احسان عسکری، معاون اقتصادی استانداری: کهگیلویه و بویراحمد گذشته تاریخی مظلوم دارد، تلاش‌ها هدفمند و کلان نبود، ساختارهایی تعریف شده تا حلقه‌های ناقص در استان را پر کند / شهر یاسوج ماحصل اندیشه قبیله‌گرایی و قوم‌نگری است / این نقطه باید نقطه‌ی عطف اندیشه باشد؛ یعنی به پدرت رأی نده اگر فقط پدرت هست، به پدرت رأی بده اگر شایسته است و به غریبه رأی بده اگر شایسته‌تر است / رسانه‌های جمعی و اصحاب رسانه باید تغییر رفتار را شروع کند

کبنا ؛احسان عسکری، استاد دانشگاه و معاون امور اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد است. او معتقد است که شورا و شهردار در استان کهگیلویه و بویراحمد قومی و قبیله‌ای انتخاب می‌شود و شایسته‌سالاری وجود ندارد. در یاسوج سیمای شهری را ملاحظه می‌کنید که این سیمای شهر برگرفته از فرهنگ قومی و قبیله است. این نقطه باید نقطه‌ی عطف اندیشه باشد؛ یعنی به پدرت رأی نده اگر فقط پدرت هست. به پدرت رأی بده اگر شایسته است و به غریبه رأی بده اگر شایسته‌تر است. غریبه و آشنا در منطق، اخلاق، دین و شایسته‌سالاری مفهومی ندارد.
احسان عسکری مهمان دفتر پایگاه خبری کبنا نیوز بود. با او در باره شرایط اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد به‌ گفت‌وگو نشستیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

مسأله اقتصادی یک مقوله بسیار مهم است، همانطور که مقام معظم رهبری هم ابتدای سال تحویل ۱۴۰۲ تولید و مهار تورم را دو تا مقوله‌ی مهم دانستند و در سال‌های گذشته هم به موضوع اقتصاد اشاره داشتند. کهگیلویه و بویراحمد یک استانی است که پتانسیل و ظرفیت‌های فراوانی از جمله آب و زمین حاصلخیز و استانی با قابلیت جذب سرمایه‌گذار و رونق تولیدی دارد. اما این استان از قافله توسعه عقب‌مانده است. استان کهگیلویه و بویراحمد در موضوعات اقتصادی و قبل از «احسان عسکری» به چه شکلی بود و تا پایان سال ۱۴۰۲ پروژه‌های اقتصادی در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
بعد از انقلاب تحولات بزرگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شکل گرفت؛ اما این تحولات در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به استان‌های دیگر از یک درجه‌ی پایین‌تری برخوردار بوده است. سال 50 بخشی از استان فارس و خوزستان را جدا کردند و اجتماع این دو نقطه استان کهگیلویه و بویراحمد شکل گرفت. متأسفانه طبق اصل ۴۴ قانون اساسی دست دولت در احداث کارخانه‌ها در استان‌های کمتر برخوردار بسته شد؛ بنابراین کهگیلویه و بویراحمد گذشته‌ی تاریخی مظلومی داشته است.
من در سال 89 مدیرکل اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد بودم که در آن زمان حجم بودجه استان یک‌سوم یک درصد بود؛ درحالی‌که یک درصد جمعیت کشور را داشتیم و باید یک درصد منابع بودجه را دریافت می‌کردیم؛ در سال ۱۴۰۰ که در جایگاه معاونت امور اقتصادی استانداری منصوب شدم این نسبت بودجه به یک‌چهارم یک درصد کاهش یافت. پول در اقتصاد خرد مخرج مشترک تمام کالاهاست. حجم پول در واقع نبض یک اقتصاد است.
