تاریخ انتشار
يکشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۴۲
کد مطلب : ۵۰۵۰۰۸
وزیر امور خارجه:
فیلم | عراقچی، وزیر امور خارجه: من در ملاقاتها همیشه اروپاییها را مسخره میکردم / خبر روسها در مورد اینکه نتانیاهو به پوتین گفته علاقه به درگیری با ایران نداریم را تایید میکنم / مذاکرات احتمالی آینده فقط در موضوع هسته ای خواهد بود / فعلا زمینه ای برای آغاز مذاکرات مجدد وجود ندارد / این ادعا که ویتکاف از من خواسته تا ایران از آتشبس غزه حمایت کند، صحت ندارد / اگر برخوردی با کشتیهای ایران صورت بگیرد، اقدام متقابل میکنیم
۰
کبنا ؛وزیر خارجه ایران گفت: شرط آمریکاییها برای به تاخیرانداختن ۶ ماهه اسنپ بک، تحویل مواد ۶۰ درصد ایران بود که این موضع زیاده خواهانه و ۱۰۰ درصد غیرمنطقی بود، به همین دلیل مذاکرات به نتیجه نرسید.
به گزارش کبنا نیوز، گفتگوی ویژه خبری شنبه شب رسانه ملی با سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه با موضوع " بررسی آخرین تحولات سیاست خارجی " برگزار شد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
سوال: در برنامه امشب از آخرین تحولات سیاست خارجه کشورمان در موضوعات و در حوزههای گوناگون از طرح آتش بس در غزه، توافق قاهره و موضوعات مختلف صحبت میکنیم و نخست از موضوعی که در روزهای اخیر در محافل سیاسی و رسانهای بسیار پربازدید و پر بحث بود آغاز کنیم یعنی آتش بس در غزه، آقای عراقچی بسیاری از تحلیلگران عنوان کردند طرح مطرح شده، طرح اسرائیلی در لباس آمریکایی است. از نگاه شما به عنوان سکان دار وزارت امور خارجه کشورمان آیا آتش بس در غزه ادامهدار خواهد بود؟ کلیات این طرح و این آتش بس را چطور میبینید؟
عراقچی: یکی اینکه تحلیل ما به آینده چیست؟ یک بحث است و یکی آنچه که فعلاً دارد اتفاق میافتد، بحث دیگری است. ما همیشه از هر طرح و هر اقدامی که منجر به توقف این جنایات علیه مردم غزه شود و منجر به توقف این نسل کشی شود حمایت کردیم. البته هیچ کسی نیست که حمایت نکند از اینکه این همه جنایت و این همه نسل کشی و تخریبی که در غزه دارد صورت میگیرد. همیشه ما در همه مجامع بینالمللی در روابط دوجانبه مان با کشورهای دیگر مذاکراتی که داشتیم همیشه بر این تاکید کردیم که باید اقداماتی اتخاذ شود که جلوی این جنایتکاران گرفته شود. ما همیشه حامی بودیم و حمایت کردیم. طبیعی است که ما نظراتمان را گفتیم هیچ اعتمادی به رژیم صهیونیستی وجود ندارد. موارد مکرری از آتش بس در گذشته بوده در جاهای مختلف به ویژه در لبنان که مورد آخرش است و شاهد بودیم که توسط این رژیم شکسته شده و به جنایات خودش ادامه داده لذا طبیعی است که ما هشدارهای لازم را در این خصوص دادیم و باز هم خواهیم داد.
فعلاً فاز اول تا الان اجرا شده و عملیات جنگی متوقف شده، عقب نشینی اولیه که باید صورت میگرفته صورت گرفته است. البته هنوز بیش از ۵۰ درصد خاک غزه در اشغال نیروهای اسرائیلی است و جای تردید جدی وجود دارد که در آینده آیا این عقب نشینی کامل خواهد شد یا خیر؟ قرار است در این روزها اسرا و زندانیان مبادله شوند. ما همیشه حامی مقاومت بودیم و همیشه از مردم غزه و مردم فلسطین و گروههای مقاومت حمایت کرده ایم. الان هم این تصمیمی است که گروههای مقاومت گرفتند و از نظر ما هر تصمیمی که منجر به توقف جنایات شود برای احقاق حقوق مردم فلسطین و کمک رسانی به غزه باشد طبیعی است که علتی ندارد با آن مخالفت کنیم و همیشه خواهان توقف این جنایات و کمک رسانی به مردم غزه بودیم. مقاومت خودش تصمیم گرفته است. این آتش بس را انجام داده و به نظر من این تصمیم متعلق به مردم فلسطین است و هیچکس به جای آنها هم نمیتواند تصمیم بگیرد.
سوال: موضعگیری وزارت امور خارجه ترکیبی از حمایت و هشدار است همانطور که در بین صحبتهایتان اشاره کردید نسبت به بدعهدیهای رژیم صهیونیستی و نقضهای مکرری که ما در پروندههای گوناگون دیدیم بیشتر راجع به این موضعگیری میانه وزارت امور خارجه در این پرونده صحبت کنید.
عراقچی: موضعگیری میانه نیست. موضعگیری واقعگرایانه است. ما از اینکه باز تکرار میکنم جنایت نسل کشی متوقف، کمک رسانی به مردم غزه شروع، بازسازی شروع و قدمی در راستای احقاق حقوق مردم فلسطین برداشته شود، حمایت میکنیم. در عین حال نسبت به ترفندها و خیانتهای رژیم صهیونیستی، نسبت به هر توافقی که در گذشته وجود داشته هشدار هم میدهیم و الان هم هست و اتفاقاً جوانبی از طرح موجود است که به ما این انذار را میدهد که در آینده معلوم نیست که احقاق حقوق مردم فلسطین به آن شکلی که باید و شاید صورت گیرد. ما این هشدارها را هم دادیم. در عین حال در بیانیهای که وزارت خارجه داد تاکید دیگری هم دادیم و آن این است که این آتش بس و این توافق توسط گروههای مقاومت صورت گرفته ولی نافع مسئولیت جامعه جهانی در مجازات جنایتکاران در غزه نیست. اینطور نیست که آنها را بری کرده باشد از جنایاتی که تا الان انجام داده اند. باید آن احکام دادگاه بین المللی در خصوص نخست وزیر این رژیم جعلی دنبال شود و باید به جنایاتی که انجام داده رسیدگی شود. بنابراین موضع ما یک موضع جامع است. موضع جمهوری اسلامی ایران است. هم حمایت از قسمتهای مثبتش است و هم هشدار به آینده و هم یادآور این نکته است که جنایتکاران باید به مجازاتشان برسند.
سوال: آنچه که ما مطرح میکنیم بحثها و ابهامات و سوالات و علامت سوالهایی است که در محافل عمومی و رسانهای و سیاسی مطرح میشود. یکی از این موضوعات از جانب رئیس جمهور آمریکا مطرح شد که اشاره کرد ایران از طرح آتش بس در غزه استقبال و حمایت کرده و گفته ایران میخواهد الان در مسیر صلح گام بردارد و تلاش کند. اینکه ویتکاف از شما خواسته از طرح آتش بس در غزه حمایت کنید و آن چیزی که مطرح میشود آیا صحت دارد؟
عراقچی: نه صحت ندارد. برداشتی که آقای ترامپ از بیانیه وزارت امور خارجه و از جمهوری اسلامی ایران داشته و بیان کرده به خود ایشان مربوط است. ما تعارف نداریم از بخشهایی از این حمایت کردیم آن قسمتی که مربوط به توقف جنایت میشود.
سوال: یعنی ما پیامی دادیم به آمریکا در خصوص استقبال یا حمایت از این؟
عراقچی: نه برداشتی که آنها داشتند از موضع علنی ما صورت گرفته است. هیچ مذاکره و پیامی رد و بدل نشده است. هیچ مذاکرهای صورت نگرفته. بله در مقطع زمانی در گذشته آمریکا تلاش داشت موضوعات مختلف را با هم ترکیب کند موضوعات منطقهای را با موضوعات مذاکرات هستهای که ما انجام میدادیم ولی ما همیشه قاطعانه گفتیم که مذاکرات ما فقط در موضوع هستهای است هم در گذشته و هم در دوره اخیر که داشتیم و هیچ وقت ما در خصوص موضوعی غیر از هستهای به خصوص مقاومت با آمریکاییها و هیچ کس دیگری مذاکره نداشته ایم.
سوال: ترامپ گفته کسی چه میداند شاید جمهوری اسلامی ایران هم به طرح صلح ابراهیم بپیوندد آیا قرار است بپیوندد؟
عراقچی: آقای ترامپ معمولاً آن چیزهایی که علاقه دارد به آنها برسد را در قالبهای مختلف بیان میکند. طرح ابراهیم با نام مقدسی آمیخته شده ولی بنیان آن، طرح خائنانه است برای محروم کردن مردم فلسطین از حقوق خودشان و شناسایی رژیم جعلی و اشغالگر و عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر و جنایتکار و نسل کش و کودک کش. هیچ جرمی نمانده که این رژیم انجام نداده باشد. هر صفتی در این جهت برازنده اش است. موضع جمهوری اسلامی ایران از ابتدا کاملاً روشن بوده و روشن هم است این اصلاً تناسبی با آرمانهای ما ندارد و هیچ وقت اتفاق نخواهد افتاد.
سوال: راجع به رئیس جمهوری آمریکا صحبت کنیم در موضوع پرونده غزه و جنگ غزه مخصوصاً پایان جنگ غزه آنچه که انجام میدهد یا آنچه که قرار است در آینده دور و نزدیک انجام دهد از نظر شما تغییر موضعی در آن ایجاد شده یا نه هر آنچه که صحبت یا اقدام کند به نوعی تاکتیکی و کاملاً نمایشی خواهد بود.
عراقچی: دولت فعلی آمریکا نشان داده مرتب مواضعش و صحبتهایشان عوض شده، ادعاهایشان مرتب تغییر پیدا کرده و ما در رابطه با ایران و مذاکراتی که صورت گرفت به عینه تجربه شد. در جاهای دیگر هم این را تجربه کردیم در خصوص غزه بله الان چه در صحبتهای رئیس جمهور آمریکا و دیگر مقامات آمریکایی و چه در طرحی که ارائه دادند قول و قرارهای قشنگی برای آینده ترسیم شده است. از امر بازسازی گرفته تا احقاق حقوق مردم فلسطین ولی واقعا جای تردید جدی وجود دارد نه اینکه ما تردید داشته باشیم. من تقریباً با هر مقام خارجی که صحبت میکنم خیلی از وزرای خارجه منطقه وقتی صحبت میشود در مورد فازهای بعدی این توافق آیا امیدواری وجود دارد یا خیر؟ همه ابراز تردید میکنند. اگر دقت کرده باشید همه مسئولین منطقه و همه کسانی که الان در خصوص این مذاکرات آتش بس کار کردند، نیروهای مقاومت و دیگران همه از این فاز اول دارند صحبت میکنند و کاملاً روشن است که بعد از اتمام این فاز مراحل سختتر شروع میشود و آن موقع است که باید دید مقامات آمریکایی و دیگران چقدر به ادعاهایی که کردند پایبندی دارند.
سوال: دیروز و روزهای گذشته کشورهای اروپایی دوباره پیامهایی صادر کردند با ذکر مجدد فعال شدن اسنپ بک و درخواست دادند که بیایید بنشینیم مذاکره کنیم و به توافق جامع برسیم. راجع به این سیاست اروپاییها و غربیها بیشتر صحبت کنیم. ضربه میزنند و بعد درخواست را مطرح میکنند و نکته بسیار مهمتر اینکه آنها مطرح میکنند توافق جامع، اصلاً معنی آن چیست مقرر است در این توافق جامع به چه برسیم؟
عراقچی: ما همواره گفته ایم که توافق جامع را اصلاً قبول نداریم. چون توافق جامع نتیجه مذاکره جامع است و ما مذاکره جامع هیچ وقت نداشتیم چه با ۵+۱ در گذشته و چه با سه کشور اروپایی و چه با آمریکاییها. ما فقط در موضوع هستهای مذاکره کردیم و مذاکره خواهیم کرد اگر لازم باشد در آینده و اگر منافع کشور اقتضا کند. بنابراین بحث توافق جامع، این کلمه جامع را نه درک میکنیم که منظورشان چیست و نه قبول داریم. مذاکره فقط در مورد برنامه هستهای ایران اگر شکل بگیرد. در گذشته هم همین بوده است.
اما اینکه دوباره مذاکراتی آغاز شود خود آن سه کشوری که این ادعا را دارند یک علت بیاورند که چرا ما باید به آنها مذاکره کنیم؟ دوباره خوب ما مذاکره کردیم و توافقی را داشتیم آمریکا از آن خارج شد و سه کشور نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند نقض کردند و ما در مقابل نقض آنها عکسالعمل نشان دادیم تعهداتمان را کاهش دادیم و بعد هم الان آمدند تنها ابزاری که برایشان مانده بود را استفاده کردند. خودشان هم میدانستند و قبلاً گفته بودند برای همین هم تا آخرین لحظه ۱۰ سال صبر کردند، چون میدانستند این ابزار را استفاده کنند دیگر اروپا نقشی نخواهد داشت. ابزاری ندارد برای بازی کردن در موضوع هستهای ایران برای ورود به مذاکرات در مورد موضوع هستهای بنابراین وقتی میگویند آماده هستند که دوباره مذاکرات را شروع کنند ما واقعاً نمیدانیم به چه علت باید با آنها مذاکره کنیم چه اقدامی اساساً میتوانند کنند و مذاکره با آنها چه نقطه مثبتی دارد؟
سوال: پس پاسخ شما به عنوان وزیر امور خارجه به درخواست آنها
عراقچی: پاسخ ما قبلاً هم به آنها گفته شده. در دیدارهای حضوری هم به آنها گفتیم. هم در نیویورک و هم قبل از نیویورک گفته بودیم الان هم در جلسهای که با کلیه سفرای خارجی مقیم تهران داشتم آنجا بیان کردم ما هیچ زمینهای برای مذاکره با سه کشور الان نمیبینیم و شاهد نیستیم و اصولاً دیگر مفهومی به عنوان سه کشور الان برای ما دیگر موضوعیت ندارد. با کشورهای اروپایی الان مواجه هستیم. روابط خودمان را با این کشورها بر اساس منافع جمهوری اسلامی ایران تنظیم میکنیم، بحث هستهای هم دیگر فعلاً دنبالش نیستیم و مذاکره با سه کشور را اصلاً موضوعیتی برایش قائل نیستیم.
