تاریخ انتشار
دوشنبه ۱ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۰۸
کد مطلب : ۴۲۸۷۵۶
کبنا گزارش می‌دهد
خیابان کشی ترامپ و بازگشت بایدن به برجام؛ سرنوشت امریکا به کجا می‌رود
۰
کبنا ؛ترامپ افشای گزارش‌ها درباره رایزنی با مشاورانش برای برقراری حکومت نظامی را «جعلی» خوانده ولی نیویورک تایمز مصرانه می‌گوید ترامپ چنین چیزی را در گفتگو با مایکل فلین مطرح کرده است.
به گزارش کبنا، امریکا که با ادعای داشتن بازترین سیستم حکومتی در جهان برای چندین دهه دیگر کشورها را به بسته بودن فضای امنیتی و سیاسی متهم می‌کند، اکنون خود درگیر گفتمان نظامیانی شده که اصرار دارند زور تنها راه برای بازگرداندن مجدد قدرت به دونالد ترامپ است؛ موضوعی که هر چند ترامپ سعی کرده در ظاهر آن را انکار کند، اما رسانه‌ها تأکید دارند مقدمه‌چینی این ایده، حربه خود ترامپ است تا به عنوان آخرین گزینه ممکن، مسند قدرت باقی بماند؛ اقدامی که مقامات کاخ سفید را نسبت به سوءاستفاده رئیس‌جمهور از قدرت نگران کرده‌است.
کمتر از یک ماه دیگر به خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا از کاخ سفید باقی مانده، اما آنچه از محتوای سخنان ترامپ و مشاوران نزدیک به او بر می‌آید، استفاده از همه گزینه‌ها برای ماندن مجدد در قدرت همچنان روی میز است. پس از افشای خبر‌ها درباره رایزنی دونالد ترامپ با مشاورانش درباره احتمال برقراری حکومت نظامی، به منظور برگرداندن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، ترامپ سعی کرد این مسئله را توجیه کند. به گزارش خبرگزاری رویترز، ترامپ در پیامی توئیتری رسانه‌های عامل انتشار این خبر را متهم کرد که عامدانه و از روی اطلاع اقدام به انتشار گزارش‌های نادرست کرده‌اند. رئیس‌جمهور امریکا در توییتر نوشت: «حکومت نظامی = خبر جعلی. این یکی دیگر از انتشار آگاهانه گزارش‌های نادرست است». رسانه‌های امریکایی روز یک‌شنبه گزارش دادند که ترامپ در حال بررسی این گزینه است. شبکه سی‌اِن‌اِن گزارش داد: «ترامپ در جلسه‌ای با تعدادی از مشاوران و متحدان خود، مسئله اعلام حکومت نظامی برای تغییر نتیجه انتخابات را به بحث گذاشته است». واکنش سریع ترامپ به گمانه‌زنی درباره رایزنی او با مشاورانش درباره برقراری حکومت نظامی در شرایطی صورت گرفته که پیشتر مایکل فلین، اولین مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت او پیشنهاد داده بود رئیس‌جمهور امریکا می‌تواند برای برگرداندن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، حکومت نظامی برقرار کند. رئیس‌جمهور امریکا به‌رغم تأیید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری توسط مجمع گزینندگان (الکترال کالج) و اذعان قانونگذاران ارشد کنگره از جمله رهبر اکثریت جمهوریخواه سنای این کشور، همچنان اصرار دارد که او در انتخابات پیروز شده و دموکرات‌ها دست به تقلب گسترده و سرقت انتخابات زده‌اند. هر چند ترامپ برقراری حکومت نظامی را برای بازگرداندن مجدد قدرت رد می‌کند، اما او در روزهای اخیر بارها از اعتراضات گسترده هوادارانش در روزهای آتی خبر داده‌است.
روزنامه نیویورک تایمز نیز دیروز در گزارشی در ارتباط با بررسی موضوع اعمال حکومت نظامی در برخی ایالات امریکا نوشت: «دونالد ترامپ از مایکل فلین خواسته بود تا در نشست روز جمعه در کاخ سفید به بررسی این ایده بپردازد. این نشست تازه‌ترین تلاش دونالد ترامپ برای تغییر شکست خود مقابل جو بایدن بود.» اگرچه با توجه به خوی قدرت‌طلبی ترامپ برقراری حکومت نظامی برای حفظ قدرت در کاخ سفید دور از دسترس نیست، اما پیشتر مارک میلی، رئیس ستاد ارتش امریکا در بحبوحه تنش‌های انتخاباتی و طرح ادعای تقلب از سوی ستاد انتخاباتی ترامپ گفته‌بود: «ارتش به قانون اساسی سوگند می‌خورد، نه به یک دیکتاتور و مستبد.» ترامپ در شرایطی بر ماندن در قدرت اصرار دارد که بسیاری از مقامات ارشد جمهوریخواه از او خواسته‌اند به نتایج انتخابات تمکین و قدرت را واگذار کند و تنها عده معدودی از اطرافیان ترامپ به ادامه مبارزه برای تغییر نتایج انتخابات اصرار دارند. حتی دیوان عالی امریکا هم که ترامپ برای تغییر نتایج به نفع خود به آن دلبسته بود، درخواست ابطال نتایج انتخابات را رد کرده و تیر خلاص را به ترامپ زده‌است. زمزمه اعمال حکومت نظامی در امریکا در حالی است که این کشور همواره مدعی داشتن بازترین سیستم حکومتی در جهان است و در دهه‌های اخیر با انتقاد از حاکمان برخی کشورهای غیر همسو با واشنگتن به دلیل بسته بودن فضای سیاسی و امنیتی، از حربه اعمال تحریم اقتصادی و حتی گزینه نظامی استفاده کرده‌است.
