تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۰ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۱۴:۱۳
کد مطلب : ۴۲۷۴۰۶
انگ اجتماعی اعتیاد زنان بیشتر از مردان است؛
بی‌توجهی به رشد اعتیاد زنان؛ معاونت امور بانوان یا معاونت سیاسی؟!
۰
کبنا ؛اعتیاد رنج امروز و دیروز ایران نیست، سالیان دراز است این بلای خانمان سوز دامن کودکان، جوانان و سالخوردگان این سرزمین را گرفته است.
به گزارش کبنا، داستان تلخی است زن باشی درگیر اعتیاد! تمام لطافت زنانگی خود را قربانی نشئگی و خماری ساعتی و روزانه می‌کنند تا جایی که به یک معتاد تمام عیار تبدیل شده، مثل بقیه معتادان قربانی این بلای خانمان سوز می‌شوند.
اعتیاد رنج امروز و دیروز ایران نیست، سالیان دراز است این بلای خانمان سوز دامن کودکان، جوانان و سالخوردگان این سرزمین را گرفته، فارغ از هر گونه نگاه جنسیتی و با تمام تلاش‌هایی که نیروی انتظامی در جهت مبارزه با این آسیب اجتماعی می‌کند هنوز شاهد قربانی شدن معتادان بسیاری در کوچه و پس کوچه‌های شهر هستیم.
وقتی اعتیاد زنانه می‌شود
در گذشته نه چندان دور آسیبی مانند اعتیاد فقط مختص مردان بود؛ تک و توک زنی را می‌دیدیم که سیگار بدست باشد چه برسد به مصرف مواد مخدر، از تریاک و هروئین گرفته تا گل، ماری‌جوانا و هزاران مواد اعتیاد آور دیگر با نام‌های متفاوت که دلیلی بر فراوانی آنها است. با پیشرفت علم وتکنولوژی و پیشروی جهان به سمت صنعتی شدن ، آسیب‌های اجتماعی هم شکل مدرنی به خود گرفته‌اند تا جایی که شاهد تغییر شکل مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی هستیم.
آمارهایی از اعتیاد زنان
پیش از این سردار اسکندر مومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گزارشی آخرین آمار معتادان کشور را دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کرد و خاطر نشان کرد: ۱۵۶ هزار نفر از معتادان بانوان هستند، جمعیت بانوان معتاد نسبت به جمعیت فعال کشور ۵.۴ درصد است؛ البته این آمار در مقایسه با کل جمعیت فعال ۰.۶ درصد است.
حقیقت غیر قابل انکاری هست زنان رکن و ستون اصلی خانواده در پیشگیری مواد مخدر هستند
باورهای غلط در معتادان انگیزه ای برای مصرف دوباره به مواد مخدر است، حتما جملاتی نظیر «با یکبار مصرف معتاد نمی‌شوم» و «روزانه به اندازه یک عدس مصرف می‌کنم» را بارها در مستندها و گزارشات شوک شنیده‌اید؛ افرادی که با باور یکبار و دوبار مصرف امروزه در خماری بی‌موادی به سر می‌برند. جالب‌تر از همه زمانی که سخن از اعتیاد می‌شود بلافاصله موضوع خانواده مطرح می‌شود، بدون شک حقیقت غیر قابل انکاری هست زنان رکن و ستون اصلی خانواده در پیشگیری مواد مخدر هستند که در گزارشی مطرح شده که بیش از ۳۰ درصد زنان معتاد می‌گویند اصلا فکر نمی‌کرده‌اند که روزی معتاد شوند.
همیشه پستوی خانه‌ها امن نیست
اما سوال اینجاست در جامعه سنتی ایران چرا زنان به مواد مخدر پناه می‌برند و معتاد می‌شوند؟ زنان درگیر اعتیاد هر یک زاده شده آسیبی هستند که برای درمان آن به مصرف مواد مخدر پناه می‌برند باید در نظر داشته باشیم همیشه پستوی خانه‌ها امن نیست گاهی همین چهار دیواری به ظاهر امن آبستن اتفاقات ناگوار در تاریخ هستند.
مصرف مواد مخدر برای داشتن اندامی زیبا
عوامل متعددی می‌تواند منجر به اعتیاد زنان شود اگر از بعد کلان به مسئله اعتیاد زنان بنگریم، فقر یا رفاه اقتصادی بیش از حد زنان در خانواده از دلایل مهم گرایش به مواد مخدر است. احساس محرومیت، عدم دسترسی به امکانات مالی و معیشتی، ناکامی و افسردگی زمینه‌ساز اعتیاد برخی زنان می‌شوند و در مقابل نیز تعدادی از زنان به واسطه برخورداری از مال و ثروت فراوان و همچنین فرصت‌های بیشتر برای شرکت در پارتی‌ها، کافی‌شاپ‌ها و البته انجام مسافرت‌های تفریحی به داخل و خارج از کشور در معرض اعتیاد به مواد مخدر قرار می‌گیرند در این بین دلایلی جزئی دیگری همچون احساس تنهایی، وجود پدر، برادر و همسر معتاد در کنار سبک جدید زندگی در برخی خانواده‌ها و یا برخورداری از اندام زیباتر زنان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق پیدا می‌دهد.
در طی چند سال اخیر زمزمه‌های بسیاری در مورد صدور مجوزهای متعددی برای احداث مراکزی جهت پناه دادن زنان آسیب دیده از خشونت، اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی شنیده می‌شود هر چند تعداد آنها به میزان مراکزی که به مردان آسیب‌پذیر خدمات ارائه می‌دهند کم هستند اما باز جای شکرش باقی است که هستند! طبق گفته چند ماه گذشته فرید براتی‌سده؛ مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور، در حال حاضر از مجموع ۱۴۰ مرکز گذری کاهش آسیب اعتیاد در کشور ۲۸ مرکز به زنان کارتن‌خواب خدمت می‌دهد و همچنین از مجموع ۱۰۵ سرپناه شبانه در کشور ۱۷ شلتر متعلق به زنان بی‌خانمان است و از مجموع ۱۲۲۹ مرکز اقامتی درمان اعتیاد هم ۷۰ مرکز به درمان زنان معتاد اختصاص یافته است.
مدتی قبل سرهنگ عبدالمطلب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر پایتخت از وجود ۱۰۰۰ زن معتاد متجاهر در تهران خبر داد و تاکید می‌کند: به تازگی بهزیستی ظرفیتی برای نگهداری معتادان متجاهری که بالای ۶۵ سال دارند و همچنین دارای بیماری‌هایی با زخم باز هستند، اختصاص داده است که ۵۰۰ نفر از ظرفیت این مرکز متعلق به زنان معتاد متجاهر است.
با تمام این آمار و ارقام و تبلیغات گسترده هنوز در کوچه و پس کوچه‌های شهر چهره مردانه و زنانه اعتیاد را کم نمی‌بینیم و اعداد و ارقامی که هر از چندگاهی در سرتیتر رسانه‌ها بالا و پایین می‌شوند.
هریک از دستگاهها وظایفی در راستای بهبود معتادان دارند
علی‌اصغر عنابستانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص جمع آوری معتادان متجاهر به خبرنگار خانه ملت می‌گوید: در رابطه با مواد مخدر ماده ۱۵ و ۱۶ تاکید می‌کند که معتادان متجاهر باید جمع آوری شوند، علی الخصوص در ماده ۱۶ برای هر یک از دستگاه ها وظایفی در راستای جمع آوری و بهبود معتادان مشخص کرده است، براساس آن سازمان بهزیستی موظف به ایجاد اماکنی است که این معتادان را اسکان داده و وزارت بهداشت در خصوص مسائل بهداشتی، دارویی و درمانی آنها تا بهبودی کامل نظارت کامل داشته باشد.