سوال: در روزهای اخیر بحثی مطرح شد شما در مصاحبهای و در پاسخ به خبرنگاری هم پاسخ آن را دادید. در محافل سیاسی و رسانهای مطرح شد که تماسهایی بین شما و آقای ویتکاف انجام شده و شما در یک مصاحبه و پاسخ به یک خبرنگار این موضوع را تکذیب کردید تکذیب به چه معنایی است؟ آقای وزیر یعنی هیچ تماسی نبوده یا نه تماسی با این مضمون نبوده است؟
عراقچی: ما تماسی در هیچ مضمون دیگری نداریم هیچ وقت نداشتیم غیر از زمان جنگ که به علت درگیریهایی که وجود داشت و پیامهایی که باید داده میشد از کانال موجود بین من و آقای ویتکاف استفاده شد. آنچه که من تکذیب کردم در پاسخ به ادعای یک روزنامه عربی بود که حرف از تماسهای تلفنی بین من و آقای ویتکاف و حرف از مذاکره در خصوص مسائل جاری کرده بود که من تکذیب کردم و الان هم تکذیب میکنم. هیچ تماس تلفنی که هیچ وقت نبوده و در حال حاضر هم نداریم، اما تبادل پیام هم در گذشته و هم الان از طریق واسطهها کماکان انجام میشود.
سوال: یعنی پیام یا پالسی از سوی آمریکاییها دریافت کردید برای مذاکره؟
عراقچی: بله همانطور که سه کشور اروپایی خواهان مذاکره هستند آمریکاییها هم خواهان مذاکره هستند و شرط ایران مشخص است. ما با اروپاییها اصلاً زمینهای برای مذاکره نمیبینیم. با آمریکاییها هم همیشه موضع ما این بوده که اگر آمادگی دارند از یک موضع برابر برای رسیدن به منافع متقابل و بر اساس احترام متقابل مذاکره کنند. اگر مذاکره را با دیکته کردن اشتباه نمیگیرند و آماده مذاکرات منصفانه و متوازن هستند ما این را انجام خواهیم داد. این موضع همیشگی ما بوده است.
سوال: یعنی فقط محدود به حوزه هستهای خواهد شد؟
عراقچی: فقط هستهای. من گفتم باز هم تکرار میکنم موضوع مذاکرات ما فقط هستهای است همیشه بوده و الان هم است و هیچ موضوع دیگری را هیچگاه داخلش نکردیم. اینکه عرض کردم در مورد مذاکرات با آمریکا الان ولی به علت آنچه که در نیویورک اتفاق افتاد و مسائل بعدی واقعا زمینهای برای شروع مذاکره نمیبینیم. مگر طرحی که بتواند منافع ما را تامین کند ارائه شود که حتماً بررسی خواهیم کرد.
سوال: نکتهای مطرح شد در روزهای گذشته که آمریکا خواستار کنار گذاشتن غنیسازی ۶۰ درصد در مقابل منتفی شدن اسنپ بک است. این پیامها را تایید میکنید؟
عراقچی: نه این موضع آمریکا نبوده. در نیویورک مذاکرات انجام شد. آمادگی داشتیم که اگر بحث اسنپ بک و بازگشت قطعنامههای گذشته آنچه که اتفاق افتاد را اگر به صورت کامل مختومه کنند در مقابلش بحث مواد ۶۰ درصد را مذاکره کنیم و اینکه ترتیباتی برای این مواد در نظر گرفته شود. موضع آمریکاییها این بود که اگر ایران مواد ۶۰ درصد خودش را تحویل دهد آنها اسنپ بک را ۶ ماه عقب میاندازند که واقعاً موضع زیاده خواهانه و کاملاً غیرمنطقی و صد در صد غیر قابل قبول بود و ما هم این را به آنها گفتیم و به همین علت بود که مذاکراتی که در نیویورک صورت گرفت به نتیجه نرسید. به طرفهای واسطه گفتم هیچ انسان عاقلی چنین درخواستی را قبول نمیکند.
بله اگر آمادگی دارند که موضوع اسنپ بک یا ساز و کاری که وجود داشت را برای همیشه کنار بگذارند قطعنامه ۲۲۳۱ در زمان مقرر خودش که ۲۶ مهر است لغو شود و موضوع ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شود، بله آن موقع درخواستهایی که دارند قابل بررسی است ولی آمریکاییها هیچ وقت این را قبول نکردند.
سوال: نکتهای که در بین صحبتهای خانم دکتر مهاجرانی در روزهای گذشته بود با این عنوان که پیشنهاد مذاکره مستقیم به آمریکاییها دادیم، با ویتکاف قرار گذاشتیم و او بود که سر قرار نیامد.
عراقچی: شاید ایشان تعبیر درستی را به کار نبردند. این درخواست از طرف آمریکاییها بود. این را خیلی صریح عرض میکنم. آقای ویتکاف بود که پیام داد که آمادگی دارد که با ایران رو در رو مذاکره مستقیم کند و پاسخ ما این بود که ما مثل گذشته که دور یک میز با مجموعه کشورها مذاکره میکردیم آمادگی داریم به شرط اینکه سه کشور اروپایی هم ملحق شوند. آقای گروسی هم، چون بحث مواد و بحثهای فنی وجود دارد ایشان حضور داشته باشد در دور یک میز آمادگی داریم که چنین مذاکرهای انجام دهیم.
ایشان بود که نپذیرفت و حاضر نشد در این جمع حضور پیدا کند. بنابراین درخواست از ایشان بود و ما بودیم که شرط گذاشتیم و ایشان نپذیرفت و شرکت نکرد. علت آن هم این بود که ایشان اصرار داشت که قبل از اینکه چنین جلسهای، ما درخواست آنها را قبول کنیم و بعد وارد مذاکره شویم که من گفتم همه جا برعکس است. اول مذاکره میکنند بعد توافق. تو انتظار داری من اول توافق کنم و بعد بیایم پشت میز مذاکره بنشینم. اینکه دیگر مذاکره نیست. این دیکتهای است که تو میخواهی بگویی از قبل من بنویسم و بعد بیایم و ما این شرط را قبول نداریم. چرا بیا بنشینیم دور میز اروپاییها هم باشند، آژانس هم باشد، مذاکره کنیم ببینیم به چه نتیجهای میرسیم و ایشان قبول نکرد که بیاید و ما هم گفتیم اتفاقاً اگر برای چنین مذاکرهای که در اصل تحمیل باشد میخواهی بیایی همان بهتر که چنین جلسهای را نداشته باشیم.
بنابراین از این طریق عرض میکنم درخواست ملاقات حضوری از طرف آقای ویتکاف بود، ما شرطی گذاشتیم و ایشان حاضر نشد در این ملاقات شرکت کند علت اینکه ما هم گفتیم آمادگی داریم در چنین جمعی حضور پیدا کنیم برای این بود که ثابت شود مذاکره مستقیم هم راهگشا نیست. این را اینجا باید صریح عرض کنم، چون بعضیها میگفتند اگر مذاکره مستقیم، نتیجه بهتری دارد. ما برای این هم اعلام آمادگی کردیم ولی ایشان در همان مذاکره مستقیم هم میخواست که تحمیل کند به جای مذاکره و وقتی ما رد کردیم حاضر نشد شرکت کند. این را به صراحت عرض کنم ما در نیویورک برای اینکه هیچ بهانهای دست کسی نباشد و اتمام حجتی هم برای خودمان و هم برای مردم خودمان و هم برای جامعه جهانی باشد که اگر این اقدام قانونی را انجام دادند هیچ بهانهای جز زیاده خواهی نداشتند همکاری با آژانس را انجام دادیم.
عراقچی: این ادعا که ویتکاف از من خواسته تا ایران از آتشبس غزه حمایت کند، صحت ندارد
توافق قاهره را رفتم امضا کردم. چارچوب جدید تعریف کردیم. برای مذاکره مستقیم در قالب جمعی اعلام آمادگی کردیم که هیچ بهانهای باقی نماند و پیشنهادات معقول دادیم. پیشنهادات ما که میگویند پیشنهاد معقول، تعبیری بود که آقای مکرون استفاده کردند. در اخبار گفت ایران پیشنهاد معقولی را ارائه داده حالا چرا پس نمیپذیرید؟ علت غیر منطقی آورد. نه معلوم نیست که مثلاً حرف وزیر خارجه با حرف مجموعه حاکمیت یکی باشد و از این حرفها.
اگر پیشنهاد عاقلانه است بگو بیایند قبول میکنیم ببینیم حاکمیت پشت وزیر خارجه میایستد یا نه چه حرف واقعاً غیرمنطقی بوده؟ ولی خوب، چون نمیتوانستند پیشنهاد کاملاً عاقلانه متوازن و منصفانه ما را رد کنند دلایل دیگری آوردند. بنابراین برای اینکه اسنپ بک، بازگشت قطعنامه قبلی اتفاق نیفتد همه تلاش خودمان را کردیم همه راههای موجود را رفتیم فقط از منافع مردم کوتاه نیامدیم. تنها جایی که ایستادگی کردیم فقط همین بود وگرنه پیشنهاد ما کاملا معقول و منصفانه بود.
برای ملاقات دسته جمعی با حضور آمریکاییها رودررو آمادگی داشتیم. برای همکاری با آژانس آمادگی داشتیم و الان هیچ برنامهای ندارند که بگویند جمهوری اسلامی ایران کوتاهی کرد. در این قضیه ما فقط از منافع و حقوق مردم ایران دفاع و ایستادگی کردیم و کوتاه نیامدیم و به هر کسی هم که من گفتم در این مدت در هر جایی که رفتهام به دوستان در مجلس و در جاهای دیگر که میخواستند مواد غنی شده ۶۰ درصد ما را بگیرند به جایش قطعنامه ۲۲۳۱ را فقط شش ماه تمدید کنند یعنی تاریخ اسنپ بک را شش ماه عقب بیندازند همه میپذیرفتند که این درخواست غیر معقول و غیرمنصفانه بوده و نباید پذیرفته میشد و در مقابل ما پیشنهاد منصفانه دادیم و آنها بودند که قبول نکردند.
بنابراین به نظرم حجت کاملاً تمام است. همانطور که در دفعه قبل حمله کردند مردم ایران دیدند که جمهوری اسلامی ایران اهل مذاکره و منطق بود آنها بودند که در میانه مذاکرات حمله کردند. الان هم مردم ایران شاهد بودند که ما برای جلوگیری از اقدام زیاده خواهانه و غیرقانونی همه تلاشهای مان را کردیم، همه راههای قانونی را رفتیم. آنها بودند که از زیاده خواهی خودشان دست برنداشتند ما هم ناچاراً ایستادگی کردیم.
سوال: آقای دکتر این یعنی پایان مذاکره و یا اگر مذاکراتی بخواهد آغاز شود باید یک پیش شرطهایی و نکاتی را برای بستر آن فراهم کرد؟
عراقچی: قبلاً هم اشاره کردهام. اگر آمریکایی ها بخواهند مجدد به مذاکره برگردند، چون اروپاییها که واقعاً از تنها ابزار خودشان استفاده کردند و نشان دادند هیچ اختیاری ندارند دیگر و جالب است که اروپاییها برای اینکه از ابزار خودشان استفاده نکنند از ما خواسته بودند که برویم با آمریکا مذاکره کنیم که من همیشه در ملاقاتها مسخرهشان میکردم که شما میخواهید مذاکره کنیم ولی نه با شما برویم با یک کس دیگری مذاکره کنیم.
این چقدر واقعاً نشان میدهد که خودشان هم میدانستند که مذاکره با اروپا فایدهای ندارد مذاکره باید با جای دیگری صورت بگیرد. الان هم اگر که به ما پیشنهادی شود که متوازن، منصفانه، معقول و منطقی، از موضع برابر و بر اساس احترام متقابل باشد منافع ایران را در بر بگیرد، همیشه اهل گفت و گو بوده ایم. پرچم مذاکره را همیشه در دست داشتهایم. الان هم میگویم اگر پیشنهاد معقول و منصفانهای باشد حتماً بررسی خواهیم کرد.
سوال: معقول، متوازن و منطقی تاکیدات شما بر این کلید واژهها است. این یعنی تعریف آن خط قرمزی که حضرت عالی در این موضوع و در این حوزه تاکید میکنید خط قرمز شما خط قرمز حاکمیت و خط قرمز کشور است؟
عراقچی: خط قرمز ما حقوق مردم ایران است. مثال میزنم ما از حق غنیسازی مردم ایران نمیگذریم ولی اگر بخواهند در مورد شفاف سازی که این غنیسازی ما فقط برای مقاصد صلحآمیز است، آمادگی داریم. قبلاً هم این کار را کردهایم به حق ما احترام بگذارند و بعد بگویند که مثلاً اگر فلان کار را کنید اطمینان حاصل میشود که این غنیسازی شما به سمت مصارف نظامی نخواهد رفت، ما اینها را بررسی میکنیم. چون به هر حال منطقی است به شرطی که در مقابلش آنها هم برای ما اعتمادسازی کنند. تحریمهایی که ظالمانه گذشتهاند را مرتفع کنند. پیشنهاداتی که بر اساس ساز و کار، فرمول منصفانه، متعادل، متوازن و معقول باشد از نظر ما بررسی خواهد شد.