نگرانی امریکایی‌ها
از آنجا که رئیس‌جمهور امریکا حاضر به پذیرش شکست خود در انتخابات نیست، بسیاری از مقامات این کشور از این مسئله به شدت نگران هستند. پایگاه خبری «آکسیوس» روز یک‌شنبه به نقل از چند مقام ارشد امریکایی نوشت: «ترامپ زمان بسیار زیادی را با کسانی می‌گذراند که به نظریه‌پردازان توطئه و شکاک‌بودن مشهور هستند و به سوءاستفاده آشکار از قدرت، تشویق می‌کنند.» یک مقام ارشد گفته‌است: «زمانی که ترامپ به بازنشر توئیت‌های محتوی تهدید‌ها برای زندانی کردن سیاسیون و صحبت کردن با افراد دارای توهم توطئه می‌پردازد، غیرممکن است که درباره پایان این [ماجرا]نگران نشد.» آکسیوس به نقل از دیگر منابع نوشت: «در جلسه روز جمعه ترامپ با مشاوران و دستیاران خود، از یک مقام وزارت امنیت داخلی درباره احتمال توقیف دستگاه‌های شمارش آرا سؤال کرده و او نیز پاسخ داده که این وزارتخانه صلاحیت لازم برای این اقدام را ندارد.» در هفته‌های اخیر بسیاری از مقامات و تحلیلگران امریکایی با توجه به اظهارات ترامپ که گفته بود انتقال قدرت مسالمت‌آمیز نخواهد بود، از بروز هرج و مرج در این کشور در زمان انتقال قدرت ابراز نگرانی کرده‌اند. حتی ایده برقراری حکومت نظامی در امریکا با واکنش تند مقامات جمهوریخواه نیز مواجه شده‌است. در همین راستا بولتون گفت: «این منزجرکننده است. جور دیگری نمی‌شود آن را توصیف کرد، باورکردنی نیست. قطعاً بی‌سابقه است. فکر می‌کنم مهم است که بدانیم این فقط یک روز عادی دیگر در دفتر بیضی (دفتر ترامپ) بوده‌است.»
اما و اگرهای بایدن و اروپا برای بازگشت به برجام
در حالی که ترامپ هوادارانش را به خیابان کشانده است، تیم بایدن موضوع بازگشت به برجام را مطرح می‌کنند، ایرنا در این زمینه نوشت: دولت جدید آمریکا که قرار است یک ماه دیگر شروع به کار کند، به همراه پایتخت‌های اروپایی بارها از بازگشت به برجام و حفظ این توافق سخن گفته اند و در عین حال تلاش کرده اند تا شرایط جدیدی را بر فضای هرگونه همکاری‌های آینده تهران و ۱+۵ حاکم کنند.
به گزارش ایرنا، جو بایدن به تازگی در مصاحبه‌ای با توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک‌تایمز در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
وی در آن مقاله نوشته بود: اگر ایران به تعهدات برجامی اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.
رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا بار دیگر بر موضع خود در مورد بازگشت به برجام تاکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.
به نوشته نیویورک‌تایمز، بایدن و تیم امنیت ملی‌اش معتقدند که به محض اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از این مصاحبه به موضوع موشکی ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در این باره، اذعان کرد: واقعیت این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به توافق هسته ای ایران است.
چندی پس از این اظهارات، جک سالیوان گزینه مورد نظر جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا برای مقام مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت دولت جدید واشنگتن می‌خواهد با پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای ایران (برجام) و محترم شمردن بندهای آن، شرایطی ایجاد کند که ایران نیز دوباره به تعهداتش بازگردد.
سالیوان در نشست مجازی شورای سردبیران روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال افزود: تهران باید به جایگاه پیشین (قبل از خروج واشنگتن از برجام) بازگردد و ملزم به اجرا و رعایت شرایط این توافقنامه شود که به نظر ما (دولت بایدن) امکان‌پذیر و قابل دسترسی است.
وی افزود: بایدن برای جبران آسیبی که اردوگاه وی تصور می‌کند با خروج ایالات‌متحده از این توافق در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ وارد شده است، تلاش خواهد کرد.
مشاور امنیت ملی دولت آتی آمریکا با بیان اینکه بازگشت واشنگتن به این توافقنامه به معنای لغو تحریم‌هایی خواهد بود که موجب وارد شدن میلیاردها دلار زیان به تهران شد، گفت که این بازگشت زمینه را برای مذاکرات بعدی درباره مسائل گسترده‌تر آماده خواهد کرد.
بازگشت بی دغدغه آمریکا به برجام موضوعی است که مورد حمایت برخی از دموکرات‌های کنگره نیز قرار گرفته است.
به تازگی شماری از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به بایدن حمایت قاطع خود را از تصمیم او برای بازگشت به برجام بدون هیچگونه شرطی و به رغم کارشکنی لابی صهیونیستی و شخص نتانیاهو اعلام کردند.
نویسندگان این نامه اعلام کردند که قصد دارند به بایدن اطمینان خاطر دهند که با حمایت اکثریت دموکرات‌ها و بدون ترس از انتقام جویی، حداقل در مجلس نمایندگان، به توافق هسته‌ای ایران (برجام) بازگردد.
.jpg)
کمتر از یک هفته پیش نیز ۵۱ مقام اسبق آمریکا خواستار بازگشت بایدن به برجام و برقراری کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن شدند.
فرماندهان بازنشسته، دیپلمات‌های اسبق و قانونگذاران پیشین آمریکا با صدور بیانیه‌ای مشترک خواستار بازگشت سریع بایدن به توافق هسته‌ای شدند. به گفته آن‌ها این اقدام زمینه حل مناقشات خاورمیانه و توسعه همکاری‌ها در منطقه را فراهم می‌کند.
در این بیانیه که از سوی پویش موسوم به «ائتلاف ملی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» منتشر و در تارنمای بنیاد سازمان مدنی «اف‌سی‌اس» منعکس شد، آمده است: خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌ها سبب شد تا ایران که به این توافق پایبند بود از محدودیت‌های برجام در زمینهٔ غنی‌سازی اورانیوم و انجام فعالیت‌های تحقیقاتی که منع شده بود، فراتر رود.
سیاستمداران کهنه‌کار آمریکایی با اشاره به سیاست‌های جنگ‌طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه هشدار داده و تصریح کرده‌اند که فقدان کانال ارتباطی بین آمریکا و ایران خطر این مسئله را افزایش داده است.
آن‌ها تصریح کرده‌اند که هیچ منع قانونی به لحاظ آمریکایی و بین‌المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس‌جمهوری در هر لحظه می‌تواند گام‌های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد.