نماینده مردم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب، داورزن و ششتمد در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: متاسفانه تعداد مراکز ۱۶ در خصوص جمع آوری معتادان بسیار کم هستند، بهزیستی باید مجوز صدور این مراکز را با توجه به کمیت آسیب دیدگان بیشتر کند، در این بین هم اگر نیروی انتظامی برنامه‌ای برای جمع آوری این معتادان طراحی و به مرحله اجرایی شدن برساند تا زمانی که محلی برای اسکان آنها وجود نداشته باشد بعد از چند روز نگهداری مجبور می‌شود آنها را رها کند.
وی در ادامه به ساختار ماده ۱۶ اشاره کرد و ادامه داد: باید مجوز براساس ساختار ماده ۱۶ صادر شود و کمپ‌ها با مشخصاتی که معین می‌شود اقدام به پذیرش معتادان آسیب دیده کنند، تعداد پذیرش، میزان آسیب دیدگی و نوع آسیب دیدگی مشخص شود؛ علی الخصوص در مورد بانوان معتاد که به دلیل ظرافت جسمانی در معرض بیماری‌های بیشتری هستند باید توجه ویژه‌ای در خصوص آنها شود.
همه از نیروی انتظامی، انتظار داریم
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم تاکید می‌کند: سازمان بهزیستی، وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، وزارت بهداشت و درمان و وزارت کشور و دیگر سازمان‌ها و نهادهای مربوطه که در خصوص بهبود معتادان نقش و مسئولیتی داشته وظایفشان را رها کرده و یا به درستی انجام نمی‌دهند؛ با تمام این تفاسیر در خصوص جمع آوری و بهبود معتادان همه انتظارات را از نیروی انتظامی داریم.
وی ادامه داد: در حاشیه‌های از پایتخت و شهرهای بزرگ صحنه‌هایی از اعتیاد را می‌بینیم که در شان جمهوری اسلامی نیست، دستگاههای متولی علی الخصوص وزارت کشور باید به صورت جدی به این موضوع ورود پیدا کنند. در حال حاضر اعتیاد به گونه و شکل‌های متفاوت در کشور در حال رشد است که نشان می‌دهد متولیان امر وظایف خود را به درستی اجرا نمی‌کنند.
معاونت امور زنان و خانواده از مسائل سیاسی فاصله بگیرد
عنابستانی با انتقاد از عملکرد معاونت امور زنان و خانواده در خصوص بی‌توجهی به مسائل مربوط به بانوان تاکید می‌کند: اگر این نهاد مقداری از مسائل سیاسی فاصله بگیرد می‌تواند به مسائل مربوط به بانوان بیشتر توجه کند، امروزه در کشور ۳میلیون و ۳۰۰ هزار زن سرپرست خانوار، ۱۵۶ هزار زن درگیر با معضل اعتیاد به صورت مستقیم وجود دارد که هیچ برنامه‌ای برای آنها نیست، این زنان آسیب دیده به دلیل بی‌توجهی درگیر آسیب‌های دیگری هم می‌شوند.گاهی برای تامین مایحتاج زندگی به جابجایی مواد مخدر روی می‌آورند و خود هم گرفتار می‌شوند که متاسفانه این موارد مورد بی‌مهری و کم توجهی این نهاد مربوطه قرار گرفته است.
نهاد معاونت امور زنان و خانواده اصلی‌ترین مرکز در خصوص حل مشکلات و مسائل بانوان است متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل عملکرد ضعیف گویا تعطیل است
نماینده مردم در مجلس یازدهم در ادامه خاطر نشان کرد: حدود یکسال بیشتر است که قوه قضائیه طرح حفظ کرامت زنان و منع خشونت را به معاونت امور زنان و خانواده تحویل داده تا بررسی لایحه آن به مجلس ارسال شود ولی به دلیل کم توجهی در دولت ماندگار شده است، نهاد معاونت امور زنان و خانواده اصلی‌ترین مرکز در خصوص حل مشکلات و مسائل بانوان است متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل عملکرد ضعیف گویا تعطیل است.
زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند
عنابستانی در ادامه به خانه ملت می‌گوید: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نه تنها در خصوص کاهش اعتیاد و بازگرداندن زنان درگیر اعتیاد اقدام موثری نداشته بلکه در سایه بی‌توجهی به دیگر مسائل مربوط به زنان از مادر شدن و تجربه مهرمادری تا افزایش نرخ باروری در کشور هم برنامه‌ای برای دختران و زنان کشور ندارد، زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند که در سایه بی‌توجهی و بی‌مهری این مشکلات هر روز عمیق و عمیق‌تر می‌شود، که اعتیاد هم یکی از این مسائل است.
حرمت، شأن و منزلت زنان در خانواده حفظ شود
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه تاکید می‌کند: زنان به دلیل جنس لطیفی که دارند بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند گرفتاری آنها به آسیبی منجر به زاییده شدن آسیبی جدی‌تر می‌شود، باید در حوزه زنان به قدری محکم عمل کنیم که حرمت، شان و منزلت زنان در خانواده حفظ شود تا شاهده آسیب‌های اجتماعی این گروه نباشیم.
در ادامه زهره سادات لاجوردی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش اعتیاد در میان زنان به خانه ملت می‌گوید: متاسفانه، مصرف مواد مخدر در ایران طی سالهای اخیر روندی افزایشی داشته و در صدر آسیب‌های اجتماعی کشور قرار گرفته است. آمار ارائه شده حکایت از افزایش اعتیاد در زنان داشته است؛ به‌طوری‌که در گروه سنی 29-15 ساله به ازای هر 6/6 مرد، یک زن معتاد و در گروه سنی 44-30ساله به ازای هر 7/15 مرد، یک زن و در گروه سنی 64-45 ساله به ازای هر 6/16مرد یک زن معتاد وجود دارد و نرخ اعتیاد زنان در دهه اخیر تقریباً 2برابر شده است.
تحولات ارزشی جامعه بویژه در سالهای اخیر، زنان را به انجام رفتارها و اعمال هم‌ارز با مردان سوق داده است
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح می‌کند: افزایش مصرف مواد در بین زنان را می‌توان با تغییرات هویت فرهنگی در قالب تغییر نقش‌های زنانه توضیح داد. تحولات ارزشی جامعه بویژه در سالهای اخیر، زنان را به انجام رفتارها و اعمال هم عرض با مردان سوق داده است. همچنین، کمرنگ‌شدن فضای تعامل و گفتمان در خانه، کاهش حساسیت نظارتی برخی خانواده‌ها، کمرنگ شدن پایبندی‌های مذهبی و سوق داده شدن زنان به مصرف مواد در بستر خانواده، امکان دسترسی آسان به مواد مخدر، تغییر موقعیت و سبک زندگی زنان در جامعه مانند حضور زنان در دورهمی‌های مختلفی که در آن مواد مصرف می‌شود، ازجمله مواردی است که در افزایش گرایش زنان به اعتیاد موثر بوده است. تغییر الگوهای حاکم برسبک زندگی تحت تاثیر شبکه‌های ماهواره ای و حلقه دوستان، باعث شده تا برخی از زنان و دختران برای فخرفروشی و جانماندن از قافله همسالان دست به رفتارهای پرخطری مانند مصرف سیگار، قلیان، مصرف مواد مخدر صنعتی و داروهای روان‌گردان بزنند.