سوال: آقای دکتر در بین پاسختان صحبت کردید راجع به توافق قاهره و بحث آژانس توافق میان ایران و آژانس که اخیراً هم در یک مصاحبه اعلام کردید که کارایی ندارد. دو پرسش مهم در این زمینه یکی اینکه چه تغییرات میدانی باعث شد که این صحبت را اشاره کنید که کارایی ندارد و دوم اینکه با وجود فعال شدن اسنپ بک و برگشتن تحریمهای شورای امنیت آیا احتمال توقف همکاری ما با آژانس وجود دارد؟
عراقچی: اینکه چرا ما با آژانس یک توافق جدیدی کردیم خودش به خاطر تغییرات میدانی بود که در اثر حملات غیرقانونی و تجاوز غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی صورت گرفته بود. به هر حال تاسیسات ما بمباران شده بود. قبلاً هم اینجا توضیح دادم اگر که بخواهد همکاری ما با آژانس ادامه پیدا کند باید بر اساس واقعیت میدانی باشد. حتی یادم هست این را هم عرض کردم که ما از آژانس سوال کردیم که آیا برای بازرسی از تاسیسات هستهای بمباران شده، پروتکلی دارید؟ گفتند نه. چون کاملاً بیسابقه است. گفتیم باید این قاعده بیاید مکتوب و روشن شود و چهارچوبی معلوم شود که این چهارچوب شد، همان توافق قاهره. اما بلافاصله بعد از امضای توافق قاهره در حضور خبرنگاران وقتی ما امضا کردیم همان جا من گفتم که اجرای این توافق منوط به این است که اقدام غیرقانونی در شورای امنیت برای بازگرداندن قطعنامههای گذشته صورت نگیرد و اگر صورت گرفت اجرای این منتفی خواهد شد.
چون باز ما مواجه میشویم با شرایط جدیدتری. الان هم عرض میکنم با اقدامی که سه کشور اروپایی در شورای امنیت انجام دادند از نظر ما دیگر این توافق کارایی خودش را از دست داده. آیا ممکن است مجدداً کارایی پیدا کند؟ بله در صورتی که اگر پیشنهادات منصفانهای باشد که حقوق مردم ایران تامین شود و در آن راه حلی را که اگر بخواهیم به آن برسیم نقشی برای آژانس بخواهد تعریف شود مجدداً ما برمیگردیم به همین توافقی که وجود دارد. چون این توافق بر اساس واقعیات میدانی مربوط به حمله طراحی شده.
عراقچی: من در ملاقاتها همیشه اروپاییها را مسخره میکردم
سوال: با توجه به این شرایطی که اشاره کردید توافق قاهره تعلیق شده؟
عراقچی: بله فعلاً توافق قاهره به علت اینکه دیگر برای ما آن کارایی لازم را ندارد تعلیق شده. همکاری با آژانس الان صورت نمیگیرد مگر در قالب قانون مجلس محترم. البته توافق قاهره هم در آن قالب بود ولی سعی کرده بود نظمی به آن روابط بدهد. بر اساس قانون مجلس الان اگر هر درخواستی آژانس داشته باشد برای بازرسی از تاسیسات بمباران شده و یا بمباران نشده ما، طبق قانون مجلس میرود به شورای امنیت ملی آنجا تصمیم گیری میشود که آیا دسترسی داده شود. به طور مطلق نمیگوییم که دیگه همکاری نخواهد بود. چون بعضی از این همکاریها به نفع خود ما است.
دفعه قبل هم عرض کردم. مثلاً نیروگاه اتمی بوشهر زمانی که موعد تعویض سوختش باشد باید در حضور بازرسین باشد به دلایل فنی و در قرارداد ما با روسها هم کاملاً این روشن است. این اینجا این به نفع ما است که بازرسین بیایند در حضورشان انجام شود یا رآکتور تحقیقاتی تهران که اقدام به تولید داروهای ایزوتوپ و داروهای هستهای میکند داروهایی که نیاز است و گفته میشود که بیش از یک میلیون ایرانی به این داروها احتیاج دارند. این هم مراحل سوختش و هم موارد تولیدش احتیاج دارد که تحت نظارتهای آژانس باشد. در آن صورت اگر چیزی به نفعمان باشد طبیعی است که شورای امنیت ملی تصمیم می گیرد. بنابراین نمیتوانیم بگوییم که روابط ما با آژانس به طور کامل قطع شده، توافق قاهره کنار گذاشته شده. فعلاً درخواستهای آژانس اگر به منافع ایران مربوط باشد و نیازی باشد شورای عالی امنیت ملی تصمیم گیری خواهد کرد.
سوال: در این بخش با توجه به سوالاتی که پرسیدم سوال پایانیم در این پرونده و بعد میرویم سراغ موضوع دیگری پیش بینی شما برای کوتاه مدت در مورد مذاکرات هستهای ما چیست؟
عراقچی: ما فعلاً درخواستی برای مذاکره از هیچکس نداریم. به هر حال تجربیات یک سال گذشته ما تجربه مذاکره با آمریکا، تجربه مذاکره با اروپاییها، همه روشن است که چیست و روشن میکند برای ما که مذاکره با آمریکا و با اروپاییها به چه سرنوشتی دچار شد. مذاکره با آمریکا رهبر معظم انقلاب فرمودند همین آخرین بار که بن بست محض است واقعا من این را در جلساتی که در آمریکا داشتیم در طول مذاکرات جلساتی که با اندیشکدههای آمریکایی داشتیم، آنجا برای همشون توضیح دادم گفتم ما یک بار با آمریکاییها مذاکره کردیم، توافق هم کردیم، از توافق خارج شدند و تحریمهای خودشان را برگرداندند بدون هیچ علتی. یک بار دیگر در دولت گذشته مذاکره شد.
زندانیانشان آزاد شدند در مقابل باز دوباره پولها ایران را قفل کردند. بدون هیچ علتی یک بار دیگر مذاکره کردیم و وسط مذاکره به ما حمله کردند. الان مذاکره کردیم پیشنهادات معقول ارائه دادیم باز زیاده خواهی کردند مشخص است که مذاکره با آمریکا در چنین شرایطی به اصطلاح فقط به بنبست میرسد اروپاییها هم که تکلیفشان روشن است. آنها خودشان از ما میخواهند که برویم با آمریکا مذاکره کنیم دلیلی برای مذاکره باهاشون وجود ندارد، اما همانطور که عرض کردم این به این معنی نیست که اگر ما پیشنهاد معقول و منصفانه و متوازنی شود بر اساس منافع متقابل و احترام متقابل از موضع برابر، اینطور نیست که ما بررسی نخواهیم کرد. حتماً بررسی خواهیم کرد اگر منافعی را برای مردم ایران در آن ببینیم حتماً مد نظر قرار میدهیم.
وزیر امور خارجه: خبر روسها در مورد اینکه نتانیاهو به پوتین گفته علاقه به درگیری با ایران نداریم را تایید میکنم
سوال: آقای دکتر عراقچی اخیراً شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا بیانیه مشترکی دادند و صحبتهایی شده راجع به جزایر سه گانه ما و همچنین توان دفاعی ما، وزارت امور خارجه سفرا و نمایندگان آنها را فراخوانده و هشدار صادر کرده چه تذکراتی دادید؟
عراقچی: در حقیقت بار دوم است سال قبل هم همین را تکرار کردند. موضع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس مشخص است از قبل همین بوده ولی اینکه اروپاییها هم به این موضع پیوستهاند و حرف از اشغال جزایر زدهاند. یک موضع کاملاً غیر قابل قبول است. پارسال به اینها گفتیم و جالب است که بعضی کشورهای اروپایی وقتی که ازشون سوال کردیم که چرا این را پذیرفتهاند حتی اظهار تعجب کردند از اینکه چنین چیزی وجود دارد و بعضی از اینها موضعشان را پس گرفتند. این خیلی جالب است. فرانسه و آلمان به طور مشخص سال گذشته بیانیههایی دادند و یا در مصاحبه با خبرنگارها اعلام کردند که موضع ما تغییر نکرده و قائل به اشغال نیستند.
چرا قائل به یک اختلافی بین ایران و امارات متحده عربی هستند که از طریق مسالمت آمیز باید حل و فصل شود. بعضی از کشورهای اروپایی حتی به ما یادداشت دادند و امسال هم جالب است که دوباره کشورهای اروپایی به ما مراجعه میکنند که نه موضع ملی آنها این نیست و کماکان به موضع سابق معتقد هستند در خصوص موضعی هم که امسال گرفتهاند، عباراتی استفاده کردن اصلاً یک اغتشاشی در آن میبیند. موضوع کاملاً مغشوشی است. از یک طرف میگوید اشغال جزایر از آن طرف میگوید ما میخواهیم ایران و امارات برای حل این اختلاف با هم مذاکره کنند.
معلوم است که کاملاً حالا نمیدانم در اثر عجله در اثر لابیهای مختلف عباراتی را به هم چسباندهاند. علی ایحال موضوع ما در مورد جزایر کاملاً روشن است. اینها تعلق ابدی به ایران دارند و بخشی از خاک ایران به حساب میآیند و هیچ کسی در مورد خاک ایران حق ندارد که کوچکترین تعرضی را داشته باشد. این موضع را به همین صورت با قاطعیت به همه کشورهای اروپایی گفتیم و به همسایگان خودمان در خلیج فارس هم گفتهایم آنها هم مطلع هستند.
سوال: چه کار کنیم آقای دکتر که روندش قطع شود، چون اشاره کردید سال گذشته بوده هشدار دادید و برخی از آنها اقداماتی کردند؟
عراقچی: اروپاییها موضع کشورهای شورای همکاری روشن است. آنها در این جهت سالها است که این موضع را دارند اروپاییها از مسائل دیگر از ما عصبانی هستند اینجا ظاهرا نشان داده چنین موضعی را ما موضعمان را کاملا قاطع گفتیم و تکرار هم کردهایم و تکرار هم خواهیم کرد و اجازه همچین تعرضی را به حاکمیت ایران بر این جزایر و تعلق این جزایر به جمهوری اسلامی ایران به هیچکس نخواهیم داد و این را در روابط خودمان به اروپا هم ملحوس کردهایم و خواهیم کرد.
سوال: برویم سراغ جنگ ۱۲ روزه و اقدامات حقوقی بحث گرفتن غرامت که شما از روزهای بعد از جنگ در محافل رسانهای مطرح و اشاره کردید که پیگیریها انجام میشود این اقدامات در چه مرحلهای است و در پایان چه نتیجهای خواهد داشت؟
عراقچی: در حال حاضر همچنان مشغول جمع آوری مستندات هستیم. این کار با همکاری معاونت حقوقی ریاست جمهوری دارد انجام میشود. اونها هم البته مسئولیت دارند. مهمترین بخش این اقدام و این کار جمع آوری مستندات حقوقی و قانونی لازم است. از همه دستگاهها میزان خساراتی که وارد شده درخواست کردیم اینها را داریم جمع آوری میکنیم. البته یک مقدار مشکلاتی دارد به علت مسائل امنیتی و مسائل حفاظتی آنها را داریم بررسی میکنیم و با خودشان مشورت میکنیم که به چه شکل مستندسازی کنیم که مشکلی با مسائل حفاظتی و امنیتی ایجاد نکند. کار دقیق و زمانبری است که دارد انجام میشود و بعد از آن نسبت به اینکه چگونه در محافل و دادگاههای بینالمللی اقامه دعوا کنیم انشاالله تصمیمگیری خواهد شد.
سوال: آقای دکتر در برخی رسانهها و خبرگزاریها، خبری منتشر شد از آقای پوتین که رژیم صهیونیستی پیام داده که خواهان حل و فصل مسالمت آمیز این موضوع با ایران است و اسرائیل علاقهای به درگیری با ایران ندارد. این اخبار را تایید میکنید؟
عراقچی: خبری که روزس ها گفتهاند را بله ظاهراً سه شب پیش چهار شب پیش، تماس تلفنی بین نتانیاهو و آقای پوتین بوده صبح روز بعدش سفیر ما را دعوت کردند به ریاست جمهوری و همین مطالب را گفتند. از طرف آقای نتانیاهو که ایشان تاکید کرده بوده که قصد جنگ مجدد با ایران را ندارد. قصد درگیری مجدد را ندارد. این را روسها به ما منتقل کردند و بعد آقای پوتین همین را علنی کرد و انتشار داد. وقتی این خبر را شنیدیم تغییری در ارزیابیهای میدانی ما انجام نشد نیروهای مسلح ما همچنان آماده هستند. آمادگی خودشان را حفظ کردهاند و روز به روز هم در حال تقویت هستند. امکان فریب و فریبکاری خیلی زیاد است در رژیم صهیونیستی و شاید اینکه آقای پوتین تصمیم گرفتند که این را علنی کنند در جهت همین بود که اجازه فریبکاری داده نشود. اینکه رژیم صهیونیستی آمادگی یا توان حمله مجدد به ایران رو ندارد به نظرم واقعیتی است که باید به لحاظ منطقی قبول کنیم. غیر از اینکه حالا فریبکاریهایش به جای خودش ولی من فکر میکنم تجربه جنگ ۱۲ روزه به خوبی نشان داد که جمهوری اسلامی ایران کوتاه نخواهد آمد و در مقابل حمله خارجی ساکت نخواهد نشست.