اروپا؛ همکاری با آمریکا برای حفظ برجام و انجام توافق‌های بیشتر علاوه بر چهره‌های آمریکایی نزدیک به دولت آتی دموکرات، کشورهای اروپایی نیز همچون گذشته خواهان حفظ برجام و بازگشتن آمریکا به توافق هسته‌ای با چاشنی تعیین تکالیف جدید برای تهران شدند.
در هفدهمین نشست کمیسیون برجام در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه که چند روز پیش به صورت وبیناری برگزار شد، کشورهای عضو به طور مفصل درخصوص اجرای عملی توافق‌های سال ۲۰۱۵ (برجام) با توجه به چالش اصلی کارشکنی آمریکا در راه اجرای کامل توافق هسته‌ای، گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
همزمان نمایندگان پارلمان اروپا، تحریم‌های ایالات‌متحده را که مانع از تجارت شرکت‌های اروپایی با دیگر کشورها از جمله ایران شده، محکوم کرده و خواستار مقابله با آن‌ها شدند.
پارلمان اروپا اواخر هفته پیش از کمیسیون اروپا خواست تا برای حفاظت از منافع تجاری این قاره در برابر تحریم‌هایی «که به طور قابل توجهی حاکمیت سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نقض می‌کند»، راه حل‌هایی ارائه دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با انتشار مقاله‌ای برای نشریه فارن پالیسی درخصوص آینده روابط دو سوی آتلانتیک، خواستار همکاری با دولت جدید آمریکا برای اجرای کامل برجام و بازسازی اعتماد از دست رفته بین اعضای این توافق شد.
جوسپ بورل با اشاره به خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام و گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش ذیل این توافق بر لزوم پیدا کردن راهی که دولت جدید جو بایدن و تهران به اجرای کامل برجام بازگردند، تاکید کرد.
وی، برجام را نماد موفقیت در دیپلماسی توصیف کرد و مدعی شد که اتحادیه اروپا «سخت تلاش کرد» تا این توافق را حفظ کند و منافع روشنی را در پی داشت.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان کرد: به لطف برجام سطح برنامه هسته‌ای ایران نسبت به پیش از انعقاد این توافق فاصله دارد.
با این حال وی یادآور شد که برجام تحت فشار زیادی قرار دارد و خروج آمریکا از این توافق مزایای اقتصادی مورد انتظار برای ایران را به میزان قابل توجهی کاهش داد، «به همین خاطر ظرفیت‌های این توافق هرگز به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفت».
در روزهای گذشته و در جهت امتیازگیری از ایران، وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری همسو با سیاست‌های کاخ سفید گفت: به یک توافق هسته‌ای فراتر با ایران نیاز داریم که منافع ما را تامین کند.
هایکو ماس این مطلب را در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل مطرح و ادعا کرد: ما انتظارات روشنی را از ایران داریم. تهران نباید به سلاح هسته‌ای و هرگونه برنامه موشکی که منطقه را تهدید کند دسترسی داشته باشد.
وی افزود: ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه ایفا کند.
وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی هفته‌ها پیش در برلین گرد هم آمده بودند تا درباره رویکردی مشترک برای احیای توافق هسته‌ای ایران در سایه روی کار آمدن دولتی جدید در ایالات‌متحده رایزنی کنند.
آن‌ها ابراز اطمینان کردند که «رویکرد سازنده آمریکا در قبال توافق هسته‌ای وین می‌تواند به طور قابل توجهی دور منفی کنونی تعامل با ایران را از بین ببرد و چشم‌اندازهای جدیدی را برای حفظ برجام بگشاید.»
دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس نیز در اظهار نظری، حضور جو بایدن در کاخ سفید را فرصتی برای احیای برجام ارزیابی کرد و گفت: شرایطی که اینک در آن قرار داریم مجموعه‌ای از انتخاب‌ها است که در مسیر عدم پایبندی به برجام قرار دارد؛ اما من قرار است تا کریسمس با همکاران اروپایی‌ام و ایران، اگر مایل باشد، دیدار کنم تا راه مسالمت آمیزی را به سمت جلو پیدا کنیم.
به گزارش ایرنا، جو بایدن به تازگی در مصاحبه‌ای با توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک‌تایمز در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
وی در آن مقاله نوشته بود: اگر ایران به تعهدات برجامی اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.
رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا بار دیگر بر موضع خود در مورد بازگشت به برجام تاکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.
به نوشته نیویورک‌تایمز، بایدن و تیم امنیت ملی‌اش معتقدند که به محض اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از این مصاحبه به موضوع موشکی ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در این باره، اذعان کرد: واقعیت این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به توافق هسته ای ایران است.
چندی پس از این اظهارات، جک سالیوان گزینه مورد نظر جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا برای مقام مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت دولت جدید واشنگتن می‌خواهد با پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای ایران (برجام) و محترم شمردن بندهای آن، شرایطی ایجاد کند که ایران نیز دوباره به تعهداتش بازگردد.
سالیوان در نشست مجازی شورای سردبیران روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال افزود: تهران باید به جایگاه پیشین (قبل از خروج واشنگتن از برجام) بازگردد و ملزم به اجرا و رعایت شرایط این توافقنامه شود که به نظر ما (دولت بایدن) امکان‌پذیر و قابل دسترسی است.
وی افزود: بایدن برای جبران آسیبی که اردوگاه وی تصور می‌کند با خروج ایالات‌متحده از این توافق در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ وارد شده است، تلاش خواهد کرد.
مشاور امنیت ملی دولت آتی آمریکا با بیان اینکه بازگشت واشنگتن به این توافقنامه به معنای لغو تحریم‌هایی خواهد بود که موجب وارد شدن میلیاردها دلار زیان به تهران شد، گفت که این بازگشت زمینه را برای مذاکرات بعدی درباره مسائل گسترده‌تر آماده خواهد کرد.
بازگشت بی دغدغه آمریکا به برجام موضوعی است که مورد حمایت برخی از دموکرات‌های کنگره نیز قرار گرفته است.