درگذشته زحمات بسیار زیادی برای استان انجام شده؛ اما این اقدامات به‌صورت جزیره‌ای بوده است و عملکردها به‌صورت ساختاری و ارگانیک باهم ارتباطی پیدا نمی‌کردند؛ یعنی تلاش‌ها هدفمند و کلان نبود. امروز ساختارهایی تعریف شده تا حلقه‌های ناقص در کهگیلویه و بویراحمد را پر کند.
حدود ۲۷۲ مزرعه پرورش ماهی در استان کهگیلویه و بویراحمد فعالیت می‌کنند؛ اما خوراک این مزرعه‌ها از استان‌های هم‌جوار تأمین می‌شد. حدود ۶ کارخانه تأمین خوراک آبزیان در حال احداث است که از این تعداد یک کارخانه به بهره‌برداری رسیده و ۲ کارخانه دیگر اردیبهشت ۱۴۰۳ به بهره‌برداری خواهد رسید و نیاز استان کهگیلویه و بویراحمد را تأمین خواهیم کرد و در آینده صادرات خوراک آبزیان را خواهیم داشت.
هرساله کشور وابسته به واردات حدود ۴۸۰ میلیون تخم ماهی چشم‌زده از فرانسه، اسپانیا و سوئد است.
طبق تحقیقات مرکز پرورش ماهیان دشت‌روم شهرستان بویراحمد، تولید تخم ماهی چشم زده برای کشور انجام خواهد گرفت. این فرایند حدود ۹ سال تحقیقات لازم دارد که حدود ۳ سال هست که تحقیقات بر روی بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ مولد صورت گرفته است. به عملکردهای استان عمق و ژرفای علمی می‌دهیم، راهی را عمیق، اثربخش و اقتصادی آغاز می‌کنیم.
بهره‌وری در واحدهای تولیدی را مدنظر داریم؛ حدود ۲۲ هزار تن‌ماهی در استان تولید می‌کنیم که این رقم به حدود ۲۹ هزار تن خواهد رسید. همچنین پرورش ماهی در پشت سد چم شیر و مارون احداث خواهد شد.
حدود ۳۵ میلیارد تومان تسهیلات برای احداث شعبه سوم واحد تولیدی «سینره» پرداخت شد؛ و حدود ۲۰ میلیارد تومان تسهیلات برای عصاره‌گیری و کنسانتره به واحد تولیدی «فراوران طبیعت کیان» پرداخت شده است.
حدود ۲ سال گذشته بیش از ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی مناطق گرمسیری از جمله لنده، چارؤسا و دیشموک زیر کشت گیاهان دارویی قرار گرفته است؛ کشاورزان این مناطق با کشت گیاهان دارویی از سود بسیار بالایی برخوردار شدند.
همچنین کارخانه فرآوری گیاهان دارویی در گچساران افتتاح شد.
ازآنجایی‌که حدود ۶ میلیون تن گندم وارداتی به کشور صورت می‌گیرد؛ و حدود ۵ میلیون تن قابلیت برداشت میوه بلوط در زاگرس را داریم. تیم ۱۰ نفره علمی استان به ترکیب ارگانیک آرد گندم و بلوط دست پیدا کرده‌اند که محصول تجاری گیاه دارویی بلوط استان در قالب امنیت غذایی در بازارهای کشور توزیع خواهد شد.