این به عینه به اثبات رسیده و توان مقابله و واکنش سریع ما را مشاهده کردند. علی رغم اینکه به خیال خودشان حرکت غافلگیرانه انجام دادند و مثلاً فرماندهان عالی رتبه ما را از صحنه خارج کردند، حرکت کاملاً بزدلانه که شما برای اینکه یک فرمانده نظامی را بزنید به محل سکونتش حمله کنید و حتی در نظر نگیرید که در یک مجتمع مسکونی همه مجتمع فرو بریزد و دهها نفر کشته شود برای اینکه یک نفر نظامی را در خانه خودش ترور کنید، این عمل واقعاً بزدلانهای است. علی ایحال فکر میکردند که اگر این کار را انجام دهند و از طریق غافلگیری میتوانند ما را به تسلیم وادار کنند. مشاهده کردند که در همان روز فرماندهان جابجا شدند و از همان روز و از همان ساعات مقابله به مثل ما شروع شد و تا آخرین لحظه یعنی ۱۲ روز تا ساعت ۴ صبح و بلکه تا آخرین ثانیههای اون ساعت حملات ما ادامه پیدا کرد. واکنشهای ما به نظرم تجربه سختی شد برایشان. بنابراین فکر میکنم این فضاسازی که در این روزهای اخیر صورت گرفت بیشتر جنگ روانی بود تا جنگ واقعی. باز تکرار میکنم نیروهای مسلح ما باید وظیفه خودشان را به درستی انجام دهند کاری به فضاسازیها به مسائل روانی فریبکاریها نداشته باشند. آنها الحمدلله آمادگی خودشان را دارند ولی به نظرم مقدار زیادی جنگ روانی بیشتر از واقعیت الان وجود دارد. همانطور که الان هم جنگ روانی دیگری در جامعه ما میگذرد و تلاش سیستماتیک برای سیاهنمایی برای خالی کردن دل مردم دارد صورت میگیرد.
از تعابیر مختلفی که استفاده میشود. یکجا مینویسد نسخه مرگ، دیگری میگوید که آقای ویتکاف درخواست ایران را جواب نداد. ما را در پشت درها گذاشت. اون یکی میگوید وقتی میخواستند حمله کنند مثلاً ۲۰ بار آقای هاکان تماس گرفت، عراقچی جواب نداد. حرفهای عجیب و غریبی که فقط با هدف خالی کردن دل مردم است و همه اینها دروغهایی است که آنقدر تکرار میکنند تا مردم را دچار وحشت کنند. فریب جنگ روانی دشمن را نباید خورد، هم در حوزه عملیات نظامی و هم در حوزه اقتصادی. بارها قبل از اسنپ بک گفتم اگر قطعنامههای گذشته برگردند اصلاً چیز خوبی نیست برای ما خسارات سیاسی و راهبردی حتی دارد ولی خسارت اقتصادی بیشتر از آن چیزی که الان هست ندارد. بعضیها هم به من خورده گرفتند که فلانی اصلاً نمیداند اسنپ بک چیست و از این حرفها ولی الان که صورت گرفت و این کار را هم انجام دادهاند. از دید خودشان البته از نظر ما که صورت نگرفته و ما قانونی نمیدانیم ولی از دید خودشان انجام دادهاند. خیلی تغییری صورت نگرفته و همان تحریمهای اقتصادی آمریکا بوده تحریمهای شورای امنیت. بر فرض هم که اعمال شود چیز بیشتری را اضافه نمیکند.
بنابراین باز تاکید میکنم هوشیاری به جای خودش اقدامات حقوقی و اقدامات سیاسی و اقدامات دیپلماتیک به جای خودش. ولی مراقب جنگ روانی دشمن باشیم هم در حوزه تحریمها و هم در حوزه عملیات نظامی هم در حوزه سیاهنمایی. همه اینها برای خالی کردن دل مردم و نگران کردن و التهاب ایجاد کردن متاسفانه شاید مقداری هم موفق بودهاند. گزارشی را وزیر محترم اطلاعات امروز جلسهای داشتیم میدادند اینکه بخش عمدهای از فضای مجازی الان دارد توسط رژیم صهیونیستی توسط ضد انقلاب خارج نشین هدایت میشود با همین هدفی که عرض کردم که مردم را به تشویش بیندازند التهاب ایجاد کنند دلها را خالی کنند. واقعاً معتقدم که رسانههای داخلی هم باید دقت کنند در این دام نیفتند و هم جبران کنند. صدا و سیما و رسانههای داخلی کشور باید کمک کنند که بالاخره مردم را از دلهره و التهابی که آنها سعی میکنند ایجاد کنند خارج کنند و این فضای روانی را بشکنند.
سوال: آقای دکتر، چون الان اشاره کردید و تاکید داشتید بر آمادگی کامل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به ذهنم رسید این پرسش را که البته در فضای رسانهای هم مطرح شده از محضر شما بپرسم در کنار این آمادگی مخصوصاً در حوزه دریا این عزیزان در واقع جان بر کفان نیروهای مسلح در حوزه دریا خبرهایی شنیدیم در روزهای اخیر مبنی بر بازرسی از کشتیهای ایرانی. اگر این اتفاق بیفتد چه کشتیهای تجاری چه کشتیهای نفتی، واکنش جمهوری اسلامی ایران در کنار اقدامات و آمادگی کامل نیروهای مسلح ما در دریا چیست؟
عراقچی: این یکی از همان خسارتهایی است که گفتم. بازگشت قطعنامههای قبلی شورای امنیت یک سری خسارتها و هزینههایی برای ما دارد یکی همین است. اقتصادی نیست ولی بیشتر جنبه روانی دارد و حتی میتواند جنبههای دیگری هم داشته باشد. یکی هم همین است که قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت و قطعنامههای قبلتر آن این اجازه را به کشورها میدهد که به اصطلاح برای اینکه مطمئن شوند که قطعات موشکی یا قطعات هستهای به ایران وارد نمیشود یا از ایران به جای دیگری خارج نمیشود اجازه دارند کشتیها را بازرسی کنند هم قبل از قطعنامه ۲۲۳۱ که قطعنامه ۱۹۲۹ برای سالها حاکم بود این اتفاق نیفتاد. در عمل و هم الان ما همچین گزارشی نداریم. بله ممکن است که به خاطر بازگشت قطعنامههای گذشته بگوییم این اختیار الان برای برخی کشورها وجود دارد ولی هنوز ما گزارشی نداریم در موقعی هم که قبلاً این قطعنامهها اجرا میشدند هیچ اتفاقی از این جهت نیفتاده. قطعاً اگر برخوردی با کشتیهای ما صورت گیرد همیشه بنایمان بر مقابله با مثل یا یک اقدام متقابل بوده. امیدواریم که بیشتر از این در منطقه ایجاد تنش نکنند و در جهت کاهش تنش کار کنند. تنش در منطقه به نفع هیچ کسی نیست و فکر میکنم که در این جهت حرکتی را انجام نخواهم داد ولی انجام دهند ما هم اقدام متقابل خواهیم کرد.
سوال: آقای دکتر برویم به سراغ حوزه تجارت خارجی گزارشها در حوزه تجارت خارجی مخصوصاً از جانب نهادهای بینالمللی با وجود فعال شدن اسنپ بک و بازگشت تحریمهای شورای امنیت بحث فروش نفت ایران بازده زمانی هشتم تا دهم مهر که طبق این گزارش اشاره میکند روزانه حدود ۲ میلیون بشکه نفت به فروش رفته برویم به سراغ اینکه این خبرها و آنچه که اشاره شده اینکه به نحوی بوده که فروش نفت به اوج خودش در طی روزهای اخیر رسیده میتواند نویدبخش روزهای خوب و خبرهای خوب در حوزه خنثی سازی تحریمها باشد؟
عراقچی: اینکه الان فروش نفت ما به این شکل دارد صورت میگیرد نتیجه سالها تلاش برای خنثیسازی تحریمها و دور زدن تحریمها است که الان ما بازارهای خودمان را داریم که حالا خیلیها میدانند و خیلیها هم نمیدانند. ولی بازارهای ما به دست آمده بازارهای ویژهای که ما داریم نفت خودمان را میفروشیم. باز برمیگردم به همان نکتهای که گفتم که تحریمهای شورای امنیت چیزی بیشتر از تحریمهای یک جانبه آمریکا ندارد که ما را بخواهد تحت فشار قرار دهد چرا یک چیزهای جزئی دارد. نمیگویم به طور کامل نه، اما تحریمهای شورای امنیت تحریمهای قطعنامههای گذشته هیچ ارتباطی با فروش نفت ایران ندارد. این را هم قبلاً گفته بودم الان هم به طور وضوح عرض میکنم و همین تجربه چند روز گذشته هم نشان داد که با وجود اسنپ بک، ادعایی طرفهای غربی فروش نفت ما شکل معمول خودش را حفظ کرده و حتی بیشتر شده. پس بنابراین میخواهم بگویم چرا باید از تحریمهای آمریکا نگران باشیم، راههای دور زدن و راههای خنثی سازی آن را باید انجام دهیم. ولی نگران نباشیم که حالا تحریمهای قطعنامههای شورای امنیت یک بار اضافه را بر اقتصاد ایران وارد خواهد کرد چرا، مشکلات جانبی خواهد داشت ولی نه به اندازهای که تحریمهای اولیه آمریکا دارد کار میکند.
ممکن است دولت آمریکا در آینده در راستای سیاست فشار حداکثری بیاید در این حوزه مثلاً فشارهای جدیدی را وارد کند که با آنها هم بالاخره مقابله خواهیم کرد و راه آنها را هم پیدا خواهیم کرد ولی در عین حال قطعنامههای شورای امنیت در این زمینه چیزی بیشتر ندارد. یک نکته را هم اضافه کنم. چون میگویند وزیر خارجه فقط در مورد دور زدن و خنثی سازی صحبت کرد، تاکید میکنم که چرا ما وظیفه رفع تحریمها را هم داریم. مجموعه دولت، مجموعه کشور باید در مقابل تحریمها تاب آوری داشته باشد و باید راههای دور زدن و راههای تامین نیازهای ایران را داشته باشد راههای خنثی سازی تحریمها را برود. از توانمندیهای ملی استفاده کند. وزارت خارجه آن باید کمک کند ولی وزارت امور خارجه، کار ویژه و ماموریت جداگانه هم دارد و آن تلاش برای رفع تحریمها است. تاکید میکنم اگر هر چقدر هم راجع به تحریمها صحبت میکنم ولی ما این وظیفه مان را هم فراموش نکردیم و نمیکنیم منتها به شرط اینکه در راستای حقوق مردم ایران باشد.
از مذاکراتی که تامین کننده منافع مردم ایران باشد و منجر به رفع تحریمها باشد هیچ وقت دوری نکردیم.
سوال: هفته قبل اجرایی شدن توافق راهبردی ایران و روسیه را از جانب مسکو شاهد بودیم. راجع به فواید آن بفرمایید اینکه چقدر کمک میکند در موضوعات مختلف به ما و همچنین به روسیه و نکته دوم از طرف ما چه اقداماتی برای اجرایی شدن آن انجام شده و در چه مرحلهای است؟
عراقچی: تا آنجایی که در ذهن من است از طرف ما هم این اجرایی شده. اینکه میگویند اجرایی شد یعنی تمام مراحل قانونی مربوط به اجرایی شدن آن طی شده این باید در مجالس دو کشور تصویب و بعد ابلاغ شود برای اجرا و تا جایی که خبر دارم توسط مجلس محترم تصویب شده و توسط شورای نگهبان هم تایید شده و توسط رئیس جمهور ابلاغ شده است. این مراحل در روسیه هم طی شده و الان این اجرایی است.
مهمترین ویژگی این سند این است که به روابط ایران و روسیه، چشم انداز دراز مدت میدهد و اطمینانی را ایجاد میکند برای اینکه این روابط هر چقدر هم که در محیط بیرون روابط دوجانبه تحولاتی صورت گیرد ولی دو کشور عنایت دارند که روابط راهبردی خودشان را ادامه دهند. حوزههای اقتصادی مختلف را اشاره و توجه کرده. حوزههای سیاسی را اشاره کرده، حوزههای دفاعی را حتی وارد شده از دل این راهبرد این توافق راهبردی مثل توافقی که با چینیها داریم از دل این قرارداد و موافقتنامه در میآید که اینها را وقتی میگوییم اجرایی میشود یعنی حالا باید برویم طرح های مختلف را طراحی کنیم. ولی مهمترین ویژگی این است که دو کشور با امضای آن و با اجرایی کردنش دارند به همدیگر اعتمادی را میدهند که روابطشان چشم انداز دراز مدت دارد. لذا با اطمینان خاطر میتوانند همکاری خودشان را جلو ببرند و این الان ویژگی روابط ما با روسیه است ما با روسیه و با چین البته روابطمان از استحکامی برخوردار است جنبههای راهبردی دارد و همکاریهای خوبی دارد صورت میگیرد.
سوال: دو کشور دوست و همسایه ما پاکستان و افغانستان در روزهای اخیر شاهد تحولاتی بودند حملات افزایش پیدا کرده، حملات متقابلی هم انجام شده و شدت درگیریها به اوج خودش رسیده است. موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات این دو کشور دوست و همسایه ما چیست؟
عراقچی: با هر دو کشور روابط خوبی داریم به خصوص با پاکستان روابط ما دیرینه و بسیار مستحکم است. با افغانستان هم همینطور دیرینه است ولی با دولت و سیستم جدید در افغانستان علی رغم اینکه همکاریهای خوبی داریم روابط خوبی داریم یک سری مشکلاتی هم هست. هنوز شناسایی نکرده ایم ولی در حد شناسایی داریم با هم همکاری میکنیم. امروز بعد از ظهر با وزیر امور خارجه پاکستان صحبت کردم و ایشان برای من توضیحاتی دادند از اختلافات و مشکلاتی که وجود دارد و اقداماتی که انجام دادند. موضع ما این است که باید دو طرف خویشتن داری داشته باشند. ثبات در روابط ایران، پاکستان، افغانستان ثبات منطقه را به دنبال دارد و تصمیم گرفتیم دو وزیر خارجه که نمایندگان ویژه مان در امور افغانستان با هم تبادل نظر داشته باشند. انشاالله ما با دوستان افغانستانی هم همین مشورتها را خواهیم داشت تا انشالله بتوانیم بلکه این مشکل را به شکل دیگری حل کنیم.