به تازگی شماری از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به بایدن حمایت قاطع خود را از تصمیم او برای بازگشت به برجام بدون هیچگونه شرطی و به رغم کارشکنی لابی صهیونیستی و شخص نتانیاهو اعلام کردند.
نویسندگان این نامه اعلام کردند که قصد دارند به بایدن اطمینان خاطر دهند که با حمایت اکثریت دموکرات‌ها و بدون ترس از انتقام جویی، حداقل در مجلس نمایندگان، به توافق هسته‌ای ایران (برجام) بازگردد.
کمتر از یک هفته پیش نیز ۵۱ مقام اسبق آمریکا خواستار بازگشت بایدن به برجام و برقراری کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن شدند.
فرماندهان بازنشسته، دیپلمات‌های اسبق و قانونگذاران پیشین آمریکا با صدور بیانیه‌ای مشترک خواستار بازگشت سریع بایدن به توافق هسته‌ای شدند. به گفته آن‌ها این اقدام زمینه حل مناقشات خاورمیانه و توسعه همکاری‌ها در منطقه را فراهم می‌کند.
در این بیانیه که از سوی پویش موسوم به «ائتلاف ملی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» منتشر و در تارنمای بنیاد سازمان مدنی «اف‌سی‌اس» منعکس شد، آمده است: خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌ها سبب شد تا ایران که به این توافق پایبند بود از محدودیت‌های برجام در زمینهٔ غنی‌سازی اورانیوم و انجام فعالیت‌های تحقیقاتی که منع شده بود، فراتر رود.
سیاستمداران کهنه‌کار آمریکایی با اشاره به سیاست‌های جنگ‌طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه هشدار داده و تصریح کرده‌اند که فقدان کانال ارتباطی بین آمریکا و ایران خطر این مسئله را افزایش داده است.
آن‌ها تصریح کرده‌اند که هیچ منع قانونی به لحاظ آمریکایی و بین‌المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس‌جمهوری در هر لحظه می‌تواند گام‌های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد.
اروپا؛ همکاری با آمریکا برای حفظ برجام و انجام توافق‌های بیشتر علاوه بر چهره‌های آمریکایی نزدیک به دولت آتی دموکرات، کشورهای اروپایی نیز همچون گذشته خواهان حفظ برجام و بازگشتن آمریکا به توافق هسته‌ای با چاشنی تعیین تکالیف جدید برای تهران شدند.
در هفدهمین نشست کمیسیون برجام در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه که چند روز پیش به صورت وبیناری برگزار شد، کشورهای عضو به طور مفصل درخصوص اجرای عملی توافق‌های سال ۲۰۱۵ (برجام) با توجه به چالش اصلی کارشکنی آمریکا در راه اجرای کامل توافق هسته‌ای، گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
همزمان نمایندگان پارلمان اروپا، تحریم‌های ایالات‌متحده را که مانع از تجارت شرکت‌های اروپایی با دیگر کشورها از جمله ایران شده، محکوم کرده و خواستار مقابله با آن‌ها شدند.
پارلمان اروپا اواخر هفته پیش از کمیسیون اروپا خواست تا برای حفاظت از منافع تجاری این قاره در برابر تحریم‌هایی «که به طور قابل توجهی حاکمیت سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نقض می‌کند»، راه حل‌هایی ارائه دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با انتشار مقاله‌ای برای نشریه فارن پالیسی درخصوص آینده روابط دو سوی آتلانتیک، خواستار همکاری با دولت جدید آمریکا برای اجرای کامل برجام و بازسازی اعتماد از دست رفته بین اعضای این توافق شد.
جوسپ بورل با اشاره به خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام و گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش ذیل این توافق بر لزوم پیدا کردن راهی که دولت جدید جو بایدن و تهران به اجرای کامل برجام بازگردند، تاکید کرد.
وی، برجام را نماد موفقیت در دیپلماسی توصیف کرد و مدعی شد که اتحادیه اروپا «سخت تلاش کرد» تا این توافق را حفظ کند و منافع روشنی را در پی داشت.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان کرد: به لطف برجام سطح برنامه هسته‌ای ایران نسبت به پیش از انعقاد این توافق فاصله دارد.
با این حال وی یادآور شد که برجام تحت فشار زیادی قرار دارد و خروج آمریکا از این توافق مزایای اقتصادی مورد انتظار برای ایران را به میزان قابل توجهی کاهش داد، «به همین خاطر ظرفیت‌های این توافق هرگز به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفت».
در روزهای گذشته و در جهت امتیازگیری از ایران، وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری همسو با سیاست‌های کاخ سفید گفت: به یک توافق هسته‌ای فراتر با ایران نیاز داریم که منافع ما را تامین کند.
هایکو ماس این مطلب را در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل مطرح و ادعا کرد: ما انتظارات روشنی را از ایران داریم. تهران نباید به سلاح هسته‌ای و هرگونه برنامه موشکی که منطقه را تهدید کند دسترسی داشته باشد.
وی افزود: ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه ایفا کند.
وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی هفته‌ها پیش در برلین گرد هم آمده بودند تا درباره رویکردی مشترک برای احیای توافق هسته‌ای ایران در سایه روی کار آمدن دولتی جدید در ایالات‌متحده رایزنی کنند.
آن‌ها ابراز اطمینان کردند که «رویکرد سازنده آمریکا در قبال توافق هسته‌ای وین می‌تواند به طور قابل توجهی دور منفی کنونی تعامل با ایران را از بین ببرد و چشم‌اندازهای جدیدی را برای حفظ برجام بگشاید.»
دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس نیز در اظهار نظری، حضور جو بایدن در کاخ سفید را فرصتی برای احیای برجام ارزیابی کرد و گفت: شرایطی که اینک در آن قرار داریم مجموعه‌ای از انتخاب‌ها است که در مسیر عدم پایبندی به برجام قرار دارد؛ اما من قرار است تا کریسمس با همکاران اروپایی‌ام و ایران، اگر مایل باشد، دیدار کنم تا راه مسالمت آمیزی را به سمت جلو پیدا کنیم.
