تاریخ انتشار
شنبه ۱۳ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۵۴
کد مطلب : ۴۲۹۲۱۱
حاج قاسم به روایت اسحاق جهانگیری؛
ارتباط سردار با بزرگان اصلاح‌طلب
۰
کبنا ؛شرق نوشت: اسحاق جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهوری، در روزگاری که دولت درگیر مسائل مختلف است، از دوست و یار چندین‌و‌چند‌ساله‌اش گفت و به ماجراهایی اشاره کرد که نا‌تمام ماند. هر دو کرمانی بودند و رفیق؛ اما یک سال پیش در چنین روزی سردار قاسم سلیمانی، در کشور همسایه به شهادت رسید. جهانگیری در گفت‌وگو با «جماران» به رابطه نزدیک خود با حاج قاسم اشاره کرده و از مسائلی مانند استعفای محمدجواد ظریف، پادرمیانی سردار برای حل مشکلات پیش‌آمده برای سیدمحمد خاتمی و رابطه این شهید با مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی سخن گفته است.
اسفند سال 97 خبر آمد بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، در سفری کوتاه به تهران با مقام معظم رهبری و حسن روحانی دیدار کرده است. در تصاویر منتشر‌شده از این ملاقات‌ها، سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده آن روزهای نیروی قدس سپاه نیز دیده می‌شد، ولی خبری از محمدجواد ظریف، وزیر خارجه نبود. همان شب ظریف استعفا داد. این استعفا مورد قبول رئیس‌جمهور قرار نگرفت و سردار سلیمانی نیز به آن واکنش نشان داد. او به حمایت از ظریف که سال‌ها رابطه کاری و فکری داشتند، پرداخت و گفت ظریف مسئول سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران است و همواره مورد تأیید و حمایت مقامات عالی نظام بوده و هستند. سردار شهید برخی ناهماهنگی‌ها را دلیل نبود وزیر خارجه در این ملاقات‌ها اعلام کرد و گفته بود: «هیچ‌گونه تعمدی برای عدم حضور آقای دکتر ظریف در این ملاقات نبوده و ایشان به‌عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مسئول اصلی در حوزه سیاست خارجی کشور هستند».
معاون‌اول رئیس‌جمهور حدود دو سال بعد از این اتفاق، ماجرا را این‌گونه روایت می‌کند: «بعد از استعفای آقای ظریف، من هم ناراحت شدم. شاید یکی، دو بار با سردار سلیمانی صحبت کردم و آخر ایشان به خانه آقای ظریف رفت. سردار سلیمانی معتقد بود در این مسئله که چگونه به ریاست‌جمهوری منتقل شود، نقشی نداشته است. البته آقای رئیس‌جمهور و دفتر ایشان واقعا تا لحظات آخر نمی‌دانستند که میهمانشان آقای بشار اسد است». جهانگیری درباره رابطه سردار و ظریف گفته: «سردار سلیمانی با آقای دکتر ظریف جلسات تقریبا ثابتی داشتند. به دلیل رابطه شخصی که من با هر دو نفر داشتم، گاهی فکر می‌کردم یک جلسه سه‌نفره بگذارم که اگر چیزی هم هست حل‌وفصل شود؛ چون کار این دو نفر خیلی به هم نزدیک بود. سردار سلیمانی در عین حال معتقد بود کارهایی که ما می‌کنیم و در منطقه اتفاق می‌افتد، امتیاز آن در میز مذاکره گرفته می‌شود؛ یعنی همه اتفاقاتی که در سوریه افتاد و شهرهای مختلف سوریه آزاد شد، نهایتا کشیده شد به اینکه در میز آستانه یا در ژنو چه اتفاقی می‌افتد. بنابراین ارتباط تنگاتنگی بود که مسائل با هماهنگی آقای ظریف باشد. می‌گفتند ما جلسات ثابت داریم و نیاز به جلسه دیگری نیست. با همین شیوه پیش می‌رفتند. به نظرم تا آخر هم در مسائل کاری هماهنگی خوبی با آقای ظریف داشتند».