چند وجهی بودن اعتیاد در زنان
لاجوردی اعتیاد زنان را معضلی چند وجهی می‌داند و ادامه می‌دهد: اعتیاد زنان با اینکه معضلی چندوجهی است و عوامل مختلفی را در برمی‌گیرد، مانند: رشد نیافتن مهارت‌های زندگی، مشکلات روحی_روانی، عدم شناخت نسبت به مواد مخدر و عواقب مصرف آن، احساس تنهایی و تعدی‌های جنسی و جسمی؛ اما بنابه تحقیقات در کشور ما گرایش زنان به اعتیاد اغلب ریشه در شرایط خانوادگی داشته است. این در حالیست که در بین مردان عواملی مانند سرخوردگی بدلیل عدم توفیق در مسائل اقتصادی و معیشتی، ارتباط با دوستان و همسالان مصرف کننده مواد و کنجکاوی ازجمله دلایل عمده سقوط در دام اعتیاد می‌باشد.
عواقب اعتیاد در زنان بیش از مردان است
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یادآوری می‌کند: براساس آمار جهانی، عواقب استفاده از مواد مخدر در زنان بیش از مردان است بطوری‌که زنان طی 2 سال به مواد مخدر وابستگی کامل پیدا می‌کنند در حالی که این دوره در مردان 8 سال است. با این احتساب، زنان 6سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید کشیده شده و طبعاً درمان آنها سخت‌تر و عوارض جسمی، روانی و اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است. تفاوت دیگر میان زنان و مردان درگیر این است که اعتیاد زنان با مواد خطرناک مانند کراک و حشیش شروع می‌شود در حالی‌که شروع این مسئله در مردان با مواد سبک‌تری همچون سیگار و قلیان صورت می‌گیرد.
نماینده مردم در مجلس یازدهم درمورد بی‌توجهی به اعتیاد زنان می‌گوید: در حالی‌که هشدارهای موجود در خصوص اعتیاد زنان در کشور مربوط به افزایش آمار مصرف‌کنندگان و کاهش سن مصرف مواد در زنان است باید توجه داشت که اعتیاد زنان تبعات مستقیم و غیرمستقیمی بر خانواده و جامعه تحمیل می‌کند که نیازمند برنامه‌ریزی‌ها و تدوین سیاست‌های پیشگیری است.
عشق مادرانه را قربانی اعتیاد نکنید
وی ادامه می‌دهد: با بروز پدیده اعتیاد در زندگی یک زن و دغدغه‌مند شدن وی به امر تأمین و مصرف مواد مخدر، بسیاری از جنبه‌های فردی و خانوادگی او متأثر شده و عشق مادرانه و طراوت همسرانه، از بین می‌رود. کمترین پیامد اعتیاد زنان، از هم پاشیدگی و گسست خانواده است. بی‌حوصلگی در تعامل با فرزندان، مواجهه نامطلوب با کودکان و سایر اعضای خانواده، ناتوانی در نظارت صحیح بر تربیت فرزندان و مستعد شدن فرزندان چنین خانواده‌ای برای ورود به دنیای آسیب‌های اجتماعی از جمله تبعات درگیری زنان با اعتیاد است.
نماینده مردم تهران تاکید می‌کند: تداوم اعتیاد زنان آنها را برای تأمین هزینه مواد مخدر به روسپیگری می‌کشاند، در نتیجه بسیاری از این زنان به بیماری‌های مقاربتی مبتلا می‌شوند. همچنین، اعتیاد مانع بزرگی برای ازدواج دختران معتاد است و حتی در صورت ازدواج چنین دختری، این‌گونه ازدواج‌ها پایدار نمی‌ماند.
بی‌توجهی به اعتیاد زنان
لاجوردی با انتقاد از نبود آمار درست در مورد اعتیاد زنان می‌گوید: بازنمایی آماری در حوزه اعتیاد زنان می‌تواند کمک بزرگی در تعیین برنامه‌ها و راهبردهای ضروری و خروجی سیاست‌های انجام شده در این حوزه و نقاط اغفال آن داشته باشد و متأسفانه تناقض‌های آماری یکی از مهمترین مشکلات عمده در بازنمایی حوزه اعتیاد زنان است که با کم‌کاری یا اهمال‌کاریِ نهادهای متولی امور زنان در این زمینه روبرو بوده و در سالهای گذشته کار پژوهشی متقنی صورت نگرفته یا حداقل آمار آن در دسترس عموم و نهادهای متولی قرار نگرفته است.
اعتیاد در مردان یک بیماری تلقی می‌شود ولی به علت پیامدهای آتی آن باعث شده که این امر برای یک یک زن انحراف محسوب شود و این نگاه موجب شده اغلب زنان معتاد از معرفی خود به مراکز درمانی اجتناب کنند
وی ادامه می‌دهد: شاید یکی دیگر از عوامل کمرنگ‌تر بودن پرداخت جامعه به موضوع زنان، بالا بودن آمار مردان مبتلابه اعتیاد باشد چراکه در حال حاضر90 درصد جمعیت معتادان را مردان و 10درصد آن را زنان تشکیل می دهند.همچنین، اعتیاد در مردان یک بیماری تلقی می‌شود ولی به علت پیامدهای آتی آن باعث شده که این امر برای یک یک زن انحراف محسوب شود و این نگاه موجب شده اغلب زنان معتاد از معرفی خود به مراکز درمانی اجتناب کنند. نماینده مردم در مجلس یازدهم تصریح می‌کند: مسئولیت‌های زندگی از جمله مراقبت از فرزندان و وظایف همسری که فراغتی را برای زن باقی نمی‌گذارد نیز مزید بر علت است.از سویی، ترک اعتیاد مستلزم سپری شدن زمان و طی دوران نقاهت است و کمتر اتفاق میفتد که زنان کسی را داشته باشند تا در طول دوران درمان با دلسوزی از آنها پرستاری کند که این عوامل به نوبه خود در پرداختن کمتر جامعه به اعتیاد زنان موثر می‌افتد.
عضو کمیسیون فرهنگی در مورد بی توجهی نهادها و سازمان‌ها مرتبط با اعتیاد به خانه ملت می‌گوید: ازجمله اقداماتی که در حد اخبار از آن معاونت در رسانه‌ها منتشر شده تاکید این معاونت بر پیشگیری از اعتیاد با راه اندازی تشکیلات محلی در آذرماه 1398 بوده، در همان سال، امضای تفاهم‌نامه همکاری بین معاونت امور زنان و ستاد مبارزه با مواد مخدر، در قالب طرح ارتقای تاب‌آوری و گفت و گوی ملی خانواده صورت گرفته که هیچگونه اطلاعات یا گزارش عملکردی درباره خروجی و میزان اثرگذاری آن، در جامعه هدف ارائه نشده است. در اخبار دیگر آمده است که در راستای توجه به نقش زنان سرپرست خانوار در مقابله با آسیب‌های اجتماعی با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، 12 هزار زن سرپرست خانوار با هدف توجه به مشاغل نوین خانگی هدفگذاری شده است و ظاهراً در این حوزه نیز بعد از 7 سال صرفاً به هدفگذاری بسنده شده و کار عملی موثری انجام نگرفته است.