به گزارش کبنا، امریکا که با ادعای داشتن بازترین سیستم حکومتی در جهان برای چندین دهه دیگر کشورها را به بسته بودن فضای امنیتی و سیاسی متهم می‌کند، اکنون خود درگیر گفتمان نظامیانی شده که اصرار دارند زور تنها راه برای بازگرداندن مجدد قدرت به دونالد ترامپ است؛ موضوعی که هر چند ترامپ سعی کرده در ظاهر آن را انکار کند، اما رسانه‌ها تأکید دارند مقدمه‌چینی این ایده، حربه خود ترامپ است تا به عنوان آخرین گزینه ممکن، مسند قدرت باقی بماند؛ اقدامی که مقامات کاخ سفید را نسبت به سوءاستفاده رئیس‌جمهور از قدرت نگران کرده‌است.
کمتر از یک ماه دیگر به خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا از کاخ سفید باقی مانده، اما آنچه از محتوای سخنان ترامپ و مشاوران نزدیک به او بر می‌آید، استفاده از همه گزینه‌ها برای ماندن مجدد در قدرت همچنان روی میز است. پس از افشای خبر‌ها درباره رایزنی دونالد ترامپ با مشاورانش درباره احتمال برقراری حکومت نظامی، به منظور برگرداندن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، ترامپ سعی کرد این مسئله را توجیه کند. به گزارش خبرگزاری رویترز، ترامپ در پیامی توئیتری رسانه‌های عامل انتشار این خبر را متهم کرد که عامدانه و از روی اطلاع اقدام به انتشار گزارش‌های نادرست کرده‌اند. رئیس‌جمهور امریکا در توییتر نوشت: «حکومت نظامی = خبر جعلی. این یکی دیگر از انتشار آگاهانه گزارش‌های نادرست است». رسانه‌های امریکایی روز یک‌شنبه گزارش دادند که ترامپ در حال بررسی این گزینه است. شبکه سی‌اِن‌اِن گزارش داد: «ترامپ در جلسه‌ای با تعدادی از مشاوران و متحدان خود، مسئله اعلام حکومت نظامی برای تغییر نتیجه انتخابات را به بحث گذاشته است». واکنش سریع ترامپ به گمانه‌زنی درباره رایزنی او با مشاورانش درباره برقراری حکومت نظامی در شرایطی صورت گرفته که پیشتر مایکل فلین، اولین مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت او پیشنهاد داده بود رئیس‌جمهور امریکا می‌تواند برای برگرداندن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، حکومت نظامی برقرار کند. رئیس‌جمهور امریکا به‌رغم تأیید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری توسط مجمع گزینندگان (الکترال کالج) و اذعان قانونگذاران ارشد کنگره از جمله رهبر اکثریت جمهوریخواه سنای این کشور، همچنان اصرار دارد که او در انتخابات پیروز شده و دموکرات‌ها دست به تقلب گسترده و سرقت انتخابات زده‌اند. هر چند ترامپ برقراری حکومت نظامی را برای بازگرداندن مجدد قدرت رد می‌کند، اما او در روزهای اخیر بارها از اعتراضات گسترده هوادارانش در روزهای آتی خبر داده‌است.
روزنامه نیویورک تایمز نیز دیروز در گزارشی در ارتباط با بررسی موضوع اعمال حکومت نظامی در برخی ایالات امریکا نوشت: «دونالد ترامپ از مایکل فلین خواسته بود تا در نشست روز جمعه در کاخ سفید به بررسی این ایده بپردازد. این نشست تازه‌ترین تلاش دونالد ترامپ برای تغییر شکست خود مقابل جو بایدن بود.» اگرچه با توجه به خوی قدرت‌طلبی ترامپ برقراری حکومت نظامی برای حفظ قدرت در کاخ سفید دور از دسترس نیست، اما پیشتر مارک میلی، رئیس ستاد ارتش امریکا در بحبوحه تنش‌های انتخاباتی و طرح ادعای تقلب از سوی ستاد انتخاباتی ترامپ گفته‌بود: «ارتش به قانون اساسی سوگند می‌خورد، نه به یک دیکتاتور و مستبد.» ترامپ در شرایطی بر ماندن در قدرت اصرار دارد که بسیاری از مقامات ارشد جمهوریخواه از او خواسته‌اند به نتایج انتخابات تمکین و قدرت را واگذار کند و تنها عده معدودی از اطرافیان ترامپ به ادامه مبارزه برای تغییر نتایج انتخابات اصرار دارند. حتی دیوان عالی امریکا هم که ترامپ برای تغییر نتایج به نفع خود به آن دلبسته بود، درخواست ابطال نتایج انتخابات را رد کرده و تیر خلاص را به ترامپ زده‌است. زمزمه اعمال حکومت نظامی در امریکا در حالی است که این کشور همواره مدعی داشتن بازترین سیستم حکومتی در جهان است و در دهه‌های اخیر با انتقاد از حاکمان برخی کشورهای غیر همسو با واشنگتن به دلیل بسته بودن فضای سیاسی و امنیتی، از حربه اعمال تحریم اقتصادی و حتی گزینه نظامی استفاده کرده‌است.
نگرانی امریکایی‌ها
از آنجا که رئیس‌جمهور امریکا حاضر به پذیرش شکست خود در انتخابات نیست، بسیاری از مقامات این کشور از این مسئله به شدت نگران هستند. پایگاه خبری «آکسیوس» روز یک‌شنبه به نقل از چند مقام ارشد امریکایی نوشت: «ترامپ زمان بسیار زیادی را با کسانی می‌گذراند که به نظریه‌پردازان توطئه و شکاک‌بودن مشهور هستند و به سوءاستفاده آشکار از قدرت، تشویق می‌کنند.» یک مقام ارشد گفته‌است: «زمانی که ترامپ به بازنشر توئیت‌های محتوی تهدید‌ها برای زندانی کردن سیاسیون و صحبت کردن با افراد دارای توهم توطئه می‌پردازد، غیرممکن است که درباره پایان این [ماجرا]نگران نشد.» آکسیوس به نقل از دیگر منابع نوشت: «در جلسه روز جمعه ترامپ با مشاوران و دستیاران خود، از یک مقام وزارت امنیت داخلی درباره احتمال توقیف دستگاه‌های شمارش آرا سؤال کرده و او نیز پاسخ داده که این وزارتخانه صلاحیت لازم برای این اقدام را ندارد.» در هفته‌های اخیر بسیاری از مقامات و تحلیلگران امریکایی با توجه به اظهارات ترامپ که گفته بود انتقال قدرت مسالمت‌آمیز نخواهد بود، از بروز هرج و مرج در این کشور در زمان انتقال قدرت ابراز نگرانی کرده‌اند. حتی ایده برقراری حکومت نظامی در امریکا با واکنش تند مقامات جمهوریخواه نیز مواجه شده‌است. در همین راستا بولتون گفت: «این منزجرکننده است. جور دیگری نمی‌شود آن را توصیف کرد، باورکردنی نیست. قطعاً بی‌سابقه است. فکر می‌کنم مهم است که بدانیم این فقط یک روز عادی دیگر در دفتر بیضی (دفتر ترامپ) بوده‌است.»