شهید سلیمانی یک بار دیگر در مرداد سال گذشته از وزیر خارجه حمایت کرده بود؛ آنجا که دولت ترامپ، ظریف را تحریم کرد. درست در همان روزی که حسن روحانی برای دیدار با وزیر خود به خیابان سی‌تیر رفته بود، سردار قاسم سلیمانی نیز با لباس نظامی به دفتر کار محمدجواد ظریف رفت و با او ملاقات کرد. البته وزیر و سردار روزهای سه‌شنبه دیدارهای منظمی در وزارت خارجه داشتند که بعد از شهادت سردار، ساختمان اصلی مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی که محل این دیدارها بود، به نام «سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی» نام‌گذاری شد.
علاقه سردار سلیمانی به حل مشکل خاتمی
معاون‌اول رئیس‌جمهور آن‌قدر به سردار سلیمانی نزدیک بود که بخواهد درباره مسائل سیاسی و مشکلات اصلاح‌طلبان نیز با او صحبت کند. جهانگیری از علاقه سردار شهید به حل مشکل خاتمی گفت و جلسه‌ای که با سردار سلیمانی و یک مقام امنیتی برگزار کرده بود. جهانگیری گفت: «این اواخر یک وقت با ایشان خیلی مفصل راجع به اختلافات برخی شخصیت‌‌ها، به‌طور خاص درباره آقای خاتمی صحبت کردم که تا چه زمانی می‌توانیم این وضعیت را ادامه بدهیم و چقدر به مصلحت کشور است؟».
او ادامه داد: «ایشان خیلی علاقه‌مند بود که کمک کند. من فکر می‌کنم آخرین جلسه‌ای که با ایشان داشتیم و سر این مسائل هم بود، اول آذر سال گذشته بود. صبح جمعه‌ای بود که به دفتر ایشان رفتیم و یکی دیگر از دوستان و مسئولان بالای امنیتی کشور نیز حضور داشت و سه نفر بودیم. در واقع تدبیر سردار این بود که سه‌نفری صحبت کنیم. آنجا خیلی بحث کردیم و به جمع‌بندی روشنی رسیدیم و قرار شد که یک‌سری اقداماتی را من انجام بدهم؛ اقداماتی که بنا شد من انجام بدهم، عمدتا این بود که با برخی از دوستان باید گفت‌وگو می‌کردم و آنها کارهایی انجام می‌دادند. اقداماتی هم باید دوستان امنیتی انجام می‌دادند و نهایتا یک‌سری اقدامات هم سردار سلیمانی باید انجام می‌داد. اقداماتی که ما باید انجام می‌دادیم، انجام شد».
جهانگیری همچنین به جلسه خود با مقام معظم رهبری درباره خاتمی اشاره کرد و گفت: «من راجع به آقای خاتمی یک بار در سال 95 خدمت مقام معظم رهبری مفصل صحبت کردم. من رفته بودم از طرف جریان اصلاحات صحبت کنم، ویژگی‌هایی از آقای خاتمی گفتم، تعبیر مقام معظم رهبری این بود که من آقای خاتمی را روحانی تمیزی می‌دانم که نه آلودگی مالی دارد و نه آلودگی اخلاقی. البته انتقاداتی هم داشتند و گفتند. ما فکر می‌کردیم که می‌توانیم اینها را حل‌وفصل کنیم. البته من در این فاصله با خیلی از افراد دیگر در بحث‌های مربوط به حل مسائل جریان اصلاحات صحبت کرده بودم؛ همه هم با نوع طرح من و زاویه‌ای که ورود پیدا می‌کردم که عمدتا یک دیدگاه ملی بود، موافق بودند. البته نه آقای خاتمی و نه کس دیگری نیاز به این ندارد که کسی وساطت و پادرمیانی کند».