وی ادامه داد: دربرنامه ششم توسعه مبتنی بر کاهش 25درصدی آسیب‌های اجتماعی تاکید شده است، در بحث اعتیاد به عنوان اصلی‌ترین آسیب اجتماعی نه تنها بهبودی رخ نداده بلکه
لاجوردی تاکید می کند: در کارنامه این معاونت آثاری از اقدام در حوزه پیشگیری و درمان به چشم نمی‌خورد؛ به طوری‌که، از برگزاری کلاس‌های آموزشی پیشگیرانه در مناطق آسیب‌پذیر، رایزنی و ایفای نقش جهت برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تفریحی سالم در مناطق حاشیه‌ای و پرآسیب، برگزاری‌همایش و دعوت از دستگاههای مسئول، برنامهریزی و منسجم‌سازی اقدامات نهادهای متولی با خاص‌نگری به زنان، ارائه بسته‌های فرهنگی و اقدامات درخوری از این دست، هیچ گونه اثری نیست.
سن اعتیاد به 13 سال در کشور رسیده است
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که اعتیاد موضوعی نیست که دفعتاً و یا برای همیشه ریشه‌کن شود چراکه در حین درمان و پاک شدن عده‌ای، افراد جدیدی با شروع به مصرف مواد مخدر، وارد این زنجیره می‌شوند لذا باید برای جلوگیری از ورود افراد جدید و افزایش اثربخش خروج افراد از این زنجیره به گونه‌ای برنامهریزی شود که نرخ خروجی‌ها از ورودی‌ها، سبقت بگیرد.
کم کاری نهادهای مربوطه در کنترل اعتیاد
وی یادآوری می‌کند: با توجه به اینکه سن شروع اعتیاد به 13 تا 15سال کاهش یافته (معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر، 1398) و مهمترین قشر در معرض خطر نوجوانها و جوانهای در حال تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها هستند، آموزش مستقیم دانش آموزان و اولیا و نیز آموزش دانشجویان نقش موثری در پیشگیری از وقوع اعتیاد در بین این قشر دارد؛ آموزش‌هایی که مع الاسف اثری از آن در سیستم آموزشی کشور چه در حوزه وزارت آموزش و پرورش و چه در حوزه وزارت علوم، دیده نمی‌شود و نشان از کم‌کاری برخی نهادهای مربوط دارد.
نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: تغییرات الگوی مصرف، جنسیت و خصوصیات مصرف کنندگان مواد مخدر از مهمترین عواملی است که بدون دانستن آنها، سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف از کاهش کاهش تقاضا گرفته تا مقابله با عرضه مواد مخدر با مشکل مواجه می‌شود و همان طور که قبلاً اشاره شد به بازنمایی آماری معتبر نیازمند است.از آنجا که محیط و فضای خانواده بر سلامت روان و رفاه روانشناختی اعضای آن اثر می‌گذارد، پیشنهاد می‌شود استراتژی‌های حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد ( به منظور کاهش ورودی‌ها و افزایش خروجی‌های زنجیره اعتیاد) به طور جدی بر خانواده‌ها، زنان، کودکان و نوجوانان مبتلابه مشکلات مربوط به اعتیاد متمرکز شود چرا که رویکرد خانواده محور باعث می‌شود در باب درمان و پیشگیری، کارآمدی بیشتری حاصل شود.
چهار دیوارها همیشه امن نیست
عضو فراکسیون زنان مجلس با تاکید بر اینکه همیشه چهار دیواری خانه‌ها امن نیست خاطرنشان می‌کند: زنان در روابط خانوادگی و نیز در روابطه عاطفی اغلب قربانیان اعتیاد هستند. در حال حاضر، تعداد زنان متأهل معتاد بیش از دختران معتاد است و عامل اصلی این موضوع به اعتیاد همسر بازمی‌گردد. اغلب زنان مجرد معتاد نیز درگیر خانواده‌های معتاد بوده‌اند یعنی یا پدر با برادر معتاد داشته‌اند و اکثر زنان متاهل توسط همسرانشان و شرایط زندگی معتاد شده‌اند.شوهران معتاد یکی از مهمترین عوامل اعتیاد زنان به حساب می‌آیند. آنها برای آنکه از سرزنش و انتقاد همسر خود بکاهند و در موقع تنگدستی و عدم تمکن مالی برای تهیه مواد مخدر او را به کارهای ناپسند و نامشروع نظیر گدایی، فروش مواد مخدر و تن‌فروشی بکشانند، زن خود را معتاد می‌کنند و گاه حتی از فرزندان خود نیز سوء استفاده کرده و آنها را به توزیع مواد مخدر وادار می‌کنند.
وی ادامه داد: برای جلوگیری و کاهش زنان قربانی در این زمینه، زنان به عنوان عضو مهم بنیان خانواده و بطور کلی در جامعه باید آموزش‌های صحیح و مهارت‌های زندگی را فرابگیرند. آموزش‌هایی که منجربه توانمندسازی زنان و اگاهی آنان هنگام مواجهه با مشکلات و سختی‌های زندگی باشد.
نقش رسانه ملی در کاهش اعتیاد کمرنگ است
عضو کمیسیون مجلس یازدهم در مورد نقش اعتیاد در کاهش اعتیاد تاکید می‌کند: با توجه به انکارناپذیر بودن عوامل محیطی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر، ایجاد وسوسه مصرف مواد یا تشویق فرد به ترک مصرف باید گفت رسانه‌ها می‌توانند نقش پررنگی در این زمینه ایفا نمایند.در سالهای گذشته (قبل از 1392) ساخت برنامه‌های مستند در رابطه با آسیب اجتماعیِ اعتیاد در دستور کار برنامه‌سازان صدا و سیما قرار گرفت؛ مستندهایی مانند شوک، مکث، یکطرفه ورود ممنوع و مانند آن جزء برنامه‌های پرمخاطبی بود که به بررسی ریشه‌ها و عواقب تلخ اعتیاد در قالب روایت تصویری پرداخت و دارای اثربخشی و مورد وثوق خانواده‌ها بود ولی متاسفانه در سالهای اخیر شاهد کم‌کاری در این حوزه بوده و برنامه چشمگیر و پرمخاطبی در زمینه اعتیاد و عواقب سوء مصرف آن در صحنه رسانه ظاهر نشده است.
لاجوردی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در ادامه می‌گوید: شایسته است که افزایش آگاهی ملی، تمرکز بر عواقب مصرف مواد مخدر رایج و گسترش دیدگاه‌های اجتماعی و بسط افکار عمومی برای دستیابی به رویکردهای تازه در دستورکار رسانه قرار بگیرد. رسانه باید به طراحی طراحی و سناریوسازی برنامه‌هایی بپردازد که بخشی مستقیم روی افراد تأثیر بگذارد در عرصه پیشگیری و یا در عرصه درمان و سوق دادن فرد مبتلا به ترک مصرف مواد و حجم دیگری از برنامه‌ها به آگاه‌سازی خانواده‌ها برای پیشگیری از مصرف و یا کمک به فرزندانشان که درگیر مصرف شده‌اند، بپردازد.
آسیب‌های اجتماعی خسارات جبران ناپذیری برای زنان دارد
کلام آخر، گاهی انگ اجتماعی آسیب‌های اجتماعی تحت تاثیر جنسیت قرار می‌گیرد و رفتارهای ناخوشایند اجتماعی مانع از بهبودی زنان می‌شود، زنان نیمی از جامعه امروز ایران زمانی که دچار آسیب می‌شوند زودتر از مردان در معرض نگاه کج خانواده و جامعه قرار می‌گیرند، گاهی همین طرد شدن از خانواده و جامعه مسیر تازه ای برای ورود به آسیب‌های نوظهور برای آنها می‌شود باید در نظر داشته باشیم که جامعه با شخصی که آسیب دیده نگاه جنسیتی نداشته باشند هر چند در نگاه جامعه سنتی همیشه زنان ضعیفه خطاب می‌شوند بر همین اساس گاهی آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد خسارات جبران ناپذیرتری برای زنان به همراه خواهد داشت در این میان بسیاری از مسئولان ترجیح می‌دهند دایره دید خود را به عملیات های پلیسی و مجازات‌های کیفری در مورد اعتیاد محدود کنند تا حل ریشه‌ای مشکل اعتیاد در کشور!