اما و اگرهای بایدن و اروپا برای بازگشت به برجام
در حالی که ترامپ هوادارانش را به خیابان کشانده است، تیم بایدن موضوع بازگشت به برجام را مطرح می‌کنند، ایرنا در این زمینه نوشت: دولت جدید آمریکا که قرار است یک ماه دیگر شروع به کار کند، به همراه پایتخت‌های اروپایی بارها از بازگشت به برجام و حفظ این توافق سخن گفته اند و در عین حال تلاش کرده اند تا شرایط جدیدی را بر فضای هرگونه همکاری‌های آینده تهران و ۱+۵ حاکم کنند.
به گزارش ایرنا، جو بایدن به تازگی در مصاحبه‌ای با توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک‌تایمز در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
وی در آن مقاله نوشته بود: اگر ایران به تعهدات برجامی اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.
رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا بار دیگر بر موضع خود در مورد بازگشت به برجام تاکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.
به نوشته نیویورک‌تایمز، بایدن و تیم امنیت ملی‌اش معتقدند که به محض اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از این مصاحبه به موضوع موشکی ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در این باره، اذعان کرد: واقعیت این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به توافق هسته ای ایران است.
چندی پس از این اظهارات، جک سالیوان گزینه مورد نظر جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا برای مقام مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت دولت جدید واشنگتن می‌خواهد با پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای ایران (برجام) و محترم شمردن بندهای آن، شرایطی ایجاد کند که ایران نیز دوباره به تعهداتش بازگردد.
سالیوان در نشست مجازی شورای سردبیران روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال افزود: تهران باید به جایگاه پیشین (قبل از خروج واشنگتن از برجام) بازگردد و ملزم به اجرا و رعایت شرایط این توافقنامه شود که به نظر ما (دولت بایدن) امکان‌پذیر و قابل دسترسی است.
وی افزود: بایدن برای جبران آسیبی که اردوگاه وی تصور می‌کند با خروج ایالات‌متحده از این توافق در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ وارد شده است، تلاش خواهد کرد.
مشاور امنیت ملی دولت آتی آمریکا با بیان اینکه بازگشت واشنگتن به این توافقنامه به معنای لغو تحریم‌هایی خواهد بود که موجب وارد شدن میلیاردها دلار زیان به تهران شد، گفت که این بازگشت زمینه را برای مذاکرات بعدی درباره مسائل گسترده‌تر آماده خواهد کرد.
بازگشت بی دغدغه آمریکا به برجام موضوعی است که مورد حمایت برخی از دموکرات‌های کنگره نیز قرار گرفته است.
به تازگی شماری از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به بایدن حمایت قاطع خود را از تصمیم او برای بازگشت به برجام بدون هیچگونه شرطی و به رغم کارشکنی لابی صهیونیستی و شخص نتانیاهو اعلام کردند.
نویسندگان این نامه اعلام کردند که قصد دارند به بایدن اطمینان خاطر دهند که با حمایت اکثریت دموکرات‌ها و بدون ترس از انتقام جویی، حداقل در مجلس نمایندگان، به توافق هسته‌ای ایران (برجام) بازگردد.
کمتر از یک هفته پیش نیز ۵۱ مقام اسبق آمریکا خواستار بازگشت بایدن به برجام و برقراری کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن شدند.
فرماندهان بازنشسته، دیپلمات‌های اسبق و قانونگذاران پیشین آمریکا با صدور بیانیه‌ای مشترک خواستار بازگشت سریع بایدن به توافق هسته‌ای شدند. به گفته آن‌ها این اقدام زمینه حل مناقشات خاورمیانه و توسعه همکاری‌ها در منطقه را فراهم می‌کند.
در این بیانیه که از سوی پویش موسوم به «ائتلاف ملی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» منتشر و در تارنمای بنیاد سازمان مدنی «اف‌سی‌اس» منعکس شد، آمده است: خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌ها سبب شد تا ایران که به این توافق پایبند بود از محدودیت‌های برجام در زمینهٔ غنی‌سازی اورانیوم و انجام فعالیت‌های تحقیقاتی که منع شده بود، فراتر رود.
سیاستمداران کهنه‌کار آمریکایی با اشاره به سیاست‌های جنگ‌طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه هشدار داده و تصریح کرده‌اند که فقدان کانال ارتباطی بین آمریکا و ایران خطر این مسئله را افزایش داده است.
آن‌ها تصریح کرده‌اند که هیچ منع قانونی به لحاظ آمریکایی و بین‌المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس‌جمهوری در هر لحظه می‌تواند گام‌های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد.
اروپا؛ همکاری با آمریکا برای حفظ برجام و انجام توافق‌های بیشتر علاوه بر چهره‌های آمریکایی نزدیک به دولت آتی دموکرات، کشورهای اروپایی نیز همچون گذشته خواهان حفظ برجام و بازگشتن آمریکا به توافق هسته‌ای با چاشنی تعیین تکالیف جدید برای تهران شدند.
