هیئت رئیسه باید روال سلیقه‌ای خودش را تغییر دهد/ عبارت «تصمیم‌گیری» مجلس در آیین‌نامه باید تغییر کند / به رأی گذاشتن اخطار زاکانی درباره تاجگردون حاصل غفلت بود

تأیید اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون، نماینده گچساران و باشت استان کهگیلویه و بویر احمد با گذشت بیش از یک ماه از آغاز مجلس یازدهم، همچنان با ابهام‌هایی روبه‌رو است. شعبه ۱۲، مأمور رسیدگی به اعتبارنامه تاجگردون، حضور این نماینده را معتبر دانست، اما در صحن علنی، تقدیر تاجگردون به دست کمیسیون تحقیق سپرده می‌شود. دست آخر، کمیسیون یاد شده هم با رأی خود، اعتبارنامه نماینده گچساران و باشت را تأیید کرد.
چند روز گذشته کنشگر‌های سیاسی و غیرسیاسی در فضا‌های حقیقی و مجازی، به ویژه تعدادی از نمایندگان به اظهارنظر‌ها و اعتراض‌هایی نسبت به رأی کمیسیون تحقیق پرداختند. در این باره، برخی از آنها می‌گویند لازم است نظر کمیسیون مذکور در صحن به رأی گذاشته شود تا به قول علیرضا زاکانی، نماینده قم و از معترضان سرسخت به اعتبارنامه تاجگردون، رفوزه شدن کمیسیون تحقیق جبران شود. از سوی دیگر، عده‌ای طبق آیین‌نامه داخلی تأیید کمیسیون تحقیق را برای باقی ماندن نماینده کافی می‌دانند.
مسئولیت تدوین، بررسی و تغییر آیین‌نامه داخلی مجلس که نحوه اداره جلسات و روند رسیدگی به امور قانونی را نشان می‌دهد، با کمیسیون تدوین آیین‌نامه پارلمان است؛ باشگاه خبرنگاران جوان درباره ابهام‌های بررسی اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون و عملکرد هیئت رئیسه با سمیه محمودی، سخنگوی کمیسیون تدوین آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانید:

هیئت رئیسه باید روال سلیقه‌ای خودش را تغییر دهد/ به رأی گذاشتن اخطار زاکانی درباره تاجگردون حاصل غفلت بود
ارسال اعتبارنامه آقای تاجگردون به کمیسیون تحقیق، بخشی از حاشیه‌های رسیدگی به اعتبارنامه‌ها بود؛ برخی به رأی گذاشتن اخطار آقای زاکانی را با وجود تأیید اعتبارنامه نماینده گچساران در شعبه ۱۲ امری اشتباه دانسته‌اند. نظر شما چیست؟
به واسطه به رأی گذاشته شدن اخطار آقای زاکانی از سوی ریاست مجلس، اعتبارنامه آقای تاجگردون به کمیسیون تحقیق رفت. معتقدم به دلیل نبود تسلط روی قانون، در این مورد غفلتی رخ داد. این اتفاق بیشتر سلیقه‌ای بود؛ چراکه برای نمایندگان تأیید شده دیگر هم صرفاً گزارش اعتبارنامه در صحن قرائت شد. متأسفانه مجلس یازدهم با آیین‌نامه‌‌‌‌ کاری ندارد. همکاران ما تفسیر‌هایی از آیین‌نامه‌‌‌‌ دارند، اما طبق قانون باید گزارش تأیید اعتبارنامه در صحن ارائه داده شود.  برای نمونه، کوتاه شدن تعطیلات تابستان پارلمان از کجا آمد؟ در این مسئله هم قانون رعایت نشد. اگر بنا به ایجاد تغییر آیین‌نامه باشد، پیشنهادش باید به صورت طرح به کمیسیون تدوین آیین‌نامه بیاید و پس از بررسی در کمیسیون، در صحن به رأی گذاشته می‌شد. حتی درباره تغییر آیین نامه امکان یک نظرخواهی از همکاران وجود داشت، ولی هیئت رئیسه در موضوع‌هایی، چندان به آیین‌نامه کاری ندارد و خودش تصمیم گیرنده است. این یکی از مشکلات حوزه قانون به شمار می‌رود. من به عنوان سخنگوی کمیسیون آیین‌نامه داخلی این اعتراض را داشته و دارم که به هر حال قانون باید رعایت شود و فرقی میان هیئت رئیسه، ریاست مجلس، ریاست جمهوری و یا هر شخص دیگری وجود ندارد.