-------------------------------------
گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان
به گزارش کبنا، داستان تلخی است زن باشی درگیر اعتیاد! تمام لطافت زنانگی خود را قربانی نشئگی و خماری ساعتی و روزانه می‌کنند تا جایی که به یک معتاد تمام عیار تبدیل شده، مثل بقیه معتادان قربانی این بلای خانمان سوز می‌شوند.
اعتیاد رنج امروز و دیروز ایران نیست، سالیان دراز است این بلای خانمان سوز دامن کودکان، جوانان و سالخوردگان این سرزمین را گرفته، فارغ از هر گونه نگاه جنسیتی و با تمام تلاش‌هایی که نیروی انتظامی در جهت مبارزه با این آسیب اجتماعی می‌کند هنوز شاهد قربانی شدن معتادان بسیاری در کوچه و پس کوچه‌های شهر هستیم.
وقتی اعتیاد زنانه می‌شود
در گذشته نه چندان دور آسیبی مانند اعتیاد فقط مختص مردان بود؛ تک و توک زنی را می‌دیدیم که سیگار بدست باشد چه برسد به مصرف مواد مخدر، از تریاک و هروئین گرفته تا گل، ماری‌جوانا و هزاران مواد اعتیاد آور دیگر با نام‌های متفاوت که دلیلی بر فراوانی آنها است. با پیشرفت علم وتکنولوژی و پیشروی جهان به سمت صنعتی شدن ، آسیب‌های اجتماعی هم شکل مدرنی به خود گرفته‌اند تا جایی که شاهد تغییر شکل مصرف مواد مخدر از سنتی به صنعتی هستیم.
آمارهایی از اعتیاد زنان
پیش از این سردار اسکندر مومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گزارشی آخرین آمار معتادان کشور را دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کرد و خاطر نشان کرد: ۱۵۶ هزار نفر از معتادان بانوان هستند، جمعیت بانوان معتاد نسبت به جمعیت فعال کشور ۵.۴ درصد است؛ البته این آمار در مقایسه با کل جمعیت فعال ۰.۶ درصد است.
حقیقت غیر قابل انکاری هست زنان رکن و ستون اصلی خانواده در پیشگیری مواد مخدر هستند
باورهای غلط در معتادان انگیزه ای برای مصرف دوباره به مواد مخدر است، حتما جملاتی نظیر «با یکبار مصرف معتاد نمی‌شوم» و «روزانه به اندازه یک عدس مصرف می‌کنم» را بارها در مستندها و گزارشات شوک شنیده‌اید؛ افرادی که با باور یکبار و دوبار مصرف امروزه در خماری بی‌موادی به سر می‌برند. جالب‌تر از همه زمانی که سخن از اعتیاد می‌شود بلافاصله موضوع خانواده مطرح می‌شود، بدون شک حقیقت غیر قابل انکاری هست زنان رکن و ستون اصلی خانواده در پیشگیری مواد مخدر هستند که در گزارشی مطرح شده که بیش از ۳۰ درصد زنان معتاد می‌گویند اصلا فکر نمی‌کرده‌اند که روزی معتاد شوند.
همیشه پستوی خانه‌ها امن نیست
اما سوال اینجاست در جامعه سنتی ایران چرا زنان به مواد مخدر پناه می‌برند و معتاد می‌شوند؟ زنان درگیر اعتیاد هر یک زاده شده آسیبی هستند که برای درمان آن به مصرف مواد مخدر پناه می‌برند باید در نظر داشته باشیم همیشه پستوی خانه‌ها امن نیست گاهی همین چهار دیواری به ظاهر امن آبستن اتفاقات ناگوار در تاریخ هستند.
مصرف مواد مخدر برای داشتن اندامی زیبا
عوامل متعددی می‌تواند منجر به اعتیاد زنان شود اگر از بعد کلان به مسئله اعتیاد زنان بنگریم، فقر یا رفاه اقتصادی بیش از حد زنان در خانواده از دلایل مهم گرایش به مواد مخدر است. احساس محرومیت، عدم دسترسی به امکانات مالی و معیشتی، ناکامی و افسردگی زمینه‌ساز اعتیاد برخی زنان می‌شوند و در مقابل نیز تعدادی از زنان به واسطه برخورداری از مال و ثروت فراوان و همچنین فرصت‌های بیشتر برای شرکت در پارتی‌ها، کافی‌شاپ‌ها و البته انجام مسافرت‌های تفریحی به داخل و خارج از کشور در معرض اعتیاد به مواد مخدر قرار می‌گیرند در این بین دلایلی جزئی دیگری همچون احساس تنهایی، وجود پدر، برادر و همسر معتاد در کنار سبک جدید زندگی در برخی خانواده‌ها و یا برخورداری از اندام زیباتر زنان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق پیدا می‌دهد.
در طی چند سال اخیر زمزمه‌های بسیاری در مورد صدور مجوزهای متعددی برای احداث مراکزی جهت پناه دادن زنان آسیب دیده از خشونت، اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی شنیده می‌شود هر چند تعداد آنها به میزان مراکزی که به مردان آسیب‌پذیر خدمات ارائه می‌دهند کم هستند اما باز جای شکرش باقی است که هستند! طبق گفته چند ماه گذشته فرید براتی‌سده؛ مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی کشور، در حال حاضر از مجموع ۱۴۰ مرکز گذری کاهش آسیب اعتیاد در کشور ۲۸ مرکز به زنان کارتن‌خواب خدمت می‌دهد و همچنین از مجموع ۱۰۵ سرپناه شبانه در کشور ۱۷ شلتر متعلق به زنان بی‌خانمان است و از مجموع ۱۲۲۹ مرکز اقامتی درمان اعتیاد هم ۷۰ مرکز به درمان زنان معتاد اختصاص یافته است.
مدتی قبل سرهنگ عبدالمطلب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر پایتخت از وجود ۱۰۰۰ زن معتاد متجاهر در تهران خبر داد و تاکید می‌کند: به تازگی بهزیستی ظرفیتی برای نگهداری معتادان متجاهری که بالای ۶۵ سال دارند و همچنین دارای بیماری‌هایی با زخم باز هستند، اختصاص داده است که ۵۰۰ نفر از ظرفیت این مرکز متعلق به زنان معتاد متجاهر است.
با تمام این آمار و ارقام و تبلیغات گسترده هنوز در کوچه و پس کوچه‌های شهر چهره مردانه و زنانه اعتیاد را کم نمی‌بینیم و اعداد و ارقامی که هر از چندگاهی در سرتیتر رسانه‌ها بالا و پایین می‌شوند.