در هفدهمین نشست کمیسیون برجام در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه که چند روز پیش به صورت وبیناری برگزار شد، کشورهای عضو به طور مفصل درخصوص اجرای عملی توافق‌های سال ۲۰۱۵ (برجام) با توجه به چالش اصلی کارشکنی آمریکا در راه اجرای کامل توافق هسته‌ای، گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
همزمان نمایندگان پارلمان اروپا، تحریم‌های ایالات‌متحده را که مانع از تجارت شرکت‌های اروپایی با دیگر کشورها از جمله ایران شده، محکوم کرده و خواستار مقابله با آن‌ها شدند.
پارلمان اروپا اواخر هفته پیش از کمیسیون اروپا خواست تا برای حفاظت از منافع تجاری این قاره در برابر تحریم‌هایی «که به طور قابل توجهی حاکمیت سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نقض می‌کند»، راه حل‌هایی ارائه دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با انتشار مقاله‌ای برای نشریه فارن پالیسی درخصوص آینده روابط دو سوی آتلانتیک، خواستار همکاری با دولت جدید آمریکا برای اجرای کامل برجام و بازسازی اعتماد از دست رفته بین اعضای این توافق شد.
جوسپ بورل با اشاره به خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام و گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش ذیل این توافق بر لزوم پیدا کردن راهی که دولت جدید جو بایدن و تهران به اجرای کامل برجام بازگردند، تاکید کرد.
وی، برجام را نماد موفقیت در دیپلماسی توصیف کرد و مدعی شد که اتحادیه اروپا «سخت تلاش کرد» تا این توافق را حفظ کند و منافع روشنی را در پی داشت.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان کرد: به لطف برجام سطح برنامه هسته‌ای ایران نسبت به پیش از انعقاد این توافق فاصله دارد.
با این حال وی یادآور شد که برجام تحت فشار زیادی قرار دارد و خروج آمریکا از این توافق مزایای اقتصادی مورد انتظار برای ایران را به میزان قابل توجهی کاهش داد، «به همین خاطر ظرفیت‌های این توافق هرگز به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفت».
در روزهای گذشته و در جهت امتیازگیری از ایران، وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری همسو با سیاست‌های کاخ سفید گفت: به یک توافق هسته‌ای فراتر با ایران نیاز داریم که منافع ما را تامین کند.
هایکو ماس این مطلب را در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل مطرح و ادعا کرد: ما انتظارات روشنی را از ایران داریم. تهران نباید به سلاح هسته‌ای و هرگونه برنامه موشکی که منطقه را تهدید کند دسترسی داشته باشد.
وی افزود: ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه ایفا کند.
وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی هفته‌ها پیش در برلین گرد هم آمده بودند تا درباره رویکردی مشترک برای احیای توافق هسته‌ای ایران در سایه روی کار آمدن دولتی جدید در ایالات‌متحده رایزنی کنند.
آن‌ها ابراز اطمینان کردند که «رویکرد سازنده آمریکا در قبال توافق هسته‌ای وین می‌تواند به طور قابل توجهی دور منفی کنونی تعامل با ایران را از بین ببرد و چشم‌اندازهای جدیدی را برای حفظ برجام بگشاید.»
دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس نیز در اظهار نظری، حضور جو بایدن در کاخ سفید را فرصتی برای احیای برجام ارزیابی کرد و گفت: شرایطی که اینک در آن قرار داریم مجموعه‌ای از انتخاب‌ها است که در مسیر عدم پایبندی به برجام قرار دارد؛ اما من قرار است تا کریسمس با همکاران اروپایی‌ام و ایران، اگر مایل باشد، دیدار کنم تا راه مسالمت آمیزی را به سمت جلو پیدا کنیم.
به گزارش ایرنا، جو بایدن به تازگی در مصاحبه‌ای با توماس فریدمن ستون نویس روزنامه نیویورک‌تایمز در مورد مقاله‌ای که ۱۳ سپتامبر (۲۳ شهریور) در تارنمای سی ان ان در ارتباط با به بازگشت به برجام نوشته بود، سخن گفت.
وی در آن مقاله نوشته بود: اگر ایران به تعهدات برجامی اش بازگردد، آمریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.
رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا بار دیگر بر موضع خود در مورد بازگشت به برجام تاکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.
به نوشته نیویورک‌تایمز، بایدن و تیم امنیت ملی‌اش معتقدند که به محض اینکه توافق هسته‌ای از سوی هر دو طرف (تهران و واشنگتن) به اجرا گذاشته شود، باید به صورت خیلی کوتاه، دور مذاکراتی برای طولانی کردن مدت محدودیت تولید مواد قابل شکافت در ایران و بررسی فعالیت‌های منطقه‌ای تهران، انجام شود.
بایدن در بخشی از این مصاحبه به موضوع موشکی ایران اشاره کرد و با طرح برخی ادعاها در این باره، اذعان کرد: واقعیت این است که بهترین راه برای دستیابی به ثبات در منطقه، پرداختن به توافق هسته ای ایران است.
چندی پس از این اظهارات، جک سالیوان گزینه مورد نظر جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا برای مقام مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت دولت جدید واشنگتن می‌خواهد با پیوستن دوباره به توافق هسته‌ای ایران (برجام) و محترم شمردن بندهای آن، شرایطی ایجاد کند که ایران نیز دوباره به تعهداتش بازگردد.
سالیوان در نشست مجازی شورای سردبیران روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال افزود: تهران باید به جایگاه پیشین (قبل از خروج واشنگتن از برجام) بازگردد و ملزم به اجرا و رعایت شرایط این توافقنامه شود که به نظر ما (دولت بایدن) امکان‌پذیر و قابل دسترسی است.
وی افزود: بایدن برای جبران آسیبی که اردوگاه وی تصور می‌کند با خروج ایالات‌متحده از این توافق در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ وارد شده است، تلاش خواهد کرد.
مشاور امنیت ملی دولت آتی آمریکا با بیان اینکه بازگشت واشنگتن به این توافقنامه به معنای لغو تحریم‌هایی خواهد بود که موجب وارد شدن میلیاردها دلار زیان به تهران شد، گفت که این بازگشت زمینه را برای مذاکرات بعدی درباره مسائل گسترده‌تر آماده خواهد کرد.
بازگشت بی دغدغه آمریکا به برجام موضوعی است که مورد حمایت برخی از دموکرات‌های کنگره نیز قرار گرفته است.
