فاجعه‌ی زیست محیطی در انتظار سقاوه بویراحمد

کبنا ؛خالق پارسه
خبر احداث کارخانه ی فولاد در دشت سقاوه، چند مدتی است در سایت ها و جراید استان کهگیلویه و بویراحمد از زبان مسولین استانی مرتب مطرح می‌گردد. اینکه این موضوع چه اندازه قطعیت پیدا کرده و تا چه اندازه احتمال همچنین موضوعی باشد را نمیدانم ولی امیدوارم با تحلیلی که اریه میشود، مسئولین استان و مردم مارگون را به تصمیم درستی برساند.
صنعت تولید فولاد و متقابلاً میزان مصرف فولاد، یکی ز فاکتورها ی اصلی در توسعه یافتگی یک کشور محسوب میشود. بر اساس چشم انداز ۱۴۰۴ ایران باید به تولید بیش از پنجاه میلیون تن فولاد دست یابد. با وجود استراتژیک بودن فولاد برای کشورها، اما اثرات وحشتناکه زیست محیطی باعث شده است کشورهای صنعتی گاها خام خریدن فولاد را بر تولید ان ترجیح دهند.
در بررسی اثرات زیست محیطی، بدون داشتن حتی نگاه علمی و با جستجوی ساده در اینترنت به پیامدهای زیست محطی کارخانه ی فولاد میتوان پی برد.
آلودگی کارخانه ی فولاد در سه حوزه ی اب، هوا و خاک قابل بررسی است.
در مجله ی محیط شناسی سال سی و هشتم شماره ی شصت و یک چنین امده است. «صنایع تولید فولاد از صنایعی هستند که با حجم زیادی از مواد مصرفی و انرژی سر و کار دارند. بیش از نیمی از ورودی این صنایع در خروجی به شکل دوده و ذرات جامد بوده. نکته ی نگران کننده در این واحد های صنعتی دما و غلظت الایند ه های گازهای خروجی از کوره بسیار بالا بوده که با ورود به محیط منشا جدی الودگی های محیط زیست است».
پی گیری اخیر نماینده ی مبارکه ی اصفهان و تشکیل کارگروهی از نماینده گان مجلس و و محیط زیست برای بحران الودگی شهر مبارکه، خود شاهدی است از اثرات این کارخانه ها بر روند عادی زندگی مردم.
به گفته ی نماینده ی مبارکه «بیشترین امار بیماری ام – اس به دلیل الایندگی فولاد مبارکه مرتبط با شهرستان مبارکه است» وی همچنین می افزاید « کشاورزی ، اقتصاد و سلامت مردم متاثر از الایندگی فولاد مبارکه و خشکی زاینده رود در حال نابودی است و با غات میوه ی منطقه ی مبارکه به دلیل الودگی هوا به طور کامل از بین رفته است».
اما انچه که در ساخت این کارخانه بیشتر باید لحاظ شود، تامین اب و اثر پسماند ها بر اب های زیر زمینی است. اقای دنیا نور مدیر عامل و رئیس هیت مدیره ی فولاد جنوب در توضیح فولاد در سقاوه چنین عنوان می کند. «فاز اول مجتمع فولاد ۴۰۰ مگابایت برق نیاز دارد که با توجه به منابع اب سرشار استان مشکلی نیست». وی همچنین میزان اب مصرفی کارخانه در فاز اول را سی لیتر بر ثانیه می داند.
از همین صحبت سطحی و فرمالیته ی ایشان به راحتی می توان فهمیدکه اقای مهندس!!! کمترین شناخت را از این منطقه دارد و فقط حرف ها یی را در مورد وضعیت استان شنیده است. آب های سرشار مورد اشاره ی مهندس، صدها کیلومتر پایین تر ودر مناطق گرمسیری ودر استان های مجاور برای تولید برق مورد استفاده قرار میگیرند. بر همین اساس بخش عظیمی از برق استان وارداتی است.
اما در مورد خود اب مصرفی کارخانه با فر ض عدد سی لیتر بر ثانیه به عددی میلیونی لیتر اب در شبانه روز میرسیم. حال سوال مهم اینجاست در دشت سقاوه و بخش مارگون کدام رود یا سد یا حتی چشمه ی اب مهمی وجود دارد که بتواند روزانه میلیون ها لیتر اب را تامیین کند. با توجه به بحران اب برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی هشداری است جدی که باید از احداث چنین کارخانه هایی در چنین مناطقی اجتناب کرد.
طبق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست وظیفه ی عمومی تلقی میشود. و فعالیت های اقتصادی همراه با الودگی غیر قابل جبران محط زیست ، ممنوع است.