هریک از دستگاهها وظایفی در راستای بهبود معتادان دارند
علی‌اصغر عنابستانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص جمع آوری معتادان متجاهر به خبرنگار خانه ملت می‌گوید: در رابطه با مواد مخدر ماده ۱۵ و ۱۶ تاکید می‌کند که معتادان متجاهر باید جمع آوری شوند، علی الخصوص در ماده ۱۶ برای هر یک از دستگاه ها وظایفی در راستای جمع آوری و بهبود معتادان مشخص کرده است، براساس آن سازمان بهزیستی موظف به ایجاد اماکنی است که این معتادان را اسکان داده و وزارت بهداشت در خصوص مسائل بهداشتی، دارویی و درمانی آنها تا بهبودی کامل نظارت کامل داشته باشد.
نماینده مردم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب، داورزن و ششتمد در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: متاسفانه تعداد مراکز ۱۶ در خصوص جمع آوری معتادان بسیار کم هستند، بهزیستی باید مجوز صدور این مراکز را با توجه به کمیت آسیب دیدگان بیشتر کند، در این بین هم اگر نیروی انتظامی برنامه‌ای برای جمع آوری این معتادان طراحی و به مرحله اجرایی شدن برساند تا زمانی که محلی برای اسکان آنها وجود نداشته باشد بعد از چند روز نگهداری مجبور می‌شود آنها را رها کند.
 |
بانوان معتاد که به دلیل ظرافت جسمانی در معرض بیماری‌های بیشتری هستند باید توجه ویژه‌ای در خصوص آنها شود |
همه از نیروی انتظامی، انتظار داریم
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم تاکید می‌کند: سازمان بهزیستی، وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، وزارت بهداشت و درمان و وزارت کشور و دیگر سازمان‌ها و نهادهای مربوطه که در خصوص بهبود معتادان نقش و مسئولیتی داشته وظایفشان را رها کرده و یا به درستی انجام نمی‌دهند؛ با تمام این تفاسیر در خصوص جمع آوری و بهبود معتادان همه انتظارات را از نیروی انتظامی داریم.
وی ادامه داد: در حاشیه‌های از پایتخت و شهرهای بزرگ صحنه‌هایی از اعتیاد را می‌بینیم که در شان جمهوری اسلامی نیست، دستگاههای متولی علی الخصوص وزارت کشور باید به صورت جدی به این موضوع ورود پیدا کنند. در حال حاضر اعتیاد به گونه و شکل‌های متفاوت در کشور در حال رشد است که نشان می‌دهد متولیان امر وظایف خود را به درستی اجرا نمی‌کنند.
معاونت امور زنان و خانواده از مسائل سیاسی فاصله بگیرد
عنابستانی با انتقاد از عملکرد معاونت امور زنان و خانواده در خصوص بی‌توجهی به مسائل مربوط به بانوان تاکید می‌کند: اگر این نهاد مقداری از مسائل سیاسی فاصله بگیرد می‌تواند به مسائل مربوط به بانوان بیشتر توجه کند، امروزه در کشور ۳میلیون و ۳۰۰ هزار زن سرپرست خانوار، ۱۵۶ هزار زن درگیر با معضل اعتیاد به صورت مستقیم وجود دارد که هیچ برنامه‌ای برای آنها نیست، این زنان آسیب دیده به دلیل بی‌توجهی درگیر آسیب‌های دیگری هم می‌شوند.گاهی برای تامین مایحتاج زندگی به جابجایی مواد مخدر روی می‌آورند و خود هم گرفتار می‌شوند که متاسفانه این موارد مورد بی‌مهری و کم توجهی این نهاد مربوطه قرار گرفته است.
نهاد معاونت امور زنان و خانواده اصلی‌ترین مرکز در خصوص حل مشکلات و مسائل بانوان است متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل عملکرد ضعیف گویا تعطیل است
نماینده مردم در مجلس یازدهم در ادامه خاطر نشان کرد: حدود یکسال بیشتر است که قوه قضائیه طرح حفظ کرامت زنان و منع خشونت را به معاونت امور زنان و خانواده تحویل داده تا بررسی لایحه آن به مجلس ارسال شود ولی به دلیل کم توجهی در دولت ماندگار شده است، نهاد معاونت امور زنان و خانواده اصلی‌ترین مرکز در خصوص حل مشکلات و مسائل بانوان است متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل عملکرد ضعیف گویا تعطیل است.
زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند
عنابستانی در ادامه به خانه ملت می‌گوید: معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نه تنها در خصوص کاهش اعتیاد و بازگرداندن زنان درگیر اعتیاد اقدام موثری نداشته بلکه در سایه بی‌توجهی به دیگر مسائل مربوط به زنان از مادر شدن و تجربه مهرمادری تا افزایش نرخ باروری در کشور هم برنامه‌ای برای دختران و زنان کشور ندارد، زنان نیمی از جامعه ما با مشکلات متعددی روبرو هستند که در سایه بی‌توجهی و بی‌مهری این مشکلات هر روز عمیق و عمیق‌تر می‌شود، که اعتیاد هم یکی از این مسائل است.
حرمت، شأن و منزلت زنان در خانواده حفظ شود
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه تاکید می‌کند: زنان به دلیل جنس لطیفی که دارند بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی هستند گرفتاری آنها به آسیبی منجر به زاییده شدن آسیبی جدی‌تر می‌شود، باید در حوزه زنان به قدری محکم عمل کنیم که حرمت، شان و منزلت زنان در خانواده حفظ شود تا شاهده آسیب‌های اجتماعی این گروه نباشیم.
در ادامه زهره سادات لاجوردی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در مورد افزایش اعتیاد در میان زنان به خانه ملت می‌گوید: متاسفانه، مصرف مواد مخدر در ایران طی سالهای اخیر روندی افزایشی داشته و در صدر آسیب‌های اجتماعی کشور قرار گرفته است. آمار ارائه شده حکایت از افزایش اعتیاد در زنان داشته است؛ به‌طوری‌که در گروه سنی 29-15 ساله به ازای هر 6/6 مرد، یک زن معتاد و در گروه سنی 44-30ساله به ازای هر 7/15 مرد، یک زن و در گروه سنی 64-45 ساله به ازای هر 6/16مرد یک زن معتاد وجود دارد و نرخ اعتیاد زنان در دهه اخیر تقریباً 2برابر شده است.
تحولات ارزشی جامعه بویژه در سالهای اخیر، زنان را به انجام رفتارها و اعمال هم‌ارز با مردان سوق داده است
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح می‌کند: افزایش مصرف مواد در بین زنان را می‌توان با تغییرات هویت فرهنگی در قالب تغییر نقش‌های زنانه توضیح داد. تحولات ارزشی جامعه بویژه در سالهای اخیر، زنان را به انجام رفتارها و اعمال هم عرض با مردان سوق داده است. همچنین، کمرنگ‌شدن فضای تعامل و گفتمان در خانه، کاهش حساسیت نظارتی برخی خانواده‌ها، کمرنگ شدن پایبندی‌های مذهبی و سوق داده شدن زنان به مصرف مواد در بستر خانواده، امکان دسترسی آسان به مواد مخدر، تغییر موقعیت و سبک زندگی زنان در جامعه مانند حضور زنان در دورهمی‌های مختلفی که در آن مواد مصرف می‌شود، ازجمله مواردی است که در افزایش گرایش زنان به اعتیاد موثر بوده است. تغییر الگوهای حاکم برسبک زندگی تحت تاثیر شبکه‌های ماهواره ای و حلقه دوستان، باعث شده تا برخی از زنان و دختران برای فخرفروشی و جانماندن از قافله همسالان دست به رفتارهای پرخطری مانند مصرف سیگار، قلیان، مصرف مواد مخدر صنعتی و داروهای روان‌گردان بزنند.