جهانگیری گفت: «فکر می‌کنم دو هفته بعد از آن جلسه بود که تلفنی به سردار سلیمانی که خارج از ایران بود، گفتم کارهایی را که باید انجام می‌دادم، انجام داده‌ام. ایشان هم گفت خیلی خوب بوده و من هم دارم دنبال می‌کنم؛ بر‌می‌گردم و حضوری صحبت می‌کنیم که ساز‌و‌کار دیگری طراحی کنیم. البته بعد از آن دیگر جلسه‌ای نداشتیم. قبل از سفر آخر، تلفن زد و با هم صحبت کردیم و گفت از نظر من همه مسائل تمام شده است؛ اگر برگردیم آخرین جلسه را می‌گذاریم و ان‌شاء‌الله به سمت یک حل جدی می‌رویم. مهم این است که بدانیم بعد از شهادت سردار سلیمانی بیشتر مشخص شد که رابطه ویژه‌ای با مقام معظم رهبری داشت که هیچ‌کس آن رابطه را نداشت. برای ما روشن بود که اگر سردار به چیزی باور پیدا کند و دنبال آن برود، می‌تواند آن مسائل را به نتیجه برساند».
سردار سلیمانی خاتمی را دوست داشت
معاون‌اول روحانی درباره نظرات سردار سلیمانی در آن جلسات این‌گونه گفت: «اتفاقا در آن جلسه که قاعدتا نوارش در اختیار حکومت هست، وقتی ما با برادر امنیتی گفت‌وگو می‌کردیم و ایشان به ما گفت که شما این کار را کرده‌اید و ما گفتیم که شما این کار را کرده‌اید، حاج قاسم گفت اگر بخواهیم درباره گذشته بحث کنیم، هیچ خاصیتی ندارد و ببینیم که آینده چه می‌شود و چه کار باید کرد». جهانگیری همچنین گفت: ایشان هیچ اختلافی نداشت و اتفاقا آقای خاتمی را دوست می‌داشت.
او درباره سرانجام مسائل گفت: «وقتی که با سردار سلیمانی و آن مقام امنیتی کشور به توافق رسیدیم، از نظر من فقط یک پروسه زمانی داشت. البته ما باید بدانیم که بالاخره این کارها در کشور مخالفان زیادی هم دارد و این‌طور نیست که همه موافق هستند. با همه اینها، آن فرصت طلایی‌ترین فرصت ما بود. من دیگر بعد از سردار سلیمانی اقدامی نکرده‌ام و باید ببینیم چه می‌شود».
هیچ‌وقت ارتباط حاج قاسم با هاشمی قطع نشد
جهانگیری در این گفت‌وگو همچنین درباره رابطه سردار با آیت‌الله هاشمی گفت: «ایشان با آقای هاشمی ارتباط داشت و در این سال‌ها مرتب می‌رفت و گزارشاتی به آقای هاشمی می‌داد. ممکن بود به برخی از روش‌ها یا حرف‌ها انتقاد داشته و به آنها در صحبت‌های خصوصی اشاره می‌کرد، ولی هیچ‌وقت تصور این نبود که رابطه‌اش با آقای هاشمی قطع شود».
اسفند سال 97 خبر آمد بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، در سفری کوتاه به تهران با مقام معظم رهبری و حسن روحانی دیدار کرده است. در تصاویر منتشر‌شده از این ملاقات‌ها، سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده آن روزهای نیروی قدس سپاه نیز دیده می‌شد، ولی خبری از محمدجواد ظریف، وزیر خارجه نبود. همان شب ظریف استعفا داد. این استعفا مورد قبول رئیس‌جمهور قرار نگرفت و سردار سلیمانی نیز به آن واکنش نشان داد. او به حمایت از ظریف که سال‌ها رابطه کاری و فکری داشتند، پرداخت و گفت ظریف مسئول سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران است و همواره مورد تأیید و حمایت مقامات عالی نظام بوده و هستند. سردار شهید برخی ناهماهنگی‌ها را دلیل نبود وزیر خارجه در این ملاقات‌ها اعلام کرد و گفته بود: «هیچ‌گونه تعمدی برای عدم حضور آقای دکتر ظریف در این ملاقات نبوده و ایشان به‌عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مسئول اصلی در حوزه سیاست خارجی کشور هستند».