بر اساس بند الف تبصره ی ۸۲ قانون برنامه ی دوم توسعه، مجریان طرح های کارخانجات پترو شیمی پالایشگاه ها، نیرو گاه ها ، صنایع فولاد ، سد ها و دیگر سازه های ابی ، شهرک های صنعتی و فرودگاه ها موظف گردیدند به همراه گزارش امکان سنجی و مکان یابی به تهیه ی گزارش اثرات زیست محیطی اقدام نمایند.
از لحاظ اقتصادی بودن پروژه فقط به همین نکته اشاره می کنم که دیگر کارخانه ی فولاد استان چه اندازه در باز پرداخت تسهیلات دریا فتی موفق بوده است.؟؟؟؟؟
حال باید به این سوال مهم پاسخ داده شود که با توجه به بحران اب و خوش اب هوا و ییلاقی بودن سقاوه و حصار در کوه ها و نداشتن گردش هوای مناسب و اثرات غیر قابل انکار زیست محیطی و تردید های جدی در اقتصادی بودن طرح ، چه مقدار مطالعه و بررسی در مورد استقرار این واحد صنعتی انجام گرفته است. دستگاه های صادر کننده ی مجوز ها باید پاسخگو باشند و مطالعات صورت گرفته را منتشر نمایند.
جناب اقای استاندار محترم :
مردم ما مصیبت های ناشی از تصمیم های احساسی و صد ها تبصره ی یک شبه را فراموش نکرده اند. مصیبت هایی که هر روز اشکار شدن گوشه ای از ان در بخش های علمی، اقتصادی، زیست محیطی و… عمق فاجعه را مشخص میکند.
حوادث تلخ زیست محیطی همچون سد گتوند، خشک شدن هور العظیم و توزیع میلیون ها لیتر بنزین سرطان زا ، همه زخم هایی هستند که هنوز کهنه نشده اند.
انتخاب دولت تدبیر و امید از طرف مردم بازگشت به عقلانیت و پرهیز از هر گونه رفتار عوام فریبی بود.
حضرتعالی مستحضرید دلسوزان واقعی انقلاب و مردم در این چند سال گذشته چه اندازه تحقیر و منزوی شده و خون دل ها خورده اند.
امروز نقد حضرتعالی دفاع از «فرصتی» است که اگر به درستی استفاده نشود، شاید به این زودی ها تکرار نشود.
.قرار گرفتن در موقیعتی که عده ای قبل از شما خیلی ضعیف تر کار کرده اند خود محبوبیت و موفقیتی است ” رانتی ” که به اقبال به شما و بخشی از مدیران دولت کنونی رسیده است. به غیر از این محبوبیت رانتی عملکرد شما جای بحث بسیار دارد.
شما توانستید با اخم و نشان دادن اقتدار منتقدین ترکیب اتاق فکرتان را به حاشیه ببرید ولی براستی ماحصل اتاق فکرتان چه بوده است؟؟ «فهم فنی» و «فهم پروژه ای» مشاوران حضرتعالی تا چه اندازه است؟ ایا تمام «دید فنی» اطرافیان شما در صورت وضعیت پیمانکاری خلاصه نمیشود؟ ایا می دانید از زمین های سقاوه همانند اذربایجان، از هر هکتار میتوان صد تن سیب برداشت کرد؟؟ یا میشود همچون زمین های شهر رضا از هر هزار متر طرح گلخانه ای بیست تن گوجه برداشت کرد؟؟ بحران اب و نزاع های ابی تا چه اندازه دغدغه ی شما بوده است؟ ایا توانستید مردم را اگاه و نابودی بلوط های زاگرس را همچون دریاچه ی ارومیه رسانه ای و جهانی کنید؟
جناب اقای خادمی: چند مدت پیش در خبرها خواندم از تلاش شما و نماینده ی محترم برای احداث کارخانه در سقاوه. نماینده ی محترم بدون شک دغدغه ی تبلیغات و رای را دارد. سرمایه گذار محترم هم اگر چه با نام «بسیج اقتصادی» جلو می اید ولی باز دغدغه ی سرمایه و استفاده از تسهیلات را دارد که به حق است. ولی شما نماینده ی دولتی هستید که عهد بسته است به مردم دروغ نگوید. مردمی که هیچ صدا و تریبونی ندارند .مردمی که تمام داریشان ، زندگیشان و خاطره هایشان همه و همه از همین محیط زیست و طبیعت خدادادی است و احداث چنین کارخانه های عظیمی هیچ ضمانتی برای رفاه بهتر ان ها نیست.پس قبل از تصویب و اجرا ی طرح شرایط و وضعیت مردم را در نظر بگیرید و صادقانه با مردم در مورد اثرات طرح حرف بزنید.