به گزارش کبنا نیوز، گفتگوی ویژه خبری شنبه شب رسانه ملی با سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه با موضوع " بررسی آخرین تحولات سیاست خارجی " برگزار شد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
سوال: در برنامه امشب از آخرین تحولات سیاست خارجه کشورمان در موضوعات و در حوزههای گوناگون از طرح آتش بس در غزه، توافق قاهره و موضوعات مختلف صحبت میکنیم و نخست از موضوعی که در روزهای اخیر در محافل سیاسی و رسانهای بسیار پربازدید و پر بحث بود آغاز کنیم یعنی آتش بس در غزه، آقای عراقچی بسیاری از تحلیلگران عنوان کردند طرح مطرح شده، طرح اسرائیلی در لباس آمریکایی است. از نگاه شما به عنوان سکان دار وزارت امور خارجه کشورمان آیا آتش بس در غزه ادامهدار خواهد بود؟ کلیات این طرح و این آتش بس را چطور میبینید؟
عراقچی: یکی اینکه تحلیل ما به آینده چیست؟ یک بحث است و یکی آنچه که فعلاً دارد اتفاق میافتد، بحث دیگری است. ما همیشه از هر طرح و هر اقدامی که منجر به توقف این جنایات علیه مردم غزه شود و منجر به توقف این نسل کشی شود حمایت کردیم. البته هیچ کسی نیست که حمایت نکند از اینکه این همه جنایت و این همه نسل کشی و تخریبی که در غزه دارد صورت میگیرد. همیشه ما در همه مجامع بینالمللی در روابط دوجانبه مان با کشورهای دیگر مذاکراتی که داشتیم همیشه بر این تاکید کردیم که باید اقداماتی اتخاذ شود که جلوی این جنایتکاران گرفته شود. ما همیشه حامی بودیم و حمایت کردیم. طبیعی است که ما نظراتمان را گفتیم هیچ اعتمادی به رژیم صهیونیستی وجود ندارد. موارد مکرری از آتش بس در گذشته بوده در جاهای مختلف به ویژه در لبنان که مورد آخرش است و شاهد بودیم که توسط این رژیم شکسته شده و به جنایات خودش ادامه داده لذا طبیعی است که ما هشدارهای لازم را در این خصوص دادیم و باز هم خواهیم داد.
فعلاً فاز اول تا الان اجرا شده و عملیات جنگی متوقف شده، عقب نشینی اولیه که باید صورت میگرفته صورت گرفته است. البته هنوز بیش از ۵۰ درصد خاک غزه در اشغال نیروهای اسرائیلی است و جای تردید جدی وجود دارد که در آینده آیا این عقب نشینی کامل خواهد شد یا خیر؟ قرار است در این روزها اسرا و زندانیان مبادله شوند. ما همیشه حامی مقاومت بودیم و همیشه از مردم غزه و مردم فلسطین و گروههای مقاومت حمایت کرده ایم. الان هم این تصمیمی است که گروههای مقاومت گرفتند و از نظر ما هر تصمیمی که منجر به توقف جنایات شود برای احقاق حقوق مردم فلسطین و کمک رسانی به غزه باشد طبیعی است که علتی ندارد با آن مخالفت کنیم و همیشه خواهان توقف این جنایات و کمک رسانی به مردم غزه بودیم. مقاومت خودش تصمیم گرفته است. این آتش بس را انجام داده و به نظر من این تصمیم متعلق به مردم فلسطین است و هیچکس به جای آنها هم نمیتواند تصمیم بگیرد.
سوال: موضعگیری وزارت امور خارجه ترکیبی از حمایت و هشدار است همانطور که در بین صحبتهایتان اشاره کردید نسبت به بدعهدیهای رژیم صهیونیستی و نقضهای مکرری که ما در پروندههای گوناگون دیدیم بیشتر راجع به این موضعگیری میانه وزارت امور خارجه در این پرونده صحبت کنید.
عراقچی: موضعگیری میانه نیست. موضعگیری واقعگرایانه است. ما از اینکه باز تکرار میکنم جنایت نسل کشی متوقف، کمک رسانی به مردم غزه شروع، بازسازی شروع و قدمی در راستای احقاق حقوق مردم فلسطین برداشته شود، حمایت میکنیم. در عین حال نسبت به ترفندها و خیانتهای رژیم صهیونیستی، نسبت به هر توافقی که در گذشته وجود داشته هشدار هم میدهیم و الان هم هست و اتفاقاً جوانبی از طرح موجود است که به ما این انذار را میدهد که در آینده معلوم نیست که احقاق حقوق مردم فلسطین به آن شکلی که باید و شاید صورت گیرد. ما این هشدارها را هم دادیم. در عین حال در بیانیهای که وزارت خارجه داد تاکید دیگری هم دادیم و آن این است که این آتش بس و این توافق توسط گروههای مقاومت صورت گرفته ولی نافع مسئولیت جامعه جهانی در مجازات جنایتکاران در غزه نیست. اینطور نیست که آنها را بری کرده باشد از جنایاتی که تا الان انجام داده اند. باید آن احکام دادگاه بین المللی در خصوص نخست وزیر این رژیم جعلی دنبال شود و باید به جنایاتی که انجام داده رسیدگی شود. بنابراین موضع ما یک موضع جامع است. موضع جمهوری اسلامی ایران است. هم حمایت از قسمتهای مثبتش است و هم هشدار به آینده و هم یادآور این نکته است که جنایتکاران باید به مجازاتشان برسند.
سوال: آنچه که ما مطرح میکنیم بحثها و ابهامات و سوالات و علامت سوالهایی است که در محافل عمومی و رسانهای و سیاسی مطرح میشود. یکی از این موضوعات از جانب رئیس جمهور آمریکا مطرح شد که اشاره کرد ایران از طرح آتش بس در غزه استقبال و حمایت کرده و گفته ایران میخواهد الان در مسیر صلح گام بردارد و تلاش کند. اینکه ویتکاف از شما خواسته از طرح آتش بس در غزه حمایت کنید و آن چیزی که مطرح میشود آیا صحت دارد؟
عراقچی: نه صحت ندارد. برداشتی که آقای ترامپ از بیانیه وزارت امور خارجه و از جمهوری اسلامی ایران داشته و بیان کرده به خود ایشان مربوط است. ما تعارف نداریم از بخشهایی از این حمایت کردیم آن قسمتی که مربوط به توقف جنایت میشود.
سوال: یعنی ما پیامی دادیم به آمریکا در خصوص استقبال یا حمایت از این؟
عراقچی: نه برداشتی که آنها داشتند از موضع علنی ما صورت گرفته است. هیچ مذاکره و پیامی رد و بدل نشده است. هیچ مذاکرهای صورت نگرفته. بله در مقطع زمانی در گذشته آمریکا تلاش داشت موضوعات مختلف را با هم ترکیب کند موضوعات منطقهای را با موضوعات مذاکرات هستهای که ما انجام میدادیم ولی ما همیشه قاطعانه گفتیم که مذاکرات ما فقط در موضوع هستهای است هم در گذشته و هم در دوره اخیر که داشتیم و هیچ وقت ما در خصوص موضوعی غیر از هستهای به خصوص مقاومت با آمریکاییها و هیچ کس دیگری مذاکره نداشته ایم.
سوال: ترامپ گفته کسی چه میداند شاید جمهوری اسلامی ایران هم به طرح صلح ابراهیم بپیوندد آیا قرار است بپیوندد؟
عراقچی: آقای ترامپ معمولاً آن چیزهایی که علاقه دارد به آنها برسد را در قالبهای مختلف بیان میکند. طرح ابراهیم با نام مقدسی آمیخته شده ولی بنیان آن، طرح خائنانه است برای محروم کردن مردم فلسطین از حقوق خودشان و شناسایی رژیم جعلی و اشغالگر و عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر و جنایتکار و نسل کش و کودک کش. هیچ جرمی نمانده که این رژیم انجام نداده باشد. هر صفتی در این جهت برازنده اش است. موضع جمهوری اسلامی ایران از ابتدا کاملاً روشن بوده و روشن هم است این اصلاً تناسبی با آرمانهای ما ندارد و هیچ وقت اتفاق نخواهد افتاد.
سوال: راجع به رئیس جمهوری آمریکا صحبت کنیم در موضوع پرونده غزه و جنگ غزه مخصوصاً پایان جنگ غزه آنچه که انجام میدهد یا آنچه که قرار است در آینده دور و نزدیک انجام دهد از نظر شما تغییر موضعی در آن ایجاد شده یا نه هر آنچه که صحبت یا اقدام کند به نوعی تاکتیکی و کاملاً نمایشی خواهد بود.
عراقچی: دولت فعلی آمریکا نشان داده مرتب مواضعش و صحبتهایشان عوض شده، ادعاهایشان مرتب تغییر پیدا کرده و ما در رابطه با ایران و مذاکراتی که صورت گرفت به عینه تجربه شد. در جاهای دیگر هم این را تجربه کردیم در خصوص غزه بله الان چه در صحبتهای رئیس جمهور آمریکا و دیگر مقامات آمریکایی و چه در طرحی که ارائه دادند قول و قرارهای قشنگی برای آینده ترسیم شده است. از امر بازسازی گرفته تا احقاق حقوق مردم فلسطین ولی واقعا جای تردید جدی وجود دارد نه اینکه ما تردید داشته باشیم. من تقریباً با هر مقام خارجی که صحبت میکنم خیلی از وزرای خارجه منطقه وقتی صحبت میشود در مورد فازهای بعدی این توافق آیا امیدواری وجود دارد یا خیر؟ همه ابراز تردید میکنند. اگر دقت کرده باشید همه مسئولین منطقه و همه کسانی که الان در خصوص این مذاکرات آتش بس کار کردند، نیروهای مقاومت و دیگران همه از این فاز اول دارند صحبت میکنند و کاملاً روشن است که بعد از اتمام این فاز مراحل سختتر شروع میشود و آن موقع است که باید دید مقامات آمریکایی و دیگران چقدر به ادعاهایی که کردند پایبندی دارند.
سوال: دیروز و روزهای گذشته کشورهای اروپایی دوباره پیامهایی صادر کردند با ذکر مجدد فعال شدن اسنپ بک و درخواست دادند که بیایید بنشینیم مذاکره کنیم و به توافق جامع برسیم. راجع به این سیاست اروپاییها و غربیها بیشتر صحبت کنیم. ضربه میزنند و بعد درخواست را مطرح میکنند و نکته بسیار مهمتر اینکه آنها مطرح میکنند توافق جامع، اصلاً معنی آن چیست مقرر است در این توافق جامع به چه برسیم؟
عراقچی: ما همواره گفته ایم که توافق جامع را اصلاً قبول نداریم. چون توافق جامع نتیجه مذاکره جامع است و ما مذاکره جامع هیچ وقت نداشتیم چه با ۵+۱ در گذشته و چه با سه کشور اروپایی و چه با آمریکاییها. ما فقط در موضوع هستهای مذاکره کردیم و مذاکره خواهیم کرد اگر لازم باشد در آینده و اگر منافع کشور اقتضا کند. بنابراین بحث توافق جامع، این کلمه جامع را نه درک میکنیم که منظورشان چیست و نه قبول داریم. مذاکره فقط در مورد برنامه هستهای ایران اگر شکل بگیرد. در گذشته هم همین بوده است.
اما اینکه دوباره مذاکراتی آغاز شود خود آن سه کشوری که این ادعا را دارند یک علت بیاورند که چرا ما باید به آنها مذاکره کنیم؟ دوباره خوب ما مذاکره کردیم و توافقی را داشتیم آمریکا از آن خارج شد و سه کشور نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند نقض کردند و ما در مقابل نقض آنها عکسالعمل نشان دادیم تعهداتمان را کاهش دادیم و بعد هم الان آمدند تنها ابزاری که برایشان مانده بود را استفاده کردند. خودشان هم میدانستند و قبلاً گفته بودند برای همین هم تا آخرین لحظه ۱۰ سال صبر کردند، چون میدانستند این ابزار را استفاده کنند دیگر اروپا نقشی نخواهد داشت. ابزاری ندارد برای بازی کردن در موضوع هستهای ایران برای ورود به مذاکرات در مورد موضوع هستهای بنابراین وقتی میگویند آماده هستند که دوباره مذاکرات را شروع کنند ما واقعاً نمیدانیم به چه علت باید با آنها مذاکره کنیم چه اقدامی اساساً میتوانند کنند و مذاکره با آنها چه نقطه مثبتی دارد؟
سوال: پس پاسخ شما به عنوان وزیر امور خارجه به درخواست آنها
عراقچی: پاسخ ما قبلاً هم به آنها گفته شده. در دیدارهای حضوری هم به آنها گفتیم. هم در نیویورک و هم قبل از نیویورک گفته بودیم الان هم در جلسهای که با کلیه سفرای خارجی مقیم تهران داشتم آنجا بیان کردم ما هیچ زمینهای برای مذاکره با سه کشور الان نمیبینیم و شاهد نیستیم و اصولاً دیگر مفهومی به عنوان سه کشور الان برای ما دیگر موضوعیت ندارد. با کشورهای اروپایی الان مواجه هستیم. روابط خودمان را با این کشورها بر اساس منافع جمهوری اسلامی ایران تنظیم میکنیم، بحث هستهای هم دیگر فعلاً دنبالش نیستیم و مذاکره با سه کشور را اصلاً موضوعیتی برایش قائل نیستیم.