معاون‌اول رئیس‌جمهور حدود دو سال بعد از این اتفاق، ماجرا را این‌گونه روایت می‌کند: «بعد از استعفای آقای ظریف، من هم ناراحت شدم. شاید یکی، دو بار با سردار سلیمانی صحبت کردم و آخر ایشان به خانه آقای ظریف رفت. سردار سلیمانی معتقد بود در این مسئله که چگونه به ریاست‌جمهوری منتقل شود، نقشی نداشته است. البته آقای رئیس‌جمهور و دفتر ایشان واقعا تا لحظات آخر نمی‌دانستند که میهمانشان آقای بشار اسد است». جهانگیری درباره رابطه سردار و ظریف گفته: «سردار سلیمانی با آقای دکتر ظریف جلسات تقریبا ثابتی داشتند. به دلیل رابطه شخصی که من با هر دو نفر داشتم، گاهی فکر می‌کردم یک جلسه سه‌نفره بگذارم که اگر چیزی هم هست حل‌وفصل شود؛ چون کار این دو نفر خیلی به هم نزدیک بود. سردار سلیمانی در عین حال معتقد بود کارهایی که ما می‌کنیم و در منطقه اتفاق می‌افتد، امتیاز آن در میز مذاکره گرفته می‌شود؛ یعنی همه اتفاقاتی که در سوریه افتاد و شهرهای مختلف سوریه آزاد شد، نهایتا کشیده شد به اینکه در میز آستانه یا در ژنو چه اتفاقی می‌افتد. بنابراین ارتباط تنگاتنگی بود که مسائل با هماهنگی آقای ظریف باشد. می‌گفتند ما جلسات ثابت داریم و نیاز به جلسه دیگری نیست. با همین شیوه پیش می‌رفتند. به نظرم تا آخر هم در مسائل کاری هماهنگی خوبی با آقای ظریف داشتند».
شهید سلیمانی یک بار دیگر در مرداد سال گذشته از وزیر خارجه حمایت کرده بود؛ آنجا که دولت ترامپ، ظریف را تحریم کرد. درست در همان روزی که حسن روحانی برای دیدار با وزیر خود به خیابان سی‌تیر رفته بود، سردار قاسم سلیمانی نیز با لباس نظامی به دفتر کار محمدجواد ظریف رفت و با او ملاقات کرد. البته وزیر و سردار روزهای سه‌شنبه دیدارهای منظمی در وزارت خارجه داشتند که بعد از شهادت سردار، ساختمان اصلی مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی که محل این دیدارها بود، به نام «سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی» نام‌گذاری شد.
علاقه سردار سلیمانی به حل مشکل خاتمی
معاون‌اول رئیس‌جمهور آن‌قدر به سردار سلیمانی نزدیک بود که بخواهد درباره مسائل سیاسی و مشکلات اصلاح‌طلبان نیز با او صحبت کند. جهانگیری از علاقه سردار شهید به حل مشکل خاتمی گفت و جلسه‌ای که با سردار سلیمانی و یک مقام امنیتی برگزار کرده بود. جهانگیری گفت: «این اواخر یک وقت با ایشان خیلی مفصل راجع به اختلافات برخی شخصیت‌‌ها، به‌طور خاص درباره آقای خاتمی صحبت کردم که تا چه زمانی می‌توانیم این وضعیت را ادامه بدهیم و چقدر به مصلحت کشور است؟».
او ادامه داد: «ایشان خیلی علاقه‌مند بود که کمک کند. من فکر می‌کنم آخرین جلسه‌ای که با ایشان داشتیم و سر این مسائل هم بود، اول آذر سال گذشته بود. صبح جمعه‌ای بود که به دفتر ایشان رفتیم و یکی دیگر از دوستان و مسئولان بالای امنیتی کشور نیز حضور داشت و سه نفر بودیم. در واقع تدبیر سردار این بود که سه‌نفری صحبت کنیم. آنجا خیلی بحث کردیم و به جمع‌بندی روشنی رسیدیم و قرار شد که یک‌سری اقداماتی را من انجام بدهم؛ اقداماتی که بنا شد من انجام بدهم، عمدتا این بود که با برخی از دوستان باید گفت‌وگو می‌کردم و آنها کارهایی انجام می‌دادند. اقداماتی هم باید دوستان امنیتی انجام می‌دادند و نهایتا یک‌سری اقدامات هم سردار سلیمانی باید انجام می‌داد. اقداماتی که ما باید انجام می‌دادیم، انجام شد».