سال‌های متعددی کارخانه قند یاسوج حاشیه زیادی داشت که خط تولید شکر از چغندرقند و شکر سفید راه‌اندازی و وارد مدار تولید شد و حدود ۱۵۰ کارگر مشغول به کار شدند. همچنین اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ چغندر کشاورزان کشت خواهد شد. کارخانه تولید کنسانتره سیب «شهدناب» که حدود ۱۲ سال تعطیل بود در فصل برداشت سیب افتتاح شد و یک چرخش اقتصادی مطلوبی را به کشاورزی روستا ایجاد کرد. مجموعه موج‌های آبی مورد حمایت قرار گرفت و راه‌اندازی شد که این مجموعه به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های قوی گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد ایفای نقش خواهد کرد. کارخانه بیو اتانول «الکل زیستی مبتنی بر غلات» از جمله ذرت وارداتی حدود ۶ سال با پیشرفت فیزیکی ۱۵ درصد تعطیل بود. قریب ۳ هزار میلیارد تومان در بورس پذیره‌نویسی شد و امروز تمام اقلام و تجهیزات مورد نیاز کارخانه خریداری شده است و به‌زودی شاهد احداث این کارخانه خواهید بود. حدود دو دستگاه مغزگیری در معدن فسفات شهرستان چرام فعالیت می‌کند که طول این رگه حدود ۱۳ کیلومتر است و ۸۰ میلیون تن ذخیره قطعی دارد؛ و همچنین کارخانه اسید فسفریک بر اساس کیفیت و نوع ماده معدنی احداث خواهد شد.
حدود ۳ سال کارخانه آهک هیدرات تعطیل بود که بیش از ۸ ماه فعالیت خود را آغاز کرده و در حال فرایند ساخت است.
در بحث مرغ در استان کهگیلویه و بویراحمد، ۲ سال اخیر واحد مرغداری ۲۰ هزار قطعه‌ای به بهره‌برداری رسید. دغدغه و کمبودی برای تأمین مرغ نداریم و گوشت مرغ در سطح استان توزیع می‌شود. احداث این واحدها تکیه‌گاهی بوده که از تنگناهای عبور کردیم. مزرعه مرغداری ۶۰۰ هزار قطعه در شهرستان باشت و بزرگ‌ترین کشتارگاه بزرگ جنوب کشور در لیشتر گچساران با ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی به بهره‌برداری خواهد رسید. مرغ گوشتی، مزرعه جوجه‌کشی، مزرعه پرورش مرغ، کشتارگاه، سردخانه و خوراک دام و طیور در شهرستان گچساران، باشت و بهمئی در حال اجرا است. مزرعه مرغداری بهمئی حدود یک میلیون قطعه است که با بهره‌برداری از این مزرعه دیگر نگران کمبود مرغ در استان نخواهیم بود.
سردخانه‌ها یکی دیگر از موضوعاتی است که در قالب تحولات اقتصادی استان پیش می‌بریم؛ ظرفیت سردخانه‌ای استان از ۱۸ هزار تن به حدود ۳۶ هزار تن رسیده است.
مجموعه پتروشیمی گچساران به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد صنعتی تاریخ استان با آن چالش‌ها و کمبودها به بهره‌برداری رسید؛ بعد از بهره‌برداری از این مجموعه چرخش اقتصادی و گردش مالی در کهگیلویه و بویراحمد تحول پیدا خواهد کرد. گردش مالی پتروشیمی گچساران معادل تمامی بانک‌ها است.
همچنین به‌زودی مینی پالایشگاه کهگیلویه کلنگ‌زنی خواهد شد.
حدود ۵۲ طرح گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد از جمله بوم‌گردی، هتل و تالار در حال احداث است.
بنده به‌عنوان کارشناس که حدود ۲۵ سال با اقتصاد این استان دست‌وپنجه نرم می‌کنم می‌گویم که «کهگیلویه و بویراحمد مسیر پیشرفت را طی می‌کند و تحولات و جایگاه این استان نسبت به سایر استان‌ها ارتقا خواهد یافت.» با منطق امیدوار باشید و باشیم، بقیه هم امیدوار کنیم برای اینکه امید مایه حیات و زندگی است.