اگر چنین ظرافت‌هایی را رعایت نکنیم، به مشکل بر خواهیم خورد. مجلس باید بر اساس قانون اداره شود و اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه با رأی همکاران و در شعبه‌ها با سازوکار رأی‌گیری انتخاب شده‌اند. هیئت رئیسه باید به آیین‌نامه احترام بگذارد؛ آنها قسم خوردند که مواد قانونی‌اش را رعایت کنند. فکر می‌کنم تا الان این هیئت در موضوع اعتبارنامه و یا موضوع‌هایی دیگر، سلیقه‌ای برخورد کرده است. اگر خود ما قانون شکنی کنیم و رعایت نکنیم، دیگران هم به همین شکل قانون را دور خواهند زد. مجلس یازدهم می‌تواند با نظر همکاران قوانین را اصلاح کند. اگر آیین‌نامه اشکالی دارد، باید اشکالاتش را برطرف کرد، ولی تا زمان وجود یک قانون، باید بر اساس آن عمل کرد و با ارائه طرح پیشنهاد آن از سوی نمایندگان، لازم است بر اساس آیین‌نامه وقت، پیش‌ رفت.
کمیسیون تدوین آیین‌نامه مجلس یازدهم بلافاصله پس از تشکیل و موجودیت، نشست خود را برگزار و هیئت رئیسه‌اش را انتخاب کرد. برای تغییر آیین‌نامه می‌توانستند در طول همین یک ماهه اخیر از آغاز دوره جدید، پیشنهادهایشان را اعلام کنند و فرصت رقم زدن اتفاق‌های جدید وجود داشت. هیئت رئیسه باید روال سلیقه‌ای خودش را تغییر دهد و طبق قانون عمل کند تا ایراد‌ها را آرام آرام برطرف کند.

پس از تأیید اعتبارنامه از سوی شعبه، گزارش آن باید در صحن خوانده شود

نمایندگانی هستند که با اعتراض به رأی و عملکرد کمیسیون تحقیق، از رأی‌گیری گزارش کمیسیون تحقیق در صحن علنی می‌گویند و یکی از دلیل آن، قائم به شخص نبودن وظیفه نمایندگی است؛ اکنون که این اعتبارنامه نماینده گچساران به کمیسیون تحقیق رفته است، دستورالعمل رسیدگی به اعتبارنامه‌ها را از شعبه تا کمیسیون تحقیق و صحن علنی را توضیح دهید.
 بر اساس آیین‌نامه داخلی، چنانکه در روز‌های گذشته برای اکثریت نمایندگان اتفاق افتاد، با تأیید اعتبارنامه نماینده در شعبه، گزارش آن در صحن قرائت می‌شود و در صورت رد اعتبارنامه، کمیسیون تحقیق مستقیماً مأمور بررسی اعتبارنامه خواهد شد و نیازی هم به مطرح شدن موضوع در صحن نیست. معترضان در کمیسیون تحقیق، دلایل اعتراض به اعتبارنامه نماینده دیگر را بیان می‌کنند و فرد مورد اعتراض هم می‌تواند از خود دفاع کند؛ البته برای این دفاع، می‌تواند وقت خود را به نماینده دیگری دهد. کمیسیون تحقیق در فرصتی ۱۵ روزه، باید گزارش و نتیجه عملکردش را در صحن ارائه کند.
آیین‌نامه تصریح می‌کند که شعبه‌های پارلمان موظف‌اند حداکثر ظرف مدتی معلوم، گزارش خود را از اعتبارنامه‌های بدون معترض، به صورت یکجا به هیئت رئیسه ارسال کنند تا برای تصمیم‌گیری در دستور کار قرار گیرد. همچنین اعتبار نامه‌هایی که مورد اعتراض قرار گرفته است، باید حداکثر ظرف پنج روز کاری در شعبه رسیدگی شود و در صورتی که نظر شعبه تأیید اعتبارنامه باشد، گزارش تأیید آن برای تصمیم‌گیری به مجلس ارائه خواهد شد. اما اگر شعبه اعتبارنامه را رد کند، از طریق هیئت رئیسه به کمیسیون تحقیق ارجاع می‌شود تا پس از رسیدگی و ارائه گزارش، برای تصمیم گیری مجلس در دستور کار قرار گیرد.