سوال: در روزهای اخیر بحثی مطرح شد شما در مصاحبهای و در پاسخ به خبرنگاری هم پاسخ آن را دادید. در محافل سیاسی و رسانهای مطرح شد که تماسهایی بین شما و آقای ویتکاف انجام شده و شما در یک مصاحبه و پاسخ به یک خبرنگار این موضوع را تکذیب کردید تکذیب به چه معنایی است؟ آقای وزیر یعنی هیچ تماسی نبوده یا نه تماسی با این مضمون نبوده است؟
عراقچی: ما تماسی در هیچ مضمون دیگری نداریم هیچ وقت نداشتیم غیر از زمان جنگ که به علت درگیریهایی که وجود داشت و پیامهایی که باید داده میشد از کانال موجود بین من و آقای ویتکاف استفاده شد. آنچه که من تکذیب کردم در پاسخ به ادعای یک روزنامه عربی بود که حرف از تماسهای تلفنی بین من و آقای ویتکاف و حرف از مذاکره در خصوص مسائل جاری کرده بود که من تکذیب کردم و الان هم تکذیب میکنم. هیچ تماس تلفنی که هیچ وقت نبوده و در حال حاضر هم نداریم، اما تبادل پیام هم در گذشته و هم الان از طریق واسطهها کماکان انجام میشود.
سوال: یعنی پیام یا پالسی از سوی آمریکاییها دریافت کردید برای مذاکره؟
عراقچی: بله همانطور که سه کشور اروپایی خواهان مذاکره هستند آمریکاییها هم خواهان مذاکره هستند و شرط ایران مشخص است. ما با اروپاییها اصلاً زمینهای برای مذاکره نمیبینیم. با آمریکاییها هم همیشه موضع ما این بوده که اگر آمادگی دارند از یک موضع برابر برای رسیدن به منافع متقابل و بر اساس احترام متقابل مذاکره کنند. اگر مذاکره را با دیکته کردن اشتباه نمیگیرند و آماده مذاکرات منصفانه و متوازن هستند ما این را انجام خواهیم داد. این موضع همیشگی ما بوده است.
سوال: یعنی فقط محدود به حوزه هستهای خواهد شد؟
عراقچی: فقط هستهای. من گفتم باز هم تکرار میکنم موضوع مذاکرات ما فقط هستهای است همیشه بوده و الان هم است و هیچ موضوع دیگری را هیچگاه داخلش نکردیم. اینکه عرض کردم در مورد مذاکرات با آمریکا الان ولی به علت آنچه که در نیویورک اتفاق افتاد و مسائل بعدی واقعا زمینهای برای شروع مذاکره نمیبینیم. مگر طرحی که بتواند منافع ما را تامین کند ارائه شود که حتماً بررسی خواهیم کرد.
سوال: نکتهای مطرح شد در روزهای گذشته که آمریکا خواستار کنار گذاشتن غنیسازی ۶۰ درصد در مقابل منتفی شدن اسنپ بک است. این پیامها را تایید میکنید؟
عراقچی: نه این موضع آمریکا نبوده. در نیویورک مذاکرات انجام شد. آمادگی داشتیم که اگر بحث اسنپ بک و بازگشت قطعنامههای گذشته آنچه که اتفاق افتاد را اگر به صورت کامل مختومه کنند در مقابلش بحث مواد ۶۰ درصد را مذاکره کنیم و اینکه ترتیباتی برای این مواد در نظر گرفته شود. موضع آمریکاییها این بود که اگر ایران مواد ۶۰ درصد خودش را تحویل دهد آنها اسنپ بک را ۶ ماه عقب میاندازند که واقعاً موضع زیاده خواهانه و کاملاً غیرمنطقی و صد در صد غیر قابل قبول بود و ما هم این را به آنها گفتیم و به همین علت بود که مذاکراتی که در نیویورک صورت گرفت به نتیجه نرسید. به طرفهای واسطه گفتم هیچ انسان عاقلی چنین درخواستی را قبول نمیکند.
بله اگر آمادگی دارند که موضوع اسنپ بک یا ساز و کاری که وجود داشت را برای همیشه کنار بگذارند قطعنامه ۲۲۳۱ در زمان مقرر خودش که ۲۶ مهر است لغو شود و موضوع ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شود، بله آن موقع درخواستهایی که دارند قابل بررسی است ولی آمریکاییها هیچ وقت این را قبول نکردند.
سوال: نکتهای که در بین صحبتهای خانم دکتر مهاجرانی در روزهای گذشته بود با این عنوان که پیشنهاد مذاکره مستقیم به آمریکاییها دادیم، با ویتکاف قرار گذاشتیم و او بود که سر قرار نیامد.
عراقچی: شاید ایشان تعبیر درستی را به کار نبردند. این درخواست از طرف آمریکاییها بود. این را خیلی صریح عرض میکنم. آقای ویتکاف بود که پیام داد که آمادگی دارد که با ایران رو در رو مذاکره مستقیم کند و پاسخ ما این بود که ما مثل گذشته که دور یک میز با مجموعه کشورها مذاکره میکردیم آمادگی داریم به شرط اینکه سه کشور اروپایی هم ملحق شوند. آقای گروسی هم، چون بحث مواد و بحثهای فنی وجود دارد ایشان حضور داشته باشد در دور یک میز آمادگی داریم که چنین مذاکرهای انجام دهیم.
ایشان بود که نپذیرفت و حاضر نشد در این جمع حضور پیدا کند. بنابراین درخواست از ایشان بود و ما بودیم که شرط گذاشتیم و ایشان نپذیرفت و شرکت نکرد. علت آن هم این بود که ایشان اصرار داشت که قبل از اینکه چنین جلسهای، ما درخواست آنها را قبول کنیم و بعد وارد مذاکره شویم که من گفتم همه جا برعکس است. اول مذاکره میکنند بعد توافق. تو انتظار داری من اول توافق کنم و بعد بیایم پشت میز مذاکره بنشینم. اینکه دیگر مذاکره نیست. این دیکتهای است که تو میخواهی بگویی از قبل من بنویسم و بعد بیایم و ما این شرط را قبول نداریم. چرا بیا بنشینیم دور میز اروپاییها هم باشند، آژانس هم باشد، مذاکره کنیم ببینیم به چه نتیجهای میرسیم و ایشان قبول نکرد که بیاید و ما هم گفتیم اتفاقاً اگر برای چنین مذاکرهای که در اصل تحمیل باشد میخواهی بیایی همان بهتر که چنین جلسهای را نداشته باشیم.
بنابراین از این طریق عرض میکنم درخواست ملاقات حضوری از طرف آقای ویتکاف بود، ما شرطی گذاشتیم و ایشان حاضر نشد در این ملاقات شرکت کند علت اینکه ما هم گفتیم آمادگی داریم در چنین جمعی حضور پیدا کنیم برای این بود که ثابت شود مذاکره مستقیم هم راهگشا نیست. این را اینجا باید صریح عرض کنم، چون بعضیها میگفتند اگر مذاکره مستقیم، نتیجه بهتری دارد. ما برای این هم اعلام آمادگی کردیم ولی ایشان در همان مذاکره مستقیم هم میخواست که تحمیل کند به جای مذاکره و وقتی ما رد کردیم حاضر نشد شرکت کند. این را به صراحت عرض کنم ما در نیویورک برای اینکه هیچ بهانهای دست کسی نباشد و اتمام حجتی هم برای خودمان و هم برای مردم خودمان و هم برای جامعه جهانی باشد که اگر این اقدام قانونی را انجام دادند هیچ بهانهای جز زیاده خواهی نداشتند همکاری با آژانس را انجام دادیم.
عراقچی: این ادعا که ویتکاف از من خواسته تا ایران از آتشبس غزه حمایت کند، صحت ندارد
توافق قاهره را رفتم امضا کردم. چارچوب جدید تعریف کردیم. برای مذاکره مستقیم در قالب جمعی اعلام آمادگی کردیم که هیچ بهانهای باقی نماند و پیشنهادات معقول دادیم. پیشنهادات ما که میگویند پیشنهاد معقول، تعبیری بود که آقای مکرون استفاده کردند. در اخبار گفت ایران پیشنهاد معقولی را ارائه داده حالا چرا پس نمیپذیرید؟ علت غیر منطقی آورد. نه معلوم نیست که مثلاً حرف وزیر خارجه با حرف مجموعه حاکمیت یکی باشد و از این حرفها.
اگر پیشنهاد عاقلانه است بگو بیایند قبول میکنیم ببینیم حاکمیت پشت وزیر خارجه میایستد یا نه چه حرف واقعاً غیرمنطقی بوده؟ ولی خوب، چون نمیتوانستند پیشنهاد کاملاً عاقلانه متوازن و منصفانه ما را رد کنند دلایل دیگری آوردند. بنابراین برای اینکه اسنپ بک، بازگشت قطعنامه قبلی اتفاق نیفتد همه تلاش خودمان را کردیم همه راههای موجود را رفتیم فقط از منافع مردم کوتاه نیامدیم. تنها جایی که ایستادگی کردیم فقط همین بود وگرنه پیشنهاد ما کاملا معقول و منصفانه بود.
برای ملاقات دسته جمعی با حضور آمریکاییها رودررو آمادگی داشتیم. برای همکاری با آژانس آمادگی داشتیم و الان هیچ برنامهای ندارند که بگویند جمهوری اسلامی ایران کوتاهی کرد. در این قضیه ما فقط از منافع و حقوق مردم ایران دفاع و ایستادگی کردیم و کوتاه نیامدیم و به هر کسی هم که من گفتم در این مدت در هر جایی که رفتهام به دوستان در مجلس و در جاهای دیگر که میخواستند مواد غنی شده ۶۰ درصد ما را بگیرند به جایش قطعنامه ۲۲۳۱ را فقط شش ماه تمدید کنند یعنی تاریخ اسنپ بک را شش ماه عقب بیندازند همه میپذیرفتند که این درخواست غیر معقول و غیرمنصفانه بوده و نباید پذیرفته میشد و در مقابل ما پیشنهاد منصفانه دادیم و آنها بودند که قبول نکردند.
بنابراین به نظرم حجت کاملاً تمام است. همانطور که در دفعه قبل حمله کردند مردم ایران دیدند که جمهوری اسلامی ایران اهل مذاکره و منطق بود آنها بودند که در میانه مذاکرات حمله کردند. الان هم مردم ایران شاهد بودند که ما برای جلوگیری از اقدام زیاده خواهانه و غیرقانونی همه تلاشهای مان را کردیم، همه راههای قانونی را رفتیم. آنها بودند که از زیاده خواهی خودشان دست برنداشتند ما هم ناچاراً ایستادگی کردیم.
سوال: آقای دکتر این یعنی پایان مذاکره و یا اگر مذاکراتی بخواهد آغاز شود باید یک پیش شرطهایی و نکاتی را برای بستر آن فراهم کرد؟
عراقچی: قبلاً هم اشاره کردهام. اگر آمریکایی ها بخواهند مجدد به مذاکره برگردند، چون اروپاییها که واقعاً از تنها ابزار خودشان استفاده کردند و نشان دادند هیچ اختیاری ندارند دیگر و جالب است که اروپاییها برای اینکه از ابزار خودشان استفاده نکنند از ما خواسته بودند که برویم با آمریکا مذاکره کنیم که من همیشه در ملاقاتها مسخرهشان میکردم که شما میخواهید مذاکره کنیم ولی نه با شما برویم با یک کس دیگری مذاکره کنیم.
این چقدر واقعاً نشان میدهد که خودشان هم میدانستند که مذاکره با اروپا فایدهای ندارد مذاکره باید با جای دیگری صورت بگیرد. الان هم اگر که به ما پیشنهادی شود که متوازن، منصفانه، معقول و منطقی، از موضع برابر و بر اساس احترام متقابل باشد منافع ایران را در بر بگیرد، همیشه اهل گفت و گو بوده ایم. پرچم مذاکره را همیشه در دست داشتهایم. الان هم میگویم اگر پیشنهاد معقول و منصفانهای باشد حتماً بررسی خواهیم کرد.
سوال: معقول، متوازن و منطقی تاکیدات شما بر این کلید واژهها است. این یعنی تعریف آن خط قرمزی که حضرت عالی در این موضوع و در این حوزه تاکید میکنید خط قرمز شما خط قرمز حاکمیت و خط قرمز کشور است؟
عراقچی: خط قرمز ما حقوق مردم ایران است. مثال میزنم ما از حق غنیسازی مردم ایران نمیگذریم ولی اگر بخواهند در مورد شفاف سازی که این غنیسازی ما فقط برای مقاصد صلحآمیز است، آمادگی داریم. قبلاً هم این کار را کردهایم به حق ما احترام بگذارند و بعد بگویند که مثلاً اگر فلان کار را کنید اطمینان حاصل میشود که این غنیسازی شما به سمت مصارف نظامی نخواهد رفت، ما اینها را بررسی میکنیم. چون به هر حال منطقی است به شرطی که در مقابلش آنها هم برای ما اعتمادسازی کنند. تحریمهایی که ظالمانه گذشتهاند را مرتفع کنند. پیشنهاداتی که بر اساس ساز و کار، فرمول منصفانه، متعادل، متوازن و معقول باشد از نظر ما بررسی خواهد شد.