 آمار میزان اشتغال‌زایی در استان کهگیلویه و بویراحمد نشان می‌دهد که در بخش خصوصی رتبه بسیار پایینی داریم؛ طبق آمار بانک مرکزی تمایل مردم استان به استخدام در بخش‌های دولتی بیشتر است. دلیل آن هم شاید این است که واحدهای تولیدی در استان وجود ندارد، لطفاً توضیح دهید؟
در سنوات گذشته سرمایه‌گذاری در استان کهگیلویه و بویراحمد نداشتیم و دولت هم سرمایه‌گذاری نکرده است؛ لذا با انباشت نیروی انسانی سروکار داریم. سالانه سامانه رصد تعهداتی برای اشتغال استان‌ها تعیین می‌کند که بر اساس تعاریفی که وزارت کار و رفاه اجتماعی تعریف کرده بود حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ شغل در استان ایجاد کردیم و جز استان‌های بسیار خوب قرار گرفتیم. متأسفانه برخی از کاندیدا در مناظرات انتخابات ۱۴۰۲ اشاره کردند که «سهم استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۳ هزار و ۵۰۰ شغل بوده و از این تعداد یک هزار و ۸۰۰ اشتغال ایجاد شده است.» این آمار درواقع اطلاعات غلط به جامعه است. طبق آمارها نرخ بیکاری استان کهگیلویه و بویراحمد به رتبه پانزدهم کشور رسیده و نرخ تورم در این استان از رتبه ۳۰ به ۱۲ کاهش پیدا کرده است. نرخ مشارکت در واقع رفتار اجتماعی مردم است و به سیاست‌های کوتاه‌مدت ارتباطی ندارد. نرخ مشارکت درصد تمایل شخصی به اشتغال و تحصیل را نشان می‌دهد. نرخ مشارکت در دست هیچ دولت و مسئولی نیست.

ایام نوروز است، وضعیت بازار به چه شکل است؟
به‌تمامی فرمانداران اعلام شد که در شهرستان‌ها نمایشگاه بهاره برگزار کنند. نمایشگاه بهاره در گچساران و یاسوج در حال برگزاری است. میوه شب عید باکیفیت و نظارت تأمین شده و حدود ۴۰ غرفه عرضه میوه در سطح استان برپا شده است. برنج، شکر، گوشت مرغ منجمد و گوساله تأمین شده که حدود ۴۰ تن شکر و حدود ۲۰ تن برنج موجود است.
علی‌رغم سهمیه‌ها حدود ۵۰۰ تن آرد بین نانوایی‌ها توزیع شد. بازار ایام عید و ماه رمضان رصد خواهد شد. غرفه میوه تا پایان ۱۳ بدر حفظ خواهد شد. حدود یک‌صد و پنجاه تن پرتقال به قیمت ۲۸ هزار تومان، حدود یک‌صد و پنجاه تن سیب به قیمت ۲۸ هزار و ۷۰۰ تومان، ۵ تن خرما به قیمت ۴۹ هزار تومان عرضه می‌شود.

چرا ستاد تنظیم بازار در سایر فصول سال همچنین اقدامی ندارد تا شاهد کنترل گرانی‌ها و قیمت‌ها باشیم؟
دولت در اقتصاد دولتی نقش دارد و تنها یکبار در سال بازار را در دست می‌گیرد. دولت در حوزه‌های مختلف رویکردهای زیادی دارد؛ اما نمی‌تواند به‌جای مردم وارد شود و اقتصاد را مدیریت کند؛ اقتصاد دولتی اشکالات زیادی همراه دارد.
مثلاً قیمت‌ها به دلیل مشکلات ساختاری در میدان میوه و تره‌بار افزایش پیدا می‌کند. البته عرضه میوه دولتی در ایام عید اثر کنترلی در بازار خواهد داشت. مردم وقتی تقاضای خود را از جای دیگر تأمین می‌کنند؛ دیگر نیاز نیست میوه ۷۰ هزار تومان خریداری کنند.
 
چرا پلمب و جریمه اثر بازدارنده نداشته و گران‌فروشی را مهار نکرده است.