چند وجهی بودن اعتیاد در زنان
لاجوردی اعتیاد زنان را معضلی چند وجهی می‌داند و ادامه می‌دهد: اعتیاد زنان با اینکه معضلی چندوجهی است و عوامل مختلفی را در برمی‌گیرد، مانند: رشد نیافتن مهارت‌های زندگی، مشکلات روحی_روانی، عدم شناخت نسبت به مواد مخدر و عواقب مصرف آن، احساس تنهایی و تعدی‌های جنسی و جسمی؛ اما بنابه تحقیقات در کشور ما گرایش زنان به اعتیاد اغلب ریشه در شرایط خانوادگی داشته است. این در حالیست که در بین مردان عواملی مانند سرخوردگی بدلیل عدم توفیق در مسائل اقتصادی و معیشتی، ارتباط با دوستان و همسالان مصرف کننده مواد و کنجکاوی ازجمله دلایل عمده سقوط در دام اعتیاد می‌باشد.
عواقب اعتیاد در زنان بیش از مردان است
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس یادآوری می‌کند: براساس آمار جهانی، عواقب استفاده از مواد مخدر در زنان بیش از مردان است بطوری‌که زنان طی 2 سال به مواد مخدر وابستگی کامل پیدا می‌کنند در حالی که این دوره در مردان 8 سال است. با این احتساب، زنان 6سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید کشیده شده و طبعاً درمان آنها سخت‌تر و عوارض جسمی، روانی و اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است. تفاوت دیگر میان زنان و مردان درگیر این است که اعتیاد زنان با مواد خطرناک مانند کراک و حشیش شروع می‌شود در حالی‌که شروع این مسئله در مردان با مواد سبک‌تری همچون سیگار و قلیان صورت می‌گیرد.
نماینده مردم در مجلس یازدهم درمورد بی‌توجهی به اعتیاد زنان می‌گوید: در حالی‌که هشدارهای موجود در خصوص اعتیاد زنان در کشور مربوط به افزایش آمار مصرف‌کنندگان و کاهش سن مصرف مواد در زنان است باید توجه داشت که اعتیاد زنان تبعات مستقیم و غیرمستقیمی بر خانواده و جامعه تحمیل می‌کند که نیازمند برنامه‌ریزی‌ها و تدوین سیاست‌های پیشگیری است.
عشق مادرانه را قربانی اعتیاد نکنید
وی ادامه می‌دهد: با بروز پدیده اعتیاد در زندگی یک زن و دغدغه‌مند شدن وی به امر تأمین و مصرف مواد مخدر، بسیاری از جنبه‌های فردی و خانوادگی او متأثر شده و عشق مادرانه و طراوت همسرانه، از بین می‌رود. کمترین پیامد اعتیاد زنان، از هم پاشیدگی و گسست خانواده است. بی‌حوصلگی در تعامل با فرزندان، مواجهه نامطلوب با کودکان و سایر اعضای خانواده، ناتوانی در نظارت صحیح بر تربیت فرزندان و مستعد شدن فرزندان چنین خانواده‌ای برای ورود به دنیای آسیب‌های اجتماعی از جمله تبعات درگیری زنان با اعتیاد است.
نماینده مردم تهران تاکید می‌کند: تداوم اعتیاد زنان آنها را برای تأمین هزینه مواد مخدر به روسپیگری می‌کشاند، در نتیجه بسیاری از این زنان به بیماری‌های مقاربتی مبتلا می‌شوند. همچنین، اعتیاد مانع بزرگی برای ازدواج دختران معتاد است و حتی در صورت ازدواج چنین دختری، این‌گونه ازدواج‌ها پایدار نمی‌ماند.
بی‌توجهی به اعتیاد زنان
لاجوردی با انتقاد از نبود آمار درست در مورد اعتیاد زنان می‌گوید: بازنمایی آماری در حوزه اعتیاد زنان می‌تواند کمک بزرگی در تعیین برنامه‌ها و راهبردهای ضروری و خروجی سیاست‌های انجام شده در این حوزه و نقاط اغفال آن داشته باشد و متأسفانه تناقض‌های آماری یکی از مهمترین مشکلات عمده در بازنمایی حوزه اعتیاد زنان است که با کم‌کاری یا اهمال‌کاریِ نهادهای متولی امور زنان در این زمینه روبرو بوده و در سالهای گذشته کار پژوهشی متقنی صورت نگرفته یا حداقل آمار آن در دسترس عموم و نهادهای متولی قرار نگرفته است.
اعتیاد در مردان یک بیماری تلقی می‌شود ولی به علت پیامدهای آتی آن باعث شده که این امر برای یک یک زن انحراف محسوب شود و این نگاه موجب شده اغلب زنان معتاد از معرفی خود به مراکز درمانی اجتناب کنند
وی ادامه می‌دهد: شاید یکی دیگر از عوامل کمرنگ‌تر بودن پرداخت جامعه به موضوع زنان، بالا بودن آمار مردان مبتلابه اعتیاد باشد چراکه در حال حاضر90 درصد جمعیت معتادان را مردان و 10درصد آن را زنان تشکیل می دهند.همچنین، اعتیاد در مردان یک بیماری تلقی می‌شود ولی به علت پیامدهای آتی آن باعث شده که این امر برای یک یک زن انحراف محسوب شود و این نگاه موجب شده اغلب زنان معتاد از معرفی خود به مراکز درمانی اجتناب کنند. نماینده مردم در مجلس یازدهم تصریح می‌کند: مسئولیت‌های زندگی از جمله مراقبت از فرزندان و وظایف همسری که فراغتی را برای زن باقی نمی‌گذارد نیز مزید بر علت است.از سویی، ترک اعتیاد مستلزم سپری شدن زمان و طی دوران نقاهت است و کمتر اتفاق میفتد که زنان کسی را داشته باشند تا در طول دوران درمان با دلسوزی از آنها پرستاری کند که این عوامل به نوبه خود در پرداختن کمتر جامعه به اعتیاد زنان موثر می‌افتد.
عضو کمیسیون فرهنگی در مورد بی توجهی نهادها و سازمان‌ها مرتبط با اعتیاد به خانه ملت می‌گوید: ازجمله اقداماتی که در حد اخبار از آن معاونت در رسانه‌ها منتشر شده تاکید این معاونت بر پیشگیری از اعتیاد با راه اندازی تشکیلات محلی در آذرماه 1398 بوده، در همان سال، امضای تفاهم‌نامه همکاری بین معاونت امور زنان و ستاد مبارزه با مواد مخدر، در قالب طرح ارتقای تاب‌آوری و گفت و گوی ملی خانواده صورت گرفته که هیچگونه اطلاعات یا گزارش عملکردی درباره خروجی و میزان اثرگذاری آن، در جامعه هدف ارائه نشده است. در اخبار دیگر آمده است که در راستای توجه به نقش زنان سرپرست خانوار در مقابله با آسیب‌های اجتماعی با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، 12 هزار زن سرپرست خانوار با هدف توجه به مشاغل نوین خانگی هدفگذاری شده است و ظاهراً در این حوزه نیز بعد از 7 سال صرفاً به هدفگذاری بسنده شده و کار عملی موثری انجام نگرفته است.
