بهطور قاطع، برنده ماجرا میشود و بیشک لابیهای ضد ایرانی، در متقاعد کردن دولت جدید آمریکا برای تحریم آمریکا، مشکل خواهند داشت زیرا نهتنها بهانه اصلی آمریکا که همانا "بیبهره بودن از تجارت با ایران در برجام" دیگر وجود ندارد بلکه در وضعیت کنونی اقتصاد آمریکا، بازاری بکر به نام ایران میتواند منافع اقتصادی قابلتوجهی را نصیب دولت جدید آمریکا و مردم این کشور کند.
این وضعیت یعنی درگیر سازی منافع اقتصادی، تحریم را برای خود آمریکا هزینهبر میکند. اما در شرایط کنونی که آمریکا، دلاری در بازار ایران نفع ندارد، بهراحتی میتواند تصمیم بگیرد که بقیه جهان و بهطور مشخص رقبای آن نیز نفعی نداشته باشند.
با بررسی از رسانههای دو جریان سیاسی شاهد اختلاف جزئی دیدگاههای آنها خواهیم بود، رسانههای اصولگرا عمده لزوم مقاومت در برابر تحریمها، اتکا به توان داخلی و راهکارهای دور زدن تحریمها را موردتوجه قرار دادهاند. درحالیکه رسانههای اصلاحطلب علاوه بر موارد ذکرشده، تأکید بر روابط اقتصادی ایران با همسایگان و دیگر کشورهای دنیا را نیز گوشزد مینمایند و صد تأسف که بجای اینکه بر دیدگاه مشترک توجه کنند و به تنها به نقاط افتراق خود متمرکز شدهاند و بر طبل آن میکوبند. در حالی با نگاه به مدل اقتصاد مقاومتی درمییابیم که یکی از حلقههای آن ارتباطات و تعاملات جهانی است. لذا برای شناخت بهتر مدل اقتصاد مقاومتی که مورد تأیید دکتر رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمسیون اقتصادی آن مجمع نیز قرارگرفته است را تقدیم حضور مینماییم.
مدل اقتصاد مقاومتی
حلقه اول: رهبری و مدیریت
حلقه دوم: کاهش وابستگیها
حلقه سوم: اصلاح ساختارها
حلقه چهارم: توسعه زیرساختها
حلقه پنجم: مردم محوری
حلقه ششم: ارتباطات و تعاملات جهانی
درهرحال آنچه مهم است و تجربه تاریخی دوران طلایی دفاع مقدس آن را تأیید میکند، لزوم اتحاد و انسجام داخلی و همبستگی تمام جریانهای سیاسی و مردم ایران برای برونرفت از وضعیت فعلی است، چیزی که امروزه متأسفانه فاقد آن هستیم و بیشک جریانهای سیاسی علاوه بر اینکه منافع ملی را در رقابتهای داخلی و کشمکشهای سیاسی هزینه میکنند، در سیاست خارجی نیز دارای رویکردی هستند که به منافع ملی منجر نمیشود و البته برای خنثی کردن همدیگر نیز تلاش میکنند.
آنچه مهم است این است در کنار بسترسازی اقتصاد مقاومتی و تلاش برای استفاده از مزایای برجام باید در جهت استراتژی رفع تحریمها و خنثیسازی آنها که مورد تأکید رهبر انقلاب نیز هست، تلاش گردد که انشاءالله در گام بعدی به آن بیشتر به آن خواهیم پرداخت.