پلمب و جریمه اثرگذار است؛ اما عمده مشکلات گرانی به دلیل نبود میدان میوه و تره‌بار هست که شهرداری موظف به راه‌اندازی این میدان است. انتظار می‌رود شهرداری با نگاه عملیاتی و میدانی وارد فضای کار شود که البته شهرداری یاسوج شانه خالی می‌کند. شهرداری باید یک سرمایه‌گذار قابل‌قبول انتخاب کند تا این میدان راه‌اندازی شود. متأسفانه شهرداری نگاه قابل‌قبولی در این حوزه ندارد قطعاً این نگاه عملیاتی نیست شاهد گاهی گران‌فروشی در حوزه میوه هستیم. پلمب و جریمه انجام می‌شود؛ اما قانون فراتر از آن اختیار نداده است. گران‌فروشان در ایام عید و ماه مبارک رمضان جریمه و پلمب خواهند شد.

چرا استان کهگیلویه و بویراحمد با وجود این همه ظرفیت‌ها در خیلی از مسائل عقب مانده، به‌طور مثال از لحاظ سیمای شهری نسبت به استان‌های دیگر عقب‌مانده است؛ دغدغه مدیران و شهرداران به نظر می‌رسد تنها استخدام هم‌طایفه‌ای خود بوده است.
وقتی به شهر نگاه می‌کنیم تبلور ذهن و اندیشه شورا و شهردار را می‌بینیم. شورا و شهردار در استان کهگیلویه و بویراحمد قومی و قبیله‌ای انتخاب می‌شود و شایسته‌سالاری وجود ندارد. در یاسوج سیمای شهری را ملاحظه می‌کنید که این سیمای شهر برگرفته از فرهنگ قومی و قبیله است.
این نقطه باید نقطه‌ی عطف اندیشه باشد؛ یعنی به پدرت رأی نده اگر فقط پدرت هست، به پدرت رأی بده اگر شایسته است و به غریبه رأی بده اگر شایسته‌تر است. غریبه و آشنا در منطق، اخلاق، دین و شایسته‌سالاری مفهومی ندارد.
رسانه‌های جمعی و اصحاب رسانه باید تغییر رفتار را شروع کند. متأسفانه شهر یاسوج ماحصل اندیشه قبیله‌گرایی و قوم‌نگری است. آن بخش یاسوج که ساخته دست خداوند بهترین‌های کشور است؛ اما بخشی که ساخت دست انسان است از بدترین‌هاست.
اجتماع؛ توسعه تبلور و ظهور اندیشه است آنچه در اطراف رخ می‌دهد در حقیقت برون‌داد اندیشه‌های جمعی است.
اگر استان کهگیلویه و بویراحمد ضعیف است یک دلیل آن تعداد اندک نمایندگان استان در مقایسه با استان‌های دیگر است که قدرت چانه‌زنی را در دولت و مجلس کم کرده است.
باید به سمت شناسایی افراد توانمند و معرفی به مجلس داشته باشیم. اگر قوم‌گرایانه معرفی کردیم و اگر نتوانستیم موفق شویم نباید گلایه داشته باشیم؛ باید از خودمان گلایه داشته باشیم. تعداد اندک نمایندگان در کنار اندیشه‌های جغرافیانگری و قوم‌گرایی باعث شده که کهگیلویه و بویراحمد در سطح استانی ضعیف باشد و در سطح شهرستانی که قومی و قبیله‌ای است هم توسعه پیدا نکند.

سخن آخر.
یک سال را گذراندیم درحالی‌که با شوک‌های بسیار زیادی در اقتصاد کلان روبرو شدیم؛ اما با موفقیت خودمان را به ساحل سال جدید رساندیم و اکنون در سال جدید هستیم؛ عملکرد تیم اقتصادی استان بسیار اثرگذار و قابل‌قبول بوده است و این نوید را به مردم می‌دهیم که سربازان و فرزندان شما متعهدانه مسیر و گام بردارند تا دیگر از تنگناهای گذشته دور شویم. برای جوانان امیدآفرینی باشد تا در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ وارد فضای اقتصاد استان شوند.