سوال: آقای دکتر در بین پاسختان صحبت کردید راجع به توافق قاهره و بحث آژانس توافق میان ایران و آژانس که اخیراً هم در یک مصاحبه اعلام کردید که کارایی ندارد. دو پرسش مهم در این زمینه یکی اینکه چه تغییرات میدانی باعث شد که این صحبت را اشاره کنید که کارایی ندارد و دوم اینکه با وجود فعال شدن اسنپ بک و برگشتن تحریمهای شورای امنیت آیا احتمال توقف همکاری ما با آژانس وجود دارد؟
عراقچی: اینکه چرا ما با آژانس یک توافق جدیدی کردیم خودش به خاطر تغییرات میدانی بود که در اثر حملات غیرقانونی و تجاوز غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی صورت گرفته بود. به هر حال تاسیسات ما بمباران شده بود. قبلاً هم اینجا توضیح دادم اگر که بخواهد همکاری ما با آژانس ادامه پیدا کند باید بر اساس واقعیت میدانی باشد. حتی یادم هست این را هم عرض کردم که ما از آژانس سوال کردیم که آیا برای بازرسی از تاسیسات هستهای بمباران شده، پروتکلی دارید؟ گفتند نه. چون کاملاً بیسابقه است. گفتیم باید این قاعده بیاید مکتوب و روشن شود و چهارچوبی معلوم شود که این چهارچوب شد، همان توافق قاهره. اما بلافاصله بعد از امضای توافق قاهره در حضور خبرنگاران وقتی ما امضا کردیم همان جا من گفتم که اجرای این توافق منوط به این است که اقدام غیرقانونی در شورای امنیت برای بازگرداندن قطعنامههای گذشته صورت نگیرد و اگر صورت گرفت اجرای این منتفی خواهد شد.
چون باز ما مواجه میشویم با شرایط جدیدتری. الان هم عرض میکنم با اقدامی که سه کشور اروپایی در شورای امنیت انجام دادند از نظر ما دیگر این توافق کارایی خودش را از دست داده. آیا ممکن است مجدداً کارایی پیدا کند؟ بله در صورتی که اگر پیشنهادات منصفانهای باشد که حقوق مردم ایران تامین شود و در آن راه حلی را که اگر بخواهیم به آن برسیم نقشی برای آژانس بخواهد تعریف شود مجدداً ما برمیگردیم به همین توافقی که وجود دارد. چون این توافق بر اساس واقعیات میدانی مربوط به حمله طراحی شده.
عراقچی: من در ملاقاتها همیشه اروپاییها را مسخره میکردم
سوال: با توجه به این شرایطی که اشاره کردید توافق قاهره تعلیق شده؟
عراقچی: بله فعلاً توافق قاهره به علت اینکه دیگر برای ما آن کارایی لازم را ندارد تعلیق شده. همکاری با آژانس الان صورت نمیگیرد مگر در قالب قانون مجلس محترم. البته توافق قاهره هم در آن قالب بود ولی سعی کرده بود نظمی به آن روابط بدهد. بر اساس قانون مجلس الان اگر هر درخواستی آژانس داشته باشد برای بازرسی از تاسیسات بمباران شده و یا بمباران نشده ما، طبق قانون مجلس میرود به شورای امنیت ملی آنجا تصمیم گیری میشود که آیا دسترسی داده شود. به طور مطلق نمیگوییم که دیگه همکاری نخواهد بود. چون بعضی از این همکاریها به نفع خود ما است.
دفعه قبل هم عرض کردم. مثلاً نیروگاه اتمی بوشهر زمانی که موعد تعویض سوختش باشد باید در حضور بازرسین باشد به دلایل فنی و در قرارداد ما با روسها هم کاملاً این روشن است. این اینجا این به نفع ما است که بازرسین بیایند در حضورشان انجام شود یا رآکتور تحقیقاتی تهران که اقدام به تولید داروهای ایزوتوپ و داروهای هستهای میکند داروهایی که نیاز است و گفته میشود که بیش از یک میلیون ایرانی به این داروها احتیاج دارند. این هم مراحل سوختش و هم موارد تولیدش احتیاج دارد که تحت نظارتهای آژانس باشد. در آن صورت اگر چیزی به نفعمان باشد طبیعی است که شورای امنیت ملی تصمیم می گیرد. بنابراین نمیتوانیم بگوییم که روابط ما با آژانس به طور کامل قطع شده، توافق قاهره کنار گذاشته شده. فعلاً درخواستهای آژانس اگر به منافع ایران مربوط باشد و نیازی باشد شورای عالی امنیت ملی تصمیم گیری خواهد کرد.
سوال: در این بخش با توجه به سوالاتی که پرسیدم سوال پایانیم در این پرونده و بعد میرویم سراغ موضوع دیگری پیش بینی شما برای کوتاه مدت در مورد مذاکرات هستهای ما چیست؟
عراقچی: ما فعلاً درخواستی برای مذاکره از هیچکس نداریم. به هر حال تجربیات یک سال گذشته ما تجربه مذاکره با آمریکا، تجربه مذاکره با اروپاییها، همه روشن است که چیست و روشن میکند برای ما که مذاکره با آمریکا و با اروپاییها به چه سرنوشتی دچار شد. مذاکره با آمریکا رهبر معظم انقلاب فرمودند همین آخرین بار که بن بست محض است واقعا من این را در جلساتی که در آمریکا داشتیم در طول مذاکرات جلساتی که با اندیشکدههای آمریکایی داشتیم، آنجا برای همشون توضیح دادم گفتم ما یک بار با آمریکاییها مذاکره کردیم، توافق هم کردیم، از توافق خارج شدند و تحریمهای خودشان را برگرداندند بدون هیچ علتی. یک بار دیگر در دولت گذشته مذاکره شد.
زندانیانشان آزاد شدند در مقابل باز دوباره پولها ایران را قفل کردند. بدون هیچ علتی یک بار دیگر مذاکره کردیم و وسط مذاکره به ما حمله کردند. الان مذاکره کردیم پیشنهادات معقول ارائه دادیم باز زیاده خواهی کردند مشخص است که مذاکره با آمریکا در چنین شرایطی به اصطلاح فقط به بنبست میرسد اروپاییها هم که تکلیفشان روشن است. آنها خودشان از ما میخواهند که برویم با آمریکا مذاکره کنیم دلیلی برای مذاکره باهاشون وجود ندارد، اما همانطور که عرض کردم این به این معنی نیست که اگر ما پیشنهاد معقول و منصفانه و متوازنی شود بر اساس منافع متقابل و احترام متقابل از موضع برابر، اینطور نیست که ما بررسی نخواهیم کرد. حتماً بررسی خواهیم کرد اگر منافعی را برای مردم ایران در آن ببینیم حتماً مد نظر قرار میدهیم.
وزیر امور خارجه: خبر روسها در مورد اینکه نتانیاهو به پوتین گفته علاقه به درگیری با ایران نداریم را تایید میکنم
سوال: آقای دکتر عراقچی اخیراً شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا بیانیه مشترکی دادند و صحبتهایی شده راجع به جزایر سه گانه ما و همچنین توان دفاعی ما، وزارت امور خارجه سفرا و نمایندگان آنها را فراخوانده و هشدار صادر کرده چه تذکراتی دادید؟
عراقچی: در حقیقت بار دوم است سال قبل هم همین را تکرار کردند. موضع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس مشخص است از قبل همین بوده ولی اینکه اروپاییها هم به این موضع پیوستهاند و حرف از اشغال جزایر زدهاند. یک موضع کاملاً غیر قابل قبول است. پارسال به اینها گفتیم و جالب است که بعضی کشورهای اروپایی وقتی که ازشون سوال کردیم که چرا این را پذیرفتهاند حتی اظهار تعجب کردند از اینکه چنین چیزی وجود دارد و بعضی از اینها موضعشان را پس گرفتند. این خیلی جالب است. فرانسه و آلمان به طور مشخص سال گذشته بیانیههایی دادند و یا در مصاحبه با خبرنگارها اعلام کردند که موضع ما تغییر نکرده و قائل به اشغال نیستند.
چرا قائل به یک اختلافی بین ایران و امارات متحده عربی هستند که از طریق مسالمت آمیز باید حل و فصل شود. بعضی از کشورهای اروپایی حتی به ما یادداشت دادند و امسال هم جالب است که دوباره کشورهای اروپایی به ما مراجعه میکنند که نه موضع ملی آنها این نیست و کماکان به موضع سابق معتقد هستند در خصوص موضعی هم که امسال گرفتهاند، عباراتی استفاده کردن اصلاً یک اغتشاشی در آن میبیند. موضوع کاملاً مغشوشی است. از یک طرف میگوید اشغال جزایر از آن طرف میگوید ما میخواهیم ایران و امارات برای حل این اختلاف با هم مذاکره کنند.
معلوم است که کاملاً حالا نمیدانم در اثر عجله در اثر لابیهای مختلف عباراتی را به هم چسباندهاند. علی ایحال موضوع ما در مورد جزایر کاملاً روشن است. اینها تعلق ابدی به ایران دارند و بخشی از خاک ایران به حساب میآیند و هیچ کسی در مورد خاک ایران حق ندارد که کوچکترین تعرضی را داشته باشد. این موضع را به همین صورت با قاطعیت به همه کشورهای اروپایی گفتیم و به همسایگان خودمان در خلیج فارس هم گفتهایم آنها هم مطلع هستند.
سوال: چه کار کنیم آقای دکتر که روندش قطع شود، چون اشاره کردید سال گذشته بوده هشدار دادید و برخی از آنها اقداماتی کردند؟
عراقچی: اروپاییها موضع کشورهای شورای همکاری روشن است. آنها در این جهت سالها است که این موضع را دارند اروپاییها از مسائل دیگر از ما عصبانی هستند اینجا ظاهرا نشان داده چنین موضعی را ما موضعمان را کاملا قاطع گفتیم و تکرار هم کردهایم و تکرار هم خواهیم کرد و اجازه همچین تعرضی را به حاکمیت ایران بر این جزایر و تعلق این جزایر به جمهوری اسلامی ایران به هیچکس نخواهیم داد و این را در روابط خودمان به اروپا هم ملحوس کردهایم و خواهیم کرد.
سوال: برویم سراغ جنگ ۱۲ روزه و اقدامات حقوقی بحث گرفتن غرامت که شما از روزهای بعد از جنگ در محافل رسانهای مطرح و اشاره کردید که پیگیریها انجام میشود این اقدامات در چه مرحلهای است و در پایان چه نتیجهای خواهد داشت؟
عراقچی: در حال حاضر همچنان مشغول جمع آوری مستندات هستیم. این کار با همکاری معاونت حقوقی ریاست جمهوری دارد انجام میشود. اونها هم البته مسئولیت دارند. مهمترین بخش این اقدام و این کار جمع آوری مستندات حقوقی و قانونی لازم است. از همه دستگاهها میزان خساراتی که وارد شده درخواست کردیم اینها را داریم جمع آوری میکنیم. البته یک مقدار مشکلاتی دارد به علت مسائل امنیتی و مسائل حفاظتی آنها را داریم بررسی میکنیم و با خودشان مشورت میکنیم که به چه شکل مستندسازی کنیم که مشکلی با مسائل حفاظتی و امنیتی ایجاد نکند. کار دقیق و زمانبری است که دارد انجام میشود و بعد از آن نسبت به اینکه چگونه در محافل و دادگاههای بینالمللی اقامه دعوا کنیم انشاالله تصمیمگیری خواهد شد.
سوال: آقای دکتر در برخی رسانهها و خبرگزاریها، خبری منتشر شد از آقای پوتین که رژیم صهیونیستی پیام داده که خواهان حل و فصل مسالمت آمیز این موضوع با ایران است و اسرائیل علاقهای به درگیری با ایران ندارد. این اخبار را تایید میکنید؟
عراقچی: خبری که روزس ها گفتهاند را بله ظاهراً سه شب پیش چهار شب پیش، تماس تلفنی بین نتانیاهو و آقای پوتین بوده صبح روز بعدش سفیر ما را دعوت کردند به ریاست جمهوری و همین مطالب را گفتند. از طرف آقای نتانیاهو که ایشان تاکید کرده بوده که قصد جنگ مجدد با ایران را ندارد. قصد درگیری مجدد را ندارد. این را روسها به ما منتقل کردند و بعد آقای پوتین همین را علنی کرد و انتشار داد. وقتی این خبر را شنیدیم تغییری در ارزیابیهای میدانی ما انجام نشد نیروهای مسلح ما همچنان آماده هستند. آمادگی خودشان را حفظ کردهاند و روز به روز هم در حال تقویت هستند. امکان فریب و فریبکاری خیلی زیاد است در رژیم صهیونیستی و شاید اینکه آقای پوتین تصمیم گرفتند که این را علنی کنند در جهت همین بود که اجازه فریبکاری داده نشود. اینکه رژیم صهیونیستی آمادگی یا توان حمله مجدد به ایران رو ندارد به نظرم واقعیتی است که باید به لحاظ منطقی قبول کنیم. غیر از اینکه حالا فریبکاریهایش به جای خودش ولی من فکر میکنم تجربه جنگ ۱۲ روزه به خوبی نشان داد که جمهوری اسلامی ایران کوتاه نخواهد آمد و در مقابل حمله خارجی ساکت نخواهد نشست.