جهانگیری همچنین به جلسه خود با مقام معظم رهبری درباره خاتمی اشاره کرد و گفت: «من راجع به آقای خاتمی یک بار در سال 95 خدمت مقام معظم رهبری مفصل صحبت کردم. من رفته بودم از طرف جریان اصلاحات صحبت کنم، ویژگی‌هایی از آقای خاتمی گفتم، تعبیر مقام معظم رهبری این بود که من آقای خاتمی را روحانی تمیزی می‌دانم که نه آلودگی مالی دارد و نه آلودگی اخلاقی. البته انتقاداتی هم داشتند و گفتند. ما فکر می‌کردیم که می‌توانیم اینها را حل‌وفصل کنیم. البته من در این فاصله با خیلی از افراد دیگر در بحث‌های مربوط به حل مسائل جریان اصلاحات صحبت کرده بودم؛ همه هم با نوع طرح من و زاویه‌ای که ورود پیدا می‌کردم که عمدتا یک دیدگاه ملی بود، موافق بودند. البته نه آقای خاتمی و نه کس دیگری نیاز به این ندارد که کسی وساطت و پادرمیانی کند».
جهانگیری گفت: «فکر می‌کنم دو هفته بعد از آن جلسه بود که تلفنی به سردار سلیمانی که خارج از ایران بود، گفتم کارهایی را که باید انجام می‌دادم، انجام داده‌ام. ایشان هم گفت خیلی خوب بوده و من هم دارم دنبال می‌کنم؛ بر‌می‌گردم و حضوری صحبت می‌کنیم که ساز‌و‌کار دیگری طراحی کنیم. البته بعد از آن دیگر جلسه‌ای نداشتیم. قبل از سفر آخر، تلفن زد و با هم صحبت کردیم و گفت از نظر من همه مسائل تمام شده است؛ اگر برگردیم آخرین جلسه را می‌گذاریم و ان‌شاء‌الله به سمت یک حل جدی می‌رویم. مهم این است که بدانیم بعد از شهادت سردار سلیمانی بیشتر مشخص شد که رابطه ویژه‌ای با مقام معظم رهبری داشت که هیچ‌کس آن رابطه را نداشت. برای ما روشن بود که اگر سردار به چیزی باور پیدا کند و دنبال آن برود، می‌تواند آن مسائل را به نتیجه برساند».
سردار سلیمانی خاتمی را دوست داشت
معاون‌اول روحانی درباره نظرات سردار سلیمانی در آن جلسات این‌گونه گفت: «اتفاقا در آن جلسه که قاعدتا نوارش در اختیار حکومت هست، وقتی ما با برادر امنیتی گفت‌وگو می‌کردیم و ایشان به ما گفت که شما این کار را کرده‌اید و ما گفتیم که شما این کار را کرده‌اید، حاج قاسم گفت اگر بخواهیم درباره گذشته بحث کنیم، هیچ خاصیتی ندارد و ببینیم که آینده چه می‌شود و چه کار باید کرد». جهانگیری همچنین گفت: ایشان هیچ اختلافی نداشت و اتفاقا آقای خاتمی را دوست می‌داشت.
او درباره سرانجام مسائل گفت: «وقتی که با سردار سلیمانی و آن مقام امنیتی کشور به توافق رسیدیم، از نظر من فقط یک پروسه زمانی داشت. البته ما باید بدانیم که بالاخره این کارها در کشور مخالفان زیادی هم دارد و این‌طور نیست که همه موافق هستند. با همه اینها، آن فرصت طلایی‌ترین فرصت ما بود. من دیگر بعد از سردار سلیمانی اقدامی نکرده‌ام و باید ببینیم چه می‌شود».
هیچ‌وقت ارتباط حاج قاسم با هاشمی قطع نشد
جهانگیری در این گفت‌وگو همچنین درباره رابطه سردار با آیت‌الله هاشمی گفت: «ایشان با آقای هاشمی ارتباط داشت و در این سال‌ها مرتب می‌رفت و گزارشاتی به آقای هاشمی می‌داد. ممکن بود به برخی از روش‌ها یا حرف‌ها انتقاد داشته و به آنها در صحبت‌های خصوصی اشاره می‌کرد، ولی هیچ‌وقت تصور این نبود که رابطه‌اش با آقای هاشمی قطع شود».