تأیید اعتبارنامه از سوی کمیسیون تحقیق نیازی به رأی‌گیری ندارد/ عبارت «تصمیم‌گیری» مجلس در آیین نامه باید تغییر کند

 عبارت «تصمیم گیری» مجلس در آیین نامه مبهم نیست؟
اینجا ممکن است همکاران روی عبارت «تصمیم‌گیری» در متن آیین‌نامه اعتراض داشته باشند. در مورد عبارت «تصمیم‌گیری» باید تغییراتی ایجاد کنیم تا ایجاد شائبه نکند.
ماده ۳۲ آیین‌نامه می‌گوید چنانچه کمیسیون تحقیق اعتبارنامه رد شده از سوی شعبه را رسیدگی کند و نظر به تأیید اعتبار داشته باشد، گزارش آن برای تصمیم‌گیری مجلس در دستور کار قرار می‌گیرد و در صورتی که نظر کمیسیون مبنی بر رد اعتبارنامه باشد، گزارش آن حداکثر ظرف مدت ۱۵ دقیقه در مجلس مطرح و ادله آن ارائه می‌شود. نماینده‌ای که اعتبارنامه‌اش از سوی کمیسیون رد شده است، حداکثر به مدت ۳۰ دقیقه فرصت دفاع از خود را دارد و می‌تواند بخشی از وقت خودش را هم به دو نفر از نمایندگان واگذار کند. پس در صورتی که کمیسیون تحقیق اعتبارنامه را رد کرده باشد، فقط گزارش کمیسیون تحقیق به رأی گذاشته می‌شود و مجلس می‌تواند نظر کمیسیون را قبول کند یا نپذیرد. به نظرم بر اساس آیین نامه، درباره نتیجه تأیید اعتبارنامه از سوی کمیسیون تحقیق مانند شعبه نیازی به رأی‌گیری نیست.

«رد اعتبارنامه» برابر با انصراف از مجلس است
 گزارش شعبه از اعتبارنامه آقای تاجگردون با تأخیر همراه بود. آیا این اظهارنظر که دلیل تأخیر مذکور را تأثیرگذاری منفی بر حضور نماینده گچساران در کمیسیون‌ها و هیئت رئیسه آنها بیان می‌کند، درست می‌دانید؟
 خیر، با وجود اینکه زمان ارائه گزارش اعتبارنامه در آیین‌نامه معین شده است، اما شعبه دوازدهم، مسئله اعتبارنامه آقای تاجگردون را با چند روز تأخیر به صحن آورد و فکر می‌کنم فشار‌های ناشی از موضوع‌های دیگری باعث این اتفاق شد. اگر به اعتبارنامه فردی اعتراض شود، می‌تواند مانند همه نمایندگان دیگر برای حضور در کمیسیون‌ها و هیئت رئیسه نامزد شود؛ «رد اعتبارنامه» برابر با انصراف از مجلس است.