این به عینه به اثبات رسیده و توان مقابله و واکنش سریع ما را مشاهده کردند. علی رغم اینکه به خیال خودشان حرکت غافلگیرانه انجام دادند و مثلاً فرماندهان عالی رتبه ما را از صحنه خارج کردند، حرکت کاملاً بزدلانه که شما برای اینکه یک فرمانده نظامی را بزنید به محل سکونتش حمله کنید و حتی در نظر نگیرید که در یک مجتمع مسکونی همه مجتمع فرو بریزد و دهها نفر کشته شود برای اینکه یک نفر نظامی را در خانه خودش ترور کنید، این عمل واقعاً بزدلانهای است. علی ایحال فکر میکردند که اگر این کار را انجام دهند و از طریق غافلگیری میتوانند ما را به تسلیم وادار کنند. مشاهده کردند که در همان روز فرماندهان جابجا شدند و از همان روز و از همان ساعات مقابله به مثل ما شروع شد و تا آخرین لحظه یعنی ۱۲ روز تا ساعت ۴ صبح و بلکه تا آخرین ثانیههای اون ساعت حملات ما ادامه پیدا کرد. واکنشهای ما به نظرم تجربه سختی شد برایشان. بنابراین فکر میکنم این فضاسازی که در این روزهای اخیر صورت گرفت بیشتر جنگ روانی بود تا جنگ واقعی. باز تکرار میکنم نیروهای مسلح ما باید وظیفه خودشان را به درستی انجام دهند کاری به فضاسازیها به مسائل روانی فریبکاریها نداشته باشند. آنها الحمدلله آمادگی خودشان را دارند ولی به نظرم مقدار زیادی جنگ روانی بیشتر از واقعیت الان وجود دارد. همانطور که الان هم جنگ روانی دیگری در جامعه ما میگذرد و تلاش سیستماتیک برای سیاهنمایی برای خالی کردن دل مردم دارد صورت میگیرد.
از تعابیر مختلفی که استفاده میشود. یکجا مینویسد نسخه مرگ، دیگری میگوید که آقای ویتکاف درخواست ایران را جواب نداد. ما را در پشت درها گذاشت. اون یکی میگوید وقتی میخواستند حمله کنند مثلاً ۲۰ بار آقای هاکان تماس گرفت، عراقچی جواب نداد. حرفهای عجیب و غریبی که فقط با هدف خالی کردن دل مردم است و همه اینها دروغهایی است که آنقدر تکرار میکنند تا مردم را دچار وحشت کنند. فریب جنگ روانی دشمن را نباید خورد، هم در حوزه عملیات نظامی و هم در حوزه اقتصادی. بارها قبل از اسنپ بک گفتم اگر قطعنامههای گذشته برگردند اصلاً چیز خوبی نیست برای ما خسارات سیاسی و راهبردی حتی دارد ولی خسارت اقتصادی بیشتر از آن چیزی که الان هست ندارد. بعضیها هم به من خورده گرفتند که فلانی اصلاً نمیداند اسنپ بک چیست و از این حرفها ولی الان که صورت گرفت و این کار را هم انجام دادهاند. از دید خودشان البته از نظر ما که صورت نگرفته و ما قانونی نمیدانیم ولی از دید خودشان انجام دادهاند. خیلی تغییری صورت نگرفته و همان تحریمهای اقتصادی آمریکا بوده تحریمهای شورای امنیت. بر فرض هم که اعمال شود چیز بیشتری را اضافه نمیکند.
بنابراین باز تاکید میکنم هوشیاری به جای خودش اقدامات حقوقی و اقدامات سیاسی و اقدامات دیپلماتیک به جای خودش. ولی مراقب جنگ روانی دشمن باشیم هم در حوزه تحریمها و هم در حوزه عملیات نظامی هم در حوزه سیاهنمایی. همه اینها برای خالی کردن دل مردم و نگران کردن و التهاب ایجاد کردن متاسفانه شاید مقداری هم موفق بودهاند. گزارشی را وزیر محترم اطلاعات امروز جلسهای داشتیم میدادند اینکه بخش عمدهای از فضای مجازی الان دارد توسط رژیم صهیونیستی توسط ضد انقلاب خارج نشین هدایت میشود با همین هدفی که عرض کردم که مردم را به تشویش بیندازند التهاب ایجاد کنند دلها را خالی کنند. واقعاً معتقدم که رسانههای داخلی هم باید دقت کنند در این دام نیفتند و هم جبران کنند. صدا و سیما و رسانههای داخلی کشور باید کمک کنند که بالاخره مردم را از دلهره و التهابی که آنها سعی میکنند ایجاد کنند خارج کنند و این فضای روانی را بشکنند.
سوال: آقای دکتر، چون الان اشاره کردید و تاکید داشتید بر آمادگی کامل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به ذهنم رسید این پرسش را که البته در فضای رسانهای هم مطرح شده از محضر شما بپرسم در کنار این آمادگی مخصوصاً در حوزه دریا این عزیزان در واقع جان بر کفان نیروهای مسلح در حوزه دریا خبرهایی شنیدیم در روزهای اخیر مبنی بر بازرسی از کشتیهای ایرانی. اگر این اتفاق بیفتد چه کشتیهای تجاری چه کشتیهای نفتی، واکنش جمهوری اسلامی ایران در کنار اقدامات و آمادگی کامل نیروهای مسلح ما در دریا چیست؟
عراقچی: این یکی از همان خسارتهایی است که گفتم. بازگشت قطعنامههای قبلی شورای امنیت یک سری خسارتها و هزینههایی برای ما دارد یکی همین است. اقتصادی نیست ولی بیشتر جنبه روانی دارد و حتی میتواند جنبههای دیگری هم داشته باشد. یکی هم همین است که قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت و قطعنامههای قبلتر آن این اجازه را به کشورها میدهد که به اصطلاح برای اینکه مطمئن شوند که قطعات موشکی یا قطعات هستهای به ایران وارد نمیشود یا از ایران به جای دیگری خارج نمیشود اجازه دارند کشتیها را بازرسی کنند هم قبل از قطعنامه ۲۲۳۱ که قطعنامه ۱۹۲۹ برای سالها حاکم بود این اتفاق نیفتاد. در عمل و هم الان ما همچین گزارشی نداریم. بله ممکن است که به خاطر بازگشت قطعنامههای گذشته بگوییم این اختیار الان برای برخی کشورها وجود دارد ولی هنوز ما گزارشی نداریم در موقعی هم که قبلاً این قطعنامهها اجرا میشدند هیچ اتفاقی از این جهت نیفتاده. قطعاً اگر برخوردی با کشتیهای ما صورت گیرد همیشه بنایمان بر مقابله با مثل یا یک اقدام متقابل بوده. امیدواریم که بیشتر از این در منطقه ایجاد تنش نکنند و در جهت کاهش تنش کار کنند. تنش در منطقه به نفع هیچ کسی نیست و فکر میکنم که در این جهت حرکتی را انجام نخواهم داد ولی انجام دهند ما هم اقدام متقابل خواهیم کرد.
سوال: آقای دکتر برویم به سراغ حوزه تجارت خارجی گزارشها در حوزه تجارت خارجی مخصوصاً از جانب نهادهای بینالمللی با وجود فعال شدن اسنپ بک و بازگشت تحریمهای شورای امنیت بحث فروش نفت ایران بازده زمانی هشتم تا دهم مهر که طبق این گزارش اشاره میکند روزانه حدود ۲ میلیون بشکه نفت به فروش رفته برویم به سراغ اینکه این خبرها و آنچه که اشاره شده اینکه به نحوی بوده که فروش نفت به اوج خودش در طی روزهای اخیر رسیده میتواند نویدبخش روزهای خوب و خبرهای خوب در حوزه خنثی سازی تحریمها باشد؟
عراقچی: اینکه الان فروش نفت ما به این شکل دارد صورت میگیرد نتیجه سالها تلاش برای خنثیسازی تحریمها و دور زدن تحریمها است که الان ما بازارهای خودمان را داریم که حالا خیلیها میدانند و خیلیها هم نمیدانند. ولی بازارهای ما به دست آمده بازارهای ویژهای که ما داریم نفت خودمان را میفروشیم. باز برمیگردم به همان نکتهای که گفتم که تحریمهای شورای امنیت چیزی بیشتر از تحریمهای یک جانبه آمریکا ندارد که ما را بخواهد تحت فشار قرار دهد چرا یک چیزهای جزئی دارد. نمیگویم به طور کامل نه، اما تحریمهای شورای امنیت تحریمهای قطعنامههای گذشته هیچ ارتباطی با فروش نفت ایران ندارد. این را هم قبلاً گفته بودم الان هم به طور وضوح عرض میکنم و همین تجربه چند روز گذشته هم نشان داد که با وجود اسنپ بک، ادعایی طرفهای غربی فروش نفت ما شکل معمول خودش را حفظ کرده و حتی بیشتر شده. پس بنابراین میخواهم بگویم چرا باید از تحریمهای آمریکا نگران باشیم، راههای دور زدن و راههای خنثی سازی آن را باید انجام دهیم. ولی نگران نباشیم که حالا تحریمهای قطعنامههای شورای امنیت یک بار اضافه را بر اقتصاد ایران وارد خواهد کرد چرا، مشکلات جانبی خواهد داشت ولی نه به اندازهای که تحریمهای اولیه آمریکا دارد کار میکند.
ممکن است دولت آمریکا در آینده در راستای سیاست فشار حداکثری بیاید در این حوزه مثلاً فشارهای جدیدی را وارد کند که با آنها هم بالاخره مقابله خواهیم کرد و راه آنها را هم پیدا خواهیم کرد ولی در عین حال قطعنامههای شورای امنیت در این زمینه چیزی بیشتر ندارد. یک نکته را هم اضافه کنم. چون میگویند وزیر خارجه فقط در مورد دور زدن و خنثی سازی صحبت کرد، تاکید میکنم که چرا ما وظیفه رفع تحریمها را هم داریم. مجموعه دولت، مجموعه کشور باید در مقابل تحریمها تاب آوری داشته باشد و باید راههای دور زدن و راههای تامین نیازهای ایران را داشته باشد راههای خنثی سازی تحریمها را برود. از توانمندیهای ملی استفاده کند. وزارت خارجه آن باید کمک کند ولی وزارت امور خارجه، کار ویژه و ماموریت جداگانه هم دارد و آن تلاش برای رفع تحریمها است. تاکید میکنم اگر هر چقدر هم راجع به تحریمها صحبت میکنم ولی ما این وظیفه مان را هم فراموش نکردیم و نمیکنیم منتها به شرط اینکه در راستای حقوق مردم ایران باشد.
از مذاکراتی که تامین کننده منافع مردم ایران باشد و منجر به رفع تحریمها باشد هیچ وقت دوری نکردیم.
سوال: هفته قبل اجرایی شدن توافق راهبردی ایران و روسیه را از جانب مسکو شاهد بودیم. راجع به فواید آن بفرمایید اینکه چقدر کمک میکند در موضوعات مختلف به ما و همچنین به روسیه و نکته دوم از طرف ما چه اقداماتی برای اجرایی شدن آن انجام شده و در چه مرحلهای است؟
عراقچی: تا آنجایی که در ذهن من است از طرف ما هم این اجرایی شده. اینکه میگویند اجرایی شد یعنی تمام مراحل قانونی مربوط به اجرایی شدن آن طی شده این باید در مجالس دو کشور تصویب و بعد ابلاغ شود برای اجرا و تا جایی که خبر دارم توسط مجلس محترم تصویب شده و توسط شورای نگهبان هم تایید شده و توسط رئیس جمهور ابلاغ شده است. این مراحل در روسیه هم طی شده و الان این اجرایی است.
مهمترین ویژگی این سند این است که به روابط ایران و روسیه، چشم انداز دراز مدت میدهد و اطمینانی را ایجاد میکند برای اینکه این روابط هر چقدر هم که در محیط بیرون روابط دوجانبه تحولاتی صورت گیرد ولی دو کشور عنایت دارند که روابط راهبردی خودشان را ادامه دهند. حوزههای اقتصادی مختلف را اشاره و توجه کرده. حوزههای سیاسی را اشاره کرده، حوزههای دفاعی را حتی وارد شده از دل این راهبرد این توافق راهبردی مثل توافقی که با چینیها داریم از دل این قرارداد و موافقتنامه در میآید که اینها را وقتی میگوییم اجرایی میشود یعنی حالا باید برویم طرح های مختلف را طراحی کنیم. ولی مهمترین ویژگی این است که دو کشور با امضای آن و با اجرایی کردنش دارند به همدیگر اعتمادی را میدهند که روابطشان چشم انداز دراز مدت دارد. لذا با اطمینان خاطر میتوانند همکاری خودشان را جلو ببرند و این الان ویژگی روابط ما با روسیه است ما با روسیه و با چین البته روابطمان از استحکامی برخوردار است جنبههای راهبردی دارد و همکاریهای خوبی دارد صورت میگیرد.
سوال: دو کشور دوست و همسایه ما پاکستان و افغانستان در روزهای اخیر شاهد تحولاتی بودند حملات افزایش پیدا کرده، حملات متقابلی هم انجام شده و شدت درگیریها به اوج خودش رسیده است. موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات این دو کشور دوست و همسایه ما چیست؟
عراقچی: با هر دو کشور روابط خوبی داریم به خصوص با پاکستان روابط ما دیرینه و بسیار مستحکم است. با افغانستان هم همینطور دیرینه است ولی با دولت و سیستم جدید در افغانستان علی رغم اینکه همکاریهای خوبی داریم روابط خوبی داریم یک سری مشکلاتی هم هست. هنوز شناسایی نکرده ایم ولی در حد شناسایی داریم با هم همکاری میکنیم. امروز بعد از ظهر با وزیر امور خارجه پاکستان صحبت کردم و ایشان برای من توضیحاتی دادند از اختلافات و مشکلاتی که وجود دارد و اقداماتی که انجام دادند. موضع ما این است که باید دو طرف خویشتن داری داشته باشند. ثبات در روابط ایران، پاکستان، افغانستان ثبات منطقه را به دنبال دارد و تصمیم گرفتیم دو وزیر خارجه که نمایندگان ویژه مان در امور افغانستان با هم تبادل نظر داشته باشند. انشاالله ما با دوستان افغانستانی هم همین مشورتها را خواهیم داشت تا انشالله بتوانیم بلکه این مشکل را به شکل دیگری حل کنیم.