وی ادامه داد: دربرنامه ششم توسعه مبتنی بر کاهش 25درصدی آسیب‌های اجتماعی تاکید شده است، در بحث اعتیاد به عنوان اصلی‌ترین آسیب اجتماعی نه تنها بهبودی رخ نداده بلکه
 |
با افزایش 2برابری جامعه زنان معتاد مواجه هستیم که حاکی از کم کاری برخی نهادهای مسئول علی الخصوص نهاد متولی امور زنان است |
سن اعتیاد به 13 سال در کشور رسیده است
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که اعتیاد موضوعی نیست که دفعتاً و یا برای همیشه ریشه‌کن شود چراکه در حین درمان و پاک شدن عده‌ای، افراد جدیدی با شروع به مصرف مواد مخدر، وارد این زنجیره می‌شوند لذا باید برای جلوگیری از ورود افراد جدید و افزایش اثربخش خروج افراد از این زنجیره به گونه‌ای برنامهریزی شود که نرخ خروجی‌ها از ورودی‌ها، سبقت بگیرد.
کم کاری نهادهای مربوطه در کنترل اعتیاد
وی یادآوری می‌کند: با توجه به اینکه سن شروع اعتیاد به 13 تا 15سال کاهش یافته (معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر، 1398) و مهمترین قشر در معرض خطر نوجوانها و جوانهای در حال تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها هستند، آموزش مستقیم دانش آموزان و اولیا و نیز آموزش دانشجویان نقش موثری در پیشگیری از وقوع اعتیاد در بین این قشر دارد؛ آموزش‌هایی که مع الاسف اثری از آن در سیستم آموزشی کشور چه در حوزه وزارت آموزش و پرورش و چه در حوزه وزارت علوم، دیده نمی‌شود و نشان از کم‌کاری برخی نهادهای مربوط دارد.
نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: تغییرات الگوی مصرف، جنسیت و خصوصیات مصرف کنندگان مواد مخدر از مهمترین عواملی است که بدون دانستن آنها، سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف از کاهش کاهش تقاضا گرفته تا مقابله با عرضه مواد مخدر با مشکل مواجه می‌شود و همان طور که قبلاً اشاره شد به بازنمایی آماری معتبر نیازمند است.از آنجا که محیط و فضای خانواده بر سلامت روان و رفاه روانشناختی اعضای آن اثر می‌گذارد، پیشنهاد می‌شود استراتژی‌های حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد ( به منظور کاهش ورودی‌ها و افزایش خروجی‌های زنجیره اعتیاد) به طور جدی بر خانواده‌ها، زنان، کودکان و نوجوانان مبتلابه مشکلات مربوط به اعتیاد متمرکز شود چرا که رویکرد خانواده محور باعث می‌شود در باب درمان و پیشگیری، کارآمدی بیشتری حاصل شود.
چهار دیوارها همیشه امن نیست
عضو فراکسیون زنان مجلس با تاکید بر اینکه همیشه چهار دیواری خانه‌ها امن نیست خاطرنشان می‌کند: زنان در روابط خانوادگی و نیز در روابطه عاطفی اغلب قربانیان اعتیاد هستند. در حال حاضر، تعداد زنان متأهل معتاد بیش از دختران معتاد است و عامل اصلی این موضوع به اعتیاد همسر بازمی‌گردد. اغلب زنان مجرد معتاد نیز درگیر خانواده‌های معتاد بوده‌اند یعنی یا پدر با برادر معتاد داشته‌اند و اکثر زنان متاهل توسط همسرانشان و شرایط زندگی معتاد شده‌اند.شوهران معتاد یکی از مهمترین عوامل اعتیاد زنان به حساب می‌آیند. آنها برای آنکه از سرزنش و انتقاد همسر خود بکاهند و در موقع تنگدستی و عدم تمکن مالی برای تهیه مواد مخدر او را به کارهای ناپسند و نامشروع نظیر گدایی، فروش مواد مخدر و تن‌فروشی بکشانند، زن خود را معتاد می‌کنند و گاه حتی از فرزندان خود نیز سوء استفاده کرده و آنها را به توزیع مواد مخدر وادار می‌کنند.
وی ادامه داد: برای جلوگیری و کاهش زنان قربانی در این زمینه، زنان به عنوان عضو مهم بنیان خانواده و بطور کلی در جامعه باید آموزش‌های صحیح و مهارت‌های زندگی را فرابگیرند. آموزش‌هایی که منجربه توانمندسازی زنان و اگاهی آنان هنگام مواجهه با مشکلات و سختی‌های زندگی باشد.
نقش رسانه ملی در کاهش اعتیاد کمرنگ است
عضو کمیسیون مجلس یازدهم در مورد نقش اعتیاد در کاهش اعتیاد تاکید می‌کند: با توجه به انکارناپذیر بودن عوامل محیطی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر، ایجاد وسوسه مصرف مواد یا تشویق فرد به ترک مصرف باید گفت رسانه‌ها می‌توانند نقش پررنگی در این زمینه ایفا نمایند.در سالهای گذشته (قبل از 1392) ساخت برنامه‌های مستند در رابطه با آسیب اجتماعیِ اعتیاد در دستور کار برنامه‌سازان صدا و سیما قرار گرفت؛ مستندهایی مانند شوک، مکث، یکطرفه ورود ممنوع و مانند آن جزء برنامه‌های پرمخاطبی بود که به بررسی ریشه‌ها و عواقب تلخ اعتیاد در قالب روایت تصویری پرداخت و دارای اثربخشی و مورد وثوق خانواده‌ها بود ولی متاسفانه در سالهای اخیر شاهد کم‌کاری در این حوزه بوده و برنامه چشمگیر و پرمخاطبی در زمینه اعتیاد و عواقب سوء مصرف آن در صحنه رسانه ظاهر نشده است.
لاجوردی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در ادامه می‌گوید: شایسته است که افزایش آگاهی ملی، تمرکز بر عواقب مصرف مواد مخدر رایج و گسترش دیدگاه‌های اجتماعی و بسط افکار عمومی برای دستیابی به رویکردهای تازه در دستورکار رسانه قرار بگیرد. رسانه باید به طراحی طراحی و سناریوسازی برنامه‌هایی بپردازد که بخشی مستقیم روی افراد تأثیر بگذارد در عرصه پیشگیری و یا در عرصه درمان و سوق دادن فرد مبتلا به ترک مصرف مواد و حجم دیگری از برنامه‌ها به آگاه‌سازی خانواده‌ها برای پیشگیری از مصرف و یا کمک به فرزندانشان که درگیر مصرف شده‌اند، بپردازد.
آسیب‌های اجتماعی خسارات جبران ناپذیری برای زنان دارد
کلام آخر، گاهی انگ اجتماعی آسیب‌های اجتماعی تحت تاثیر جنسیت قرار می‌گیرد و رفتارهای ناخوشایند اجتماعی مانع از بهبودی زنان می‌شود، زنان نیمی از جامعه امروز ایران زمانی که دچار آسیب می‌شوند زودتر از مردان در معرض نگاه کج خانواده و جامعه قرار می‌گیرند، گاهی همین طرد شدن از خانواده و جامعه مسیر تازه ای برای ورود به آسیب‌های نوظهور برای آنها می‌شود باید در نظر داشته باشیم که جامعه با شخصی که آسیب دیده نگاه جنسیتی نداشته باشند هر چند در نگاه جامعه سنتی همیشه زنان ضعیفه خطاب می‌شوند بر همین اساس گاهی آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد خسارات جبران ناپذیرتری برای زنان به همراه خواهد داشت در این میان بسیاری از مسئولان ترجیح می‌دهند دایره دید خود را به عملیات های پلیسی و مجازات‌های کیفری در مورد اعتیاد محدود کنند تا حل ریشه‌ای مشکل اعتیاد در کشور!
-------------------------------------
گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان
وابسته ب سیاسیون نباشن