به تازگی شماری از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای خطاب به بایدن حمایت قاطع خود را از تصمیم او برای بازگشت به برجام بدون هیچگونه شرطی و به رغم کارشکنی لابی صهیونیستی و شخص نتانیاهو اعلام کردند.
نویسندگان این نامه اعلام کردند که قصد دارند به بایدن اطمینان خاطر دهند که با حمایت اکثریت دموکرات‌ها و بدون ترس از انتقام جویی، حداقل در مجلس نمایندگان، به توافق هسته‌ای ایران (برجام) بازگردد.
کمتر از یک هفته پیش نیز ۵۱ مقام اسبق آمریکا خواستار بازگشت بایدن به برجام و برقراری کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن شدند.
فرماندهان بازنشسته، دیپلمات‌های اسبق و قانونگذاران پیشین آمریکا با صدور بیانیه‌ای مشترک خواستار بازگشت سریع بایدن به توافق هسته‌ای شدند. به گفته آن‌ها این اقدام زمینه حل مناقشات خاورمیانه و توسعه همکاری‌ها در منطقه را فراهم می‌کند.
در این بیانیه که از سوی پویش موسوم به «ائتلاف ملی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» منتشر و در تارنمای بنیاد سازمان مدنی «اف‌سی‌اس» منعکس شد، آمده است: خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌ها سبب شد تا ایران که به این توافق پایبند بود از محدودیت‌های برجام در زمینهٔ غنی‌سازی اورانیوم و انجام فعالیت‌های تحقیقاتی که منع شده بود، فراتر رود.
سیاستمداران کهنه‌کار آمریکایی با اشاره به سیاست‌های جنگ‌طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه هشدار داده و تصریح کرده‌اند که فقدان کانال ارتباطی بین آمریکا و ایران خطر این مسئله را افزایش داده است.
آن‌ها تصریح کرده‌اند که هیچ منع قانونی به لحاظ آمریکایی و بین‌المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس‌جمهوری در هر لحظه می‌تواند گام‌های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد.
اروپا؛ همکاری با آمریکا برای حفظ برجام و انجام توافق‌های بیشتر علاوه بر چهره‌های آمریکایی نزدیک به دولت آتی دموکرات، کشورهای اروپایی نیز همچون گذشته خواهان حفظ برجام و بازگشتن آمریکا به توافق هسته‌ای با چاشنی تعیین تکالیف جدید برای تهران شدند.
در هفدهمین نشست کمیسیون برجام در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه که چند روز پیش به صورت وبیناری برگزار شد، کشورهای عضو به طور مفصل درخصوص اجرای عملی توافق‌های سال ۲۰۱۵ (برجام) با توجه به چالش اصلی کارشکنی آمریکا در راه اجرای کامل توافق هسته‌ای، گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.
همزمان نمایندگان پارلمان اروپا، تحریم‌های ایالات‌متحده را که مانع از تجارت شرکت‌های اروپایی با دیگر کشورها از جمله ایران شده، محکوم کرده و خواستار مقابله با آن‌ها شدند.
پارلمان اروپا اواخر هفته پیش از کمیسیون اروپا خواست تا برای حفاظت از منافع تجاری این قاره در برابر تحریم‌هایی «که به طور قابل توجهی حاکمیت سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نقض می‌کند»، راه حل‌هایی ارائه دهد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با انتشار مقاله‌ای برای نشریه فارن پالیسی درخصوص آینده روابط دو سوی آتلانتیک، خواستار همکاری با دولت جدید آمریکا برای اجرای کامل برجام و بازسازی اعتماد از دست رفته بین اعضای این توافق شد.
جوسپ بورل با اشاره به خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام و گام‌های ایران برای کاهش تعهداتش ذیل این توافق بر لزوم پیدا کردن راهی که دولت جدید جو بایدن و تهران به اجرای کامل برجام بازگردند، تاکید کرد.
وی، برجام را نماد موفقیت در دیپلماسی توصیف کرد و مدعی شد که اتحادیه اروپا «سخت تلاش کرد» تا این توافق را حفظ کند و منافع روشنی را در پی داشت.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان کرد: به لطف برجام سطح برنامه هسته‌ای ایران نسبت به پیش از انعقاد این توافق فاصله دارد.
با این حال وی یادآور شد که برجام تحت فشار زیادی قرار دارد و خروج آمریکا از این توافق مزایای اقتصادی مورد انتظار برای ایران را به میزان قابل توجهی کاهش داد، «به همین خاطر ظرفیت‌های این توافق هرگز به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفت».
در روزهای گذشته و در جهت امتیازگیری از ایران، وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری همسو با سیاست‌های کاخ سفید گفت: به یک توافق هسته‌ای فراتر با ایران نیاز داریم که منافع ما را تامین کند.
هایکو ماس این مطلب را در گفت‌وگو با نشریه آلمانی اشپیگل مطرح و ادعا کرد: ما انتظارات روشنی را از ایران داریم. تهران نباید به سلاح هسته‌ای و هرگونه برنامه موشکی که منطقه را تهدید کند دسترسی داشته باشد.
وی افزود: ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه ایفا کند.
وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی هفته‌ها پیش در برلین گرد هم آمده بودند تا درباره رویکردی مشترک برای احیای توافق هسته‌ای ایران در سایه روی کار آمدن دولتی جدید در ایالات‌متحده رایزنی کنند.
آن‌ها ابراز اطمینان کردند که «رویکرد سازنده آمریکا در قبال توافق هسته‌ای وین می‌تواند به طور قابل توجهی دور منفی کنونی تعامل با ایران را از بین ببرد و چشم‌اندازهای جدیدی را برای حفظ برجام بگشاید.»
دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس نیز در اظهار نظری، حضور جو بایدن در کاخ سفید را فرصتی برای احیای برجام ارزیابی کرد و گفت: شرایطی که اینک در آن قرار داریم مجموعه‌ای از انتخاب‌ها است که در مسیر عدم پایبندی به برجام قرار دارد؛ اما من قرار است تا کریسمس با همکاران اروپایی‌ام و ایران، اگر مایل باشد، دیدار کنم تا راه مسالمت آمیزی را به سمت جلو پیدا کنیم.
